دانلود مقاله اهمیت و مراحل دوره کارآموزی

- عنوان تحقیق

اهمیت و مراحل دوره کارآموزی

ج- بیان مسأله اساسی تحقیق:
در کل هیچ جانشینی برای تجربه عملی وجود ندارد. کارورزی ابزاری برای تبدیل تئوری به عمل و همچنین تلاشی برای ایجاد پیوند‌هایی بین محیط عملی و مراکز آموزشی است. ‌ برای انجام کنکاش شغلی نیز کارورزی از بقیه گزینه‌ها مناسب‌تر است. واضح است که هرگز نمی‌توان از طریق مطالعه یا گفت‌وگو با افراد مطلع به اطلاعات کافی و مورد نیاز برای کنکاش شغلی دست یافت. کارورزی یک تجربه دست اول و عملی است که به فرد اجازه می‌دهد بهترین نتیجه‌گیری‌ها را درباره ارتباط احتمالی خود و یک زمینه شغلی، انجام دهید. در ضمن کارورزی ممکن است به کارورز مهارتهایی را بیاموزد که ممکن است دارای آنها نباشد. کنکاش شغلی در طول یک ترم یا در طول فصل تابستان، روش نسبتاً سریع و کم خطری برای کسب اطلاعات درباره یک زمینه شغلی است. این روش به کارورزان فرصت می‌دهد تا میزان علاقه خود را قبل از آنکه برای چند سال متعهد به انجام آن شوند، بسنجند و یا اینکه بدانند برای وارد شدن به یک زمینه شغلی به چه مهارتها یا ملزومات آموزشی نیاز دارند. کارورزی حتی باید به کارورزان کمک کند تا بفهمند از چه بخش‌هایی در یک زمینه شغلی خوششان نمی‌آید.

د- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق :
پروژه کارآموزی با اینکه وقت گیر بوده زحمات زیادی را بر دانشجو تحمیل میکند ولی باعث کار عملی و پژوهش می شود . از آنجایی که اهمیت و ضرورت پژوهش و تحقیق بر هیچ کس پوشیده نیست پس می توان گفت کارآموزی یکی از مهمترین واحد هایی است که دانشگاه برای دانشجو در نظر گرفته است. با انجام پروژه با یک موضوع خاص دانشجو ملزم می شود تا همه تلاش خود را به کار گیرد تا همه زوایای موضوع مورد بررسی کند و تقریبا در آن موضوع مهارت لازم را به دست آورد.

ه- مرور ادبیات و سوابق مربوطه :
آموزش عالی هر کشور، هر اندازه از نظر آموزش های تئوریک (هم کلاسیک و هم مدرن) قوی باشد، باز هم در تهیه زمینه رشد اقتصادی و صنعتی نمی¬تواند به تنهایی موفق باشد. همین امر، گسترش دامنه آموزش و کسب تجربه از محیط واقعی کار را توجیه می¬نماید.
در حال حاضر که دوره مدرک گرایی سپری شده است و جامعه، صنعت و دانشگاه باید زمینه های لازم برای کسب تجربه مفید را برای دانشجویان فراهم سازد. پذیرش کارآمـوزان از دانشگاهها، به عنوان کوششـی جهت التـیام شکاف بین نظام آموزش رسـمی با آنچه در صنعت می گذرد "عرصه عمل" صورت گرفته است تا بخشی از خلا آموزشی، آشنایی با حرف و مشاغل در صنعت را ترمیم نموده، به توسعه نگرش دانشجویان نسبت به نظام صنعتی بیانجامد.
وقوف بیشتر دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به آنچه که در صنعت می¬گذرد، آن ها را قادر خواهد نمود، تا دامنه گسترش اطلاعات و مهارت ها و شناسایی حرف را توسعه می¬دهد. علاوه بر این، تماس از نزدیک کارآموزان با صنعت، فرصت¬های مناسب را برای بهره گیری از یافته ها و دانسته های آکادمیک در موقعیت¬های عملی، فراهم می¬نماید و فرصت¬های مناسبی را جهت استعداد سنجی و به محک نهادن علاقه کارآموزان، از پی خواهد داشت.
کارآموزی دانشجویان، با توجه به متداول ترین اسلوب کارآموزی یعنی آموزش در محیط حرفه و آموزش در محیط مادی صورت گرفته تا با انتقال آموزش به محیط حرفه و بهره گیری از دانش ناشی از محیط کار، بتوان حلقه های مفقوده را در نظام آموزش دانشگاهی تکمیل نمود.
آشنایی با منابع مرجع به خاطر نیازهای فوری و سرعت عمل داشتن در امر اطلاع‌رسانی همه از مزایای حضور در کتابخانه محسوب می‌شوند.کارآمد شدن‌دانشجویان‌در هر زمینه‌ای و همچنین مهیا کردن آنها برای اشتغال ‌، چیزی‌فراتر از آموخته‌های‌نظری‌کلاس‌درس‌را می‌طلبد و نتایج‌مثبتی‌که‌ازهمپاشدن‌علم‌با عمل‌حاصل‌می‌شود بر هیچ‌کس‌پوشیده‌نیست‌. کارورزی به دانشجویان فرصت می‌دهد تا به بهترین نحو از یک محیط کاری عینی تجربه کسب کنند. امروزه در جهان، کارورزی‌بهترین گزینه برای انجام کنکاش شغلی به شمار می‌رود. در واقع کارورزی یک تجربه دست اول و عملی است که به دانشجویان اجازه می‌دهد بهترین نتیجه‌گیری‌ها را درباره ارتباط احتمالی خود و یک زمینه شغلی، انجام دهند. از همه مهمتر اینکه کارورزی می‌تواند به دانشجویان مهارت های شغلی مهمی را همانند برقراری ارتباط، تعهد کاری، وقت شناسی، حل مساله، کارگروهی، خودمدیریتی، برنامه‌ریزی و سازماندهی و آشنایی با فن‌آوری بیاموزد که امروزه برای شاغل شدن بسیار واجب و ضروری هستند. اما متأسفانه کارورزی در سیستم آموزش عالی کشور ما چندان از سوی دانشجویان جدی گرفته نمی‌شود. به نظر می‌رسد دلیل این امر عدم آشنایی دانشجویان با ضرورت آمادگی شغلی در دوران دانشجویی و عدم اطلاع از نقش حیاتی کارورزی در آمادگی شغلی باشد. همچنین به نظر می‌رسد در حال حاضر دفاتر ارتباط با صنعت دانشگاه‌ها که مسوول تسهیل امر کارورزی هستند، هنوز درک صحیح و کاملی از مفهوم کارورزی ندارند. به همین دلیل است که اکثر کارورزان ما ابتدایی‌ترین اصول و مقررات محیط کار نظیر نحوه برخورد با مجموعه کارمندی و کارگری را نمی‌دانند و در نتیجه قادر به استفاده بهینه از این دوره حیاتی نمی‌باشند. بطور کلی احساس نیاز عامل مهمی برای به حرکت درآمدن و به حرکت درآوردن است. اگر دانشگاه از طریق دفاتر ارتباط با صنعت این احساس نیاز را در دانشجو بوجود بیاورد که برای ورود به بازار کار باید آنچه را که در اینجا بصورت تئوری می‌آموزد،‌اجرا کند، آنوقت دانشجو قدر هر ثانیه دوره کارورزی خود را خواهد دانست، زیرا او نیاز را حس کرده است. چنین دانشجویی وقت و انرژی زیادی صرف می‌کند و مصمم است تا گوی سبقت را از دیگران برباید تا شغل شایسته‌ای پیدا کند و در آن موفق شود. درحقیقت دانشجویانی که از یک سو بنیه علمی خود را تقویت می‌کنند و از سوی دیگر خود را از نظر عملی و کاربردی آماده می‌کنند، براحتی وارد بازار کار می‌شوند و حتی حاضر به کار کردن با حقوق‌ها و دستمزدهای پایین نیستند. ‌ با بررسی‌های‌انجام‌شده‌توسط‌محققان، به‌نظر می‌رسد که‌برای‌انجام‌یک‌کارورزی‌صحیح‌و مؤثر عواملی‌همچون‌مدیریت‌، برنامه‌ریزی‌صحیح‌، نوع‌کارارائه‌شده‌به‌کارورز،میزان‌اعتبار دورهِ‌کارورزی‌و حمایت‌های‌جانبی‌از کارورز دخیل‌هستند. در ضمن لازم است دانشگاه‌ها از طریق برگزاری کلاسها و جلساتی دانشجویان را با اهمیت و ضرورت استفاده بهینه از دوره کارورزی آشنا سازند. به طور ایده‌آل، امید می‌رود کارورزی به شغل نهایی دانشجویان در آینده تسری یابد. تجربه کارورزی و تجربه‌های مشابه می‌توانند ابزار ارزشمندی برای کنکاش شغلی باشند به شرط آنکه دانشجویان با تعهد و صداقت به آنها بپردازند. اگر کارورزی، فرایند تفکر بر روی عملکرد و خودسنجی را به دانشجویان بیاموزد، بسیار مفید واقع شده است.رسالت مراکز آموزش عالی در تولید علم و گسترش دانش بر اساس ارزشها و فرهنگ جامعه ، خود مبتنی بر ارزشها و فرهنگ بومی جامعه ، خود مبتنی بر گام های ابتدایی در آشنا سازی کودکان و نوجوانان در مقاطع پائینتر تحصیلی با روش های گروهی ،اکتشاف ، حل مساله و رشد تفکر انتقادی و در ادامه پیگیری تخصصی آنها در مقاطع مختلف آموزش عالی است. در این راستا مدیران مراکز آموزشی که با انسان و تربیت او سر و کار دارند باید به اهمیت نقش و وظیفه خود آگاه باشند.توسعه و اثر بخشی سازمان های آموزشی (بویژه مدرسه) از طریق خلق و تعلیم معارف و در سایه ی تجربه امکان پذیر است .اگر عمل بدون اندیشه موجد فساد و دوری از اهداف می شود، علم بدون عمل نیز موجب انباشته شدن نظریات نامربوط در مغز شده و آنگونه می شود که کارآیی مدیران و اثر بخشی سازمانی مدیران مدارسی که در رشته ی مدیریت و برنامه ریزی آموزشی تحصیل کرده اند تفاوت معناداری با مدیرانی که در سایر رشته ها درس خوانده اند و بر مبنی تجربه و منش مدیریتی به این پست رسیده اند و این احتمالا بهانه و حتی دلیلی موجه برای تردید مسئولان آموزش و پرورش در کارآیی دروس و فارغ التحصیلان رشته های دانشگاهی بویژه علوم تربیتی باشد. در پی جویی علت این امر آنچه بیش از همه جلب نظر می کند فقدان تجربه ی کاری فارغ التحصیلان در مدارس است آن سان که حتی بعضی از اساتید این رشته نیز محصول فرآیند تدریس و تحصیل در این رشته را تربیت متخصصان پژوهشگر در عرصه ی مدیریت و نه پرورش مدیر آموزشی می دانند. ارائه دو یا حداکثر چهار واحد کار عملی مدیریت نیز اگر چه تاثیر گذار خواهد بود اما برای حل این مساله کافی نخواهد بود. در راستای پاسخ به این مسئله چند پیشنهاد مطرح می شود: اول اینکه دانشجویان متقاضی ورود به رشته ی مدیریت آموزشی در بدو ورود مورد مصاحبه ی تخصصی و بررسی شخصیت قرار گیرند تا از وجود کاراکترها ی مدیریتی در آنها اطمینان حاصل شود، چه اینکه مدیریت غیر از علم بودن هنر نیز هست. دوم: دانشجویان این رشته از همان ترم های آغازین (همانند دوره های انترنی دانشجویان پزشکی ) دوره های عملی را در مدارس و سایر مراکز آموزشی گذرانده و بازدید های جمعی از مدارس (بویژه آنهایی که به لحاظ مدیریتی ، موفق شناخته می شوند) داشته باشند.سوم : از مدیران مدارس خواسته شود تا کار ورز را نه بعنوان مزاحم و یا کارگر رایگان محکوم به بیگاری در مدرسه – آنگونه که برخی دانشجویان تعریف می کنند- بلکه به عنوان مدیر فردای فرایند تعلیم و تربیت بنگرند.در مدیریت مدرسه بعنوان یک سازمان اجتماعی باز از علوم مختلفی از جمله روانشناسی ، فرهنگ و رفتار سازمانی، آمار و روش های تحقیق و نیز نظریه های مدیریت ، روابط انسانی و نظارت و راهنمایی تعلیماتی و ... بصورت گسترده ای استفاده می شود . اموری چون کار گروهی و تیمی ،ایجاد انگیزه و روابط اجتماعی مورد توجه است و روانشناسی سازمانی نیز فرآیندهایی مانند مدیریت کلاس ،ایجاد انگیزه در معلمان ،توجه به نیازها و خواسته های افراد و مشارکت دهی آنها در تصمیم گیری را با هدف ایجاد تعهد بیشتر به پیگیری تصمیمات سازمانی دنبال می کند. تمام این دانشهاباید با تجربه جمع شوند تا بتوانند موجب اثر بخشی مدرسه شوند. اثر بخشی(به معنای حرکت صحیح در راستای اهداف سازمانی ) خود به کارآیی افراد سازمان بستگی تام داشته و مدیر در این میان بدلیل اثر گذاری بر کل سازمان مورد عنایت ویژه ای است. کارورزی و کارآموزی می‌تواند ابزار بسیار مهمی در راستای آمادگی شغلی دانشجویان و فارغ‌التحصیلان باشد اما بنا به دلائل مختلفی به تدریج در فرهنگ دانشگاه‌های ایران رو به اضمحلال است. دوره کارورزی امکان و فرصتی برای آشنایی دانشجویان با محیط کار محسوب می‌شود که نه تنها باعث افزایش قابلیتهای آنان برای اشتغال در آینده می‌شود بلکه به کارورزان قدرت انتخاب بیشتری در انجام وظایف ارائه شده می‌دهد تا بتوانند بهتر به علاقمندی‌ها و گرایش‌های خود در زمینه‌های مختلف پی برده و نقاط ضعف و قوت کار خود را ارزیابی کنند.

و– جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق:
امروزه به مدد تکنولوژی رشته های زیادی در دانشگاه بوجود آمده است و از آنجایی که تعداد قابل توجهی از این رشته ها در آینده با کارهای عملی سروکار دارند این نیاز احساس می شود که برای آشنایی دانشجویان با این رشته ها و فعالیت های شغلی آینده شان درسی به نام کارآموزی شکل بگیرد.
و موارد دیگری که می توانند با برنامه ریزی دقیق در ارتباط با برنامه ی کارآموزی حاصل شوند.
البته شیوه ی برگزاری درست کاراموزی و اینکه چگونه می توان کاراموزی را به سمتی هدایت کرد که اثر بخشی بیشتری داشته باشد باید بحث شود

ز- اهداف مشخص تحقیق:
با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی و فناوری ارتباطات و تغییر و تحول های سریعی که در اکثر رشته های تحصیلی شکل می گیرد و با توجه به اینکه اکثر درس های ارائه شده در دانشگاههای ما درسهایی تئوری هستند ارائه درسهایی با عنوان کارآموزی ضرورت بیشتری پیدا می کند.
آشنایی دانشجویان با کارهای عملی و اجرایی و مسائل کارگاهی از نزدیک به طوری که فرصت تطبیق آموخته را با عمل، درک کنند و در رفع کمبودها و نواقص احتمالی بکوشند.
برخورد با مسائل کارگاهی، کارگری، اجتماعی و روبرو شدن با واقعیت های عینی.
واقف شدن به اهمیت مهارت های علمی و رابطه بین آنها و نحوه همکاری صاحبان مهارت ها و تخصص های مختلف و نقش هر کدام در پیشبرد کارها.
آگاهی یافتن به نحوه اداره کارگاه و لزوم تسلط کافی به کارهای عملی و اجرایی.
ایجاد فرصتی مناسب برای شکوفایی خلاقیت های دانشجویان و ارائه روش های بهتر در ایجاد عملیات.
انتقال یافته های دانشگاهی و پژوهشی، از دانشگاه به صنعت و به تعبیر دیگر کارآموزی دانشجویان، پلی است بین دانشگاه و صنعت به شرط آن که، دانشجویان از نظر مبانی علمی قوی و حرف جدیدی برای کارگران بخش صنعت داشته باشند.

ح –هدف کاربردی:
افراد و گروههای مختلفی قادر به استفاده از این پژوهش خواهند بود که مهمترین آنها عبارتند:
 دانشجویان و مربیان و سرپرستان کارآموزی
 نهادها و سازمان های ناظر بر دانشگاه ها
 سازمان هایی که کار آنها مطالعات علمی است.
 کلیه اساتید،محققان ودانشجویانی که قصد انجام تحقیقات علمی در این حوزه را دارند.

ص –مدل مفهومی تحقیق

نگاره 1-1. مدل مفهومی تحقیق

ط- فرضیه‏های تحقیق:
باتوجه به مبانی نظری مطروحه در ارتباط با کارآموز فرضیه هایی بشرح زیر طراحی می گردد:
• آشنا شدن دانشجویان با رشته ی تحصیلی خود نیاز به دوره کارآموزی دارد.
• آشنا شدن دانشجویان با زمینه ی شغلی خود که در آینده با آن سرو کار دارند نیاز به دوره کارآموزی دارد.
• آشنا شدن دانشجویان با کاربران آینده ی خود و نحوه ی برخورد با آنها نیاز به دوره کارآموزی دارد.
• همگام شدن با برنامه های و تکنولوژی های روز در ارتباط با رشته ی تحصیلی خود نیاز به دوره کارآموزی دارد.
• مواجه شدن با مشکلات سر راه خود در ارتباط شغل آینده ی خود نیاز به دوره کارآموزی دارد.
• ارتباط با محیط بیرون و آشنا شدن با افراد درگیر در کار نیاز به دوره کارآموزی دارد.

ی- تعریف واژه‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی:

کارورز یا کارآموز:
کارورز یا کارآموز داوطلبی است که بر حسب توانمندیهای خود و با برخورداری از دانش مقدماتی برای کسب علم (یا یک مهارت) به واحد کارورزی مراجعه می‌نماید. این فرد داوطلبی است که بطور پایه‌ای اقدام به کسب مهارتی می‌نماید. همچنین کارورز یا کارآموز داوطلبی است که با داشتن دانش تئوریک در رابطه با یک شغل یا مهارت اقدام به کسب معلومات به صورت عملی یا کاربردی می‌کند.

• دانشجوی مشغول به تحصیل که به دنبال محلی برای گذراندن دوره کارآموزی خود می گردد.
• دانشجویی که تمایل دارد در دوران تعطیلات تابستان در یک محیط که مرتبط با زمینه درسی خود است ضمن کار به کسب تجربه بپردازد.
• فارغ التحصیل جویای کار که به علت نداشتن آشنایی با محیط کاری رشته خود قادر به پیدا کردن کار مناسب خود نیست.
• فارغ التحصیل جویای کاری که نداشتن سابقه کاری مانع از آن می شود که بتواند در محل دلخواه خود مشغول به کار گردد.
امروزه و به خاطر آنکه واژه کارورزی کاربردهای فراوانی دارد، گاهی اوقات به سختی می‌توان منظور گوینده را از واژه کارورزی استنباط کرد. در حقیقت می‌توان هر تجربه آموزشی را که با شغل ترکیب شود، کارورزی نامید و همین ترکیب است که کارورزی را به ابزاری منحصر به فرد برای کنکاش شغلی تبدیل می‌کند.
اصل کلمه کارورزی به واژه کارورز برمی‌گردد و به فردی گفته می‌شود که در حین تحصیل در آموزش عالی و یا بلافاصله بعد از پایان دوران تحصیل و تنها با هدف کسب تجربه و مهارت کاری و عملی در مؤسسه‌ای مشغول بکار می‌شود ‌ کارورزی می‌تواند برای افراد حالت اجباری یا اختیاری داشته باشد. یعنی کارورز گاهی اوقات باید برای گذراندن دو یا سه واحد درسی در دانشگاه به دوره کارورزی روی بیاورد و یا اینکه خودش به طور داوطلبانه در یک واحد صنعتی یا اداری مشغول کاربدون دستمزد شود. دوره کارورزی امکان و فرصتی برای آشنایی دانشجویان با محیط کار محسوب می‌شود که نه تنها باعث افزایش قابلیت‌های آنان برای اشتغال در آینده می‌شود بلکه به کارورزان قدرت انتخاب بیشتری در انجام وظایف ارائه شده می‌دهد تا بتوانند بهتر به علاقمندی‌ها و گرایش‌های خود در زمینه‌های مختلف پی برده و نقاط ضعف و قوت کار خود را ارزیابی کنند. مثلاً حضور در کتابخانه برای کارورز، برخورد با واقعیت‌ها را به دنبال دارد. در واقع می‌توان اصول نظری که اساس یک مصاحبه خوب در بخش مرجع را تشکیل می‌دهند به بهترین شکل در کلاس درس تدریس کرد اما روش‌های ارتباطی واقعی را فقط از طریق تمرین و برخورد با مراجعه‌کننده می‌توان کسب کرد و در مرحله عمل است که کارورز قادر به برقراری ارتباط گفتاری یا کلامی و افزایش مهارت‌های ارتباطی گفتاری و غیر گفتاری خواهد شد.

محل کارورزی و کارآموزی
محل کارورزی و کارآموزی محلی است که با توجه به تعریف قانون کار و مبحث حمایت‌های شغلی از تمامی شرایط لازم برخوردار باشد. محل کارورزی و کارآموزی برای کارورز یا داوطلب، محلی است که مدیریت آن از دانش فنی و به روز برخوردار بوده و به مهارت یا مهارتهای لازم مسلط باشد. در این مکان امکانات آموزشی (تئوریک) و عملی از حد نصاب آموزشی بالاتر است تا مانعی برای یادگیری ایجاد نگردد.

5-روش شناسی تحقیق:

الف- شرح کامل روش تحقیق بر حسب هدف، نوع داده ها و نحوه اجرا:
از لحاظ طبقه¬بندی تحقیق بر مبنای هدف، این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی است. تحقیق حاضر از لحاظ طبقه¬بندی برحسب روش، از نوع تحقیقات توصیفی است. تحقیق توصیفی شامل مجموعه روش¬هایی است که هدف آن¬ها توصیف کردن شرایط یا پدیده¬های مورد بررسی است. از بین تحقیقات توصیفی با توجه به اینکه در تحقیق حاضر هردوی متغیرهای مستقل و وابسته در گذشته رخ داده است، از نوع تحقیقات پس رویدادی می¬باشد.
ازطرفی دیگر این تحقیق ازلحاظ تئوریک از نوع تحقیقات اثباتی و از لحاظ استدلال ازنوع استقرایی می¬باشد. همچنین این تحقیق ازنوع تحقیقات شبه‌تجربی در حوزه تحقیقات پژوهشی می‌باشد. در واقع تحقیقات شبه‌تجربی به منظور نزدیک ساختن تحقیق به شرایط تجربیات حقیقی، در مواردی به¬کار گرفته می‌شودکه امکان کنترل یا به‌کارگیری تمام متغیرهای مربوط وجود ندارد. در این نوع از تحقیقات، محقق باید پژوهش خود را با توجه به همه محدودیت‌ها به انجام برساند. کلیه تحقیقات مشهور به تحقیقات میدانی، تحقیقات عملی و اجرایی و نیز اشکال پیچیده‌تر تحقیق کاربردی که کنترل متغیرها به طور نسبی امکان دارد جزء تحقیقات شبه تجربی قرار می¬گیرند.

ج – شرح کامل روش و ابزارگردآوری داده‏ها :
اطلاعات موردنیاز بخش ادبیات تحقیق از کتب، مجلات تخصصی فارسی و لاتین و مقالات استخراج شده از اینترنت، گردآوری شده است (روش کتابخانه‏ای). داده‏های موردنیاز برای آزمون فرضیه‏های تحقیق از طریق مراجعه به دانشگاه ها انجام می گیرد.

د – جامعه آماری، روش نمونه‏گیری و حجم نمونه :
جامعه آماری این تحقیق می تواند شامل تمامی دانشجویان مقطع کاردانی تبریز ¬باشد.

هـ - روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها:
در این تحقیق به منظور تدوین مبانی و مفاهیم نظری می توانیم از روش کتابخانه¬ای استفاده نمائیم.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   12 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله بررسی رابطه ریسک سیستماتیک و سیاست تقسیم سود شرکتها

بررسی رابطه ریسک سیستماتیک و سیاست تقسیم سود شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران

چکیده:
ارزیابی عملکرد مالی شرکتها، از مهمترین موضوعات مورد توجه سرمایه گذاران ، اعتبار دهندگان ، دولتها و مدیران می باشد. مدیران به منظور ارزیابی عملکرد قسمتهای تحت پوشش خود از ارزیابی عملکرد استفاده می کنند. سرمایه گذاران (سهامداران) به منظور ارزیابی میزان موفقیت مدیریت در به کار گیری سرمایه آنها و تصمیم گیری در مورد حفظ ، افزایش و یا فروش سرمایه گذاری ؛ اعتبار دهندگان به منظور تصمیم گیری در مورد میزان نرخ اعطای اعتبار؛ به ارزیابی عملکرد می پردازند .مهمترین جنبه ای که توسط سرمایه گذاران در ارزیابی عملکرد در نظر گرفته می شود، این است که آیا برای آنها ارزش ایجاد شده است یا خیر.در سالهای اخیر تلاشهای زیادی شده است، تا شاخصهایی معرفی شود که بهتر بتواند اهداف سهامداران را بر آورده سازد. در این پژوهش،رابطه بین سیاست پرداخت سود با عدم اطمینان در جریان وجه نقد، ترکیب سرمایه و فرصت های سرمایه گذاری ، در شرایط بازار سرمایه ایران در دوره زمانی 1388-1385 مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا متغیر های پژوهش مورد شناسائی قرار گرفته و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، از داده های بدست آمده از نرم افزار ره آورد نوین؛ برای محاسبه متغیر های پژوهش ، توسط نرم افزار Excel استفاده شده است. این داده ها جهت آزمون فرضیه ها توسط نرم افزارSPSS به کمک آماره- های توصیفی و استنباطی نظیر تحلیل همبستگی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از تحقیق نتایج زیر حاصل شده است:
با توجه به آزمونها و تحلیل هایی که از راه رگرسیون و همبستگی انجام شد به این نتیجه رسیدیم که متغیر های پژوهش(عدم اطمینان در جریان وجه نقد، ترکیب سرمایه، فرصت های سرمایه گذاری) دارای رابطه با سیاست پرداخت سود هستند.

1- مقدمه:
گزارشگری مالی یکی از مهمترین فراورده های سیستم حسابداری است که از اهداف عمده آن فراهم آوردن اطلاعات لازم برای تصمیم گیری اقتصادی استفاده کنندگان در خصوص ارزیابی عملکرد و توانایی سودآوری بنگاه اقتصادی است. شرط لازم برای دستیابی به این هدف، اندازه گیری و ارائه اطلاعات ، به نحوی است که ارزیابی عملکرد گذشته را ممکن سازد و در سنجش توان سودآوری و پیش بینی فعالیت های آتی بنگاه اقتصادی موثر افتد. یکی از اقلام حسابداری که در گزارش های مالی (صورت سود و زیان) تهیه و ارائه می شود، سود خالص است که کاربرد های متفاوتی دارد. معمولا سود به عنوان عاملی برای تدوین سیاست های تقسیم سود و راهنمایی برای سرمایه گذاری و بالاخره عاملی برای پیش بینی به شمار می آید. مدیران ، تحلیل گران و سرمایه گذاران بیشترین توجه خود را به سود گزارش شده شرکت ها اختصاص داده اند. مدیران ، از حفظ روند رو به رشد سود منتفع می شوند، زیرا پاداش آن ها به میزان سود شرکت ها بستگی دارد.
در کشور ایران با توجه به شرایط اقتصادی ، سرمایه ها عمدتا به سوی سفته بازی سوق داده می شوند. در این میان به وجود آوردن شرایطی که سرمایه گذاران از میان شقوق مختلف ، سرمایه گذاری بر روی اوراق بهادار و سهام شرکت ها را برگزینند، دارای اهمیت خاص می باشد. بنا براین با بررسی نیازهای سرمایه گذاران و برآوردن تقاضاهای منطقی، باید زمینه انتقال سرمایه از کارهای غیر مولد به سمت کارهای تولیدی را فراهم ساخت.
بازار بورس اوراق بهادار از ابزارهایی است که در تجهیز پس اندازهای مردمی و تخصیص آن به فعالیت های تولیدی و ایجاد امکانات لازم برای مشارکت عموم مردم در توسعه فعالیت های مفید اقتصادی نقش به سزایی را ایفا می کند. از مهمترین گروه های استفاده کننده از اطلاعات شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ، سرمایه گذاران بالقوه در سهام شرکت ها می باشند. بدست آوردن اطلاعات کافی جهت استفاده کنندگان فوق الذکر از کانال بورس اوراق بهادار انجام می گیرد.
تصمیم گیری سرمایه گذاران بالقوه اساسا به خرید سهام شرکت مربوط می شود و این تصمیمات ممکن است بر مبنای بازده و سود سهام دریافتی باشد. مسلما سیاست تقسیم سود و مقدار سود پرداختی سهام مربوط به سهامداران می تواند عامل محرک در تشویق سرمایه گذاران محسوب گردد. در این راستا ، ریسک مربوط به سرمایه گذاری نیز از عوامل تعیین کننده می باشد. سرمایه گذاران با توجه به میزان ریسک سرمایه گذاری انتظار سود متناسب با آن را خواهند داشت و در واقع ایجاد تعادل بین ریسک و بازده می تواند باعث تبدیل سرمایه گذاری های غیر مولد به سمت سرمایه گذاری های مولد گردد.

2- تاریخچه مطالعاتی
جدول 1-1 نتایج تحقیقات انجام شده در مورد ریسک سیستماتیک و سیاست تقسیم سود
نتایج اصلی دوره تحقیق محقق(محققین(
تداوم روند سودآوری به عنوان اولین عامل موثر بر ضریب واکنش سود شناسایی و تعیین گردید.(یئو کیم، 2002، 4) 1980-1974 کور مندی و لایپ (1987)
متغیر های حسابداری تغییرات سود، رشد، اندازه، نسبت پرداخت سود، نسبت جاری ، اهرم مالی ، نسبت پوشش بهره و اهرم عملیاتی بیش از 57% تغییرات در ریسک سیستماتیک را تبیین می نمایند
2000-1991 اندرو بریمبل
(2003)
رشد سود خالص و رشد سود عملیاتی رابطه مثبت با ریسک سیستماتیک دارد و با افزایش نسبت بدهی به دارایی میزان ارتباط ضعیف تر می شود.
1987-1982 پراکاش و اندرسون
(1994)
جریانات نقدی حاصل از عملیات، سود متعلق به سهامداران عادی ، سود متعلق به سهامداران عادی به علاوه هزینه استهلاک و سود متعلق به سهامداران عادی به علاوه استهلاک و مالیات ارتباط معنی داری با ریسک سیستماتیک دارد.
19854-1975
اسماعیل و کیم
(1989)
بین نسبت توزیع سود ، رشد ، اهرم مالی ، اندازه شرکت و تغییر پذیری سود با ریسک سیستماتیک رابطه معنی داری وجود دارد.
1977-1963 الگرز و میوری
(1982)
رابطه معنی داری بین ریسک سیستماتیک و متغیر های نسبت سود خالص به ارزش بازار سهام عادی، نسبت بازده داراییها ، نسبت بازده حقوق صاحبان سهام وجود دارد اما میزان ارتباط ضعیف و حدودا R2 برابر با 20% بوده است
1961-1956 بیور و مینگلد
(1975)
متغیر های توزیع سود، رشد داراییها ، اهرم مالی ، نسبت جاری، اندازه، تغییرپذیری سود، بتای حسابداری رابطه معنی دار و قوی با ریسک سیتماتیک دارند و از این رو می توان از آنها برای انتخاب پرتفوی بهینه بهره من شد.
1965-1947 بیور ، کتلر و اسکولز
(1970)
همبستگی معنی داری بین ریسک سیستماتیک بازار و متغیر های ریسک سیستماتیک مبتنی بر سود حسابداری، ریسک سیستماتیک مبتنی بر گردش وجوه نقد تعدیل شده و ریسک سیستماتیک مبتنی بر جریانات نقدی عملیاتی وجود دارد.
1377-1373 حسن صدی
(1380)
بین متغیر های نوع صنعت، اندازه شرکت، میزان پراکندگی فروش، درجه اهرم عملیاتی ، درجه اهرم مالی و ریسک سیستماتیک هیچ رابطه ای وجود ندارد. 1373-1370 مجید وثوق
(1375)

3-بیان مسئله
بورس اوراق بهادار عمده ترین راه تجهیز و تخصیص بهینه سرمایه در کشور است و شناخت این بازار و عناصر و ارتباطات موجود در آن یکی از عوامل مهم تو سعه بازار سرمایه محسوب می گردد. یکی از عناصر مهم این بازار سرمایه گذاران هستند؛سرمایه گذاران از انجام سرمایه گذاری در سهام شرکت ها اهداف مختلفی دارند آنها در بازار سرمایه سعی دارند منابع خود را به سمتی سوق دهند که بیشترین سودآوری را برای آنها داشته باشد و در صورتی که سرمایه گذاری آنها به سود مورد نظر منجر نشود ، اقدام به خروج از بازار سهام و سرمایه گذاری در سایر فعالیت ها خواهند نمود که این منجر به کاهش داد و ستد در سهام و از رونق افتادن بورس اوراق بهادار خواهد شد. در این راستا آگاهی از میزان ریسک شرکت ها نیز می تواند نقش بسزایی در تصمیم گیری افراد داشته باشد. در ادبیات مالی ، ریسک بعنوان احتمال اختلاف بین بازده واقعی و بازده مورد انتظار تعریف شده و به دو دسته تقسیم می شود.
دسته اول: شامل ریسک هایی است که به عوامل داخلی شرکت مربوط می باشند مانند ریسک مدیریت، ریسک نقدینگی، ریسک ناتوانی در پرداخت بدهی و غیره که به آن ریسک غیر سیستماتیک (کاهش پذیر) گفته می شود. دسته دوم: شامل ریسک هایی است که خاص یک یا چند شرکت نبوده بلکه مربوط به شرایط کلی بازار نظیر شرایط اقتصادی ،سیاسی، اجتماعی و غیره می باشد و تحت عنوان ریسک سیتماتیک(β) غیر قابل کنترل و کاهش ناپذیرمی باشند، از این رو در تصمیم گیری مدیران شرکت ها و سرمایه گذاران می توتند نقش بسزایی داشته باشد، یکی از راه های پیش بینی ریسک سیستماتیک تعیین ارتباط بین عوامل مالی(حسابداری ) و ریسک سیستماتیک است یکی از عوامل عوامل مالی(حسابداری) مهم در شرکتها سیاست تقسیم سود این شرکتهاست ، تقسیم سود سهام پیچیدگی های زیادی برای اقتصاددانان،تحلیلگران مالی و سایر سرمایه گذاران داشته است و در تحقیقات متعدد ارتباط بین سیاست تقسیم سود و بازده سهام شرکتها مورد بررسی قرار گرفته است میلر و مودیلیانی (1985) اعتقاد داشتند که در یک بازار رقابت کامل به سبب وجود تقارن اطلاعاتی بین افراد فعال در بازار سرمایه نحوه تقسیم سود سهام شرکتها مشخص بوده و تقسیم مزبور بر قیمت سهام واحد تجاری تاثیرگذار نمی باشد، اما همانطور که می دانیم بازار های سرمایه کنونی در جهان و ایران بازارهایی هستند که در آن اطلاعات به میزان لازم در اختیار همگان قرار ندارد و سرمایه گذاران با یک بازار رقابت ناقص روبرو هستند و همیشه سود بیشتر،ازآن سرمایه گذاران مطلع تر می باشد. به همین دلیل خبر تقسیم یا عدم تقسیم سود یک شرکت بیشترین تاثیر روی نوسان قیمت سهام آن شرکت خواهد داشت. با توجه به این وضعیت اندیشمندان اقتصادی که از آن جمله آنها می توان به آلن و ولس (2000) اشاره نمود در مورد رفتارهای تقسیم سود سهام تئوری های متنوعی ارائه نموده اند.
یکی از بارزترین این تئوری ها تئوری علامت دهی تقسیم سود می باشد، تحت مدل علامت دهی تقسیم سود سهام به عنوان یک علامت جهت کاهش سطح عدم تقارن اطلاعات در بازار سرمایه به کار گرفته می شود. اما این تئوری نیز نتوانسته تاثیر عمده ای در این کاهش داشته باشد و اشخاص خودی شرکتها که مدیران نیز از جمله آنها می باشند با در اختیار داشتن اطلاعات مهم و اساسی نسبت به سرمایه گذاران دیگر انتفاع بیشتری از خرید و فروش و تقسیم سود سهام نصیب خود می نمایند
در نتیجه محقق در پی یافتن این مسئله می باشد که آیا بین ریسک سیستماتیک(β) سهام عادی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و سیاست تقسیم سود این شرکت ها رابطه ای وجود دارد یا خیر؟ جهت پاسخ به این سوال پژوهشگر از بین مولفه های مختلف تاثیر گذار بر سیاست تقسیم سود سهام از شاخص های مطرح شده توسط فاما و فرننچ در سال 2001 که شامل اندازه شرکت، ریسک شرکت، سودآوری، درصد سود پرداختی و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری می باشد، استفاده نموده است.
تا در نهایت مدیران شرکت ها بتوانند بر اساس این رابطه ، تصمیم گیری و برنامه ریزی خود را تعدیل کنند. و سرمایه گذاران نیز تصمیم بگیرند که آیا به خرید سهام شرکت مبادرت ورزند یا اینکه در بخش دیگری سرمایه گذاری کنند.

4-چارچوب نظری
ریسک سیستماتیک به عنوان بخشی از کل ریسک یک مجموعه اوراق بهادار است که با ایجاد تنوع در سرمایه گذاری اوراق بهادار ،نمی توان مقدار آن را کاهش داد و به علت وجود عواملی که بر قیمت کل اوراق بهادار اثر می گذارند ، به وجود می آبد، برخی از این عوامل می تواند شامل ،شرایط سیاسی ، تورم، نرخ بهره، بازار ، تغییر مدیریت ، تغییر خطوط تولید و یا تغییر در ترکیب ورودی های یک شرکت(مانند نیروی انسانی ،سرمایه و مانند آن) ،باشد. تغییر در هر یک از این عوامل می تواند موجب نوسان و تغییراتی در سودآوری شرکت ها گردد و در نتیجه بازدهی سهامداران را تحت تاثیر قرار دهد. از طرفی تحقیقات تئوریک نشان داده است که میزان ریسک سیتماتیک را می توان بر اساس متغیر های مالی (مانند اهرم عملیاتی، اهرم مالی، بتای حسابداری، تغییرات سود، رشد، اندازه شرکت و سیاست های تقسیم سود، نسبت های مالی و سایر متغیر های مالی) پیش بینی نمود.
نتایج تحقیقات اجام شده در مورد ریسک سیستماتیک و سیاست تقسیم سود بطور خلاصه در جدول 1-1 نشان داده شده است.
5-فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی: بین سیاست تقسیم سود و ریسک سیستماتیک ارتباط معنی داری در بازار سرمایه ایران وجود دارد.
فرضیه فرعی اول: بین سود متعلق به سهامداران عادی و ریسک سیستماتیک ارتباط معنی داری در بازار سرمایه ایران وجود دارد.
فرضیه فرعی دوم: بین سود نقدی متعلق به سهامداران عادی و ریسک سیستماتیک ارتباط معنی داری در بازار سرمایه ایران وجود دارد.
فرضیه فرعی سوم: بین نسبت توزیع سود و ریسک سیستماتیک ارتباط معنی داری در بازار سرمایه ایران وجود دارد.
فرضیه فرعی چهارم: بین رشد سود و ریسک سیستماتیک ارتباط معنی داری در بازار سرمایه ایران وجود دارد.
فرضیه فرعی پنجم: بین نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری ((M/B و ریسک سیستماتیک ارتباط معنی داری در بازار سرمایه ایران وجود دارد.

6 اهداف تحقیق
اهداف علمی تحقیق کشف رابطه بین دو عامل تاثیر گذار بر تصمیمات بازار سرمایه ایران، یعنی ریسک سیستماتیک و سیاست تقسیم سود، به نیت تقویت پیکره علم و افزودن بر معلومات موجود و در نتیجه استفاده پژوهشگران آتی از آن است. هدف کاربردی آن است که اگر افراد بتوانند با استفاده از تغییرات در میزان سود آوری شرکت ، میزان ریسک سیتماتیک را پیش بینی کنند ، تمایل آنها به سرمایه گذاری در سهام بیشتر می شود ، لذا تصمیمات بهتری را در زمینه سرمایه گذاری ها اتخاذ می کنند. هدف دیگر آن است که سرمایه گذاران بتوانند با کمک این ارتباط، به سود مورد نظر خود دست یابند و در نهایت با دید وسیع تری وارد معاملات بورس اوراق بهادار گردند که این امر خود موجر به رونق بازار سرمایه ایران خواهد شد.
بهره وران از جنبه های کاربردی این تحقیق می توانند مدیران شرکت ها ، تحلیل گران مالی ، موسسات آموزشی و دانشجویان باشند که از نتایج این تحقیق در مطالعات تطبیقی و دیگر تحقیقات مالی استفاده کنند و یا سرمایه گذاران، مدیران سرمایه گذاری و تامین کنندگان مالی باشند که می توانند از نتایج این تحقیق جهت پیش بینی بهتر قابلیت سودآوری شرکت های مورد نظر خود استفاده نمایند.

7 اهمیت و ضرورت تحقیق
یکی از مهمترین مباحث در بازار سرمایه ، آگاهی از میزان ریسک شرکت ها ، خصوصا ریسک سیستماتیک است که می تواند نقش به سزایی در تصمیم گیری ها ایفا نماید. زیرا اعتقاد بر این است که بازده سهام شرکت ها تابعی از ریسک سیستماتیک است و ریسک سیستماتیک بیانگر تغییرات نرخ بازده یک سهم نسبت به تغییرات نرخ بازده کل بازار سهام می باشد. در بازار سرمایه نیز، سرمایه گذاران سعی دارند در جایی سرمایه گذاری کنند که بیشترین بازدهی را برای آنان به ارمغان آورد و در این راستا به ریسک مربوط به سرمایه گذاری نیز توجه دارند و در صورتی تحمل ریسک را پذیرا هستند که بابت آن مابه ازایی،عایدشان شود و این عواید چیزی جز سود بیشتر سرمایه گذاری نخواهد بود. از طرف دیگر شرکت ها نیز تلاش دارند به گونه ای فعالیت کنند که هدف اصلی صاحبان شرکت (سهامداران)، یعنی افزایش ارزش شرکت، را محقق نمایند. در نتیجه ، اهمیت تحقیق در این است که سرمایه گذاران و شرکت ها می توانند با استفاده از نتایج تحقیق ، تصمیمات خود را تعدیل یا بر اساس آن تصمیمات جدیدی اتخاذ نمایند.

8 حدود مطا لعاتی
قلمرو تحقیق چهارچوبی را فراهم می نماید تا مطالعات و آزمون محقق در طی آن قلمرو خاص انجام پذیرد و دارای اعتبار بیشتر باشد.
قلمرو مکانی تحقیق
این پژوهش کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (بازار سرمایه ایران) را مورد بررسی قرار می دهد .
قلمرو زمانی تحقیق
دوره زمانی این پژوهش ، 4 ساله و از ابتدای سال 1385 تا انتهای سال 1388 است.
قلمرو موضوعی تحقیق
در این پژوهش ، بررسی رابطه بین ریسک سیتماتیک و سیاست تقسیم سود مورد کنکاش قرار می گیرد و در حوزه مدیریت سرمایه گذاری قابل بحث است .
9 واژه ها ی کلیدی
بازار های اولیه: بخشی از بازار های مالی که اوراق بهادار در وهله اول در آنجا عرضه می شود(راعی و تلنگی،1387، 44-42)1.
بازار های ثانویه:بخشی از بازار های مالی که در آن مالکیت اوراق بهادار(مثل سهام) به خریداران جدید منتقل می شود(همان منبع،30)2.
بازار های سرمایه:بازار های اولیه و ثانویه را گویند که در آن ، داد و ستد اوراق بهاداری که دارای سر رسید بیش از یک هستند یا عمر نامحدود دارند، انجام می شود(دوانی،153،1383)3.
بازده سرمایه گذاری: بازده سرمایه گذاری عبارت است از جریان نقدی قابل تحققی که توسط صاحبان آن سرمایه گذاری در طول یک دوره زمانی معین تحصیل می شود (حجازی، 1386،245)4.
ریسک: احتمال اختلاف بازده واقعی یک سرمایه گذاری از بازده مورد انتظار آن می باشد(همان منبع،169)5.
ریسک تجاری: آن بخش از کل ریسک شرکت است است که ناشی از ترکیب داراییها و تصمیمات عملیاتی شرکت باشد.
ریسک سیستماتیک: آن بخشی از کل ریسک مجموعه اوراق بهادار که غیر قابل حذف بوده و به علت وجود عواملی که بر قیمت کل اوراق بهادار اثر می گذارد، به وجود می آید (حجازی، 1386،246)6.
ریسک غیر سیستماتیک: بخشی از کل ریسک مجموعه اوراق بهادار که قابل حذف و کاهش است.
سود خالص: درآمد های واحد تجاری پس از کسر تمامی هزینه های آن، طی یک دوره را گویند.
سود عملیاتی: درآمد های عملیاتی واحد تجاری پس از کسر هزینه های عملیاتی ، طی یک دوره را گویند(همان منبع،251)7.
سیاست تقسیم سود: به نحوه و روشهای توزیع سود بین سهامداران شرکت گویند (رستگاری، 1386،139)8.

10 روش تحقیق
دشوارترین گام در فرآیند تحقیق، مشخص کردن مسأله مورد مطالعه است. نخست آنکه درباره یک چیز، یک مانع یا یک موقعیت مبهم تردید وجود دارد، تردیدی که نیازمند تعیین است.
در هر تحقیق ابتدا باید نوع ، ماهیت ، اهداف تحقیق و دامنه آن معین شود تا بتوان با استفاده از قواعد و ابزارمناسب و از راه های معتبر به واقعیت ها دست یافت (سرمد و همکاران، 1381،170)1.
بنابراین پژوهش حاضر از نظر طبقه بندی بر مبنای هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است. هدف تحقیق کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. هم چنین تحقیق حاضر، از نظر روش و ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی - همبستگی است. در این تحقیق هدف، تعیین میزان رابطه متغیر هاست. برای این منظور بر حسب مقیاس های اندازه گیری متغیر ها، شاخص های مناسبی اختیار می شود.
مقیاس اندازه گیری داده ها مقیاس نسبی است. مقیاس نسبی بالاترین و دقیق ترین سطح اندازه گیری را ارائه می دهد. این مقیاس علاوه بر دارا بودن کلیه خصوصیات مقیاس های دیگر، از صفر مطلق نیز برخوردار است(سرمد و همکاران،1381،170)2.
روش تحقیق به صورت قیاسی – استقرایی است که در آن مبانی نظری و پیشینه پژوهش از راه کتابخانه، مقاله و اینترنت جمع آوری شده و بصورت استدال قیاسی و در رد یا اثبات فرضیه های پژوهش با بکارگیری روش های آماری مناسب ،از استدلال استقرای در تعمیم نتایج استفاده شده است . چون هدف پژوهش شناخت رابطه همبستگی بین ریسک سیتماتیک و سیاست تقسیم سود شرکت ها است و تحقیقات همبستگی شامل کلیه تحقیقاتی است که در آنها سعی می شود رابطه متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب همبستگی کشف و تعیین شود. بنابراین ضریب همبستگی شاخص دقیقی است، که بیان می کند تغییرات یک متغیر تا چه اندازه ای به متغیر دیگری وابسته است.

11 جامعه مطالعاتی
جامعه مطالعاتی پژوهش حاضر در برگیرنده شرکت های موجود در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 88-85 می باشد.
حال با پیش فرض های زیر به ناچار بعضی از این شرکت ها از جامعه خارج شده اند. در ادامه از بین شرکت های موجود در بورس اوراق بهادار تهران، شرکت هایی که پایان سال مالی آن ها 29 اسفند ماه می باشد، شرکت هایی که وقفه های معاملاتی بیش از 6 ماه داشته اند و شرکتهایی که اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه متغیر های پژوهش را ارائه ننموده اند، از جامعه مطالعاتی حذف و در نهایت 92 شرکت به عنوان جامعه مطالعاتی تحقیق انتخاب شدند (لیست شرکتهای نمونه در پیوست شماره 1 آمده است) و برای هر متغیر این پژوهش تعداد (92*4)368داده - سال، جهت آزمون فرضیه های آماری محاسبه شده است.

12 روش های جمع آوری اطلاعات
یکی از ضروریات هر مطالعه و پژوهش؛ اطلاعات مربوط و قابل اتکا، سرعت و سهولت دسترسی به آن می باشد.مباحث تئوریک پژوهش از مسیر مطالعه منابع ، نشریات ؛ منابع داخلی و خارجی موجود در کتابها و استفاده از اینترنت جمع آوری شده است. جمع اوری اطلاعات با استفاده از اطلاعات اولیه شرکتها بوده است؛ یعنی اطلاعات و داده های مورد نیاز تحقیق کلاً از روش کتابخانه ای، با استفاده از نرم افزار ره آورد نوین و با مراجعه به سازمان بورس اوراق بهادار تهران و مطالعه صورتهای مالی اساسی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سالهای 1388-1384 بدست آمده اند.
در این باره علاوه بر مطالعه صورتهای مالی اساسی، اطلاعات مربوط به صورتهای مالی از سایت اطلاعاتی بورس مورد استفاده قرار گرفته است. یادداشت های همراه صورتهای مالی به منظور استخراج داده های لازم ،مورد استفاده قرار گرفته است.
پس از جمع آوری اطلاعات مربوط به ریسک سیتماتیک و سود نقدی هر سهم از نرم افزارصفحه گسترده اکسل (Excel) جهت طبقه بندی اطلاعات و محاسبه متغییر ها استفاده گردید و در نهایت اطلاعات حاصل با استفاده از نرم افزارSPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

13- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
پژوهش های همبستگی شامل کلیه پژوهش هایی است که در آنها تلاش می شود رابطه متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب همبستگی کشف و تعیین شود این ضریب شاخص دقیقی است که با محاسبه آن می توان نشان داد که یک متغیر تا چه اندازه با متغیرهای دیگر پیوند دارد و می توان برای همبستگی (مثبت یا منفی) میزان و مقدار آن را محاسبه کرد .
به دلیل اینکه متغیر های پژوهش از نوع فاصله ای بوده و رو ش پژوهش همبستگی می باشد، جهت انجام آزمون های آماری از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون و تحلیل واریانس (ANOVA) که دارای خطای معیار کمتری در مقایسه با سایر روش های آماری می باشند ،استفاده شده است .

1-13تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی:
پژوهش های همبستگی – تعریف ، هدف و مزایا:
پژوهش های همبستگی شامل کلیه پژوهش هایی است که در آن سعی می شود رابطه بین متغیرهای مختلف با استفاده از ضریب همبستگی، کشف یا تعیین می شود. هدف روش پژوهش همبستگی ، مطالعه حدود تغییرهای چند متغیر با حدود تغییرهای چند متغیر دیگر است. هدف ضریب همبستگی ، بیان رابطه بین دو یا چند متغیر به صورت ریاضی است. در صورتی که رابطه متغیرها کامل و مثبت باشد ضریب همبستگی ، یک است و چنانچه همبستگی بین متغیرها کامل و منفی باشد ضریب همبستگی ، منفی یک ، (-1) خواهد شد. طرح بنیانی و اساسی پژوهش همبستگی بسیار ساده است.
در این روشها به جمع آوری نمره های دو (یا چند) متغیر برای آزمودنی های یکسان می پردازیم و سپس ضریب همبستگی را محاسبه می کنیم. به طور خلاصه، ضریب همبستگی را می توان برای بیان روابط علت و معلولی به کار برد. هر چند که این روش به منظور کشف و پیش بینی روابط بین دو متغیر A و B به کار می رود. مزیت عمده روش همبستگی این است که به محقق اجازه می دهد که متغیرهای زیادی را اندازه گیری کند و همزمان، همبستگی درونی بین آنها را محاسبه نماید. امتیاز دیگر روش همبستگی در این است که می تواند درباره درجه همبستگی بین متغیرها مورد مطالعه ، اطلاعات لازم را فراهم سازد و روش همبستگی یا درجه همبستگی را در کل دامنهیا محدوده معین مشخص کند. روش همبستگی برای دو هدف عمده به کار می رود:
1) کشف همبستگی بین متغیرها
2) پیش بینی یک متغیر از یک یا چند متغیر دیگر.
به طور کلی هدف پژوهش همبستگی عبارت است از درک الگوهای پیچیده رفتاری از طریق مطالعه و همبستگی بین این الگوها و متغیرهایی که فرض می شود بین آنها رابطه وجود دارد . تحلیل همبستگی ، ابزاری آماری است که بوسیله ان می توان درجه ای که یک متغیر به متغیری دیگر از نظر خطی مرتبط است را اندازه گیری کرد. همبستگی را به طور معمول با تحلیل رگرسیون به کار می برند.
درجه همبستگی درباره دو معیار بحث می کند:
1) ضریب تعیین 2) ضریب همبستگی
1) ضریب تعیین :
مهمترین معیاری است که با آن می توان رابطه بین دو متغیر x و y را توضیح داد. این مقدار همیشه بین دو صفر تا یک است:
گرچه ضریب همبستگی مثلاً 50% به این معنا نیست که دو یا چند متغیر دارای 50 درصد تغییرهای مشترک می باشد، ولی مجذور همبستگی (ضریب تعیین) ، این تغییرهای مشترک را نشان می دهد. در صورتی که همبستگی دو آزمون 50% باشدف این دو ازمون دارای تغییرهای مشترک به میزان یا 25 درصد است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  20  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

راهنمای تعمیرات و عیب یابی و باز و بست گیربکس سمند

این کتاب تالیف شرکت ایساکو میباشد وکلیهاطلاعات موردنیاز جهت تعمیرات گیربکس سمنددر ان عنوانشده است

فهرست این کتاب به شرح ذیل است

دانلود پروژه فرسایش و کاربرد انواع مته های حفاری و بررسی آن در مناطق نفت خیز

چکیده

فرسایش در طی یک عملیات مکانیکی، بویژه در زمان حضور اصطکاک بالا پدیدهای بسیار معمول میباشد. در طی انجام یک عملیات حفاری توسط مته های مخروطی پدیدهی فرسایش ممکن است به دو صورت فرسایش در دندانه های مته و یا فرسایش یاتاقان مته باشد. در این بین از دست رفتن یاتاقان ممکن است منجر به گیر لوله ی حفاری شده و عملیات مانده یابی را ملزم سازد. علاوه بر آن افزایش هزینه های حفاری نیر به دنبال خواهد داشت. همچنین فرسایش دندانه های مته تأثیر بسزایی در سرعت حفاری و افزایش هزینه های آن خواهد داشت. در مته های الماسی تنها فرسایش در دندانه های مته میشود. تاکنون مدلهای ریاضی و آزمایشگاهی مختلفی در جهت پیشبینی میزان فرسایش مته ارائه شده است. اما با توجه به پیچیدگی ارتباط بین پارامترهای مختلف حفاری و فرسایش مته عملکرد قابل قبولی از این مدلها دیده نشدهاست. در این پروژه به بررسی انواع مته ها، کاربرد و همچنین فرسایش و سایندگی مته ها پرداخته شده است.

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات

مقدمه.. 2

1-1-تاریخچه مته.. 4

1-2-مته حفاری... 6

1-3-پیش بینی های اولیه در انتخاب مته.. 6

1-3-1-اصل تداوم. 6

1-3-2-اصل کاربرد. 7

1-3-3-زمان لازم برای داخل و خارج کردن لوله ها 7

1-3-4-نوع طبقات زمین.. 7

1-4-طراحی مته 8

1-4-1-مته دارای دندانه فولادی تراش خورده 9

1-5-انواع مته.. 10

1-6-طبقه بندی مته ها. 10

1-6-1-مته دکمه ای.. 12

1-6-2-مته مغزه ای.. 12

1-6-3-مته الماس... 13

1-6-4-مته سنگ سخت... 15

1-6-5-مته آسیاب یا آهن تراش... 16

1-6-6- مته دندانه دراز 16

1-6-7- مته سنگ نرم. 17

1-6-8- مته دندانه ای یا مته نوک تیز. 18

1-6-9- مته مخروطی یا کاج دار 18

1-6-10-مته کاربید تنگستن.. 20

1-7- نام گذاری مته ها. 21

1-11-طبقه بندی IADC برای مته های کاج دار. 22

فصل دوم بررسی طراحی مته های حفاری

2-1- طراحی مته تیغه متحرک.... 25

2-1-1- هندسه مته. 25

2-1-2-زاویه مقطع مخروط یا کاج. 25

2-1-3-قطر و طول یاتاقان.. 26

2-1-5-اجزای برنده 30

2-1-6- یا تاقان ها 32

2-1-7-انتخاب... 35

2-2- طراحی مته های تیغه ثابت... 36

2-2-1-مته های الماس طبیعی.. 36

2-2-2-جنس بدنه. 37

2-2-3-تیغه های الماس... 38

2-2-4-آرایش تیغه ها 39

2-2-5- مقطع. 41

2-2-6-سیستم های هیدرولیک... 42

2-2-7- خلاصه ویژگیهای طراحی.. 44

2-3- ساختمان بدنة مته تیغه ثابت نوع PDC.. 45

2-3-1-جنس بدنه. 45

2-3-2-نام گذاری اجزای مختلف مته تیغه ثابت... 46

2-3-3-مصالح ساخت مته. 47

2-3-4- اجزای برشی.. 48

2-3-5- پروفایل مته. 49

2-3-6-هندسة مقطع.. 50

2-3-7-طراحی مته های الماس (PDC) 52

2-3-8- فرآیند تولید تیغة PDC.. 53

2-3-9- نحوة قرار دادن تیغه ها 55

2-3-10-آرایش تیغه ها 56

2-4-پروفایل مته های PDC.. 57

2-4-1-نحوة فرسایش مته های PDC.. 58

2-4-2-طراحی هیدرولیک... 58

2-5- طراحی مته های تیغه ثابت TSP.. 59

2-5-1- تیغه های TSP. 60

2-5-2- معیارهای طراحی.. 61

2-5-3- پروفایل.. 61

2-5-4-عمل کندن.. 61

2-5-5- طراحی هیدرولیک... 62

فصل سوم انتخاب و کاربرد مته های حفاری

3-1-راهنمایی های عملیاتی... 64

3-1-1-ملاحظات کلی.. 64

3-1-2- مته های کاج دار 66

3-1-2- مته های تیغه ثابتب... 67

3-1-3-راهنمایی های عملیاتی مته های PDC.. 68

3-1-4-شروع حفاری با متة PDC.. 68

3-1-5-تطابق شکل کف چاه با شکل متة جدید. 69

3-2- بهینه کردن حفاری در سازندهای مختلف... 70

3-3- آزمایش جهت به دست آوردن پارامترهای موثر حفاری... 70

3-4-مشکلات احتمالی و علت های آن.. 71

3-4-1- گشتاور: 71

3-4-2--فشارپمپ گل حفاری.. 72

3-4-3- سرعت حفاری.. 72

3-5- پدیدة گلی شدن مته.. 73

3-5-1-نشانه ها 73

3-5-2-نحوة تمیز کردن مته بعد از گلی شدن آن.. 73

3-6-حفاری یکنواخت با متة PDC.. 74

3-7-نوسانات در حین حفاری... 76

3-7-1-نوسان محوری.. 76

3-7-2- نوسان پیچشی.. 77

3-7-3-نوسان افقی و جانبی.. 78

3-8-حفاری با مته الماس.... 79

3-8-1-چاه تمیز. 79

3-8-2-کوچک شدن حفره پس از تعویض مته حفاری.. 81

3-8-4- کاهش اصطکاک درمته. 84

3-8-5-گذرگاه های گل حفاری.. 85

3-9-سیال حفاری... 85

3-9-1-هوا یا گاز به عنوان سیال حفاری.. 86

3-10-روش پائین بردن مته به کف چاه. 86

3-10-1-تعویض جت ها 86

3-10-2-لوله های وزنی.. 86

3-11- انتخاب سایز مته.. 87

3-11-1- مقاومت سنگ و نوع طبقات مورد حفاری.. 92

3-11-2- ‌قطر چاه مورد حفاری و نوع سیستم حفاری.. 93

3-11-3- اندازه و نوع مته مورد استفاده 94

3-11-4- میزان تیزی مته. 94

3-11-5- تمایل طبقات و چاه به انحراف از خط قائم. 94

3-12-تنظیم عوامل مکانیکی و هیدرولیکی... 94

3-13-علل تغییر فشار درحین عملیات حفاری... 95

فصل چهارم عوامل فرسایش سرمته های حفاری و راه های پیشگیری از آن

4-1-مسائل فرسودگی مته های کاج دار. 98

4-1-1-طبقه بندی IADC برای مته های تیغه ثابت... 98

4-2-مسائل حفاری با مته های الماس.... 99

4-3-ساییدگی مته های حفاری و عوامل مؤثر بر آن.. 100

4-3-1-عمر مته حفاری.. 104

4-3-2-سرعت حفاری.. 105

4-3-3-قابلیت حفاری.. 106

4-3-4-روش شاخص نرخ حفاری (DRI) 107

4-3-5-پارامترهای اجرایی.. 109

4-3-6-بار روی مته. 113

4-3-7-دور مته و سرعت چرخش.... 115

4-3-8-نوع آلیاژ بکار رفته. 118

4-3-9-سیستم فلاشینگ... 118

4-3-10-نوع سیال بکار رفته. 119

4-3-11-تأثیر دما 119

4-3-12-مسافت لغزش... 120

4-4-طبقه بندی ساییدگی در مته ها. 120

4-5-انواع آسیب دیدگی مته ها در حفاری... 123

4-5-1-کاج شکسته BK. 123

4-5-2-دندانه یا تیغه های شکسته Bt. 124

4-5-3-مته گلی شده BU.. 126

4-5-4-کاج ترک خورده CC.. 127

4-5-5- CD.. 128

4-5-6- CR.. 129

4-5-7-تداخل کاج ها CI 131

4-5-8-سایش ER.. 132

4-5-9-کاهش یکسان ارتفاع FC.. 133

4-5-10-دندانه حرارت دیده HC.. 134

4-5-11- آسیب دیدگی در اثر خرده های فلزی JD.. 135

4-5-12- افتادن کاج LC.. 136

4-5-13-افتادن نازل LN.. 137

4-5-14-افتادن کامل دندانه LT. 138

4-5-15-فرسودگی خارج از مرکز OC.. 139

6-5-16-مته جمع شده PB.. 140

4-5-17-مسدود شدن نازل ها PN.. 141

4-5-18-گرد شدن ( اندازه ) RG.. 142

4-5-19-فرسایش SS. 143

4-5-20-فرسایش TR.. 144

4-5-21- سوراخ شدن مته WO.. 145

4-5-22-فرسایش دندانه ها WT. 145

4-5-23-فرسایش No.. 146

4-5-24-شکستن باله. 146

4-5-25-قطع اتصال جوشی بین تیغه PDC و دنباله پیوندی BF. 147

4-5-26-شکستگی قسمتی از باله. 148

4-5-27-شکستگی تیغه bt. 149

4-5-28-شکستگی جزیی تیغه CT. 149

4-5-29-ورقه ورقه شدن.. 150

3-5-30-فرسایش شدید مته به ویژه بین تیغه ها ER.. 151

4-5-31-تیغه PDC حرارت دیده HC.. 151

4-5-32-افتادن کامل یا تقریباً کامل تیغه LT. 152

4-5-33-فرسایش حلقه ای روی باله RO.. 152

4-5-34-فرسایشWT. 154

نتیجه گیری... 155

منابع.. 156

فهرست اشکال

شکل 1-1- نمونه هایی از مته های الماسه. 15

شکل 2-1- افست در جهت راست برای سازند نرم. 27

شکل 2-2- زاویه محور در مته   الف) سازند سخت   ب) سازند نرم. 28

شکل 2-3- الف) سازند سخت     ب) سازند نرم. 29

شکل 2-4- مجموعه یاتاقان.. 33

شکل 2-5- مجموعه یاتاقان Roller – ball 34

شکل 2-6- نحوه عملکرد مته های مختلف... 36

شکل 2-7- خصوصیات طراحی مته الماس طبیعی و مته PDC.. 37

شکل 2-8- زاویه انحراف خلفی.. 39

شکل 2-9- زاویه انحنای جانبی.. 40

شکل 2-10- مقطع یک مته الماسه. 42

شکل 2-11- الگوی پاکلاغی عادی.. 43

شکل 3-1- وجود تراشه در چاه 65

شکل 3-2- اثر انحراف مته. 75

شکل 3-3- انواع نوساناتی که در رشته حفاری به وجود می آیند. 79

شکل 3-4- گیر لوله ها و مته حفاری توسط کنده های ریزشی.. 81

شکل 3-4- تاثیر بار روی مته در سرعت حفاری.. 89

شکل 3-5- رابطه وزن روی مته و سرعت حفاری.. 90

شکل 3-6- پاسخ سرعت حفاری به افزایش سرعت دوران.. 91

شکل 3-8- حفاری با سیالات مختلف... 93

شکل 4-1-ساییده و صاف شدن دگمه ها : (الف) نمای کلی ، (ب) نمای نزدیک... 101

شکل 4-2-ساییده وصاف شدن لبه های برنده تیغه ها : (الف) نمای کلی ، (ب) نمای نزدیک... 101

شکل 4-3-سایش در مته مخروطی.. 102

شکل 4-4-سایش بدنه مته : (الف) نمای کلی ، (ب) نمای نزدیک... 102

شکل 4-5-پوسته ماری شدن سطح روی دگمه ها : (الف) نمای کلی ، (ب) نمای نزدیک... 103

شکل 4-6- سایش گوشه ها 103

شکل 4-7-ساییدگی ملایم تیغه ها 104

شکل 4-8- رابطه بین عمر وساییدگی.. 105

شکل 4-9- تحقیق بر روی 25 نمونه آزمایش بر روی انواع مختلف سنگ... 108

شکل 4-10-مخروطی برای سازند های نرم. 111

شکل 4-11-مخروطی برای سازندهی متوسط.. 111

شکل 4-12-مخروطی برای سازندهای سخت... 112

شکل 4-13-تاثیر نوع شکل دگمه ها در نرخ حفاری.. 113

شکل 4-14-رابطه بین بار پشت مته و سرعت نفوذ مته. 114

شکل 4-15-ارتباط بین دور مته وافزایش سرعت نسبس حفاری.. 116

شکل 4-16-ارتباط بین سرعت چرخش و سرعت نفوذ مته. 117

شکل 4-17-ارتباط بین سایش مته و سرعت نفوذ بر اساس سرعت چرخش مته. 117

شکل 4-18- انواع آسیب دیدگی ها 122

شکل 4-19- تداخل کاج ها 124

شکل 4-20- تیغه های شکسته. 125

شکل 4-21- مته گلی شده BU.. 127

شکل 4-22- نمایی دیگر از مته گلی شده BU.. 127

شکل 4-23- کاج ترک خورده CC.. 128

شکل 4-24 در زمان گردش مته، وقفه هایی وجود داشته. 129

شکل 4-25- ردیف های مرکزی مته یا بدنه کاج فرسایش یافته. 130

شکل 4-26- تداخل کاج ها CI 131

شکل 4-27- نمایی دیگر از تداخل کاج ها CI 132

شکل 4-28- سایش ER.. 133

شکل 4-29- کاهش یکسان ارتفاع FC.. 134

شکل 4-30- دندانه حرارت دیده HC.. 135

شکل 4-31- آسیب دیدگی در اثر خرده های فلزی JD.. 136

شکل 4-32- افتادن کاج LC.. 137

شکل 4-33- افتادن نازل LN.. 138

شکل 4-34- افتادن کامل دندانه LT. 139

شکل 5-35- فرسودگی خارج از مرکز OC.. 140

شکل 4-36- مته جمع شده PB.. 141

شکل 4-37- مسدود شدن نازل ها PN.. 142

دانلود پاورپوینت اوضاع طبیعی وجغرافیایی ایران در 25 اسلاید

  اوضاع طبیعی و جغرافیایی     

  عوامل مربوط به اوضاع طبیعی و جغرافیایی که در توسعه اقتصادی – اجتماعی تاثیرگذار هستند تغییرناپذیر یا به کندی دچار تحول و دگرگونی می شوند. باتوجه به اینکه منابع طبیعی روبه کاهش هستند مثلا سالانه بخش بزرگی اززمین های قابل کشت درجریان فرسایش شسته می شوند مهار عوامل طبیعی و انسانی ویرانگر حائز اهمیت است.

مناسب جهت ارایه دانشجویان کارشناسی و ارشد