نهضت سربداران

10ص

فرهنگ تشیع از همان ابتدا و بدو ظهور هیچ نسبتی با ظلم و ظلم پذیری نداشته است و همواره در طول تاریخ نهضتهای بسیاری را می توان یافت که با صبغه علوی در مقابل حکام ظالم قد علم کرده اند . در این میان ایران نیز بستر ظهور جریانات بسیاری از این جنس بوده که در برخی موارد حکومتهای جزیی و یا کوتاه مدت برپا کرده اند. از جمله این جریانات می توان به نهضت سربداران اشاره کرد که در منطقه خراسان ظهور و بروز یافت .خراسان از دیرباز از پایگاه های عمده تشیع در منطقه به شمار می رفت به ویژه آنکه حضور امام رضا(علیه السلام) و سادات در گسترش فرهنگ تشیع و معارف اسلامی در منطقه کمک شایانی کرد. حضور علویان پشتوانه اساسی و مهمی در جبهه سیاسی و فرهنگی بود و سبب تقویت مبانی اعتقادی تشیع شد.
    باید مد نظر داشته باشیم که نهضتها و انقلابات در پی ظلمها و نابسامانیها شکل می گیرد و جنبش سربداران نیز از این قاعده مستثنا نبود.در دوران حکومت ایلخانیان مردم از نابسامانی و ظلم و ستم در رنج و عذاب بودند. وقتی ابوسعید به سلطنت رسید خراسان را ترک کرده و به سلطانیه رفت و بر تخت سلطنت نشست. وی چون فرزندی نداشت، خراسان را به چند بخش و ناحیه تقسیم کرد و به خاندان های بزرگ مغول و سرمایه داران سپرد که هر کدام از اینان برای خود سپاه و نیرویی داشتند و همین موجب تجزیه دولت او شد. آنان اداره امور را به طور مستقل در اختیار داشتند مانند: آل کرت .این امیران افزون بر استقلال، ازپرداخت مالیات و فرستادن آن برای دولت مرکزی خودداری می کردند. با مرگ ابوسعید آخرین ایلخان مغول، تلاش های استقلال طلبانه بیشتر شد. طوایف مغول و گروه های دیگر محلی به بهانه های گوناگون سر به شورش برداشتند.علاوه بر آن در آخرین سال های حکومت ابوسعید در خراسان یکی از بزرگان صوفیه به نام شیخ خلیفه مازندرانی، مبارزه با ایلخانیان ستمگر را درر راس همه برنامه های زندگی خود قرار داد. وی با نفوذ معنوی اش کم و بیش در مسائل اجتماعی و سیاسی دخالت و نظر خود را بیان می کرد. اظهار نظر او سبب خشم و نفرت بقیه صوفیان شد; زیرا آنان بر خلاف او به پرهیز از دنیا، زهد و تقوا و گوشه گیری از اجتماع مشغول، و با حاکمان جور همراه و گاهی آنان را تائید می کردند.
    شیخ خلیفه مازندرانی که علوم دینی را در آمل آموخته بود، نزد شیخ بالوی زاهد از مشایخ بزرگ مازندران رفت و از مریدان او شد.

کودتای 1299

12 ص ورد 34 ص پی دی اف

کلنل محمدتقی خان پسیان و کودتای ۱۲۹۹

پس از کودتای سوم اسفند 1299خ و روی کار آمدن دولت سیدضیاءالدین طباطبائی، کلنل محمدتقی خان پسیان طبق دستور رئیس دولت اقدام به دستگیری قوام‌السلطنه کرد (13 فروردین 1300خ) و او را تحت الحفظ به تهران فرستاد اما پس از مدتی سید ضیاءالدین متواری شد و قوام‌السلطنه خود به نخست‌وزیری رسید و کشمکش میان کلنل و قوام شروع شد. قوام‌السلطنه، نجدالسلطنه را به حکومت خراسان گمارد اما کلنل که از حکومت قوام‌السلطنه بیمناک شده بود به فکر طغیان افتاد و مصمم گردید که خود زمام امور خراسان را در دست بگیرد. بدین نیت هنوز چند روزی از کفالت نجدالسلطنه نگذشته بود که بدون بهانه و بی مقدمه شخص نامبرده را توقیف کرده، اداره حکومتی را خود در دست گرفت و جمعی از ارباب نفوذ شهر که مخل امنیت می‌شمرد توقیف و تبعید نمود.

در مرداد 1300خ دولت بار دیگر صمصام‌السلطنه بختیاری را به حکومت خراسان منصوب کرد و صمصام‌السلطنه نیز برای دلجویی یا فریب کلنل محمدتقی خان پسیان با آگاهی از محبوبیت و نفوذ او در خراسان او را طی حکمی به کفالت ایالت خراسان منصوب نمود و با او مدارا نمود.

اما در اواخر مرداد 1300خ قوام‌السلطنه با کلنل علناً مخالفت کرد و بدو پیشنهاد نمود تحت شرایط زیر کشور ترک کند :

کلنل حقوق دو ساله خود را برداشته به اروپا مسافرت کند. 2. محاسبات را ظرف 15 روز بسته و امور ایالت را به تولیت آستانه واگذار نماید. 3. به کلیه افسران ژاندارم و اهالی محل دولت تأمین دهد. 4. از طرف دولت به قوای ایلیات توصیه خواهد شد که با کلنل مدارا کرده او را به سرحد برسانند.چرا ”کانون های استعماری“؟
در آغاز با ید به این پرسش محتمل پاسخ گو یم که چرا، برخلاف رو یه متعارف، از نقش
”قدرت های استعمار ی“ در کودتای 1299 سخن نم ی گو یم و اصطلاح ”ک انون ها ی
استعماری“ را ب هکار می برم؟
در تار یخنگاری ایران به طور سن تی نقش قدرت های خارج ی مؤثر در تحولات ای ران
در سده های نوزدهم و بیستم میلادی به نقش د یپلماس ی رسم ی قدرت ها ی بزرگ
خلاصه م ی شود که به طور عمده در عمل کرد وزارتخانه های خارجه این قدر ت ها تجل ی
می یابد. و لذاست که محققین برای تبیین این نقش ب هطور عمده به اسناد دیپلماتیک ای ن
قدرت ها رو ی م ی آورند. این قدرت ها در درجه ا  ول عبارتند از بر یتانی ا و روس یه (ابتدا
تزاری و سپس شورو ی). طبق یک الگوی کاملاً جا افتاده، تمامی سده نوزدهم و چهار
دهه او ل سده بیستم عرصه رقابت این دو قدرت در صحنه س یاسی ایران است تا پا ی ان

پیمان نفتا

40 ص

قبل از تأسیس نفتا به اندازه‌ای تبلیغ شد که همه فکر می‌کردند ایجاد آن معجزه‌ای جدید خواهد بود ـ معجزه‌ای که تمام مشکلات سه کشور عضو را حل و فصل و دورانی تازه را در روابط آنها و حتی روابط بین‌المللی پدید خواهد آورد. آنها اعتقاد داشتند با همین اقدام می‌توانند کلیه‌ی سازمان‌های همکاری منطقه‌ای را تحت تأثیر قرار دهند و با شیوه‌ای آمریکایی به همه آنها نشان دهند که ما از شما بهتریم.

ساختار

پیمان تجارت آزاد میان دولت‌های آمریکای شمالی موسوم به نفتا در اوایل دهه 1990 میلادی و بین سه کشور این منطقه یعنی ایالات متحده، مکزیک و کانادا منعقد گردید. این پیمان یکی از فعال‌ترین نهادهایی است که در سراسر جهان به دنبال گسترش مناطق آزاد تجاری است. پیمان نفتا از لحاظ اقتصادی بالاترین سطح اقتصاد را در سراسر دنیا بر عهده دارد و در آن بزرگ‌ترین قطب اقتصادی دنیا یعنی ایالات متحده و یکی از کشورهای نسبتاً قدرتمند از لحاظ اقتصادی عضویت دارد. کشور کانادا هر چند همچنان عضو گروه کشورهای G8 است ولی اکثر کارشناسان معتقدند این کشور دیگر صلاحیت حضور در این کلوپ را از دست داده است.

آنچه درباره‌ی پیمان نفتا جالب‌تر از حضور ایالات متحده در آن است، تنظیم نوعی عرضه و تقاضا است. به عبارت دیگر در این پیمان علاوه بر ایالات متحده کشوری همچون مکزیک نیز حضور دارد که بیشتر به عنوان مصرف‌کننده به شمار می‌رود. برخلاف تصور موجود که عموماً نفتا را فقط پیمانی در مسیر حذف تعرفه‌های گمرکی می‌دانند، این نهاد یک قانون جامع برای یک نوع اقتصاد قاره‌ای به شمار می‌رود که در تلاش است متولد گردد. هر چند این پیمان در اواخر دهه 1990 متولد شد ولی عمده فعالیت آن از سال‌های 1994 به بعد شکل گرفت و به عبارت بهتر تلاش اصلی خود را از حدود دو سال پیش آغاز کرده است. در این دو سال فعالیت‌های آن رنگ و بوی بهتری گرفته و به نظر می‌رسد، سمت و سوی جدید خود را نیز در همین دو سال یافته است.

کتاب شاهنشاهی هخامنشیان

داستان تاریخی شاهان و حکومتهای گذشته برای شناخت حکومت و سلسه های شاهانشاهی ایران بسیار جذاب و مفید است . مطالعه این کتاب برای همه قابل توجه و تامل می باشد.

متولد کدوم ماهی؟

این برنامه را به هیچ وجه از دست ندهید.

ایا دوست دارید ویژگی های خلقی و شخصیتی افراد متولد هر ماه را بشناسید؟

ایا دوست دارید با دانستن تاریخ تولد دیگران به شخصیت ها و علایق افراد پی ببرید؟

ایا دوست دارید با شخصیت های معروف ماه تولدتان اشنا شوید؟

اگر دوست دارید پس این برنامه را از دست ندهید.