فصل 5- آشکارسازی اطلاعات بد و تعیین هویت
یکی از کارهای اساسی یک برآورد کننده عبارت اند از تعیین خطاهای اندازه گیری و تعیین و حذف آنها است اگر ممکن باشد، اندازه گیری ها ممکن است حاوی خطاهای ناشی از دلایل مختلف باشد. خطاهای تصادفی معمولاً در سنجش های ناشی از دقت محدود مترها و وسایل ارتباطات وجود دارند. اگر redundancy زائده های کافی در بین سنجش ها وجود داشته باشد، چنین خطاهایی توسط برآورد کننده حالت، فیلتر
می شود. طبیعت این عمل فیلتر کردن بستگی به روش برآورد بکار رفته دارد. خطاهای اندازه گیری بزرگ می توانند وقتی رخ دهند که مترها دارای بایاس ها، یا اتصالات (یا ارتباطات) غلط باشد. خرابی های سیستم ارتباطات از راه دور یا نویز ایجاد شده توسط تداخل پیش بینی نشده نیز منجر به انحرافات زیاد در سنجش های ثبت شده می شود. قطع نظر از این موارد، یک برآورد کننده ممکن است با اطلاعات توپولوژیک غیرصحیح فریب داده شود که بعداً بصورت اطلاعات بد توسط برآورد کننده تفسیر می شود. چنین موقعیتهایی (حالتهایی) به سختی کنترل می شوند و برطرف کردن خطاهای توپولوژی بعدا در فصل 7 بحث می شوند. بعضی اطلاعات بد آشکار هستند و می توانند توسط کنترل های ساده، آشکار شده یا حذف شوند. اندازه گیری مقادیر ولتاژ منفی از اندازه گیری بزرگتر یا کوچکتر از مقادیر پیش بینی شده اند از آن جمله است. یا تفاوت های زیاد جریانهای ورودی و خروجی در یک گره ارتباطی در یک ایستگاه فرعی از جمله مثالهای چنین اطلاعات بد می باشند. متأسفانه تمام انواع اطلاعات بد به آسانی قابل آشکار شدن توسط این دستگاه ها نمی باشند. بنابراین، برآورد کننده های حالت باید مجهز به ویژگی های پیشرفته تری باشند که آشکارسازی و تعیین هویت هر نوع از اطلاعات بد را آسان می کند. عملیات اطلاعات بد بستگی به روش برآورد حالت بکار رفته در اجرا دارد. این فصل بر روی آشکار سازی اطلاعات بد و روش های تعیین هویت تمرکز دارد که با روش WLS مرتبط هستند. سایر روش های برآورد حالت از قبیل روش هایی که در فصل 6 بحث می شوند، پردازش اطلاعات بد را بصورت روش برآورد کننده حالت ترکیب می کند و بنابراین بحث آنها شامل جنبه های عملیات اطلاعات بد نیز می باشد هنگام استفاده از روش برآورد WLS، آشکار سازی و تعیین هویت اطلاعات بد فقط پس از فرایند برآورد توسط پردازش باقیمانده های اندازه گیری انجام می شوند. تحلیل بر اساس خواص این باقیمانده ها است که شامل توزیع احتمالات پیش بینی شده آنها می باشد. اطلاعات بد ممکن است به راههای مختلفی ظاهر شود که بستگی به نوع، محل و تعداد اندازه گیری هایی دارد که در خطا هستند. آنها می توانند به این شرح طبقه بندی شوند :
1- اطلاعات بد واحد : فقط یکی از سنجش ها در کل سیستم دارای یک خطای بزرگ است.
2- اطلاعات بد چندگانه : بیش از یک اندازه گیری در خطا خواهد بود.
اطلاعات بد چندگانه ممکن است در سنجش هایی ظاهر شود که باقیمانده های آنها بطور قوی یا ضعیف مرتبط هستند، سنجش های مرتبط بطور قوی آنهایی هستند که خطاهای آنها بر روی مقدار برآورد شده از یکدیگر تاثیر زیادی می گذارند و باعث می شوند که مورد خوبی در خطا ظاهر شود هنگامی که سایر موارد حاوی یک خطای بزرگ باشد. برآوردهای اندازه گیری ها با باقیمانده های مرتبط تحت تاثیر خطاهای یکدیگر نمی باشند، وقتی که باقیمانده های اندازه گیری قویاً مرتبط باشند، خطاهای آنها ممکن است برابر باشند، خطاهای انطباقی / خطاهایی هستند که با یکدیگر بطور منطقی و سازگار ظاهر می شوند. اطلاعات بد چندگانه می توانند بعداً به یکی از این سه گروه طبقه بندی شوند :
1- اطلاعات بد غیر- تراکنشی چندگانه : اطلاعات بد در سنجش های دارای بقایای اندازه گیری مرتبط ضعیف
2- اطلاعات بد غیر- انطباقی ولی تراکنشی چندگانه : اطلاعات بد غیر انطباقی در سنجش ها با بقایای مرتبط قوی.
3- اطلاعات بد انطباقی و تراکنشی چندگانه : اطلاعات بد سازگار در سنجش های با بقایای مرتبط قوی.
تعیین مقدار تراکنش بین سنجش ها و تحلیل خطاها می توانند براساس حساسیت های بقایای اندازه گیری برای خطاهای اندازه گیری انجام شوند. خواص بقایای اندازه گیری ای که توسط روش برآورد حالت 6 ساله بدست می آیند از قبل برای این منظور، بازنگری می شوند. عملیات اطلاعات بد بستگی به روش برآورد حالت بکار رفته در اجرا دارد. این فصل برروی آشکار سازی اطلاعات بدو روش های تعیین هویت های تمرکز دارد که با روش WLS بکار رفته متداول مرتبط است، سایر روش های برآورد حالت از قبیل مواردی که در فصل 6 بحث می شوند، پردازش اطلاعات بد را بصورت بخشی از روش برآورد حالت ترکیب می شوند و بحث آنها شامل
جنبه های عملیات آنها بر روی اطلاعات بد نیز می باشد. هنگام استفاده از روش برآورد WLS ، آشکار سازی و تعیین هویت اطلاعات بد فقط پس از فرایند برآورد توسط پردازش باقیمانده های اندازه گیری انجام می شوند. تحلیل بر اساس خواص این باقیمانده ها است که شامل توزیع احتمالات پیش بینی شده آنها است، اطلاعات بد ممکن است به روش های مختلفی ظاهر شوند که بستگی به نوع، محل و تعداد اندازه گیری هایی دارد که که در خطا هستند. اطلاعات بد چندگانه ممکن است در اندازه گیری هایی ظاهر شوند که بقایای آنها بطور قوی یا ضعیف مرتبط می شوند، اندازه گیری های مرتبط شده قوی آن اندازه گیری هایی هستند که خطاهای آنها بر روی مقدار برآورد شده یکدیگر تاثیر چشمگیری می گذارند که باعث می شود که موارد خوب نیز در خطا ظاهر شوند هنگامی که دیگری حاوی یک خطای بزرگ است، برآوردهای اندازه گیری ها با باقیمانده های مرتبط بطور چشمگیری تحت تاثیر خطاهای یکدیگر نمی باشند. وقتی که باقیمانده های اندازه گیری با خطاهای آنها مرتبط باشند، خطاهای آنها ممکن است مطابقت نداشته باشد. خطاهای انطباقی، خطاهایی هستند که با یکدیگر سازگار بنظر می رسند. اطلاعات بد چندگانه می توانند بعداً به سه گروه طبقه بندی شوند. 1- اطلاعات بد غیر تراکنشی چندگانه : اطلاعات بد در اندازه گیری ها با باقیمانده های اندازه گیری مرتبط ضعیف.
2- اطلاعات بد غیر انطباقی ولی تراکنشی چندگانه : اطلاعات بد غیر انطباقی در اندازه گیری ها با باقیمانده های مرتبط.
3- اطلاعات بد انطباقی و تراکنشی چندگانه : اطلاعات بد منطقی در اندازه گیری ها با باقیمانده های مرتبط قوی.
تعیین کیفیت میزان تراکنش بین اندازه گیری ها و تحلیل خطاها می تواند بر اساس حساسیت های باقیمانده های اندازه گیری برای سنجش خطاها، انجام شود. خواص باقیمانده های اندازه گیری که توسط روش برآورد WLS بدست می آیند در زیر بازنگری میشود.
1-5 خواص باقیمانده های اندازه گیری
معادلات اندازه گیری خطی شده را در نظر بگیرید:
بطوری که E (e)=0 و COV (e) = R است که یک ماتریس قطری براساس این فرض است که خطاهای اندازه گیری مرتبط نمی باشند. توجه کنید که باقیمانده های اندازه گیری ممکن است هنوز مرتبط باشند. حتی اگر خطاهای مستقل درنظر گرفته شوند. آنگاه برآورد کننده WLS از بردارها حالت تغییر داده شده چنین می شود :
و مقدار برآورد شده چنین است:
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 40 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
نگارنده: دلیر عباسی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ
نیمه ی اول ماه ربیع الاول 1428هـجری قمری، مصادف است با نیمه ی اول اولین ماه ازسال 1386 هجری شمسی که دربردارنده ی دو رخداد مهم تاریخی؛ یعنی ولادت با سعادت پیامبر اکرم(ص) وهجرت آن بزرگوارهمراه با اصحاب گرانقدرش از مکه به مدینه می باشد.
در رابطه با ولادت پیامبر اکرم (ص) شاهد برگزاری برنامه های متفاوت از سوی مسلمانان در اقصی نقاط جهان، از مراسمات گرفتــه تا سرودن اشعار و مولود نامه خوانی و شیرینی خوردن و اطعام دیگران وچه بسا در این امر افراط نموده و دچار بدعت نیز گشــــته و روز ولادت ایشان راجشن میلاد نام نهاده اند؛ در حالی که نیک می دانیم اعیاد دینی دو تا بیشتر نیستند: عید قربان و عید فطر.
البته ناگفته پیداست که نمی توان هرگونه مراسم و بزرگداشتی را هم عید تلقی نمود؛ لذا اگر کسی یا جمعی به مناسبتی غیر از دو عید فوق الذکر، به نیت یادآوری تاریخ و پند و موعظه گرفتن از آن، مراسمی – ونه عیدی – را بر پا می نما یند، نباید به بدعت و نو آوری در دین متهَم گردند؛ زیرا تهمت ناروا به دیگران زدن نیز دست کمی از ارتکاب برخی از گناهان ندارد.
اما داعیان، خطیبان، سخنوران، شاعران وهنرمندان آنگونه که باید نسبت به موضوع دوم یعنی«هجرت» توجه آنچنانی مبذول نداشته اند؛ این در حالی است که اهمیت هجرت کمتر از ولادت، معراج و سایر رخدادهای تاریخی نیست.همین موضوع مرا واداشت که قلم نا رسای خویش را برداشته و در این رابطه مطالبی را تقدیم خوانندگان بزرگوار نمایم؛ باشد که اهل قلم در این وادی بیشتر قلم زنند وبه تکمیل یا نقد این مقاله همت ورزند.
این مقاله درپی آن است به سوألاتی از این قبیل جواب دهد که: هجرت در تشکیل تمدن ها چه نقشی داشته است؟ اهمیت هجرت در چیست؟ چرا پیامبر دستور هجرت را صادر نمود؟ نتایج هجرت چه بود؟ وچرا هجرت پیامبر از مکه به مدینه مبدأ تاریخ اسلام واقع گردید؟
تمدن ها همگی در پی مهاجرت ها به وجود آمده اند:
ما در طول تاریخ27 تمدن شناخته شده داریم از جمله: تمدن آمریکای جدید، تمدن اروپای جدید،، یونان، روم، چین، هند، بین النهرین، سومر، آکاد،بابل وامثال این ها همگی درپی مهاجرت قومی از سرزمینی به سرزمین دیگری به وجود آمده اند،یعنی قوم مهاجر در سرزمین جدید تمدن می ساخت و متمدن می شد. مثلاً تمدن "بین النهرین" در پی کوچ مهاجران «آرامی»به قولی از عربستان و به قولی دیگر از نقاط شمالی به عراق فعلی به وجود آمد؛مهاجران در آنجا تمدن عظیم آشوری وآکادی و بابلی و از همه بزرگتر تمدن سومری را تأسیس نمودند یا مثلاً آریا یی ها از نواحی شرقی همراه با برخی از قبایل دیگر در قسمت غربی دریای خزر به هند کوچ کردند و تمدن بزرگ "هند"؛ یعنی فرهنگ،ادبیات؛ هنر و مذهب هند را به وجود آوردند.گروهی دیگر از این قبایل به خراسان آمده و تمدن" پارس" را بنا نهادند و گروهی دیگر به فارس آمدند و "هخامنشیان" و" ساسانیان" را ساختند، گروهی دیگر به نواحی آذربایجان وغرب ایران آمدند وتمدن عظیم "مانَاها" و "مادها" رابنا نهادند و گروهی دیگر به یونان کوچ کردندوتمدن" یونان" را تأسیس نمودندو عده ای دیگر به غرب رفتند وتمدن" روم" را ساختند همه ی تمدن های فوق الذکر را آریائی ها بعد از کوچ خویش بنا نهاده اند. آخرین تمدن نیز که تمدن آمریکای جدید است به وسیله ی مهاجران اروپایی شکل گرفت.
حال سوأل برسر این است که آیا مهاجران شایستگی بنای تمدن ها را داشته اند یا اینکه سرزمین هایی که مهاجران بدانها روی آورده اند، مستعد رشد بودند وزمینه ی تأسیس تمدن ها را داشته اند؟
دکتر علی شریعتی در جواب این سوأل می گوید: هیچکدام ! زیرا آریائی ها بیش از ده الی بیست هزار سال در نواحی خزربه صورت وحشی زندگی می کردند در حالی که کوچکترین اثری از تمدن در میانشان نبود؛ پس خود تمدن ساز نبودند واز آن طرف ایرانی ها و هندی ها هم برای رشد تمدن مساعد نبودند؛ زیرا قبل از ورود آریائی ها دهها هزار سال در ایران وهند می زیستند ولی تمدنی را نساختند. یا مثلاً تمدن جدید آمریکا که آخرین تمدن بشری است، به واسطه ی عده ای از مهاجران اروپایی که به قول شریعتی از وحشی ترین و جنایتکارترین آدمها بودند، شکل گرفت؛ کسانی چون مسیونرها و مزدوران اروپایی که در آفریقا آدم شکار می کردند واگر کوچ نمی کردند و در آلمان و ایتالیا می ماندند باید در زندان هامی پوسیدند ویا به دار کشیده می شدند و از آن طرف سرخ پوستان آمریکاهم قرن ها در آنجا ساکن بودند ولی تمدنی نساختند پس نه سرزمین آمریکا تمدن خیز بود و نه مهاجران اروپا متمدن بودند.
حال این سوأل پیش می آید که پس چه چیزی تمدن ساز است؟
جواب این است که نفس مهاجرت تمدن آفرین است؛ هجرت ازسرزمین ابتدایی، هجرت از چارچوب ها و قالب های بسته وسنت های منجمد فکری، هجرت از نظام آموزشی و تربیتی غلط، از عادات و رسوم روزمره ی زندگی، از سرزمین ووطن محبوب، از دل مشغولی ها و مشاغل روزمره، هجرت از هر آنچه لذت بخش است، از خویشاوندان و روابط انسانی گذشته و...
بله ! ترک سرزمینی که قرن ها محل سکونت خود و آباء و اجدادمان بوده و عشق وایمان وتقدس وهمه ی لذت آدمی در آنجا بوده، ورفتن به سرزمینی ناشناخته که هیچ پیوندی با آن سرزمین وجود نداشته، گرچه امری ساده نیست؛ اما در عین حال بسیار تأثیر گذار وتمدن ساز است. کوچ کردن از همه ی این تعلقات را هجرت می گویند وکسی که دست به هجرت می زند مهاجر ودر اساس متمدن گفته می شود؛ چرا که شایستگی تمدن را پیدا می کند، قالب ها و قیدها را در هم شکسته، تغییر را از خود آغاز نموده و منشاء تغییر و تحول در بنیان های اجتماعی گشته است « ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم».
پس آنگونه که فاشیست ها ونژادپرستان ادعا می کنند، نژادها ذاتاً تمدن ساز نبوده اند و برتری ذاتی در میان انسان ها وجود ندارد و خدا همه را از یک فطرت سرشته است و این آدمیان هستند که بعد از خلقت با استفاده از اختیار خویش ظرفیت وجودی خویش را ارتقاء می دهند. "تاین بی "یکی از فلاسفه ی بزرگ تاریخ معاصر که می گویند بعد از ابن خلدون، مورخ بزرگ وفیلسوفی به عظمت او نیامده، می گوید: « مردانی که تاریخ بشریَت را ساخته اند همگی بدون استثناء دارای یک وجه مشترکند؛ اینان زندگیشان به دودو ره ی متضاد تقسیم می شود 1ـ دوره ی انعزال و دورشدن از جامعه 2ـ دوره ی بازگشت به جامعه. اینان در دوره ی انعزال که افراد عادی جامعه هستند، تشخَص خاصی ندارند واگر هم دارند در استعداد است نه در فعلیت. لذا کسی متوجه غیر عادی بودن آنها نیست. آنان در این دوره به مرحله ی تکوین می رسند وتربیت می شوند، زمینه ی رشد فکری و روحی آنها فراهم می گردد وهنگامی که بر می گردند،انسانی جدید وحامل رسالت جدیدی هستند.در زندگی همه ی شخصیت های بزرگ و مؤثر از پیامبران گرفته تا دیگر مصلحان،این حالت مشترک وجود دارد. » نمونه ی این شخصیت های مهاجر عبارتند از: حضرت ابراهیم که هجرتش از عراق به فلسطین واز آنجا به مصر و مکه، اورا به طلایه دار توحید ویکتا پرستی ودرهم شکننده ی کاخ نمرود ونمرودیان مبَدل ساخت و هجرتش از فلسطین به مکه منجر به تأسیس خانه ی کعبه و مرکز عبودیت انسان ها در جهان گشت. ویا حضرت موسی که در کاخ فرعون در ناز و نعمت بسرمی برد، یک حادثه ( کشتن مرد قبطی ) اورا به صحرا و دوری از جامعه کشاند؛ فقر، چوپانی، آوارگی وگرسنگی را تجربه می کند؛ سپس به دیار فرعون بر می گردد؛ اما نه به عنوان شاهزاده ای کاخ پرور بلکه به عنوان یک چوپان پیامبر، علیه نظامی که در آن پرورش یافته، قیام می کند و نظام فاسد فرعونیان را در هم می شکند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 15 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
فراهم کردن زمینه شادی های سالم و حرکات سرورآفرین و ورزش های نشاط بخش یکی دیگر از نیازهای فرزندان می باشد، که والدین وظیفه دارند برای تقویت روح و جسم فرزندانشان به مسائل تفریحی و ورزشی آنان توجه کنند. همچنین والدین وظیفه دارند فرزندان جوان خود را در انتخاب شغل مناسب راهنمایی و یاری کنند، چرا که بیکاری نه تنها موجب از بین رفتن استعدادهای درونی یک جوان می شود و او را به فردی تن پرور و بی خاصیت تبدیل می کند بلکه حتی ممکن است زمینه انحرافات اخلاقی آن ها را نیز فراهم کند و شخصی را که باید به عنوان سرباز جامعه باشد، سربار اجتماع کند.حضرت موسی بن جعفر(ع) می فرمایند: مردی به حضور پیامبر(ص) آمد و گفت: «یا رسول ا... این فرزند من بر گردن من چه حقوقی دارد؟ رسول گرامی فرمودند: اسم زیبا بر او بگذار و به خوبی او را تربیت کن و شغل خوبی برایش انتخاب کن.»والدین باید در فراز و نشیب های زندگی همچون دوستی مهربان در کنار فرزندانشان باشند چرا که در راه زندگی راهزنان زیادی به کمین نشسته اند.
برای آنها که پر از انرژی، پر از آرزوهای روزها دور و پر از هیجانهای روزهای نوجوانیاند زنگ ورزش چقدر خالی از هیجان میگذرد. اینگونه است که دانشآموزانی که باید در بهترین سالهای رشد و شکوفایی توانمندیهای جسمی و روحی خود را افزایش داده و مطابق با استانداردهای آموزشی در سالهای تحصیل دست کم یکی از رشتههای ورزشی مورد علاقه خود را بهطور حرفهای یا نیمهحرفهای فرا بگیرند با شانههایی خموده و اندامهایی که عمدتا به انواع ناهنجاریهای قامتی مبتلا هستند، بزرگ میشوند، دورههای ابتدایی، راهنمایی و متوسطه را به اتمام میرسانند شاید به امید ورزشگاهی در دانشگاهها که باوجود دانشکدههایی که در خانههای 2 طبقه و 3 طبقه شکل گرفتهاند امیدواری برای تحقق این امید وجود ندارد.
کارشناسان آموزشی در سالهای گذشته به کرات درباره پیامدهای منفی ناکارآمدی زنگهای ورزش در مدارس هشدار دادهاند. با این همه مطالعات اخیر که نشاندهنده افزایش ناهنجاریهای قامتی در دانشآموزان و به ویژه دانشآموزان دختر است گویای آن است که همچنان برنامه ریزی برای استفاده بهینه از ساعات ورزش درمدارس با وجود تاکیدهای مکرر کارشناسان و نتایج تحقیقات پژوهشکده آموزش و پرورش و سایر موارد مشابه در حاشیه مانده و در واقع به دلیل تعدد مسائل و مشکلاتی که هر یک به نوعی بخشی از نظام آموزشی و پرورشی کشور را مبتلا کرده، ناهنجاریهای قامتی در دانشآموزان رو به افزایش است و این در حالی است که در صورت استفاده مطلوب از زنگهای ورزش و ایجاد انگیزه در دانشآموزان میتوان میزان این اختلالات را که میتوانند سلامت جسمی و حتی سلامت روانی دانشآموزان را با مخاطره مواجه کنند، کاهش داد
با این همه زنگهای ورزش نه نسلهای امروز را ونه دانشآموزانی که این روزها عضو جامعه دانشگاهی کشورند و نه حتی آنهایی که سالهاست از درس و مدرسه فارغ شدهاند را به لحظههای هیجانانگیز روزهای کودکی و نوجوانی نمیبرد. برخی کارشناسان بر این باورند که دلیل اصلی توسعه نیافتگی تربیت بدنی در مدارس، پیشبینی کار بدون طراحی است. در مهرماه و شروع کلاسها هر معلمی میداند چه چیزی باید تدریس کند مثلاً معلم ریاضی، ریاضی تدریس میکند اما معلم تربیت بدنی از همان ابتدا بهصورت تنوعی کار میکند. 5 عامل دلیل اصلی بروز این مشکل هستند: فضا، برنامه درس، تجهیزات، نیروی انسانی و عامل فرهنگی. مصوبهای در خرداد سال 83 به تصویب رسید که بر اساس آن سازندگان مدارس موظف شدند به ازای هر 10 کلاس یک سالن ورزشی نیز احداث کنند اما این واقعیت تا از مصوبهبودن خارج و عملیاتی شود، چه بسیار دانشآموزانی که فارغالتحصیل شدند و چه فرصتهایی که از دست رفته و چه زنگهایی که هیچ گاه زنگ ورزش نبوده است.
چاقیهای دانشآموزان، والدین بیتوجه
زنگ ورزش فرزند شما در مدرسه، تجربه دو ساعت کسالت بار و نا کارآمد است، اگر آنقدر که به درسهای ریاضی و هندسه نوجوان 16 ساله اهمیت میدهید به فعالیتهای بدنی و تغذیه او اهمیت نمیدهید باید این هشدار کارشناسان را به مثابه زنگ خطری تکرار کنیم که فرزند شما در معرض ابتلا به دو بیماری شایع در دانشآموزان و نوجوانان ایرانی یعنی «چاقی» و «افسردگی» است.
البته نیاز به نگرانی چندانی نیست چرا که به گفته، فریبرز تیرداد، کارشناس تغذیه، خانوادهها میتوانند به سادگی از احتمال ابتلای فرزندانشان به این دو بیماری پیشگیری کنند. به گفته این کارشناس تغذیه در سالهای اخیر چاقیهای مفرط و در پی آن افسردگی میان دانشآموزان ایرانی شایع شده که فقر حرکتی دانشآموزان در مدارس از یک سو و تغذیه نامناسب آنها از سوی دیگر دو عامل اصلی بروز این دو عارضه به شمار میرود.
به اعتقاد این روانشناس نه تنها مدارس ما امکانات مناسبی برای ورزش دانشآموزان مهیا نمیکنند و در بسیاری از موارد اساسا چنین امکانی به دلیل محدودیت اعتبارات و فضا برای آنها وجود ندارد که در بسیاری از موارد خانوادهها نیز به اهمیت فعالیتهای منظم بدنی برای کودکان و نوجوانانشان آگاه نیستند. والدین میتوانند خلا ناشی از فقر حرکتی دانشآموزان در مدارس را با نامنویسی آنها در دورههای ورزشی جانبی در ساعات فراغت و حتی برنامه ریزیهای کمهزینهتر مانند پیادهروی هفتگی یا حتی روزانه یا استفاده از دستگاههای مکانیکی که به تازگی در پارکهای تهران نصب شده تا اندازه زیادی کاهش دهند.
تیرداد با بیان اینکه چاقی به ویژه در دانشآموزان دوران ابتدایی رو به افزایش است، میگوید : نامناسب بودن تغذیه، کم تحرکی، انجام بازیهای رایانهای و بالاخره نشستن بیش از حد در پای گیرندههای تلویزیونی از مهمترین دلایل بروز این مشکل به شمار میروند. این کارشناس تغذیه به خانوادهها توصیه میکند که از دوران کودکی فرزندانشان را به تغذیههای سالم و بهویژه دنبالکردن یک رشته ورزشی خاص عادت دهند چرا که نهادینهکردن این عادتها از دوران کودکی در آنها امکانپذیر است اما با افزایش سن و بهویژه ورود به دوران جوانی نمیتوان عادات غلط نهادینه شده در رفتارهای آنها را اصلاح کرد. از آنجا که چاقیهای مفرط منجر به کاهش اعتمادبهنفس و گاه رفتارهای عصبی و پرخاشگرانه افراد در نوجوانی، جوانی و بزرگسالی میشود باید هشدار داد که در صورت استفاده از رژیمهای غذایی نامناسب، مصرف فستفودها و فقر حرکتی در سنین کودکی و نوجوانی،خانوادهها باید نگران سلامت جسمی و روانی فرزندانشان در سالهای نه چندان دور باشند.
لزوم نظارت اولیاء بر بازی کودکان
بر اولیاء فرض و لازم است که در مورد انواع بازیها و ورزشهای کودکان شناخت کامل داشته باشند و آگاهی خود را به وسیله مطالعه کتب مختلف روانشناسی، دینی، اخلاقی قوی نمایند، تا بتوانند در بازیها، کودکان را به روش درست بازی و ورزش راهنمایی کنند. در عین حال که ورزش و بازی بر کودکان لازم و ضروری است، وظیفه والدین و مربیان این است که سعی کنند کودکان را به سوی ورزشها و بازیهائی هدایت کنند که فکر روح، جسم و شخصیت آنها را ساخته و آنها را برای زندگی اجتماعی سالم و مفید آماده سازد.
ورزشهائی که به کودکان یاد داده میشود، باید چنان باشند که به تربیت قوای فکری و نظم روحی آنها منتهی گردد. بدین معنی که اخلاق آنها کامل شود، عادتهای درست از قبیل انضباط، اطاعت از قانون، حس تعاون و همکاری، را فرا بگیرند، حس ابتکار در آنها بیدار شده و استعدادهای آنها شکوفا گردد و به مرحله رشد و نمود و تعالی برسند.
کودک در خانه و مدرسه، تحت تعلیم قرار می گیرد و خوب و بد را میشناسد امّا درونی شدن و تثبیت این تعالیم اخلاقی هرگز به میزان فراگیری کودک در هنگام بازی قوی نیست. کودک در حین بازی تحت تعلیم بهتر و ثابتتری قرار میگیرد و آموزش حین بازی، تا پایان عمر در ذهن کودک باقی میماند.
بازیهای مورد علاقه کودک میتواند تا حدّ زیادی معرّف جهت عاطفی، اخلاقی کودک باشد، لذا بازی کودک باید تحت نظارت مربی باشد.
بازی واقعاً بازی نیست، درس زندگی کودک است ونمایشی از سیر تکاملی، فکری کودک به شمار میرود، لذا مربی باید بازی کودک را هدایت و بر آن نظارت کند.
مربی باید بازی را متناسب سن، خصوصیات فردی و جنسی کودکان انتخاب کند، در غیر این صورت ارزش تربیتی نخواهد داشت و اختلالاتی نیز در رشد کودک به وجود خواهد آورد. اگر کودک نتواند بازی موردنظر مربی را انجام دهد، خشن و عصبانی شده و پرخاشگر میشود، لذا بازی باید متناسب با افراد باشد.
باید به کودک آزادی داده شود تا بر طبق دلخواه خود بازی کند، باید به او فرصت داد تا فکر و هوش خود را به کارگیرد و از اسباب بازیها استفاده کند و اگر مشکلی برایش پیش آمد خود در حل آن جدیت به کار برد. امّا اگر نتوانست مشکل خود را حل کند، مربی باید به او کمک کند تا مشکلش را مرتفع نماید.
مربی باید مراقب اسباب بازیهای او باشد و به کودک سفارش کند که در حفظ و نگهداری آنها بکوشد و مواظب باشد که آنها را خراب نکند و اگر خراب کرد فوری آن را دور نیندازد، بلکه آنها را تعمیر نماید و بعد از تمام شدن بازی اسباببازیهای را در جای مخصوص و منظمی قرار دهد. از همین جا کودک نظم و تربیت را یاد میگیرد.
نقش والدین در ورزش کودکان
والدین نقش بسیار مهمی در آمادگی بدنی و تشویق بچهها به فعالیت بدنی ایفا میکنند. معمولاً آنها بزرگترین الگو و سرمشق فرزندانشان هستند و از آنجا که بچهها از طریق نمونه و مثال مسائل را بهتر درک میکنند، والدین باید الگوهای مناسبی برای فرزندانشان باشند. فعالیت بدنی منظم میتواند سبب حفظ سلامتی شود، اعتماد به نفس را افزایش دهد و تصور مثبت و مناسبی نسبت به خویشتن در فرد ایجاد کند. با توجه به روند رو به رشد چاقی در دانشآموزان و عواقب و مشکلات ناشی از آن از جمله بیماریهای قلبی – عروقی، مشکلات اسکلتی – عضلانی، دیابت و ... لازم است مربیان و والدین توجه ویژهای به فعالیت کودکان و نوجوانان داشته باشند تا نسل آینده ما در این زمینه با بحران مواجه نشود.
تشویق دانشآموزان به ورزش در دوران تحصیل میتواند عادتهای مناسبی در آنها ایجاد و سلامتی آنان را در طول دوران زندگی تضمین کند.
● راهکارهای مؤثر
والدین نقش بسیار مهمی در آمادگی بدنی و تشویق بچهها به فعالیت بدنی ایفا میکنند. معمولاً آنها بزرگترین الگو و سرمشق فرزندانشان هستند و از آنجا که بچهها از طریق نمونه و مثال مسائل را بهتر درک میکنند، والدین باید الگوهای مناسبی برای فرزندانشان باشند. تحقیقات نشان میدهد شرکت کردن والدین در فعالیتهای بدنی میتواند سبب افزایش حضور فرزندانشان در این فعالیتها شود. والدین میتوانند از طریق دستورالعملهای زیر الگوهای مطلوبی برای فرزندانشان باشند:
▪ شرکت منظم و مستمر در فعالیتهای بدنی.
▪ اختیار دادن به فرزندانشان برای انتخاب ورزشی که به آن علاقهمندند.
▪ کمک به درک تفاوتهای فرم بدن و میزان توانایی.
▪ تقویت فاکتورهای اجتماعی در کنار فاکتورهای جسمانی.
▪ کمک به فرزندانشان جهت توسعه مهارتها و استراتژیها در تطبیق با محیطهای گوناگون برای انجام فعالیت بدنی.
▪ درگیر کردن فرزندانشان در فعالیتهای درون منزل از قبیل کار در باغچه، شستن ماشین یا تمیز کردن خانه.
▪ پیادهروی در مسافتهای کوتاه به جای استفاده از ماشین.
▪ تشویق فرزندان به پیادهرویهای منظم در اطراف خانه.
▪ محدود کردن زمان تماشای تلویزیون و سایر کارهای بیتحرک از قبیل بازیهای کامپیوتری به کمتر از ۲ ساعت در روز. زمان تماشای تلویزیون را به برنامههایی که همه اعضای خانواده تمایل به تماشای آن دارند، محدود و با پایان برنامه، تلویزیون را خاموش کنید.
● از همین حالا شروع کنید
عادات مناسب بهتر است که زودتر شروع شوند. بچههای کوچک به صورت طبیعی فعالاند. بنابراین بر روی استعداد و علاقه آنها برای فعالیت بیشتر کار کنید. این پیشنهادات نیز میتوانند شما را یاری دهند:
هر زمان که ممکن است خواسته فرزندتان در ارتباط با فعالیت جسمانی را برآورده کنید. برای مثال، هر زمان که خواستند برای بازی، به خصوص بازیهای توپی همراهیشان کنید. به بچههای خود چگونگی انجام دادن مهارتهای پایه ورزشی از قبیل پرتاب توپ، لیلی و پرش را آموزش دهید. تحقیقات نشان دادهاند بچههایی که از نظر مهارتهای پایه ضعیف هستند، از انجام فعالیتهای ورزشی سرباز میزنند.
بچههای خود را به زمین بازی محل خود ببرید. خودتان را نیز درگیر کنید. تاب و سرسره گزینههای مفرحی هستند و احتمالاً سبب میشوند شما زمان طولانیتری را با فرزندتان به بازی بپردازید، چون خودتان نیز از آن لذت میبرید.
رشتههای ورزشی مختلفی را متناسب با سن بچهها انتخاب کنید. بسیاری از فعالیتها برای کودکان نوپا و تازه راهافتاده مناسبترند. از قبیل ژیمناستیک و فوتبال.
اطمینان حاصل کنید برخی از فعالیتها باعث فعالیت جسمانی نیز میشوند. برای مثال شما میتوانید با فرزندانتان به منظور خرید، پیادهروی کنید.
● تجربه فعالیتهای متنوع
بچههای خود را در معرض انواع گوناگون فعالیتها و رشتههای ورزشی قرار دهید. ممکن است علاقه یا استعداد آنها را برای حداقل یک رشته ورزشی (یا حتی بیشتر از یک رشته) کشف کنید.
رشتههای گوناگون شامل فعالیتهایی است که توازن و نرمی و روانی حرکت را از قبیل ایروبیک و ژیمناستیک درگیر میکنند یا رشتههایی که نیاز به هماهنگی دست و چشم دارند (مانند کریکت و فوتبال) یا آنهایی که به توان عضلانی نیاز دارند (مانند دوومیدانی). با مربی ورزش فرزندتان مشورت کنید. آنها ممکن است علاقه یا استعداد خاصی در بچه شما پیدا کرده باشند که میتواند به شما در توسعه آن استعداد کمک کند.
● فرزندتان را حمایت کنید
برخی بچهها از رشتههای ورزشی سازمانیافته مانند بسکتبال و فوتبال لذت میبرند. داشتن حس و روحیه ورزشی یکی از آسانترین راههای ادامه فعالیت تا بزرگسالی است.
راههایی که از طریق آن میتوانید علایق ورزشی فرزندتان را تقویت کنید، عبارتند از:
▪ کمک به آنان برای تمرین مهارتهای ورزشی
▪ شرکت در مسابقات به اندازه توان شما
▪ قدردانی از تلاش آنها، چه برنده شوند، چه بازنده
▪ در صورت امکان فرزندانتان را به تماشای مسابقات حرفهای ببرید. با این کار، آنها میتوانند از قهرمانان رشته مورد علاقهشان الگوی مناسبی بگیرند.
● فعالیتهای بدنی در زمستان
فعال بودن در روزهای آفتابی ساده است، اما اکثر افراد تمایل دارند در طول زمستان در خانههایشان بمانند. موارد زیر برای فعال ماندن در ماههای سرد نیز پیشنهاد میشوند:
با پیادهروی در فصل سرما به فرزندتان فرصت دهید تا مشاهده کنند وقتی هوا آفتابی نیست، طبیعت به چه شکلی درمیآید. برای مثال، ساحل دریا در زمستان قطعاً ارزش دیدن دارد.
برفبازی در فصلهای سرد بسیار مفرح است. چکمه، بارانی و دستکش خود را بپوشید و با بچههای خود برای بازی بیرون بروید.
بسیاری از فعالیتهای جسمانی از قبیل شنا، ترامپولین، تنیس روی میز و کریکت میتوانند در فضاهای سرپوشیده نیز انجام شوند. گزینههای مناسب در اطراف منزلتان را بیابید.
برخی رشتههای ورزشی از قبیل اسکی نیز برای این فصول طراحی شدهاند.
▪ مواردی که والدین باید به خاطر بسپارند:
ـ از نظر انجام فعالیت بدنی الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید.
ـ فعالیتهای بدنی تفریحی را در قالب برنامههای خانوادگی بگنجانید. به عنوان مثال بادبادک هوا کردن و ...
ـ فرزندتان را با رشتههای ورزشی متنوعی که امکان انجام آنها برایتان وجود دارد، آشنا کنید.
ـ نسلی آماده
ـ نگرش و برخورد مثبت به فعالیت و آمادگی بدنی باید در سالهای اولیه زندگی کودکان وجود داشته باشد و ضروری است از نظریات و دیدگاههای جدید و ارزشمند در این زمینه استفاده شود. با ارتقای سطح آمادگی بدنی فرزندانمان میتوانیم کمک به ایجاد نسلی از کودکان کنیم که میتوانند از فواید فعالیت و تمرینهای بدنی منظم سود ببرند.
ورزش در سالهای ابتدائی دبستان
کودک در سالهای اول دبستان از نظر جسمی نیاز بیشتری به فعالیت دارد و نمیتواند بیش از چند دقیقه در یک جا ثابت بماند و یا توجه خود را به یک مسئله خاص معطوف کند. اگر در حین آموزش در سالهای اول نسبت به ورزش و بازی کودکان بیتوجه باشیم، موجب دلزدگی کودک از درس و آموزشهای جدیتر در سالهای بعد او را فراهم کردهایم. اگر کودک به اندازه کافی ورزش نکند، موجب فقر حرکتی و در نتیجه کاهش رشد از لحاظ جسمانی میشود.
خستگی فکر و فشار بیش از حد در آموزش دوران کودکی و کم بودن ساعات ورزش، عوارض زیان آور و ناگوار بر جای میگذارد که مهمترین آنها اختلال در رشد قوای جسمی و روانی است.
درس خواندن به تنهایی کافی نیست، بلکه بازی و فعالیتهای فکری، روحی و بدنی کودک نیز یکی از راههای مفید و مناسب برای پرورش استعدادها و قوای ادراکی آنهاست.
چگونگی فعالیتهای ورزشی کودکان
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 16 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
چکیده:
شبکههای بیسیم امروزه کاربردهایی بیشتر از شبکههای معمولی دارند چرا که سرعت گسترش درآنها بسیار بیشتر از شبکههای معمولی است، استفاده از شبکهها ی بیسیم نیازمند آن است که شما امنیت را در آن جدی بگیرید چرا که اگر این موضوع را سطحی تلقی کنید، ممکن است افراد دیگر نیز از شبکه بیسیم شما استفاده کنند. شبکههای بیسیمیکی از تکنولوژی های جذابی هستند که توانستهاند توجه بسیاری را بسوی خود جلب نمایند و عده ای را نیزحیرت زده کنند و هرچند این تکنولوژی جذابیت و موارد کاربرد بالایی دارد ولی مهمترینمرحله که تعیین کننده میزان رضایت از آن را بدنبال خواهد داشت، ارزیابی نیاز ها و توقعات و مقایسه آن با امکانات و قابلیت های این تکنولوژی است. در صورتی که شما هم یکی از کاربران شبکههای بیسیم باشید و یک مودم وای فای در منزل داشته باشید، از طریق آن به اینترنت متصل می شوید. در این صورت برای استفاده و شارژ کردن آن میبایست هزینهای را پرداخت کنید. مطمئناً شما هم دوست ندارید که کسی به شبکه بیسیم تان متصل شده و از اینترنت شما استفاده کند. برای امنیت بیشتر بهتر است با یک سری از مسائل امنیتی آشنا شوید. امروزه امنیت شبکه یک مساله مهم برای ادارات وشرکتهای دولتی وسازمآنهای بزرگ وکوچک است تهدیدهای پیشرفته از تروریست های فضای سایر کارمندان ناراضی وهکرهای رویکردی سیستماتیک برای امنیت شبکه می طلبد. با طرح قابلیت امنیتی این استاندارد می توان از محدودیت آن آگاه شد. همانطور که می دانیم شبکههای بیسیم به طور گستردهای در محیط های تجاری استفاده می شوند. تکنولوژی بیسیم برای شبکههای صوت وداده نیز استفاده میشود که در این پروژه به طور کامل درمورد استفاده های موجود در شبکههای کامپیوتری بیان میکنیم. شبکههای بیسیم فراهم کننده ی فوایدی در محدودۀ سیِّار میباشند و پیکربندی ونصب آنها آسان است. دراین پروژه دربارۀ معماری پروتکل، که ساختاری لایه ای که شامل سخت افزار ونرم افزار است که تبادل داده ها را بین سیستم ها حمایت میکند به طور مختصر بیان شده است. وهمچنین علاوه براین، به دلیل اینکه حسگرها ذاتاً خودکار عمل میکنند (یعنی مراقبتی از لحاظ فیزیکی از آنها نمیشود).
جنبه های اصلی امنیتی شبکههای حسگربیسیم را به چهاردستۀ اصلی تقسیم کردهاند:
1- موانع امنیتی شبکۀ حسگر که برای ایجاد امنیت کاربرد دارند.
2- نیازمندیهای یک شبکۀ حسگر بیسیم امن یا کارهای لازم برای ارتقاء امنیت
3- حملات (آفندی)
4- اقدامات دفاعی (پدافندی)
فهرست جداول
عنوان صفحه
شکل 2- 1 هدف در یک شبکه بیسیم 10
شکل2-2مسیریابی گره 15
شکل2-3ساختار خودکار 18
شکل 2-4 ساختار نیمه خودکار 18
شکل 2-5 ساختمان گره 20
شکل 2- 6 کاربردهای شبکه حسگر 23
شکل 2- 7پشته پروتکل شبکههای حسگر 31
شکل 2- 8زیر ساخت شبکه ای 33
شکل 2-9 اجزای داخلی شبکه حسگر 41
شکل 4- 1 ساختار LIDS 95
فهرست شکل ها
عنوان صفحه
جدول 2-1 دیدگاه کلی از پروتکل های MAC برای شبکه های حسگر 33
جدول شماره 2-2 فرمول لایه های شبکه 49
جدول شماره 2-3 پروژه های تحقیقاتی رایج 51
جدول4- 1:خلاصه ای از عملکرد رمز نگاری 78
جدول 4- 2 لایه¬های شبکه حسگر و دفاع / حملات Dos 81
فصل اول:
کلیات تحقیق
چکیده: این پروژه بر مبنای ایجاد امنیت در شبکههای بیسیم میباشد شبکههای کامپیوتری در امنیت باشند به راحتی توسط استفاده کنندگان مورد تائید قرار میگیرند که این یک امری است بدیهی و در اکثر مواقع باعث این میگردد که تمایلات تولید کنندهگان به سمت ایجاد امنیت بیشتر برود و این به نوبه خود میتواند باعث جلوگیری از نفوذ گردد.
بیان مسأله
بیان مسأله بدین گونه است که پیشرفتهای اخیر در فناوری ساخت مدارات مجتمع در اندازه های کوچک از یک سو و توسعه فناوری ارتباطات از سوی دیگر زمینه ساز طراحی شبکههای حسگر بیسیم شده است.امروزه زندگی بدون ارتباطات بیسیم مشکلات بسیاری را در پیش رو دارد. بدلیل اینکه حسگرها ذاتاً خودکار عمل میکنندسبب میشود که حملۀ فیزیکی به سنسورها میتواند نقش مهمی در عملکردشبکههای حسگر بیسیمداشته باشد. امروزه کاربردهای بسیاری برای شبکههای حسگر مطرح شده است و روز به روز هم بر تعداد آنها اضافه میشود که در این پروژه بیان میکنیم. کاربرانشبکههایبیسیم بیشترین رضایت را زمانی خواهند داشت که عمدهکاربری آن جهت دسترسی به اینترنت و منابع اینترنتی باشد.
حال مسئله اساسی مطرح شده در این پروژه این است که آیا امنیت در شبکههای بیسیم تآثیر بسزایی دارد؟وهمچنین چگونه می توان امنیت شبکههایبیسیم را تأمین کرد؟
تاریخچه شبکههای بیسیم:
برای آنکه مبحث اصلی را شروع کنیم بیان تاریخچه آن بسیار مهم است که به بیان آن میپردازیم: تکنولوژی و صنعت حسگر بیسیم به دهه 80 میلادی باز می گردد که بیشتر آن مربوط به نیمههای ابتدایی دهه میباشد. مانند هر تکنولوژی دیگری، پیشرفت شبکههای محلی بیسیم به کندی صورت می پذیرد. با ارائه استاندارد IEEE 802. 11b که پهنای باند نسبتاً بالایی را برای شبکههای محلی امکان پذیر میساخت، استفاده از این تکنولوژی وسعت بیشتری یافت.در حال حاضر مقصود از شبکه بیسیم تمامی پروتکل ها و استاندارد های خانوادگی IEEE 802. 11b است.این شبکه محلی بیسیم تجاری توسط فردی به نام Motorola پیاده سازی شد. این شبکه، به عنوان یک نمونه از این شبکهها، هزینهای بالا و پهنای باندی پایین را تحمیل میگردد که ابداً مقرون به صرفه نیست و هزینههای زیادی در بر دارد. از همان زمان به بعد در اوایل دهه 90 میلادی، پروژه ی استاندارد 802.11 توسط IEEEنهایی شده و تولید محصولات بسیاری برپایهی این استاندارد آغاز شد.نوع a، با استفاده از فرکانس حاصل 5GHZ، پهنای باندی تا 5Mbps را فراهم میکند. در حالی که نوع b با استفاده از فرکانس حاملGHZ 4 و 2، تا 11 mbpsپهنایباندراپشتیبانیمیکند که نسبتا پهنای باند خوبی است.
اهمیت پژوه:
برای بیان اهمیت پروژه باید گفت که شبکههای بیسیم با توجه به آنکه قدمت کمی دارن اما بسیار دارای اهمیت میباشند،و بعد از بیان اهمیت پروژه به بیان اهداف میپردازیم.
با توجه به اینکه همیشه فناوری امنیت شبکههای بیسیم در حال بسط و گسترش است،راه حل امروز، برای فردا چاره ساز نبوده و سیستمها همچنان آسیبپذیر باقی میمانند.امنیت شبکه بیسیم یک موضوع دینامیکی است و مشکلات جدیدی به سرعت در آن پدیدار شدهاند.محققان با برنامههایی که برای یک مدت کوتاه یا چند ماه، در اینترنت قابل دسترسی بوده، مشکلاتی پیدا کردند.از سوی دیگرکلیدهای استفاده شده در شبکهبیسیم طوری طراحی شدهاند که اجازه به دیگر عاملهای فروش تجهیزات کامپیوتر و هیئتهای استاندارد که دائماً وضعیت امنیت شبکه را به سیستمهای مقابله کننده با این مشکلات اعمال کردهاند داده نشده وبا این کار راه حلها را برای نسل بعدی محصولات آماده می کنند.در این پروژهرابطه برخورد استفاده کنندگان از فناوری را در ارتباط با امنیت شبکههای بیسیم بررسی میکنیم. معمولاً وقتی درباره امنیت بی سیمی بحث می کنیم، تمرکز روی فناوری جدید است.غریزه طبیعی ما در جستجوی راه بهتر برای محافظت اطلاعات از مهاجمان راهحلهای فنی برای مشکلات امنیتی است. دانشمندان صنعتی علاقمندند این موضوع را محک زدن آینده بنامند. وقتی که شبکههای کامپیوتری در امنیت باشند به راحتی توسط استفاده کنندگان آنها تأمین می شوند.
تعریف اصطلاحات:
حسگر : حسگر وسیله ای که وجود شیئ یا جسمی یا رخداد یک وضعیت یا مقدار یک کمیت فیزیکی را تشخیص داده و به سیگنال الکتریکی تبدیل می کند. حسگر انواع مختلف دارد مانند حسگرهای دما, فشار, رطوبت, نور, شتابسنج.
گره حسگر: به گره ای گفته می شود که فقط شامل یک یا چند حسگر باشد.
گره کارانداز: به گره ای گفته می شود که فقط شامل یک یا چند کارانداز باشد.
گره حسگر/کارانداز: به گره ای گفته می شود که مجهز به حسگر و کار انداز باشد.
شبکه حسگر: شبکه ای که فقط شامل گرههای حسگر باشد. این شبکه نوع خاصی از شبکه حس/کاراست. در کاربردهایی که هدف جمع آوری اطلاعات و تحقیق در مورد یک پدیده می باشد کاربرد دارد. مثل مطالعه روی گردبادها.
میدان حسگر/کارانداز : ناحیه کاری که گرههای شبکه حس/کار در آن توزیع میشوند.
شبکه حس/کار: شبکه ای متشکل از گرههای حسگر و کار انداز یا حسگر/کارانداز است که حالت کلی شبکهها ی مورد بحث می باشد. ( شریف زاده، فتاح وکاظمی، مهدی، امنیت در شبکهها، نشرقومس۱۳۷۷)
شبکه ی ارتباطی: مجموعه ای از واحدهای عملیاتی مرتبط است که سرویس های ارتباطات داده را بین ایستگاههای متصل به شبکه فراهم میکنند.
رمزگذاری متداول: همان رمزگذاری متقارن میباشد.
معماری ارتباطات: شامل ساختار سخت افزار ونرم افزاری است که ارتباطات را پیاده سازی میکنند.
سوالها یا فرضیه های پژوهش:
سؤالهای پژوهشی به قرار زیر است:
1-چرا امنیت در شبکههای بیسیم دارای اهمیت بیشتری نسبت به شبکههای با سیم است؟
2- امنیت در شبکههای حسگر بیسیم چگونه سرعت تکنیک های امنیتی را در شبکههای سنتی بالا می برد؟
3- سنسورها در عملکرد شبکههای حسگر بیسیم چه نقشی دارند؟
4- امنیتی که بر شبکههای بیسیم حاکم است و نیز تأثیری که سیستم امنیت بر تغییر و جابهجایی این شبکههای حسگر بیسیم دارد چیست؟
5- روشهای پیشنهادی برای برقراری امنیت کدامند؟
اهداف اصلی:
هدف کلی این تحقیق عبارت است از: بررسی نقش امنیت درشبکههای کامپیوتری و روشهای تأمین آنها.
اهداف جزئی این تحقیق به قرار زیر میباشند:
1- دستیابی به روشهای برتر سیستم امنیت در شبکههای حسگر وبیسیم و تأمین آنها.
2-شناخت میزان تأثیر هریک ازاجزاء سیستم امنیت در شبکههای بیسیم و تأمین آنها.
3- متغیرهایی که واسطه رسیدن به سیستم امنیت در شبکههای حسگر نقش ویژهای در اهداف اصلی این پروژه دارند.
روش تحقیق
برای بیان روش پژوهش باید به کلیات مطالب گردآوری شده توجه نمود، هر محقق و پژوهشگری بعد از تعیین و تنظیم موضوع تحقیق با توجه به ویژگیهای موضوع باید درصدد انتخاب روش تحقیق باشد. هدف از روش تحقیق این است که مشخص کنیم از چه راه و شیوهای می توان به موضوع مورد نظر دست یافت. تعیین روش، بستگی به ماهیت موضوع، اهداف و امکانات و منابع در دسترس دارد. پژوهشگر پس از تعیین و تنظیم موضوع تحقیق باید در فکر انتخاب روش انجام تحقیق باشد. هدف از انتخاب روش انجام تحقیق این است که مشخص کنیم چه روشی برای موضوع خاصی لازم است؟ باید به خاطر داشت محقق به خوبی آگاهی دارد که آنچه یافته است تا چه حد بستگی به نوع کاوش او برای دست یافتن به آن دارد. این پروژه شامل 5 فصل میباشد که در فصل اول کلیات تحقیق وبیان مسأله واهداف وضرورت ها وتاریخچه موضوع را بیان میکند وفصل دوم آشنایی با کاربرد حسگرها در شبکههای امنیتی ودر فصول سوم وچهارم بیان کار اصلی ازجمله یافته ها وطرح های پیشنهادی ومقایسه ها، در فصل نتیجه گیری وبیان پیشنهادات میباشد.
دلایل انتخاب این نوع روش:
با توجه به اینکه روش این تحقیق (توصیفی – کتابخانهای) میباشد به بیان دلایل انتخاب این روش میپردازیم:
چرا ما روش (توصیفی – کتابخانهای) را انتخاب کردهایم؟زیرا از یک طرف به توصیف نظرات مختلف در مورد شرایط و ویژگیهای احراز سیستم اطلاعات و نقش فرهنگ سازمانی می پردازد و از طرفی از منابع و مأخذ مورد استفاده قرار گرفته شده از کتب و متون علمی مدیریت وفناوری اطلاعات و مدیریت اطلاعاتی موجود در کتابخانهها و مرکز علمی پژوهشی و همچنین استفاده از پایاننامههای موجود در کتابخانه مرکزی شهر اصفهان و همچنین پروژههای تحقیقاتی ومقاله در زمینه فناوری اطلاعات و امنیت شبکهها استفاده شده است.
مقدمه
امنیت موجود در شبکههای حسگر به صورتی در این پروژه بیان می گردد که باید برای تأمین آن از فناوری رمزگذاری استفاده نمایید. یک شبکه حسگر شامل تعداد زیادی گرههای حسگر است که در یک محیط بطور گسترده پخش شده و به جمع آوری اطلاعات از محیط میپردازند. لزوماً مکان قرار گرفتن گرههای حسگر، از قبل تعیین شده و مشخص نیست. چنین خصوصیتی این امکان را فراهم میآورد که بتوانیم آنها را در مکآنهای خطرناک و یا غیرقابل دسترس رها کنیم. یک حمله استاندارد در شبکههای حسگر بیسیم، ایجاد پارازیت در یک گره یا گروهی از گرهها می باشد. حمله بر روی اطلاعات در حال عبور در یک شبکه حسگر از دیگر موارد تهدید کننده امنیت در این شبکهها است، حسگرها تغییرات پارامترهای خاص و مقادیر را کنترل میکنند و طبق تقاضا به چاهک گزارش میدهند. در زمان ارسال گزارش ممکن است که اطلاعات در راه عبور تغییر کنند، مجدداً پخش شوند و یا ناپدید گردند. از آنجایی که ارتباطات بیسیم در مقابل استراق سمع آسیب پذیر هستند، هر حمله کننده میتواند جریان ترافیک را کنترل کند، در عملیات وقفه ایجاد کند و یا بستهها را جعل کند. بنابراین، اطلاعات اشتباه به ایستگاه ارسال میشود. به دلیل اینکه گرههای حسگر معمولا دارای برد کوتاهی برای انتقال میباشند و منابع محدود دارند، حمله کنندهای با قدرت پردازش بالا و برد ارتباطی بیشتر میتواند بطور همزمان برای تغییر اطلاعات واقعی در طول انتقال، به چندین حسگر حمله کند. هدف از انجام این پروژه، تحقیق وبررسی امنیت در شبکههای حسگر بیسیم وتأمین آنها به روشهای گوناگون که جوابگوی آن باشد. این پروژه شامل 5 فصل میباشد که فصل اول آن کلیات تحقیق و مربوط به بیان مساله، اهداف، ضرورت ها، تاریخچه موضوع، چارچوب پروژه و کلاً شامل مقدمات پایان نامه می باشد. فصل 3 و 4. مربوط به بیان کار اصلی محقق (شامل یافته ها، طرح پیشنهادی، مقایسهها) می باشد. فصل 5. شامل نتیجه گیری و بیان پیشنهادات (در مورد موضوع تحقیق و یا تحقیقات آینده) می باشد.
فصل دوم :
مبانی نظری (تعریف شبکههای حسگر«بیسیم» وکاربرد آنها)
مقدمه
شبکههای بیسیم اگرچه دارای مشکلات متعددی بودهاند اما در اکثر مواقع حد و مرزها را از بین بردهاند پیشرفتهای اخیر درکوچکسازی، طراحی مدارهای کم مصرف وتجهیزات ارتباطی بیسیم ساده و کم مصرف، همچنین توسعه شرکت¬های تولیدکننده منابع انرژی کوچک به¬همراه کاهش هزینه¬های تولید کارخانههای موجب ایجاد فناوریجدیدی بانام شبکه¬های حسگر¬بیسیمگردید. پیشرفت فناوری¬های MEMS، ارتباط بیسیم والکترونیک دیجیتال، امکان ساخت گره¬های حسگرکم هزینه، با مصرف کم چندمنظوره ودراندازه¬های کوچک رابرای ارتباط درفواصل کوتاه فراهم ساخته است. این حسگرهای کوچک که شامل حسگر، واحد پردازش و واحد ارتباط میباشند، ایده شبکه¬های حسگر بیسیم را برمبنای همکاری وهماهنگی تعداد زیادی ازاین گره¬ها ایجاد نموده¬اند. این شبکه¬ها، حداقل امکانات محاسباتی و برخی ابزارهای حسی را برای حس محیط پیرامونی خود درقالب نوع جدیدی از شبکه¬ها که به صورت گسترده درمحیط قرارمی گیرند بکار می برند. از حسگرها برای حس پارامترهایی نظیردما، نور، لرزش، صدا، تابش، رطوبتاستفاده میشود. به دلیل اینکه گرههای حسگر معمولا دارای برد کوتاهی برای انتقال میباشند و منابع محدود دارند، حمله کنندهای با قدرت پردازش بالا و برد ارتباطی بیشتر میتواند بطور همزمان برای تغییر اطلاعات واقعی در طول انتقال، به چندین حسگر حمله کند. هدف از انجام این پروژه تحقیق پیرامون پروتکل های امنیتی در این شبکهها می باشد که در بخشهای آتی آنها را بیان خواهیم کرد.
یک شبکه حسگر از تعداد زیادی گره¬های حسگر تشکیل شده که به صورت متراکمی در اطراف پدیده فیزیکی مورد نظر پخش شدهاند و دارای قابلیت جابه جایی میباشند.
نکته مهم در مورد شبکه¬های حسگر بیسیم این است که نیاز نیست مکان حسگرهاکاملا مهندسی شده باشد، این خاصیت در کاربردهایی که امکان چینش حسگرها وجود ندارد یا این که امکان تغییر محل آنها وجود دارد از اهمیت زیادی برخوردار است. نکته مهم دیگر در شبکه¬های حسگربیسیم همکاری جمعی گره¬های حسگر میباشد. گره¬های حسگر شامل واحد پردازش میباشند، در نتیجه بهجای ارسال داده خام به مقصد، از پردازنده خود استفاده کرده و بر روی داده ارسالی، محاسباتی در حد توان خود انجام میدهند و تنها قسمت¬های مورد نیاز داده مورد نظر را ارسال می نمایند. خصوصیاتی که از شبکه¬های حسگر بیسیم ذکر گردید امکان پشتیبانی از کاربردهای زیادی را به وجود میآورد. به عنوان مثال می توان به کاربرد درموارد سلامت، صنایع نظامی، امنیت اشاره کرد. در واقع می توان گفت شبکه¬های حسگر، کاربر نهایی را نسبت به محیط اطراف خود هوشمند تر و اگاه تر می سازد که باعث افزایش سرعت نیز میگردد.
تعریف و ساختمان شبکههای حسگر
پیشرفتهای اخیر در فناوری ساخت مدارات مجتمع در اندازههای کوچک از یک سو و توسعه فناوری ارتباطات از سوی دیگر زمینه ساز طراحی شبکههای حسگر بیسیم شده است.امروزه زندگی بدون ارتباطات بیسیم و ایجاد مدارات کوچک و کوچکتر باعث شده با استفاده از مدارات بیسیم در اغلب وسایل الکترونیکی امروزی امکانپذیر باشد. این پیشرفتها همچنین باعث توسعه ریزحسگرها شده است.این ریزحسگرها توانایی انجام حسهای بیشمار درکارهایی مانند: جمعآوری اطلاعات در مناطق دور افتاده و مکآنهایی که برای اکتشاف انسانی فراهم آورده است.
تعریف شبکههای حسگر
شبکه حسگر- شبکه جسگر برای ایجاد به گره نیاز دارد، کارانداز شبکهای است تشکیل یافته از تعداد زیادی گره کوچک.در هر گره تعدادی حسگر- کارانداز وجود دارد این شبکه به شدت با محیط فیزیکی تعامل دارد که از طریق حسگر اطلاعات محیط را گرفته و از طریق کاراندازها واکنش نشان می دهد.ارتباط بین این گرهها به صورت بیسیم است. هرگاه به طور مستقل و بدون دخالت انسان کار میکند.درواقع تفاوت اساسی این شبکهها، ارتباط آن با محیط پیرامون و پدیده های فیزیکی است.با این تفسیر که شبکههای سنتی ارتباط بین انسانها و پایگاههای اطلاعاتی را فراهم میکند در حالی که یک شبکه ی حسگر- کارانداز مستقیماً با جهان فیزیکی و اجسام اطراف آن در ارتباط است، و با استفاده از حسگرها محیط فیزیکی را مشاهده نموده، و براساس این مشاهدات تصمیم گیری نموده و عملیات مناسب را انجام می دهد.
ساختمان گره
گره دارای بخشهایی میباشد که به اختصار به بیان آنان میپردازیم: واحد حسگر – کارانداز، واحد پردازش داده ها فرستنده- گیرنده بیسیم و منبع تغذیه. و همچنین دارای بخشهای اضافی میباشد و بخشهای اضافی که شامل واحد متحرک ساز، مکانیاب و تولی توان نیز ممکن است بسته به کاربرد گرهها وجود داشته باشد.واحد پردازش داده شامل یک پردازنده کوچک، حافظه ویک باتری با ظرفیت محدود است که امروز این حافظه محدود نیز گسترش پیدا کرده است. دادهها را از حسگرها گرفته و بسته به کاربرد آن، پردازش محدودی روی آنها انجام داده و از طریق فرستنده ارسال میکنند.واحد پردازش مدیریت هماهنگی و مشارکت با سایر گرهها را در شبکه انجاممیدهند واحد فرستنده – گیرنده ارتباط با شبکه را برقرار میکنند.واحد حسگر شامل یک سری حسگر و مبدل آنالوگ به دیجیتال است، که اطلاعات آنالوگ را از حسگر گرفته و به صورت دیجیتال به پردازنده تحویل می دهد. واحد کارانداز شامل کارانداز و مبدل دیجیتال به آنالوگ است که کار آن به این صورت است که فرامین دیجیتال را از پردازنده گرفته و به کارانداز تحویل می دهد. ساختمان گره ساختمانی است که یک عنصر اصلی را دارا میباشد.واحد تأمین انرژی، توان مصرفی تمام بخش ها را تأمین میکند که اغلب یک باتری با انرژی محدود کی باشد. محدودیت منبع انرژی یکی از تنگناهای اساسی است که در طراحی شبکههای حسگر – کارانداز همه چیز را تحت تأثیر قرار می دهد.در کنار این بخش ممکن است واحدی برای تولید انرژی مثل سلولهای خورشیدی وجود داشته باشد.در گرههای متحرک واحدی برای متحرک سازی وجود دارد.مکان یاب موقعیت فیزیکی گره را تشخیص می دهد.تکنیک های مسیردهی و وظایف حسگری به اطلاعات مکان با دقت بالا نیاز دارند.یکی از مزایای شبکههای حسگر- کارانداز از توانایی مدیریت ارتباط بین گرههای درحال حرکت میباشد.
پایگاه داده در شبکههای بیسیم
پایگاه داده مجموعهای از اطلاعات میباشد که دارای مدیریت یکجا میباشند. یک پایگاه داده ی توزیع شده که اندازه گیری های فیزیکی در مورد محیط را جمعآوری واندیسگذاری کرده وبا استفاده ازپرس وجوهای کاربر یا برنامههای خاری دیگر، به یا از داخل شبکه، قابل دسترس خواهد بود. پایگاه دادهها نسبتاً جدید هستند. و میتواند از تلاشهای موجود در زمینه های "جریان های داده" و"شبکههای نظیر به نظیر" بهره ببرد. طراحی یک پایگاه داده ممکن است به صورت خطوطی از برنامه باشد ولی برای مکانهایی از برنامه از قبل تعیین شده، استفاده میشود ولی در هرصورت وجود پایگاه داده در شبکه بیسیم بسیار اهمیت داردو برای مدیریت و همچنین ایجاد امنیت بسیار مورد امر واقع شده است. کنترل کلیه جریانها در شبکههای بیسیم بر عهده پایگاه داده میباشد.
معرفی شبکه حسگر:
شبکه حسگر که دارای زیر بخشهائی است و شبکه حسگر/کارانداز (حس/کار) شبکه ای است متشکل از تعداد زیادی گره کوچک که در هر گره تعدادی حسگر و/یا کارانداز وجود دارد. شبکه به شدت با محیط فیزیکی تعامل دارد. بدین صورت این تعامل انجام میگیرد که از طریق حسگرها اطلاعات محیط را گرفته و از طریق کاراندازها واکنش نشان میدهد. ارتباط بین گرهها بصورت بیسیم است. هرگره بطور مستقل و بدون دخالت انسان کار میکند و نوعا از لحاظ فیزیکی بسیار کوچک است ودارای محدودیت هایی در قدرت پردازش, ظرفیت حافظه, منبع تغذیهمیباشد چرا که برای طراحی کوچک بودن این مشکل به وجود میآید. این محدودیتها مشکلاتی را بوجود می آورد که منشأ بسیاری از مباحث پژوهشی مطرح در این زمینه است. این شبکه از پشته پروتکلی شبکهها ی سنتی پیروی می کند ولی بخاطر محدودیت ها و تفاوتهای وابسته به کاربرد, پروتکل ها باید باز نویسی شوند. این مقاله ضمن معرفی شبکة حس/کار و شرح ویژگیها، محدودیت ها، کاربردها، ایده ها و چالش ها، به طرح موضوعات پژوهشی در این زمینه میپردازد. پیشرفتهای اخیر در فناوری ساخت مدارات مجتمع در اندازه های کوچک از یک سو و توسعه فناوری ارتباطات بیسیم از سوی دیگر زمینه ساز طراحی شبکهها ی حس/کار بیسیم شده است. تفاوت اساسی این شبکهها ارتباط آن با محیط و پدیده های فیزیکی است شبکههای سنتی ارتباط بین انسآنها و پایگاه های اطلاعاتی را فراهم میکند در حالی که شبکه ی حس/کار مستقیما با جهان فیزیکی در ارتباط است با استفاده از حسگرها محیط فیزیکی را مشاهده کرده, بر اساس مشاهدات خود تصمیم گیری نموده و عملیات مناسب را انجام میدهند. نام شبکه حس/کار بیسیم یک نام عمومی است برای انواع مختلف که به منظورهای خاص طراحی می شود. برخلاف شبکهها ی سنتی که همه منظوره اند شبکهها ی حس/کارنوعا تک منظوره هستند. در صورتی که گرهها توانایی حرکت داشته باشند شبکه می تواند گروهی از رباتهای کوچک در نظر گرفته شود که با هم بصورت تیمی کار می کنند و جهت مقصد خاصی مثلا بازی فوتبال یا مبارزه با دشمن طراحی شده است. از دیدگاه دیگر اگر در شبکه تلفن همراه ایستگاههای پایه را حذف نماییم و هر گوشی را یک گره فرض گنیم ارتباط بین گرهها باید بطور مستقیم یا از طریق یک یا چند گره میانی برقرار شود. این خود نوعی شبکه حس/کار بیسیم می باشد. اگرچه به نقلی تاریخچه شبکههای حس/کار به دوران جنگ سرد و ایده اولیه آن به طراحان نظامی صنایع دفاع آمریکا برمیگردد. ولی این ایده میتوانسته در ذهن طراحان رباتهای متحرک مستقل یا حتی طراحان شبکههای بیسیم موبایل نیز شکل گرفته باشد. به هر حال از آنجا که این فن نقطه تلاقی دیدگاه های مختلف است تحقق آن می تواند بستر پیاده سازی بسیاری از کاربردهای آینده باشد. کاربرد فراوان این نوع شبکه و ارتباط آن با مباحث مختلف مطرح در کامپیوتر و الکترونیک از جمله امنیت شبکه, ارتباط بلادرنگ, پردازش صوت و تصویر, داده کاوی, رباتیک ,طراحی خودکار سیستم های جاسازی شدهاند.
دیجیتال میدان وسیعی برای پژوهش محققان با علاقمندی های مختلف فراهم نموده است این تجهیزات میتواند کاربردهای زیادی در شبکههای کامپیوتری داشته باشد و برای توسعه هر بخش به این زیر مجوعه نیاز داریم که به این منظور باید بیسیم بودن محصولات نیز در نظر گرفته شود.
به بیان خصوصیات مهم شبکههای حسگر بیسیم میپردازیم:
خصوصیات مهم شبکه¬های حسگر بیسیم عبارتند از:وابستهبهکاربرد:
بهدلیلادغامفناوری¬هایحسگر، پردازشوارتباطات، محدودهوسیعیازکاربردهاامکانپیادهسازیدرشبکه-هایحسگربیسیمرادارند. امابایدتوجه نمودکه نمیتوان برای تمام کاربردها یک سناریو را اجرا نمود، بلکه هر کاربرد پیکربندی و پروتکل مخصوص به خود را نیاز دارد. به عنوان مثال شبکه¬های حسگر با تراکم پایین از حسگرها و نیز با تراکم بالایی از حسگرها کار میکنند در حالی که پروتکل¬های این دو حالت بسیار با یکدیگر متفاوت میباشند.
مقیاسپذیری: به صورت تئوری، شبکه¬های حسگر نسبت بهشبکه¬های تککاره دارای تعداد بسیار بیشتری نهاد میباشند که نیاز به راه حل¬هایی متفاوت و مقیاسپذیرتر دارند.
تعاملبامحیط:ایجاد اینکه چگونه با اطرافمان تعامل داشته باشیم را تعامل با محیط میگویند. بهدلیلتعاملشبکه¬هایحسگربامحیطاطرافشان، خصوصیاتترافیکیآنهابادیگرشبکه¬هایموجودمتفاوتمیباشد. بهطورمعمولشبکه¬هایحسگردارایترافیکیبانرخپایینمیباشند، امادرمواقعیکهپدیدهموردنظرروی میدهد دارای ترافیک انفجاری میگردند که این ترافیک نرخی بسیار پائینتر از حد معمول دارد.
خودپیکربندی: خودپیکربندی یک اصطلاح میباشد که بیشتر در زمینه طراحی و ساختار به کار میرود، مشابه با شبکه¬های تک کاره شبکه¬هایحسگرنیازبهخودپیکربندی برای دارا بودن شبکه¬ای پیوسته دارند، اما به دلیل تفاوت در ترافیک و انرژی مصرفی روش¬های متفاوت مورد نیاز میباشد. به همین دلیل گره¬های حسگر نیاز به درک محل جغرافیایی خود دارند.
انرژی: انرژی یکی از مهمترین مباحث در شبکههای بیسیم میباشد، مشابهبابعضیانواعشبکه¬هایتککاره، منابعانرژیمحدودبودهومصرفانرژیمهمترینمعیاربرایپیکربندیآنهامیباشد. دربعضیموارد، باطریموجوددرگره-هایحسگرقابلشارژدوبارهنمیباشد و به همین دلیل نیاز به طول عمر بیشتر حسگر میباشد که این میتواند یکی از معایب باشد و اگر باطریها قابلیت شارژ مجدد بودند طول عمر حسگر کمتر مطرح بود و هزینه کمتری را طلب میکرد.
قابلیتاطمینانوکیفیتسرویس: برای هر فردی که خریدار باشد قابلیت اطمینان و کیفیت خیلی مهمتر از زمان نباشد کمتر هم نیست چرا که اگر به شبکهای نتوان اعتماد و اطمینان داشت نمیتوان با آن به کارهای مهم پرداخت که نیازمند دوبارهکاری گردند، شبکه¬های حسگر بیسیم، مفاهیم متفاوتی از قابلیت اطمینان و کیفیت سرویس را ارائه می نمایند. در حال حاضر سرویس¬هایی که شبکه¬های حسگر ارائه میدهند کاملا مشخص نمیباشد. در بعضی موارد ارسال عادی بسته کافی بوده و در بعضی موارد نیاز به اطمینان بسیار بالا در ارسال داریم. نرخ ارسال بسته معیار کاملی نمیباشد، مسأله مهم مقدار و کیفیت اطلاعات ارسالی به گره چاهک مورد نظر در مورد پدیده مشاهده شده میباشد، که در این مسأله بیان میگردد.
دادهمحور: بیشتر شبکههای بیسیم دادهمحور میباشند تا اینکه منبع محور باشند در اکثر کاربردهای شبکه¬های حسگر، با استفاده افزونه از گره¬های حسگر می توان از منابع انرژی ضعیفتر و ارزانتر استفاده نمود. مورد مهمتر این است که این گره¬ها چه اطلاعاتی را مشاهده مینمایند. این تغییر در اولویتها ما را نیازمند تغییر در شبکه از گره محور به داده محور می نماید، که کاربرد بسیاری دارد.
سادگی: سادگی در استفاده امری است که اکثرا دنبال تحقق بخشیدن به آن میباشند چون سادگی استفاده باعث آن میگردد که همه از آن استفاده نمایند و مخصوص قشری از جامعه نباشد که مسلط به سواد کامپیوتری دارندو بهدلیلکوچکبودنگره¬هاومحدودبودنانرژی، نرم¬افزارمورداستفادهدرسطحشبکهوگره-بایدبسیارسادهتراز نرم¬افزارهای امروزی باشند. این سادگی نیاز به تغییر در لایه¬های استاندارد شبکه دارد. هنگامی که تعداد زیادی از گره¬های حسگر به صورت متراکم در کنار هم قرار گرفته باشند، گره¬های همسایه بسیار به یکدیگر نزدیک خواهند بود؛ در نتیجه ارتباط چند پرشه در شبکه¬های حسگر در مقایسه با ارتباطات مرسوم تک پرشه بسیار انرژی کمتری مصرف مینماید. بنابراین میزان انرژی که برای ارتباطات استفاده میگردد پایین می آید.
شبکهها دارای محدودیتهائی میباشند که یکی از مهمترین محدودیت¬های موجود در گره¬های شبکه¬های حسگر، کمبود منابع انرژی میباشد. گره¬های حسگر معمولا حاوی منابع انرژی محدود و غیرقابل تقویتی میباشند. بنابراین برخلاف شبکه¬های قدیمی که دسترسی به کیفیت سرویس هدف اصلی میباشد، در پروتکل¬های شبکه¬های حسگر تکیه به مصرف بهینه منابع میباشد. گره¬ها باید مکانیزم¬های تعادلی که به کاربرد نهایی امکان افزایش طول عمر شبکه را از طریق پهنای باند کمتر یا افزایش تاخیر ارسال می دهد را درخودایجادنمایند.
ساختار حسگرهها: ساختار بدین صورت میباشد که یا خودکار مطلق میباشند یا نیمه خودکار در ادامه به اختصار به توضیح آنان میپردازیم.
ساختار خودکار: ساختاری است که طراحی آن مشکل ولی کاربردهای بعدی آن آسان است حسگرهایی که یک رخداد یا پدیده را تشخیص می دهند داده های دریافتی را به گرههای کارانداز جهت پردازش و انجام واکنش مناسب ارسال می کنند. گرههای کارانداز مجاور با هماهنگی با یکدیگر تصمیم گیری کرده و عمل می نمایند. در واقع هیچ کنترل متمرکزی وجود ندارد و تصمیم گیریها بصورت محلی انجام میشود. در شکل(3- 1) ساختار خودکار را مشاهده مینمائید.
شکل(2- 3) ساختار خودکار
ساختار نیمه خودکار: این ساختار به صورت نیمه خودکار عمل میکند یعنی مثل موردی که مطلقا خودکار بود نیازمند افراد کمی نیست و برای مدیریت آن علاوه بر سیستمها به متخصصین نیز نیاز دارد و در این ساختار داده ها توسط گرهها به سمت چاهک هدایت شده و فرمان از طریق چاهک به گرههای کار انداز صادر شود.
شکل(2- 4) ساختار نیمه خودکار
از طرف دیگر در کاربردهای خاصی ممکن است از ساختار بخش بندی شده یا سلولی استفاده شود که در هر بخش یک سردسته وجود دارد که داده های گرههای دستة خود را به چاهک ارسال می کند. در واقع هر سردسته مانند یک مدخل عمل میکند.
3- ساختمان گره
هر گره دارای ساختمانی است و ساختمان داخلی گره حس/کار تشکیل شده از: هر گره شامل واحد حسگر/ کارانداز, واحد پردازش داده ها, فرستنده/گیرنده بیسیم و منبع تغذیه می باشد بخشهای اضافی واحد متحرک ساز، سیستم مکانیاب و تولید توان نیز ممکن است بسته به کاربرد در گرهها وجود داشته باشد. واحد پردازش داده شامل یک پردازندة کوچک و یک حافظه با ظرفیت محدود است داده ها را از حسگرها گرفته بسته به کاربرد پردازش محدودی روی آنها انجام داده و از طریق فرستنده ارسال می کند. واحد پردازش مدیریت هماهنگی و مشارکت با سایر گرهها در شبکه را انجام میدهد. واحد فرستنده گیرنده ارتباط گره با شبکه را برقرار می کند. واحد حسگر شامل یک سری حسگر و مبدل آنالوگ به دیجیتال است که اطلاعات آنالوگ را از حسگرگرفته و بصورت دیجیتال به پردازنده تحویل میدهد. واحد کارانداز شامل کارانداز و مبدل دیجیتال به آنالوگ است که فرامین دیجیتال را از پردازنده گرفته و به کارانداز تحویل میدهد. واحد تامین انرژی, توان مصرفی تمام بخشها را تامین می کند که اغلب یک باطری با انرژی محدود است. محدودیت منبع انرژی یکی از تنگناهای اساسی است که در طراحی شبکهها ی حس/کار همه چیز را تحت تاثیر قرار میدهد. در کنار این بخش ممکن است واحدی برای تولید انرژی مثل سلول های خورشیدی وجود داشته باشد در گرههای متحرک واحدی برای متحرک سازی وجود دارد. مکانیاب موقعیت فیزیکی گره را تشخیص میدهد. تکنیکهای مسیردهی و وظایف حسگری به اطلاعات مکان با دقت بالا نیاز دارند. یکی از مهمترین مزایای شبکهها ی حس/کار توانایی مدیریت ارتباط بین گرههای در حال حرکت می باشد که باعث برتری آن گردیده است.
شکل (2- 5) ساختمان گره
4- ویژگیها
وجود برخی ویژگیها در شبکه حسگر/ کارانداز, آن را از سایر شبکهها ی سنتی متمایز می کند. از آن جمله عبارتند از:
- چگالی بالا در توزیع گرهها در ناحیه عملیاتی
- وجود استعداد خرابی در گرهها
- تغییرات توپولوژی بصورت پویا و احیاناً متناوب
- تنگناهای سخت افزاری شامل محدودیتهای اندازة فیزیکی, منبع انرژی, قدرت پردازش, ظرفیت حافظه
- تعداد بسیار زیاد گرهها
- استفاده از روش پخش همگانی در ارتباط بین گرهها در مقابل ارتباط نقطه به نقطه
- داده محوربودن شبکه به این معنی که گرهها کد شناسایی ندارند.
کاربردهای شبکههای حسگر
برای اینکه انواع کاربردها را بیان کنیم ابتدا مختصری در مورد آن توضیح میدهیم که در آن شبکه¬های حسگر شامل مدل¬های مختلی از حسگرها از قبیل دماسنج، تصویری، مادون قرمز، صوتی و رادار میباشند که توانایی مانیتور کردن انواع شرایط مختلف را دارند. شرایط ذکر شده عبارتنداز: دما، رطوبت، حرکت، نور، فشار، ترکیبات تشکیل دهنده، سطح اختلالات، وجود یا عدم وجود بعضی اشیاء و خصوصیات جاری از قبیل سرعت، جهت، اندازه گره¬های حسگر در دریافت¬های پیوسته، دریافت پدیده¬ها، تشخیص پدیده¬ها، تعیین محل و کنترل محلی عامل¬ها مورد استفاده قرار می گیرند. مفهوم حسگرهای کوچک و ارتباطات بیسیم میان آنهازمینه¬های کاربردی جدیدی را پیش رو قرار داده است. کاربردهای این شبکه¬ها در دسته-های نظامی، محیطی، بهداشتی ودیگر موارد تجاری تقسیم بندی میشود. دسته¬هایی ازجمله اکتشاف فضایی، پردازش شیمیایی و پیش بینی بلایای طبیعی نیز با توجه کمتری قابل بررسی میباشند. درادامه بعضی از کاربردهای شبکه¬های حسگر به صورت خلاصه ارائه می شوند.
- کاربردهاینظامیشامل:
در هر کشوری ابتدا زمینه نظامی آن مطرح است و در آن بیشتر ساختهها مثل وب که ابتدا به خدمت ارتش آمریکا در آمد و بعدا به جنبه دانشگاهی و بعد از آن جنبه عمومی به خود گرفت.
1. شناسایی نیروهای مقابل ومنطقه مورد استفاده دشمن
2. نظارتمنطقهجنگی
3. مانیتورکردن نیروهای خودی
4. هدفگیری
5. تخمینوبررسیخساراتنبرد
6. شناساییحملات شیمیایی، بیولوژیکی و هسته¬ای
- کاربردهایمحیطیشامل:
1. شناسایی اتش جنگلها (همیشه پیشگیری بهتر از درمان میباشد! پس برای جلوگیری از آتش جنگلها و ج لوگیری از گسترش آن از کاربردهای محیطی استفاده میشود.)
2. مانیتورکردنشرایطمحیط
3. بررسی جابجایی حیوانات (تغییرات اکوسیستمی را شامل میشود)
4. کشفونگاشتپیچیدگی¬هایبیولوژیکی که برای بررسی بیولوژی کارائی دارد.
5. شناساییزمین¬هایمستعد( برای نبرد)
- کاربردهایبهداشتیشامل:
1. مانیتورکردن وضعیت بیماران (که با این کار به وجود افراد کمتری نیاز داریم و میتوان بیشتر کارها را با مانیتور کردن به صورت خودکار انجام دهیم. یکی از این کارها میتواند اعلام هشدار خطر کمبود اکسیژن باشد.)
2. ردیابی و مانیتور کردن بیماران و پزشکان در محیط بیمارستان و دسترسی سریع به اطلاعات بیماران
3. مدیریتدارودربیمارستآنها
- کاربردهایخانگیشامل:
1. اتوماسیونخانه علاوه بر اتوماسیون اداری میتوان اتوماسیون خانگی را نیز طراحی کرد
2. محیطهوشمند
- دیگرکاربردهایتجاریشامل:
1. کنترلمحیطیدرساختمان (تهویهمطبوع و کنترل تردد)
2. موزه¬هایتعاملی
3. شناساییوردیابیدزدانماشین
4. کنترلومدیریتکارخانجات
5. شناساییوردیابیوسایلنقلیه کاری که دستگاه جی پی اس انجام میدهد.
شکل 2- 6 کاربردهای شبکه حسگر
برای اینکه طراحی شبکه را انجام دهیم باید عوامل تاثیرگذار بر آن را بررسی کنیم، طراحی شبکه¬های حسگر عوامل متعددی نظیر: توانایی تحمل خطا، مقیاس پذیری، هزینه تولید، محدودیت¬های سخت-افزاری، رسانه مورداستفاده در تبادلات، توپولوژی، محیط و مصرف انرژی تاثیر مهمی دارند.
- گذشته، حال و آینده شبکههای حسگر
در اصل این بخش بیان تاریخچه میباشد و همانند بسیاری دیگر از فناوری¬ها، کاربر روی شبکه¬های حسگر از کارهای نظامی و دفاعی آغاز شد. در طول جنگ سرد، دولت امریکا، حمایت از پروژه¬ای به نام سیستم نظارت صوتی را بر عهده گرفت. در این پروژه با قرار دادن تعدادی حسگر در نقاط استراتژیک زیر اقیانوس، سعی در تشخیص نفوذ و ردیابی زیر دریایی¬های شوروی داشتند. کاربر روی شبکه¬های حسگر به طور جدی از سال1980 و با پروژه شبکه¬های حسگر توزیع شده در اژانس پروژه¬های تحقیقات دفاعی پیشرفته امریکا اغاز شد. پروژه WINSدر سال 1993 و با همکاری دانشگاه کالیفرنیا و مرکز علوم شرکت ROCKWEII شروعشد. اینپروژهدرسال 1998 بهیکمحصولتجاریتبدیلشد. درحدودسال 1999 دانشگاهبرکلیدوپروژهتحقیقاتیبررویشبکه¬هایحسگر اغاز کرد. پروژه PicoRadioو پروژه Smart dustیک پروژه کاملا بلند پروازانه بود و هدف آن ساختن گره¬های حسگری با ابعاد یک میلیمتر مکعب بود که البته به موفقیت¬هایی هم رسید. برای داشتن تصور بهتر از ابعاد یک حسگر می توان گفت که این حسگرها چنان کوچک هستند که می توانند همانند گرد و غبار بوسیله جریان هوا جابجا شوند و نسبت به مابقی سرعت انتشار دارند.
در سالهای اخیر پروژه¬های بسیار دیگری مانند پروژه AMPSدر دانشگاه MITو پروژه SenseITتوسط اژانس پروژه¬های تحقیقات دفاع پیشرفته امریکا در حال انجام است و تحقیقات در این زمینه با شتاب روزافزونی در مجامع تحقیقاتی در حال گسترش است. شبکه¬های حسگر یکی از فناوری¬های نوینی است که بسیاری از دانشمندان عقیده دارند، اینده بشر را تغییر خواهد داد. این فناوری به خاطر مزایا و کاربرهای بسیاری که در زمینه¬های مختلف دارند، جزءفناوری¬های استراتژیک بسیاری از کشورها محسوب میشود. در دسامبر 1999 مجلهBusinessweek شبکه¬هایحسگرراجزیکیازمهمترینفناوری¬هایقرن 21 معرفیکردکه اینراتحتتاثیرقرارمیدهد. دربررسیدیگری که توسطشرکتON Workانجام شد پیش بینی میشود که تعداد گره¬های حسگر در سال 2010 به 465 میلیون برسد و این در حالی است که در سال 2003 تعداد گره¬های حسگر موجود در جهان تنها 3 میلیون عدد تخمین زده شده است، که آنچه در گذشته وحال وآینده شبکههای حسگر وجود دارد به طور خلاصه به این صورت بیان شده است.
توپولوژی شبکههای حسگر
وجود گره¬های دست نیافتنی و غیرقابل نگهداری که مستعد بروز خطا هستند در شبکه¬های حسگر به مسئله پشتیبانیازتوپولوژیاهمیتخاصیمیدهد.صدهاهزارگرهحسگردرمنطقهموردنظربافاصله-ایکمازیکدیگرقرارمیگیرند. باتوجهبهتراکمگره¬هاومستعدخطابودنآنها، نیازبهدقتفراواندرنگهداریتوپولوژیوجوددارد. گره¬هایحسگررامیتوانددستهجمعییا تک تک در سر جایشان قرار داد. گره¬ها را می توان :
1. توسطهواپیمادرمحیطموردنظرپخشکرد.
2. توسطموشک، توپیاراکدپخشنمود.
3. درونیککارخانهقراردارد.
4. توسطانسانیارباتقرارداد.
با توجه به دسترسی ناپذیر و غیر قابل نگهداری بودن گره¬ها، انتظار می رود در هنگام جایگذاری گره-هابهشیوه¬ایمهندسیعملنماییم.
جایگذاری مورد نظر بایستی:
1. هزینه جایگذاری را کاهش دهد.
2. نیاز به پیش سازماندهی و برنامه ریزی قبلی نداشته باشد.
3. درجایگذاریانعطافوجودداشتهباشد.
4. خود سازماندهی و ظرفیت تحمل خطا را در گره¬ها افزایش می دهد.
پس از بکارگیری شبکه، توپولوژی به دلائلی نظیر: مکان، قابلیت دسترسی، انرژی موجود، بروز خطا در گر
چکیده:
بنابر تئوری بازار کارآ یکی از خصوصیات بازار کارآ و ایده آل عدم وجود هزینه های معاملاتی و در نتیجه قابلیت نقدشوندگی بالاست . با افزایش نقدشوندگی هزینه معاملات به شکل چشمگیری پائین خواهد آمد . نقدشوندگی همچنین نقش مهمی را در فرآیند کشف قیمت بازی می کند . با توجه به اهمیت نقدشوندگی شناخت عوامل موثر بر آن می تواند به بهبود آن یاری رساند. هدف این تحقیق بررسی ارتباط بین ساختار مالکیت و نقدشوندگی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. دوره زمانی مورد مطالعه طی سالهای 1384تا 1388 است و در مجموع 74 شرکت فعال بورسی به عنوان نمونه انتخابی در نظر گرفته شد. با استفاده از نرم افزار ره آورد نوین داده ها جمع آوری شده و به کمک نرم افزارEXCEL محاسبه گردیده اند و از نرم افزار SPSS برای آزمون فرضیه ها و انجام تجزیه و تحلیل های آماری استفاده شده است.
در این تحقیق تأثیر ساختار مالکیت از دو جنبه نوع مالکیت و تمرکز مالکیت برنقدشوندگی سهام بررسی شده است.نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان می دهد که بین سطح مالکیت نهادی، سطح مالکیت مدیریتی و میزان تمرکز مالکیت با نقدشوندگی سهام رابطه معکوس(منفی) وجود دارد. و بین سطح مالکیت شرکتی و نقدشوندگی سهام رابطه مستقیم(مثبت) وجود دارد. درمورد مالکیت خارجی اطلاعاتی که بیانگر مالکیت سرمایه گذاران خارجی درشرکت های نمونه آماری باشد،مشاهده نگردید. با توجه به نتایج بدست آمده می توان نتیجه گرفت که یکی از عوامل تأثیر گذار بر نقدشوندگی سهام ساختار مالکیت شرکت ها می باشد.
واژه های کلیدی: نقدشوندگی سهام ، ساختار مالکیت ، حاکمیت شرکتی ، عدم تقارن اطلاعاتی
مقدمه:
موضوع نقد شوندگی در سالهای اخیر توجه زیادی را در مطالعات دانشگاهی و همچنین در نشریات مهم به خود معطوف نموده اند . نقدشوندگی یک دارایی عبارتنداز: قابلیت خرید و فروش آن دارایی در کمترین زمان و هزینه ممکن بنابرتعریف نقدشوندگی در صورت عدم حضور هزینه های معاملاتی به تحقق می پیوندد. نقدشوندگی نقش مهمی را در فرآیند کشف قیمت بازی می کند و معیاری برای کارآیی بازار به خصوص به لحاظ اطلاعاتی است ،آمیهود، 2005،علاوه بر جنبه ی تئوری به لحاظ عملی و با توجه به واقعیت های موجود همانند پدیده صف های خرید و فروش و مشکلات بسیار دیگر توجه به نقدشوندگی و تلاش برای حل این مشکل ضروری می باشد. یکی از عوامل تاثیرگذار بر نقدشوندگی سهام ساختار مالکیت شرکت ها می باشد که در این تحقیق به دنبال شناختی در خصوص نقش ساختار مالکیت در کاهش مشکلات نقدشوندگی سهام هستیم .
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1 مقدمه
یکی از موضوع های اساسی در سرمایه گذاری میزان نقدشوندگی دارایی ها است . نقش عامل نقدشوندگی در ارزش گذاری دارایی ها بسیار مهم است . زیرا سرمایه گذاران به این موضوع توجه دارند که اگر بخواهند دارایی خود را به فروش برسانند ،آیا بازار مناسبی برای آنها وجود دارد یا خیر؟ قابلیت نقدشوندگی یک ورقه سهام به معنای امکان فروش سریع آن است . هرچقدر سهامی را بتوان سریعتر وبا هزینه کمتری بتوان به فروش رساند می توان گفت که آن سهام از نقدشوندگی بیشتری برخورداراست .اوراق بهاداری که به طور روزانه و به دفعات مکرر معامله می شوند نسبت به اوراق بهاداری که به دفعات محدود یا کم معامله می شوند قابلیت نقدشوندگی بیشتر و در نهایت ریسک کمتری دارند (یحیی زاده فر وهمکاران،1389، 112)
هر چقدر قابلیت نقد شوندگی یک سهم کم تر باشد . آن سهم برای سرمایه گذاری جذابیت کمتری خواهد داشت مگر اینکه بازده بیشتری عاید دارنده آن شود . نقدشوندگی تابعی از توانایی انجام معامله سریع حجم بالایی از اوراق بهادار و هزینه پایین است.به این معنی که قیمت دارایی درفاصله زمانی میان سفارش تا خرید تغییر چندانی نداشته باشد . درجه نقدشوندگی یک سرمایه گذاری وقتی پایین است که قیمت منصفانه آن به سرعت بدست نیاید . میزان نقدشوندگی سهام نیزدر تصمیمات سرمایه گذاران درتشکیل پرتفوی سرمایه گذاری موثر است به عبارت دیگرسرمایه گذاران منطقی برای سهامی که نقدشوندگی کم تری دارد صرف ریسک بیشتر را مطالبه می کند وبازده مورد انتظارآنها بیشتر خواهد بود .
در ایران در باب ارتباط بین ساختار مالکیت و مفاهیمی چون راهبری شرکتی ،عملکرد شرکت، سود و کیفیت آن و ارزش شرکت تحقیقاتی صورت پدیرفته است. اما یکی از مسائلی که در تحقیقات تجربی ، نه تنها در باب ساختار مالکیت ،بلکه در ارتباط با سایر زمینه ها نیز مهجور مانده است، مفهوم نقدشوندگی سهام است . این مطالعه به بررسی اثرات ساختار مالکیت (نوع مالکیت – تمرکز مالکیت) برنقدشوندگی سهام خواهد پرداخت . اما اهمیت نقدشوندگی در چیست و چرا به مطالعه آن می پردازیم؟یکی از ویژگی های بازار کارا و ایده آل،عدم وجود هزینه های معاملاتی و در نتیجه قابلیت نقدشوندگی بالا ست. هزینه های معاملاتی طیف وسیعی ازهزینه ها به شکل هزینه های آشکار مانند هزینه مالیات و کارگزاری و غیر آشکار ناشی از نا کارایی اطلاعاتی را در بر می گیرد. حسابداری یکی از منابع اطلاعاتی است که می تواند با ارائه اطلاعات مربوط و قابل اتکا ناکارایی اطلاعاتی بازار را کمتر کرده از این طریق بر بهبود نقدشوندگی سهام شرکت ها اثر گذار باشد.لذا نقدشوندگی سهام میتواند به عنوان معیاری برای کارایی بازار به خصوص به لحاظ اطلاعاتی مطرح شود و به شکل گسترده در بررسی عوامل موثر بر ارائه اطلاعات مفید بکار گرفته شود (رضا پور ،1389،89) .
علاوه بر جنبه تئوری ،به لحاظ عملی و با توجه به واقعیت های موجود همانند پدیده صف های خرید و فروش و مشکلات بسیار دیگر، توجه به نقدشوندگی و تلاش برای حل این مشکل ضروری به نظر می رسد . افزایش نقدشوندگی می تواند موجب تسهیم هر چه بیشتر ریسک مالی از طریق کاهش هزینه های سبد گردانی و انگیزش بیشتر سرمایه گذاران در تصمیم گیری های معاملاتی آنان شود.مطالعات نشان میدهد که هزینه معاملات در بازارهای امریکا به لحاظ اقتصادی با اهمیت بوده است (لسموند و همکاران،1992) .
با توجه به نقش نقد شوندگی در کشف قیمت دارائی ها، توزیع ریسک مالی و کاهش هزینه مالی شناخت عوامل موثر برآن اهمیت دارد . در پژوهش حاضر به بررسی و تبیین رابطه بین ساختار و مالکیت (نوع مالکیت- تمرکز مالکیت ) و نقدشوندگی سهام پرداخته شده است .
در فصل اول پس از بیا ن مساله تحقیق به اهمیت و ضرورت تحقیق می پردازیم ،همچنین اهداف تحقیق را در قالب اهداف علمی و کاربردی بیان می کنیم وسپس به چهار چوب نظری ومدل تحلیل تحقق اشاره می کنیم درادامه به فرضیات تحقیق و تعریف واژها و اصطلاحات تحقیق می پردازیم .
2-1تاریخچه مطالعاتی
مطالعات خارجی
ردیف موضوع تحقیق محقق سال نتیجه
1 نقدشوندگی بازار
و ساختار مالکیت کوئتو
2009
حضور مالکان نهادی در ساختار مالکیت موجب کاهش عدم تقارن اطلاعاتی می گردد و تأثیر مثبتی بر نقدشوندگی سهام می گذارد.
2
مالکیت نهادی و نقدشوندگی سهام
اگاروال
2008
نتیجه کلی تحقیق حاکی از آن است که رابطه غیر خطی بین مالکیت نهادی و نقدشوندگی سهم وجود دارد.
3
سطح مالکیت، تمرکز مالکیت و نقدشوندگی
روبین
2007 رابطه ای بین مالکیت گروه های درون شرکت و نقدشوندگی مشاهده نشد ولی نقدشوندگی سهام با سطح مالکیت نهادی رابطه مستقیم و با تمرکز مالکیت نهادی رابطه معکوس دارد.
4
مالکیت نهادی ، اطلاعات و نقدشوندگی جنینگز و همکاران
2002 نتایج این تحقیق نشان می دهد که حضور مالکان نهادی سبب کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و افزایش نقدشوندگی می گردد.
5 تمرکز مالکیت و نقدشوندگی سهام جاکبی و ژنک
2010 نتایج پزوهش آنها بیانگر آن است که پراکندگی بیشتر مالکیت منجر به بهبود نقدشوندگی سهام می شود.
6 تمرکز مالکیت و نقدشوندگی سهام کینی و میان
1995 رابطه ای بین تمرکز مالکیت و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام وجود ندارد.
7 تمرکز مالکیت و نقدشوندگی سهام هفلین و شاو
2000 به رابطه مثبتی بین درصد سهام بلوکی در دست سهامداران و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام دست یافتند
8
تاثیر مزیت اطلاعاتی نهادها بر شکاف قیمتی و کژگزینی معامله کنندگان
سارین و همکاران
2000
درصد بالاتر مالکیت سهم توسط نهادها و مدیران شرکت (افراد درون سازمانی ) موجب افزایش شکاف قیمتی و کاهش عمق پیشنهادات شده است..
9 نقدشوندگی و بازده سهام چانک و همکاران
2010
به این نتیجه رسیدند که یک ارتباط منفی (مثبت) قوی بین نقدشوندگی (عدم نقد شوندگی) و بازده سهام وجود دارد .
10 نقد شوندگی بازار سهام و ارزش شرکت فانگ و همکاران
2009 نتایج پژوهش نشان می دهد که یک رابطه مثبت و قوی بین نقدشوندگی سهام و عملکرد شرکت وجود دارد.
11 نقد شوندگی و ساختار سرمایه لیپسن و مورتال
2009 به این نتیجه رسیدند که شرکت های دارای نقدشوندگی سهام بالا اهرم پایین تر(میزان بدهی کمتر) دارند.
12 نقدشوندگی و کارآیی بازار چردیا و همکاران
2008 آنها دریافتند زمانی که فاصله ی قیمت های پیشنهادی خرید و فروش محدودترمی شوند قابلیت پیش بینی بازده کمتر می شود.
13 نقدشوندگی و بازده بازار سهام جان و همکاران
2003 به این نتیجه رسیدند که بازده سهام درکشورهای نو ظهور یک ارتباط قوی و مثبت با قدرت نقدشوندگی دارد.
14 عدم نقدشوندگی و بازده سهام آمیهود
2002 آمیهود بیان نمود که عدم نقدشوندگی مورد انتظار بازار دارای رابطه مثبت با مازاد بازده پیش بینی شده سهام است.
15 راهبری شرکتی بر نقدشوندگی بازار سهام چانگ و دیگران
2008 آنها دریافتند که راهبری شرکتی بهتر سبب ایجاد نقدشوندگی بیشتر یا شکاف و اثر قیمتی کمتر شده است .
16 تمرکز مالکیت و نقدشوندگی سهام بلتون و ون تادن
1998 تمرکز مالکیت باعث کاهش تعداد سهامدارانی که میتوانند به معامله سهام بپردازند می شود ، این امر سرمایه مؤثر بازار را کاهش می دهد و نقدشوندکی بازار سهام کاهش می یابد.
17 مالکیت نهادی و شکاف قیمت خرید و فروش کوتار و لاکس
1995 رابطه مثبتی را بین مالکیت نهادی و شکاف قیمت خرید و فروش یافتند
مطالعات داخلی
ردیف
موضوع تحقیق
محقق
سال
نتیجه
1
مالکیت نهادی و نقدشوندگی سهام
رحمانی و رضاپور1
1389
بین سطح مالکیت نهادی و نقد شوندگی سهام رابطه مستقیم وجود دارد و بین تمرکز مالکیت نهادی و نقد شوندگی سهام رابطه معکوس وجود دارد.
2 پراکندگی مالکیت و نقدشوندگی سهام ایزدی نیا و رسائیان2 1389 نتایج حاصل ازاین تحقیق بیانگر این است که بین پراکندگی(تمرکز) مالکیت و نقدشوندگی سهام در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود ندارد.
3 ساختار سرمایه و نقدشوندگی سهام صلواتی و رسائیان3 1386 بین ساختار سرمایه و متغیرهای مستقل نقدشوندگی سهام شرکت و درآمد قبل از سود تسهیلات دریافتی مالیات و استهلاک رابطه معنی داری درسطح اطمینان 95% وجود ندارد.
4 نقش عوامل نقدشوندگی و ریسک عدم نقدشوندگی بر مازاد بازده سهام یحیی زاده فر و خرمدین4 1387 تاثیر عدم نقدشوندگی و اندازه شرکت بر مازاد بازده سهام منفی اما تأثیر مازاد بازده بازار و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بر مازاد بازده سهام مثبت بوده است.
5 عوامل موثر بر قدرت نقدشوندگی سهام ستایش و جمالیان پور5 1388 نتایج پژوهش آنها نشان می دهد بین خصوصیات مالی که توسط نسبت های مالی اندازه گیری شده بود و قدرت نقدشوندگی سهام در اکثر موارد رابطه معنا دار آماری وجود داشت.
6 بررسی عوامل موثر بر قابلیت نقدشوندگی سهام زارع 6استحریجی 1381 نتایج این تحقیق نشان می دهد که در بورس اوراق بهادار تهران قابلیت نقدشوندگی سهام ازمیان ویژگی های فردی سهام در درجه اول تا حد زیادی با حجم معاملات سهام ودر درجه دوم با ارزش شرکت مرتبط است محقق در خصوص سایر ویژگی های فردی سهام که به عنوان متغیر مستقل در این تحقیق ودر توضیح و تحلیل نقدشوندگی مورد استفاده قرار گرفته است به هیچ ارتباط معناداری دست نیافته است.
3-1 بیان مساله تحقیق:
بازارهای سرمایه به منظور تخصیص بهینه منابع ودر نتیجه افزایش رفاه جامعه ایجاد شده اند ویژگی اصلی بازارهای مالی جهت تحقق این هدف شامل :
1)حضور موسساتی که قدرت جلوگیری از تقلب و سوء استفاده را داشته باشد .
2) وجود ابزارهای مالی متعدد ومتنوع که بازار و توزیع ریسک را تکمیل می کند
3) بازارهایی که بتوان در آن داراییها را در کمترین زمان و هزینه ممکن معا مله کرد می باشد . بنابراین یکی از اصلی ترین کاربردهای بازا سرمایه تامین نقدشوندگی است .( اگاروال ،2008) یکی ازموضوع های اساسی میزان نقدشوندگی دارایی ها ست . نقدشوندگی یک دارایی عبارتست از:
" قابلیت خرید و فروش آن داریی در کمترین زمان وهزینه ممکن ". بنابراین تعریف نقدشوندگی در
صورت عدم حضور هزینه های معاملاتی به تحقق می پیوندد . نقش عامل نقدشوندگی در ارزش گذاری دارایی ها بسیار مهم است . زیرا سرمایه گذاران به این موضوع توجه دارند که اگر بخواهند دارایی خود رابه فروش برسانند آیا بازارمناسبی برای آنها وجود دارد یا خیر؟ هرچقدر قابلیت نقدشوندگی یک سهم کمترباشد آن سهم برای سرمایه گذاری جذابیت کمتری خواهد داشت . مگر اینکه بازده بیشتری عاید دارنده آن شود . نقدشوندگی تابعی از توانایی انجام معامله سریع با حجم بالای از اوراق بهادار و هزینه پایین است . به این معنی که قیمت دارایی درفاصله زمانی میان سفارش تا خرید تغییر چندانی نداشته باشد.درجه نقدشوندگی یک سرمایه گذاری وقتی پایین است که قیمت منصفانه آن به سرعت بدست نیاید . میزان نقدشوندگی سهام نیز در تصمیمات سرمایه گذاری در تشکیل پرتفوی سرمایه گذاری موثراست. به عبارت دیگر سرمایه گذاری منطقی برای سهامی که نقدشوندگی کمتری دارد صرف ریسک بیشتری را مطالبه می کنند و بازده مورد انتظار آن بیشتر خواهد بود(یحیی زاده و همکاران ، 1389، 113) .
بنابر تئوری بازار کارا یکی از خصوصیات بازارهای کارا و ایده آل عدم وجود هزینه هایی معاملاتی و در نتیجه قابلیت نقدشوندگی بالا ست . با افزایش نقدشوندگی هزینه معاملات به شکل چشمگیری پایین خواهد آمد. نقدشوندگی همچنین نقش مهمی را در فرآیند کشف قیمت بازی می کند.تعداد بسیاری ازتحقیقات به تاثیرات نقدشوندگی بربازده مورد انتظارپرداخته اند. با توجه به اهمیت نقدشوندگی شناخت عوامل موثر بر آن می تواند به بهبود آن یاری رساند (رضا پور،1389 ،20) .
در این تحقیق کوشش شده است که تاثیر ساختار مالکیت از دو جنبه نوع مالکیت و تمرکزمالکیت برنقدشوندگی سهام مورد بررسی واقع شود دراین تحقیق نوع مالکیت به چهارطبقه مالکیت نهادی ، مالکیت شرکتی ، مالکیت مدیریتی و مالکیت خارجی تقسیم شده است همچنین شاخص تمرکز مالکیت درصد مالکیت پنج سهامدار بزرگ می باشد . دراین تحقیق ازمعیارهای نقدشوندگی متنوع استفاده شده است که به دو دسته معیارهای معاملاتی و معیارهای اطلاعاتی طبقه بندی شده است . مسئله اصلی در این تحقیق بررسی تاثیر ساختار مالکیت ( نوع مالکیت _تمرکز مالکیت ) بر نقدشوندگی سهام می باشد بنابراین سوال اصلی این تحقیق عبارت است از اینکه : آیا بین ساختار مالکیت و نقد شوندگی سهام رابطه معناداری وجود دارد؟با دستیابی به پاسخ این پرسش میتوان به منظور افزایش نقدشوندگی سهام اقدامات مناسب تری را بعمل آورد .
4-1 چارچوب نظری :
بازارهای سرمایه به منظور تخصیص بهینه منابع و در نتیجه افزایش رفاه جامعه ایجاد شده اند . ویژگی های اصلی بازارهای مالی جهت تحقق این هدف شامل 1- حضور موسساتی که قدرت جلوگیری از تقلب و سوء استفاده را داشته باشند 2- وجود ابزارهای مالی متعدد و متنوع که بازار و توزیع ریسک را تکمیل کند و3- بازاری که بتوان در آن دارایی ها را در کمترین زمان و هزینه ممکن معامله کرد میباشد.بنابراین یکی از اصلی ترین کارکردهای بازار سرمایه،تأمین نقدشوندگی است . تئوری های جدید پیش بینی میکنند که هم میزان نقدشوندگی و هم ریسک نقدشوندگی در بازار قیمت گذاری می گردد (اگاروال ،2008،158) .
موضوع نقدشوندگی در سال های اخیر توجه زیادی را در مطالعات دانشگاهی و همچنین در نشریات مهم به خود معطوف نموده است . نقدشوندگی یک دارایی عبارت است از "قابلیت خرید و فروش آن دارایی در کمترین زمان و هزینه ممکن".بنابر تعریف،نقدشوندگی در صورت عدم حضور هزینه های معاملاتی به تحقق می پیوندد. هزینه های معاملاتی به دو دسته آشکار و ضمنی تقسیم می شوند. هزینه های آشکار شامل کارمزدهای کارگزاران و مالیات است که عموماً به راحتی قابل اندازه گیری اند.اما هزینه های ضمنی شامل هزینه عدم دسترسی آسان به اطلاعات صحیح و کامل ،هزینه های جستجو،عدم کارآیی تکنولوژیک، تفاوت بین عرضه و تقاضا، رقابت ناقص و عوامل دیگر می باشد.
نقدشوندگی نقش مهمی را در فرآیند کشف قیمت بازی می کند و معیاری برای کارایی بازار به خصوص به لحاظ اطلاعاتی است (آمیهود و همکاران،2005،89) . علاوه بر جنبه تئوری به لحاظ عملی و با توجه به واقعیت های موجود همانند پدیده صف های خرید و فروش و مشکلا ت بسیار دیگر، توجه به نقدشوندگی و تلاش برای حل این مشکل ضروری می رسد. افزایش نقدشوندگی می تواند موجب تقسیم هر چه بیشتر ریسک مالی از طریق کاهش هزینه های سبد گردانی وانگیزش بیشتر سرمایه گذاران در تصمیم گیری های معاملاتی آنان شود . مطالعات نشان می دهد که هزینه معاملات در بازارهای امریکا به لحاظ اقتصادی با اهمیت بوده است (لسموند و همکاران ،1999،148).
با افزایش نقدشوندگی هزینه معاملات به شکل چشمگیری پایین خواهد آمد . نقدشوندگی همچنین نقش مهمی را در فرآیند کشف قیمت بازی می کند . تعداد بسیاری از تحقیقات به تأثیرات نقدشوندگی بر بازده مورد انتظار پرداخته اند (به عنوان مثال از آخرین تحقیقات می توان به آمیهود و دیگران (2005) و ایزلی و اهرا (2003) اشاره کرد ). با توجه به اهمیت نقدشوندگی شناخت در مورد عوامل موثر برآن می تواند در بهبود آن یاری بخش باشد .یکی از عوامل تأثیرگذار بر نقدشوندگی ساختار مالکیت شرکتها می باشد که در تحقیقات زیادی این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است نتایج حاصل از این تحقیقات تأثیر ساختار مالکیت شرکتها را بر نقدشوندگی تأیید می نمایند.
سطح مالکیت سهامداران درونی یا داخل شرکت بر نقدشوندگی سهام شرکت تأثیرگذار است. هنگامی که افراد داخل شرکت اعم از مدیران و کارکنان مالک سهام شرکت باشند معاملات آنها قبل از تغییرات بسیار غیرعادی در قیمت سهام شرکت صورت می گیرد. سرمایه گذاران نهادی نقش مهمی در نظارت بازی می کنند و معمولاً بین مالکیت نهادی و نقدشوندگی سهام یک شرکت رابطه , وجود دارد. همچنین به واسطة تأثیر عملیات مبادله سهام توسط سرمایه گذاران نهادی بر قیمت سهام، ممکن است نقدشوندگی سهام به میزان قابل توجهی افزایش یابد)ویشنی، 1992،99) .
چهارچوب نظری کایل (1985) به شکل گسترده در مطالعه اثرات معاملات طرف های مطلع و کارآیی اطلاعاتی آنها در افزایش نقدشوندگی به کار رفته است. مندلسن و تونکا (2004) با استفاده از مدل کایل به این نتیجه دست یافتند که با حضور طولانی مدت سرمایه گذاران مطلع در بازار، قیمت ها
بهتر می توانند اطلاعات و ارزش واقعی سهام را نمایش دهند و به این ترتیب ریسک معاملاتی کاهش
یافته و به سبب کارآیی اطلاعاتی ، نقدشوندگی افزایش می یابد .
گلاستن و میلگروم (1985)، خاطر نشان می سازند که در حضور سرمایه گذاران مطلع که به صورت غیر استراتژیک عمل می کنند ریسک کژگزینی سبب می شود تا بازار سازان هزینه معاملاتی خود را افزایش دهند.
مدل تحلیلی تحقیق
متغیرهای مورد بررسی در این مدل تحقیق شامل دو گروه متغیرهای اصلی و متغیرهای کنترلی است . متغیرهای کنترلی در این عبارتند از : قیمت -اندازه - ارزش دفتری به ارزش بازار- نوسان بازده می باشد . متغیرهایی همانگونه که در شکل 1-1مشخص شده است شامل نوع مالکیت و تمرکز مالکیت به عنوان متغیر مستقل و معیارهای تعیین کننده میزان نقدشوندگی سهام به عنوان متغیر وابسته هستند که نحوه محاسبه آنها در زیر آمده است :
شکل شماره 1-1 مدل مفهومی تحقیق
برای آزمون فرضیه های این تحقیق از مدل پیشنهادی روبین (2007) استفاده شده است .مدل کلی مورد استفاده در پژوهش به صورت زیر است:
LIQUIDITY MEASURES i,t =α + β1(OWNERSHIP) i,t +β BLOCK i,t+β3 SIZE i,t
+β4 PRICE i,t + β5 BM i,t + β6 VOLAT i,t + ε i,t
LIQUIDITY MEASURES :معیار های مختلف نقدشوندگی برای شرکت i در دوره t
OWNERSHIP : نوع مالکیت (ترکیب سهامداران) شرکت i در دوره t
BLOCK: تمرکز مالکیت شرکت i در دوره t
SIZE: اندازه شرکت i در دوره t
PRICE: قیمت سهم شرکت i در دوره t
BM: نسبت ارزش دفتری به بازار شرکت i در دوره t
VOLAT: نوسان بازده شرکت i در دوره t
ε :جمله خطا برای شرکت i در دوره t
متغیر های مستقل:
در این پژوهش متغیر مستقل ساختار مالکیت میباشد که از دو جنبه اساسی زیر مورد بررسی قرار گرفته است:
الف :نوع مالکیت (ترکیب سهامداران)
مالکیت نهادی :برابر درصد سهام نگهداری شده توسط شرکتهای دولتی و عمومی از کل سهام سرمایه است.
مالکیت شرکتی :درصد سهام نگهداری شده توسط اجزای شرکت های سهامی از کل سرمایه است.
مالکیت مدیریتی: بیانگر درصد سهام نگهداری شده توسط اعضای هیئت مدیره است.
مالکیت خارجی:برابر درصد سهام نگهداری شده توسط شرکای خارجی– موسسه های مالی خارجی و ملیت های خارجی است .
ب: میزان تمرکز مالکیت:
درصد سهام در دست دارندگان بلوک های سهام: درصدی از سهام منتشره شرکت که در دست پنج سهامدار بزرگ شرکت می باشد.
متغیر وابسته
برای محاسبه نقدشوندگی سهام از معیارهای مورد استفاده درپژوهش های کوئتو (2009) اگاروال (2008) و روبین (2007)انتخاب شده اند. در مجموع 5 معیار دردو گروه معاملاتی (معامله محور) و اطلاعاتی (سفارش محور) استفاده شد که تعاریف عملیاتی آنها در زیر بیان می شود:
الف:معیار های معاملاتی :
1- حجم معاملات سهام : تعداد سهام معامله شده در یک بازه زمانی است.
(1-1) TVO = Trading volume
2- ارزش معاملات سهام :از حاصل ضرب قیمت سهام در حجم معاملات بدست می آید.این معیار برای بازه های یکساله مورد محاسبه قرار گرفته است.
( 2-1) ( PRICE) × ( TVO) = TVA
TVA: ارزس معاملات سهام
TVO: حجم معاملات سهام
PRICE: قیمت هر سهم
3-نرخ گردش سهام :حجم سهام معامله شده تقسیم بر تعداد سهام منتشره شرکت در یک بازه زمانی مشخص گردش سهام را نشان می دهد.
(3-1)
TOR : نرخ گردش سهام
TVO : حجم معاملات سهام
S : تعداد سهام منتشره
ب: معیار های اطلاعاتی (شفارش محور)
معیارهای اطلاعاتی بر خلاف معیارهای معاملاتی که به صورت سالانه محاسبه شده اند نیازمند اطلاعات روزانه در ساعت مشخص است.
1- شکاف مطلق قیمت های پیشنهادی خرید و فروش:این مقدار از تفاوت قیمت های پیشنهادی خرید و فروش بدست می آید. (4-1)
درمعادله بالاABS شکاف مطلق قیمتهای پیشنهادی، AP it قیمت پیشنهادی فروش و BP it قیمت پیشنهادی خرید می باشد.
2- شکاف نسبی قیمت های پیشنهادی خرید و فروش : این نسبت ازتقسیم تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش بر میانگین قیمت های پیشنهادی بدست می آید .
(5-1)
درمعادله بالا RS شکاف نسبی قیمت های پیشنهادی، APitقیمت پیشنهادی فروش و BPitقیمت پیشنهادی خرید می باشد.
متغیر های کنترل:
1-قیمت سهم:میانگین قیمت سهام شرکت در بازه مورد نظر سالانه یا فصلی
2- اندازه: لگاریتم طبیعی ارزش شرکت در پایان دوره
3-ارزش دفتری به ارزش بازار: این معیار از تقسیم ارزش دفتری به ارزش بازار شرکت در انتهای دوره بدست آمده است.
4-نوسان بازده: این متغیر به عنوان شاخص کنترل ریسک مورد استفاده قرار گرفته است. انحراف معیار بازده در طول دوره برای تعیین این معیار محاسبه شده است .
5-1 فرضیات تحقیق:
به منظورحصول اهداف پژوهش فرضیه های زیر طراحی شده که مورد آزمون قرارخواهد گرفت :
فرضیه اول : بین سطح مالکیت نهادی و نقدشوندگی سهام رابطه وجود دارد.
فرضیه دوم : بین سطح مالکیت شرکتی و نقدشوندگی سهام رابطه وجود دارد.
فرضیه سوم: بین سطح مالکیت مدیریتی و نقدشوندگی سهام رابطه وجود دارد.
فرضیه چهارم: بین سطح مالکیت خارجی و نقد شوندگی سهام رابطه وجود دارد.
فرضیه پنجم: بین تمرکز مالکیت و نقدشوندگی سهام رابطه وجود دارد.
6-1 اهداف تحقیق :
1-6-1 اهداف علمی :
ارزش و اعتبار قوانین هرعلم و تحقیقی به روش شناختی که درآن بکار می رود بستگی دارد و هدف علمی این تحقیق ارزش و اعتبار بخشیدن به فرضیه تحقیق می باشد تا این تحقیق بتواند در بالا بردن سطح دانش عمومی مورد نیازاستفاده کنندگان موثرباشد وهمچنین زمینه ساز بستر مناسبی برای تحقیق آتی در سایر مراکز آموزشی و پژوهشی باشد .
2-6-1اهداف کاربردی :
تحقیات کاربردی ، تحقیقاتی هستند که نظریه ها ، قانونمندیها ،اصول و فنونی که در تحقیقات پایه تدوین می شوند را برای حل مسائل جاری و واقعی بکارمی گیرند، این نوع تحقیقات بیشتر به موثرترین اقدام تاکید دارند وعلتها را کمترمورد توجه قرارمی دهند.تحقیق حاظربه بررسی تاثیر ساختار مالکیت( نوع مالکیت - تمرکز مالکیت ) بر نقدشوندگی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد که نتایج حاصله ازاین تحقیق می تواند مورد استفاده سرمایه گذارن،مدیران وسایراستفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی قرار گیرد و همچنین نتایج این تحقیق می تواند زمینه ساز بستر مناسبی بر ای انجام تحقیقات آتی باشد .
به طور کلی می توان اظهار داشت که هدف اصلی این پژوهش عبارت است از:
« تبیین ارتباط بین ساختار مالکیت و نقد شوندگی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران »
7-1 اهمیت و ضرورت تحقیق :
موضوع نقدشوندگی در سال های اخیرتوجه زیادی را درمطالعات دانشگاهی و همچنین در نشریات مهم به خود معطوف نموده اند. نقدشوندگی یک دارایی عبارتند از" قابلیت خرید و فروش آن دارایی در کمترین زمان و هزینه ممکن " بنا برتعریف نقدشوندگی در صورت عدم حضور هزینه های معاملاتی به تحقق می پیوندد .
هزینه های معاملاتی یه دو دسته آشکار و ضمنی تقسیم می شوند .هزینه آشکار شامل کارمزد کارگران و مالیات است که معمولا به راحتی قابل اندازه گیری هستند اما هزینه های ضمنی شامل هزینه عدم دسترسی آسان به اطلاعات صحیح و کامل ،هزینه های جستجو ، عدم کارایی تکنولوژیک ، تفاوت بین عرضه و تقاضا، رقابت ناقص و عوامل دیگر می باشد .
نقدشوندگی نقش مهمی را در فرایند کشف قیمت بازی می کند و معیاری برای کارایی بازار به خصوص به لحاظ اطلاعاتی است (آمیهود، 2005،89) .علاوه بر جنبه تئوری، به لحاظ عملی وبا توجه به واقعیت های موجود همانند پدیده صف های خرید وفروش و مشکلات بسیاردیگر،توجه به نقدشوندگی وتلاش برای حل این مشکل ضروری می رسد .
نقدشوندگی به خصوص پس از وقوع بحران مالی جهانی وسقوط بازارهای مالی اهمیت ویژه ای یافته است و برای بازارهای سرمایه ایران نیزمهم می باشد. پدیده صف های خرید و فروش بیانگروجود مشکلات نقدشوندگی در بازار است . به دلیل حضورروزافزون مالکان نهادی درشرکتهای واجرای اصل 44 مربوط به خصوص سازی که این امر را تشدید می کند وهمچنین اثر مستقیم و قابل توجه نقدشوندگی در بازار سهام ، این تحقیق به بررسی اثر ساختار مالکیت (نوع مالکیت - تمرکز مالکیت ) بر نقدشوندگی سهام شرکت ها می پردازد و به دنبال شناختی در خصوص نقش ساختار مالکیت درکاهش مشکلات نقدشوندگی سهام است .
نتایج این تحقیق برای مسئولین انتقال مالکیت شرکتهای دولتی به مالکان نهادی ، انواع مختلف سرمایگذاری نهادی ، کارگزاران بورس ، مدیرا ن شرکتها ، تحلیل گران مالی و سرمایه گذاران و فعالان بورس اوراق بهاداری می توان مفید واقع شوند .
اگربخواهیم جایگاه بازار سرمایه در نظام مالی کشور ارتقا یابد سهام نیز باید از لحاظ نقدشوندگی قابل مقایسه با محصولات بازارمالی باشد . لذا شناخت عوامل موثر برنقدشوندگی بازار سهام ازدید کلان و اجرای موفق خصوصی سازی به لحاظ جذب مشارکت عمومی نیز مهم و ضرور ی است(رضا پور، 1389، 4)1.
8-1حدود مطالعاتی
قلمرو تحقیق چهارچوبی را فراهم می نماید تا مطالعات و آزمون محقق در طی آن قلمرو خاص انجام پذیرد و دارای اعتبار بیشتر باشد.
1-8-1 قلمرو مکانی تحقیق
این پژوهش کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (بازار سرمایه ایران) را مورد بررسی قرار می دهد .
2-8-1 قلمرو زمانی تحقیق
دوره زمانی این پژوهش با توجه به در دسترس بودن اطلاعات مربوط به متغیر های تحقیق و محدودیت های هزینه و زمان ، 5 ساله و از ابتدای سال 1384 تا انتهای سال 1388 است.
3-8-1 قلمرو موضوعی تحقیق
در این پژوهش ، بررسی رابطه بین ساختار مالکیت از جنبه نوع مالکیت (مالکیت نهادی- مالکیت مدیریتی – مالکیت شرکتی – مالکیت خارجی ) و تمرکز مالکیت (سهامداران عمده) و نقدشوندگی سهام مورد کنکاش قرار می گیرد و در حوزه مدیریت سرمایه گذاری قابل بحث .
9-1 تعریف واژه ها واصطلاحات تحقیق
مالکیت نهادی
برابر درصد سهام نگهداری شده توسط شرکتهای دولتی و عمومی ازکل سهام سرمایه است که این شرکتها شامل بیمه ، موسسات مالی ، بانک ها ، شرکت های دولتی و دیگراجزای دولت است( ستایش ، کاظم نژاد ، 1389، 33)1.
مالکیت شرکتی
برابر درصد سهام نگهداری شده توسط اجزای شرکت های سهامی از کل سهام سرمایه به جزء موسسات خارجی است( همان منبع ،33)2.
مالکیت مدیریتی
برابر درصد سهام نگهداری شده توسط اعضای هیأت مدیره و خانواده آنها است.( همان منبع ، همان صفحه ).
مالکیت خارجی
برابردرصد سهام نگهداری شده توسط خارجیها ازکل سهام سرمایه شرکت است که شامل شرکتهای خارجی ،موسسه های خارجی ، ملیتهای خارجی و غیرمقیم های ایرا ن است (همان منبع ، 32)3.
نقدشوندگی :
نقدشوندگی دارایی ها عبارت است از توانایی معامله سریع حجم بالایی از اوراق بهادار با هزینه پایین و تأثیر قیمتی کم (اسلامی بیدگلی ، 1387 ،5)4.
اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام :
قیمتی که بازارساز، اوراق بهادار را می خرد ، قیمت پیشنهادی خرید و قیمتی که با آن اوراق بهادار را می- فروشد ، قیمت پیشنهادی فرو ش نامیده می شود . اختلاف بین دو قیمت ، دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش خواهد بود (احمد پور رسائیان ،1385، 46)5.
نقدشوندگی سهام :
یکی از معیارهایی که در تعیین ارزش شرکت مورد توجه قرار می گیرد عامل نقدشوندگی سهام است . نقدشوندگی اوراق بهادار عبارت است از توانایی معامله سریع حجم بالایی از اوراق بهادار با هزینه پایین و تأثیر قیمتی کم . تأثیر قیمتی کم به این معنی است که قیمت دارایی در فاصل میان سفارش تا خرید ، تغییر چندانی نداشته باشد نقدشوندگی برای سالیان متمادی به عنوان یکی از مهم ترین زمینه های ایجاد نوآوری مالی ، شناخته شده است تاکنون پژوهش های بسیار زیادی در زمینه عوامل تأثیر گذار بر بازده دارایی ها صورت گرفته است که در بعضی از این پژوهش ها قدرت نقدشوندگی سهام به عنوان یکی از عوامل انتخاب شده است (اسلامی بیدگلی و سارنج ، 1387،189) .
قیمت پیشنهادی خرید :
عبارت است ازبالاترین قیمتی که یک خریدارتمایل دارد برای یک سهام بپردازد(امیهود و مندلستون ،1991،2) .
قیمت پیشنهادی فروش
پایین ترین قیمتی است که یک سرمایه گذاریا مالک حاضراست سهام خود را بفروشد (همان منبع ، 2)
یک معیار سنجش رایج برای مالکیت متمرکز عبارتست از مالکیت جمعی که به عنوان بزرگی سهامداران تعریف شده است .مالکیت تجمعی از طریق درصد کل سهام تمک شده به وسیله سهامداران عمده به کل سهام شرکت محاسبه شود ( رجبی 1385،58) .
سهامداران عمده:
فردی حقیقی یا حقوقی است طبق متن پیش نویس آیین نامه راهبری شرکتها در بورس اوراق بهادار ایران دارای دو ویژگی کلیدی زیر می باشد :
سهامدارانی که بیش از5 در صد سهام شرکت را در اختیار دارند و دارای بیشترین حق کنترل و توان نظارت بر تصمیمات هیأت مدیره می باشند .
بتواند حداقل یک عضو هیأت مدیره را به طور مستقل منصوب نماید (احمدوند ، 1385،8)1 .
حاکمیت شرکتی:
توصیف نظام مند نقش ها و روابط بین سهامداران عمده ،سهامداران جزء ، سهامداران نهادی ، مدیر عامل و هیأت مدیره است به منظور بهبود روابط بین آنها ، تحقق منافع کلیه گروهای ذینفع ، نظارت بر عملکرد شرکت ، کنترل مدیران و هدایت کسب و کارها از طریق روشن وشفاف ساختن قوانین و رویه های مناسب برای اتخاذ تصمیم (احمدوند،1385،10)2.
فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق
1-2 مقدمه
یکی از موضوع های اساسی در سرمایه گذاری میزان نقدشوندگی دارایی ها است . نقش عامل نقدشوندگی در ارزش گذاری دارایی ها بسیار مهم است . زیرا سرمایه گذاران به این موضوع توجه دارند که اگر بخواهند دارایی خود را به فروش برسانند ،آیا بازار مناسبی برای آنها وجود دارد یا خیر؟ قابلیت نقدشوندگی یک ورقه سهام به معنای امکان فروش سریع آن است . هرچقدر سهامی را بتوان سریعتر وبا هزینه کمتری بتوان به فروش رساند می توان گفت که آن سهام از نقدشوندگی بیشتری برخورداراست .اوراق بهاداری که به طور روزانه و به دفعات مکرر معامله می شوند نسبت به اوراق بهاداری که به دفعات محدود یا کم معامله می شوند قابلیت نقدشوندگی بیشتر و در نهایت ریسک کمتری دارند (یحیی زاده فر وهمکاران،1389، 112) .
هر چقدر قابلیت نقد شوندگی یک سهم کم تر باشد . آن سهم برای سرمایه گذاری جذابیت کمتری خواهد داشت مگر اینکه بازده بیشتری عاید دارنده آن شود . نقدشوندگی تابعی از توانایی انجام معامله سریع حجم بالایی از اوراق بهادار و هزینه پایین است.به این معنی که قیمت دارایی درفاصله زمانی میان سفارش تا خرید تغییر چندانی نداشته باشد . درجه نقدشوندگی یک سرمایه گذاری وقتی پایین است که قیمت منصفانه آن به سرعت بدست نیاید . میزان نقدشوندگی سهام نیزدر تصمیمات سرمایه گذاران درتشکیل پرتفوی سرمایه گذاری موثر است به عبارت دیگرسرمایه گذاران منطقی برای سهامی که نقدشوندگی کم تری دارد صرف ریسک بیشتر را مطالبه می کند وبازده مورد انتظارآنها بیشتر خواهد بود .
در ایران در باب ارتباط بین ساختار مالکیت و مفاهیمی چون راهبری شرکتی ،عملکرد شرکت، سود و کیفیت آن و ارزش شرکت تحقیقاتی صورت پدیرفته است. اما یکی از مسائلی که در تحقیقات تجربی ، نه تنها در باب ساختار مالکیت ،بلکه در ارتباط با سایر زمینه ها نیز مهجور مانده است، مفهوم نقدشوندگی سهام است . این مطالعه به بررسی اثرات ساختار مالکیت (نوع مالکیت – تمرکز مالکیت) برنقدشوندگی سهام خواهد پرداخت . اما اهمیت نقدشوندگی در چیست و چرا به مطالعه آن می پردازیم؟یکی از ویژگی های بازار کارا و ایده آل،عدم وجود هزینه های معاملاتی و در نتیجه قابلیت نقدشوندگی بالا ست. هزینه های معاملاتی طیف وسیعی ازهزینه ها به شکل هزینه های آشکار مانند
هزینه مالیات و کارگزاری و غیر آشکار ناشی از نا کارایی اطلاعاتی را در بر می گیرد. حسابداری یکی از منابع اطلاعاتی است که می تواند با ارائه اطلاعات مربوط و قابل اتکا ناکارایی اطلاعاتی بازار را کمتر کرده از این طریق بر بهبود نقدشوندگی سهام شرکت ها اثر گذار باشد.لذا نقدشوندگی سهام میتواند به عنوان معیاری برای کارایی بازار به خصوص به لحاظ اطلاعاتی مطرح شود و به شکل گسترده در بررسی عوامل موثر بر ارائه اطلاعات مفید بکار گرفته شود (رضا پور ،1389،89) .
علاوه بر جنبه تئوری ،به لحاظ عملی و با توجه به واقعیت های موجود همانند پدیده صف های خرید و فروش و مشکلات بسیار دیگر، توجه به نقدشوندگی و تلاش برای حل این مشکل ضروری به نظر می رسد . افزایش نقدشوندگی می تواند موجب تسهیم هر چه بیشتر ریسک مالی از طریق کاهش هزینه های سبد گردانی و انگیزش بیشتر سرمایه گذاران در تصمیم گیری های معاملاتی آنان شود.مطالعات نشان میدهد که هزینه معاملات در بازارهای امریکا به لحاظ اقتصادی با اهمیت بوده است (لسموند و همکاران،1992،89)
با توجه به نقش نقد شوندگی در کشف قیمت دارائی ها، توزیع ریسک مالی و کاهش هزینه مالی شناخت عوامل موثر برآن اهمیت دارد . در پژوهش حاضر به بررسی و تبیین رابطه بین ساختار و مالکیت (نوع مالکیت- تمرکز مالکیت ) و نقدشوندگی سهام پرداخته شده است .
2-2 گفتار اول: ساختار مالکیت
1-2-2 مالکیت و مدیریت واحدهای اقتصادی
تئوری ذینفعان در سال 1984توسط (فری من ) مطرح شد وی در این تئوری بیان می کند شرکت ها بسیار بزرگ شده اند و تأثیر آنها بر جامعه آنقدر عمیق است که باید علاوه بر ذینفعان به بخش های مختلفی از جامعه توجه کرد و شرکت ها باید در قبال همه این بخش ها پاسخگو باشند (کرمی و همکاران ،1388،48) .
شرکت ها برای انجام فعالیت های بزرگ اقتصادی تاسیس شده اند. یکی از انواع این شرکت ها که امروزه به وفور وجود دارد شرکت های سهامی اند. بر اساس ماده 1 قانون اصلاح مواردی ازقانون تجارت ایران، شرکت های سهامی عبارتنداز(منصور 1382): شرکت هایی که سرمایه آنها به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی آنها است. دراین شرکت ها سرمایه های خرد برای انجام کارهای بزرگ تجهیز می شوند . به دلیل عدم وجود تخصیص لازم زمان کافی و حتی در برخی مواقع عدم نیاز مالکان به اداره شرکت خود اشخاصی به نام مدیران پا به عرصه گذاشتند که به عنوان نمایندگان مالکان ،اداره امور شرکت ها را در دست گرفتند. این رابطه نمایندگی شهرت یافت جنسن و مکلینک ،1976، رابطه نمایندگی را قراردادی می دانند که براساس آن صاحب کارنماینده (عامل) را از جانب خود منصوب و اختیار تصمیم گیری را به او تفویض می کند. اما مدیران لزوماً سهام زیادی در تملک ندارند ،بنابراین مشکلی که وجود دارد این است که مدیران لزوماً به نفع سهامداران تصمیم نمی گیرند . جنسن و مکلینک ،1976 ، بر این عقیده اند که اگر دو طرف قرارداد (مالک و نماینده) به فکر حداکثر نمودن منافع خود باشند دلیل خوبی در دست داریم که نماینده نمی تواند درتمامی حالتها به فکربرآورده کردن منافع مالک باشد.وجود چنین واقعیت هایی پرسش های اصلی را برای نحوه هدایت و کنترل شرکت ها به میان آورده است. از این قبیل پرسش ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
شرکت ها چگونه باید اداره شوند؟ چگونه میتوان مطمئن شد که این شرکت ها در راستای اهدافی که تاسیس شده اند اداره می شوند؟ آیا استفاده بهینه از منابع می شود؟ آیا مدیران وظایف خود را با امانتداری تمام انجام می دهند؟
پاسخ به چنین پرسش هایی باعث شکل گیری مباحثی چون حاکمیت راهبردی شرکتی ،ساختار مالکیت ، ترکیب سهامداران، نظارت بر عملکرد مدیران و مباحثی از این قبیل گردید که در ادامه توضیح داده می شود.
2-2-2 حاکمیت شرکتی
واژه راهبردی (حاکمیت) شرکتی یک مفهوم مورد توجه و در حال تکوین در دنیای کسب و کار امروزاست ."جیمز ولفنسان " رئیس سابق بانک جهانی در این زمینه میگوید:حاکمیت شرکت ها برای رشد اقتصاد جهانی از حاکمیت ها کشورها اهمیت بیشتری دارد.(سایت آفتاب 1387) اصطلاح " Governance" از ریشه واژه لاتین "Gubernare"برگرفته شده و به معنای هدایت کردن است که قبل از آن برای هدایت کشتی بکار می رفته است. برگردان واژه "Governance Corporate" به فارسی معادل هایی نظیر حاکمیت شرکتی،راهبری شرکتی و اداره سازمانی است (بدری ،1387 )
چگونگی شکل گیری مبحث حاکمیت شرکتی به افشای کمک های پنهانی و نامشروع هفده شرکت آمریکایی به حزب جمهوری خواه درسال 1973که به ماجرای "واتر گریت" شهرت یافت برمیگردد. افشاء این اطلاعات باعث شد تا موضوع کنترل داخلی شرکت ها از منظر جدیدی در کانون توجه مجامع حرفه ای و نهادهای نظارتی قرار گیرد.
بر این اساس انجمن حسابداران رسمی آمریکا استانداردهای ویژه ای را برای حسابرسان مستقل در مورد کنترل داخلی شرکتها وضع نمودند. همچنین کمیسیون مبارزه با تقلب درسال 1987 در گزارشی با عنوان "تریدوی " نتیجه بررسی های خود را در این باره اعلام نمود . به دنبال آن کنگره آمریکا در سال 1991 قانونی را به تصویب رساند که به موجب آن شرکت های سهامی عام ملزم به ارایه گزارش در ارتباط با کیفیت و موثر بودن کنترل داخلی گردیدند . اما حاکمیت شرکتی به گونه ای که امروز مطرح است حاصل مطالعات و بررسی هایی است که درکشورهای مختلف دنیا انجام گردید و سابقه مشخص آن به دهه1990 میلادی برمیگردد.گزارش "کادبری " در انگلستان، مقررات هیأت مدیره جنرال موتورز آمریکا ، گزارش "دی " در کانادا و گزارش "وی انو " در فرانسه از آن جمله اند. رسوایی های مالی درشرکت های انرون،ورلد کام،آجیپ سیکو،زیراکس و چند شرکت دیگر کنگره آمریکا را بر آن داشت را تا کمیته خاصی را مأمور