هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در 22 دسامبر 1989 میلادی با تصویب قطعنامه ای، دومین چهارشنبه ماه اکتبر میلادی را «روز جهانی کاهش اثرات بلایای طبیعی» نامگذاری کرد.
در جهان برای کاهش اثرات بلایای طبیعی روزی را به این عنوان اختصاص دادند و در جهت رفع و کاهش هرگونه بلای طبیعی کوشش می کنند. بهترین راه در این امر آموزش به مردم مخصوصاً دانش آموزان است.
لزوم آموزش کودکان به عنوان آسیب پذیرترین قشر به هنگام رخداد بلایای طبیعی، آشنایی، هشدار و رویارویی با خطرات آن امری ضروری به شمار می آید. آموزش به کودکان و نوجوانان به عنوان آینده سازان فردا بهترین و اصولی ترین روش برای کاهش اثرات رخداد های طبیعی است. در کنار آن مقاوم سازی مدارس و ساختمان های آموزشی نیز لازم است.
برنامههای هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی به طور هماهنگ و سراسری در سطح تمامی استانها از روز چهارشنبه(18/07/1386) اجرا میشود.
هفته کاهش بلایای طبیعی با محوریت "معنویت، آموزش، پیشگیری" در کاهش اثرات بلایای طبیعی از روز چهارشنبه هفته جاری به مدت یک هفته برگزار خواهد شد.
ستاد حوادث وسوانح غیر مترقبه وزارت کشور از استانداران و روسای ستاد حوادث استانها خواسته است در جهت اجرای برنامههای ویژه هفته کاهش بلایای طبیعی برنامه ریزی و اقدام کنند.
اسامی روزهای هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی:
ستاد حوادث غیر مترقبه کشور اسامی روزهای هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی را اعلام کرد.
هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی از 18 تا 25 مهر ماه در سراسر کشور برگزار میشود.
بر این اساس روز چهارشنبه 18 مهر ماه به نام "مدیریت بحران، تعاملات بین المللی "،
پنج شنبه 19 مهر ماه به نام" مدیریت بحران، پیشگیری و پیش آگاهی"،
جمعه 20 مهر ماه به نام "مدیریت بحران ، معنویت و مکارم اخلاقی "
و شنبه 21 مهر ماه به نام " مدیریت بحران، زلزله، پدیدههای جوی و اقلیمی" نامگذاری شده است.
همچنین روزیکشنبه 22 مهر ماه به عنوان" مدیریت بحران، ایمنی واستاندارد"،
روز دوشنبه 23 مهر ماه به عنوان" مدیریت بحران، امداد و نجات، سلامت و نیروهای مسلح"،
روز سهشنبه 24 مهر ماه به عنوان "مدیریت بحران، آموزش و رسانه ها"
و روز چهارشنبه 25 مهر ماه به عنوان "مدیریت بحران، بسیج، تشکلهای مردمی و بانوان " نامگذاری شده است.
کارگروه ستاد حوادث غیر مترقبه کشور درسطح وزارتخانهها، دفاتر بینالمللی مستقر در سطح کشور، مراکز علمی، پژوهشی و تحقیقاتی مرتبط با این ستاد، تشکلهای مردم نهاد، نیروی مقاومت بسیج و در سطح استانها تشکیل شده است.
فهرست مطالب
عنوان
صفحه
پیشگفتار
هفته کاهش اثرات بلایای طبیعی
1
اسامی روزهای کاهش بلایای طبیعی
2
کاهش اثرات بلایای طبیعی در مدارس
3
حوادث طبیعی ، راههای پیشگیری و کاهش خسارات
5
طبقه بندی بلایای طبیعی
7
پیش اگاهی
8
افزایش خسارات
9
روشهای پیش بینی وپیشگیری
11
بحران
12
منابع
14
33 ص
مقدمه :
بلایای طبیعی در طول زندگی بشر به فراوانی رخ داده اند . هر ساله هزاران نفر قربانی گردباد ، فوران آتشفشان ، سیل ، خشکسالی ، زلزله و حوادث مشابه آن میشوند . تنها مناطق معدودی در جهان از خطراتی که به فاجعه منجر میشوند ، مصون هستند . حتی در مکانهایی که شرایط زمین ساختی بسیار با ثبات بنظر میرسد ، زلزله بوقوع می پیوندد .گردبادها دورترین مناطق را درمی نوردند و سیلابهای ناگهانی حتی خشکترین بیابانها را نیز مورد تاخت و تاز قرار می دهند .
متأسفانه کشورهای در حال توسعه ، بیش از همه از اثر بلا های طبیعی رنج میبرند . اغلب این کشورها فاقد سیستم هشدار دهنده بوده ، سازمانهای دفاع غیر نظامی آنها نیاز به تقویت داشته و اقتصاد شکننده شان به آنها توانایی کافی برای ایستادگی در مقابل بار عظیم مالی خسارات ناشی از فاجعه را نمیدهد .
باید توجه داشته باشیم که یک حادثه طبیعی ناگوار زمانی تبدیل به یک بلای طبیعی می شود که موجب تحمیل تلفات و خساراتی به جوامع و فعالیتهای انسانی گردد . بلا های طبیعی علاوه بر داشتن اجزای تشکیل دهنده ای که علوم طبیعی به آن میپردازند دارای جنبه های اجتماعی قدرتمندی نیز هستند . اگر چه نمیتوان از وقوع آنها جلوگیری کرد ولی میتوان آثار و عواقب فاجعه آمیز آنها را به کمک برنامه ریزیهای قبلی و آمادگی برای انجام اقدامات اضطراری کاهش داد .
امروزه انسان با بهره گیری از فن آوریهای موجود و نیز با شناخت بیشتر از محیط اطراف خود توانسته است از ابعاد روزافزون خسارات ناشی از بلایای طبیعی و جوی مانند : طوفان ، سیل ، یخبندان ، آتش سوزی جنگل ها و خشکسالی بکاهد . این روند البته به دلایل مختلف و از جمله عدم آگاهی از زمان وقوع آنها با توقف هایی نیز روبرو بوده است .
در حال حاضر سازمان هواشناسی کشور با ایجاد سیستم های پایش ، پیش بینی و صدور اخطاریه درمقیاس های زمانی کوتاه و بلند مدت ، توانسته است نقش موثر خود را در کاهش خسارات به منصه ظهور رساند . این سازمان همچنین در بسیاری از پروژه های تحقیقاتی ـ کاربردی با موضوع کاهش اثرات بلایای طبیعی ، حضوری فعال داشته است .
بلایای طبیعی چیست ؟
زمین اتمسفر و اقیانوسها به طور پیوسته در حال حرکتند ، پوسته زمین از صفحاتی تشکیل شده که بر روی مواد ماگما شناور میباشند و سرعت حرکت آنها فقط در مقیاس زمانی زمین شناسی قابل توجه است . در امتداد رشته های میان اقیانوسی ، پوسته زمین شکسته و باز شده و سپس مجدداً توسط بالا آمدن مواد مذاب بسته میشود ، به این طریق پوسته جدید تشکیل شده و صفحات اقیانوسی به اطراف انده میشوند ، در چنین نقاطی بیشترین آتشفشانها تشکیل شده و زلزله اتفاق میافتد .
بلایا و انواع آن
شرایط اضطراری و بلایای طبیعی، همواره کره زمین را تحت تاثیر قرار میدهند و سبب وارد آمدن آسیب به مردم، نابودی داراییها و انهدام زیربناها، اقتصاد و امکانات محیط میگردند. وارد شدن آسیب به مردم، مواردی چون مرگ، جراحت، بیماری، سوء تغذیه و فشارهای روحی روانی را شامل میشود
اگر شرایط اضطراری و خطرها و آسیب پذیری ناشی از آنها فاقد مدیریت کارآمد باشند، اهداف توسعه پایدار با مشکل روبرو خواهند شد.
علیرغم پیشرفتهای حیرت آور فن آوری جدید، انسان در برابر بلایای طبیعی و حوادث غیر مترقبه مانند سیل، توفان، آتشفشان، زلزله و جنگ که در مراکز تجمع جمعیت ایجاد میشوند و ناراحتیهای جانی و مالی فراوانی را به وجود می آورند، درمانده است.
به دنبال اغلب فاجعههای طبیعی، تعداد کثیری از مردم بی خانمان شده، از غذای کافی، پوشاک، بهداشت و سایر ضروریات زندگی محروم میشوند و نهایتاً در معرض آثار نامطلوب شرایط اقلیمی و بیماریها قرار میگیرند. این وظیفه همه مردم، دولتها و حتی دنیاست که در تأمین سلامت و بهداشت مردم بلازده همکاری کنند و به آنان کمک کنند که به زندگی عادی خود باز گردند.
زلزله و سیل به عنوان مهمترین بلایای طبیعی درکشور ما مطرح هستند متأسفانه میزان مرگ و میر ناشی از زلزله 17% از کل تلفات این سانحه در جهان است فقط در سالهای 1336 تا 1370، زلزله مجموعاً بیش از 150 هزار نفر از هموطنان را به کام مرگ کشیده است همچنین در 40 سال اخیر 1180 مورد سیل مهم گزارش شده است.
واضح است که مقامات بهداشتی بدون برنامهریزی دقیق و آمادگی قبلی، نمیتوانند این نیاز ها را برآورد کنند.
بلایا و اوضاع اضطراری:
هر بلای طبیعی، اصولاً تغییری است در شرایط محیطی، که میتواند سبب گسسته شدن روند زندگی طبیعی مردم و قرار گرفتن آنان در معرض عناصر مضر و خطرناک محیط شود و بلای طبیعی حوادثی ناشی از طبیعت هستند که شدت آنها بحدی است که وضعی فاجعه انگیز ایجاد میکنند در این وضعیت، شیرازه زندگی روزمره ناگهان گسیخته میشود و مردم دچار رنج و درماندگی میشوند و در نتیجه به غذا، پوشاک، سرپناه، مراقبتهای پزشکی و بهداشتی و سایر ضروریات زندگی در مقابل عوامل و شرایط نامساعد، محتاج میگردند.
مسئولان بهداشتی باید به مسائل زیر توجه داشته باشند:
1 – برنامه ریزی و آمادگی قبلی بمنظور مقابله با شرایط نامساعد بهداشتی که بدنبال وقوع بلایای طبیعی ایجاد میشود،
2 – آماده ساختن کارکنان بهداشتی در ردههای مختلف، بمنظور مقابله با بلایای طبیعی و غیره،
3 – تهیه متون آموزشی مورد نیاز برای ردههای مختلف برای آمادگی بخش بهداشت و درمان،
4 – تدوین استانداردهای حداقل و قابل قبول که هنگام برنامهریزی و اجرای عملیات اضطراری و در شرایط دشوار، بتوان از آنها استفاده کرد،
5 – آشنایی عموم مردم با مسایل بهداشتی در مواقع اضطراری، از طریق آموزش بهداشت عمومی.
فایل ورد 23 ص
دا
عنوان : طراحی الگوی مدیریت بلایا برای ایران
بیان مسئله : بُعد جهانی
: بُعد ایران
الف- بُعد جهانی :آمارهای جهانی نشان می دهند که میزان افراد متاثر از بلایای طبیعی از سال 1963 تا 1999، روند صعودی داشته به نحویکه رقم آن از 65 میلیون نفر در سال 1969 به حدود 400 میلیون نفر در آغاز هزاره سوم رسیده است .درطی سالهای مذکور میزان خسارات اقتصادی ناشی از بلایای طبیعی، هزینه ای معادل حدود 50 میلیارد دلار رابه سراسر جهان تحمیل نموده که افزایشی معادل 500% نسبت به دهه 1960 رانشان میدهد.مقایسه قاره های جهان از نظر بلایای طبیعی و غیر طبیعی ، مبیّن آن است که قاره آسیا در بین پنج قاره ، رتبه اول را به لحاظ فراوانی به خود اختصاص داده است .بیش از جمعیت جهان در معرض خطرات ناشی از بلایای طبیعی زندگی می کنندسازمان ملل ده سال آخر قرن 20 ، را دهه بین المللی کاهش بلایا اعلام کرده است .در طی سالهای 1970 تا 1974 در نتیجه بلایای طبیعی در 25 کشور توسعه یافته ، فقط 56500 نفر جان خود را از دست داده اند و در همین مدت کشورهای درحال توسعه شاهد مرگ و میر 843000 نفر بوده اند که نسبت 1 به 15 را نشان می دهد.نسبت تلفات انسانی کشورهای توسعه یافته درطی سالهای 2001 -1950 بر اثر وقوع بلایای عظیم به کشورهای درحال توسعه ، نسبت 1% به 99% بوده در حالیکه این رقم در پیش از دهه 1950 از نسبت 30% به 70% برخوردار بوده است .درطی سالهای 2003- 1970 جهان باحداقل 30 بلایای طبیعی مخرب مواجه بوده که 4% آن درکشورهای توسعه یافته و 96% آن درکشورهای درحال توسعه بوقوع پیوست.طی یک آمار جهانی در طی قرن 20 و تا سال 2003، جهان با 40 زلزله مخرب که حداقل تلفات 000/10 نفر و آوارگی 000/250 نفر در برداشته، مواجه بوده است .در یک آمار بین المللی مقایسه متاثرین بلایا بین سالهای 2005 و 2004 هم ، رشد معنا داری را نشان میدهد.ب- بُعد ایران :ایران در منطقه ای از جهان واقع است ، که دارای مخاطرات بسیاری از نظر بلایای طبیعی و سوانح غیر مترقبه است ، به نحوی که از 40 بلای طبیعی شناخته شده درجهان، امکان وقوع 31 حادثه در ایران وجود دارد .مطابق گزارش جهانی بلایا ، ایران در بین کشورهای دنیا از حیث آسیب دیدگی و آسیب پذیری ،جزء هفت کشور نخست جهان است .وقوع ایران برروی کمر بند زلزله خیز آلپ و هیمالیا ، باتوجه به ویژگی های پوسته زمینی فلات ایران به ویژه در سه منطقه شرق و جنوب شرق ،شمال غرب و منطقه البرز مرکزی ودر دوسوی منتهی به تهران قزوین ، گیلان، مازندران، به طور میانگین درهریک سال ونیم یکبار احتمال وقوع زلزله ای به بزرگی 6 تا 7 ریشتر و هر سال یکبار زلزله ای به بزرگی 7 تا 5/7 ریشتر در این مناطق وجود دارد .برآورد شده است ، زلزله ای به بزرگی 6 تا 7 ریشتر درشهر تهران موجب بروز صدمات وخسارات قابل ملاحظه ای خواهد شد.براساس یک آمار درسال 1373 به میزان 22 بار سیل ، 9 منطقه کشور را در نوردیده است . در سالهای 72 و 73 ، اقصی نقاط کشور، 42 بار دستخوش بلایای گوناگون گردیده که موجب ایجاد خسارات وتلفات فراوان شد.طی دهه 1370 تا 1380 ، به تعداد 1536 بار زلزله خفیف و شدید و 896 مورد سیل و 712 مورد سایر بلایا از قبیل آتش سوزی جنگل ها ، طوفان شدید و …… در کشور اتفاق افتاد.بلایای جنگ درطی سالهای 1367- 1359 ، تلفات انسانی بیش از 250000نفر شهید و 400000نفر جانباز بر جای گذاشته وحدود 000/3000 نفر بطور مستقیم تحت تاثیر این تلفات قرار گرفتند.درطی سالهای 1380-1377 ، دربخش زیر بنایی ، حدود782 میلیارد تومان و دربخش مسکن حدود 65 میلیارد تومان و در بخش دامی، کشاورزی حدود یک میلیارد تومان خسارت ناشی از بلایای طبیعی به کشور تحمیل گردید.تنها مرگ و میر ناشی از زلزله درایران، 17% کل مرگ و میرهای این سانحه را درجهان تشکیل میدهدزلزله های مخرب رودبار وبم که به ترتیب در سالهای 1379 و 1382 رخ داده اند، موجب ایجاد تلفات انسانی بیش از 35000 نفر و 000/30 نفر بترتیب گردیده اند.80% تلفات زلزله درجهان مربوط به 6 کشور است، که ایران در زمره آنها است.
77% شهرهای کشور برروی گسل زلزله قرارداشته و 35% شهرها در معرض سیلاب قراردارند.هدف کلی : تعیین الگوی مدیریت بلایا برای ایراناهداف ویژه :
– شناخت ساختار مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا– – شناخت سازماندهی مدیریت بلایا ، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا3 – شناخت مکانیزم برنامه ریزی مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
– شناخت هماهنگی مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا5- شناخت تربیت نیروی انسانی مدیریت بلایا، درکشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
6 – شناخت شیوه اجرای مدیریت بلایا ، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا
7 – شناخت مقولات پایش و ارزیابی مدیریت بلایا، در کشورهای دارای سیستم مدیریت بلایا