دانلود پروژه تاثیر فرهنگ ایرانی - اسلامی بر معماری منظر
چکیده
تعامل فرهنگی، اغلب به عنوان یکی از مهم ترین عامل های سازنده، به ویژه در رشد هنر و معماری، مورد بحث قرار می گیرد. پژوهش حاضر، فارغ از چگونگی تاثیر متقابل فرهنگ ایرانی - اسلامی در عصر قاجار و نیز میزان تاثیر مزبور از دید باستان شناسی به نقش سازنده این تعامل در گذشته پرداخته و آن را با تعاملات دوره معاصر مقایسه می کند. تجربه نشان داده است اگر تعاملی در راستای تداوم منظر فرهنگی و یا مزیت های فرهنگی - تاریخی قرار گیرد، به رشد و اعتلای هنر و معماری می انجامد. این نکته، به ویژه در فرهنگ ایران، که در مقاطعی از تاریخ، مانند دوره قاجار، تحت تاثیر فرهنگ غرب بوده، بیشتر نمود می یابد. برای رسیدن به نتیجه ای ملموس تر، میدان حسن آباد به عنوان مطالعه موردی در نظر گرفته شده و نقش سازنده تعامل فرهنگی ایران و غرب در تعالی معماری ایرانی دوره قاجار به بحث گذارده می شود تا با مقایسه تحولات و توسعه های رخ داده در منطقه مزبور که در دوره معاصر و بر مبنای دانش مغرب زمین شکل گرفته، دلیل موفقیت در گذشته و بروز مشکلات در دنیای مدرن آشکار شود. دولت قاجار، تحولات عمده ای را در تاریخ ایران رقم زد، با جهان بینی خاص خود و نیز بهره گیری از تعامل فرهنگی غرب، شمار زیادی از آثار معماری و هنر را گرد هم آورد. از نتایج این اندیشه، معماری ای ترکیبی و منحصر بود که خود حاصل این تعامل شمرده می شد. اهمیت مدیریت بهره برداری از ارزش ها و تجربه های دوره های گذشته ایرانی – اسلامی و نیز جایگاه دانش جهان غرب در اعتبارسازی و اعتلای هنر و معماری دوره قاجار، شناخت و تحلیل این روند تکوین معماری و نیز مشارکت تمدن ها، درس ها و تجاربی به دنبال داشته است که در مقایسه با دوره حاضر، می تواند برای تکوین نظریات امروزی آموزنده باشد.
فهرست کلی
فصل اول: (ساختار تحقیق)
طرح تحقیق / کلیات تحقیق ........................................................................................................................... 1
فصل دوم: (مروری برادبیات نظری و پیشینه تحقیق)
بخش اول: تعاریف هنر، معماری و ... ......................................................................................................... 16
بخش دوم: قاجاریه، سرآغاز مدرنیته در ایران .............................................................................................. 82
فصل سوم: (نمونه موردی)
بخش اول: معماری ایرانی – اسلامی ......................................................................................................... 106
بخش دوم: دوران قاجاریه ........................................................................................................................ 149
فصل چهارم:
موقعیت میدان حسن آباد ....................................................................................................................... 174
فصل پنجم: (فرآیند طراحی)
تحلیل و آنالیز محدوده میدان حسن آباد ................................................................................................... 191
پیوست:
واژه نامه معماری سنتی ایران .......................................................................................................................... 248
منابع: ..................................................................................................................................................................... 264
فهرست تفصیلی
فصل اول: (ساختار تحقیق)
1-1- مقدمه .............................................................................................................................................................. 2
1-2- بیان مسئله ....................................................................................................................................................... 3
1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق ...................................................................................................................... 4
1-4- اهداف تحقیق .................................................................................................................................................. 5
1-4-1- هدف اصلی تحقیق ............................................................................................................................... 5
1-4-2- اهداف فرعی تحقیق ............................................................................................................................. 5
1-5- فرضیههای تحقیق ........................................................................................................................................... 6
1-6- تعریف واژه ها ................................................................................................................................................ 7
1-6-1- فرهنگ .................................................................................................................................................. 7
1-6-2- هویت ................................................................................................................................................... 7
1-6-3- شهر ...................................................................................................................................................... 8
1-6-4- منظر شهری .......................................................................................................................................... 9
1-6-5- معماری .............................................................................................................................................. 10
1-6-6- محیط .................................................................................................................................................. 11
1-7- پیشینه تحقیقاتی ............................................................................................................................................ 12
1-8- روش تحقیق ................................................................................................................................................. 15
فصل دوم: (مروری برادبیات نظری و پیشینه تحقیق)
بخش اول:
2-1-1- مقدمه ...................................................................................................................................................... 17
2-1-2- معنا و مفهوم هنر ...................................................................................................................................... 18
2-1-3- تعریف هنر از زبان اندیشمندان ................................................................................................................ 19
2-1-3-1- شیلر ............................................................................................................................................... 19
2-1-3-2- امانوئل کانت .................................................................................................................................. 19
2-1-3-3- اسپنسر انگلیسی ............................................................................................................................. 19
2-1-3-4- بندیتو کروچه ................................................................................................................................. 20
2-1-3-5- لئوناردو داوینچی ........................................................................................................................... 21
2-1-3-6- غزالی ............................................................................................................................................. 21
2-1-3-7- نگاهی به تعریف تولستوی از هنر .................................................................................................. 21
2-1-3-8- نظریه محی‌الدین عربی .................................................................................................................. 22
2-1-3-9- مولانا .............................................................................................................................................. 22
2-1-3-10- اقبال لاهوری ............................................................................................................................... 23
2-1-3-11- هنر در فرهنگ ایرانیان ................................................................................................................. 23
2-1-3-12- سخن نهایی در تعریف هنر ......................................................................................................... 24
2-1-4- جایگاه حکمت هنر اسلامی ..................................................................................................................... 27
2-1-5- ارتباط هنر و معنویت اسلامی .................................................................................................................. 29
2-1-6- اسلام، فرهنگ اسلامی، تمدن اسلامی ...................................................................................................... 33
2-1-6-1- تاریخ .............................................................................................................................................. 33
2-1-6-2- تمدن اسلامی و محدوده تاریخی و جغرافیایی آن ......................................................................... 34
2-1-6-3- تجدد .............................................................................................................................................. 35
2-1-6-4- فرهنگ چیست ؟ ........................................................................................................................... 36
2-1-6-4-1- معانی لغت نامه ای کلمه فرهنگ ......................................................................................... 37
2-1-6-4-1-1- معانی واژه فرهنگ در زبان فارسی ............................................................................ 37
2-1-6-4-1-2- معانی واژه فرهنگ در زبان های اروپایی .................................................................. 38
2-1-6-4-2- تحلیل های متفاوت برای تعریف فرهنگ ............................................................................ 38
2-1-6-4-2-1- تعاریف و رویکرد صاحب نظران ایرانی ................................................................... 39
2-1-6-4-2-2- تعاریف و رویکرد صاحب نظران غربی .................................................................... 40
2-1-6-4-3- چیستی فرهنگ .................................................................................................................... 41
2-1-6-4-4- دلایل گستردگی و پیچیدگی واژه فرهنگ ........................................................................... 42
2-1-6-4-5- ابعاد فرهنگ ......................................................................................................................... 44
2-1-6-4-6- فرهنگ در گذر زمان ........................................................................................................... 45
2-1-6-4-7- فرهنگ تجزیه پذیر یا تجزیه نا پذیر ................................................................................... 47
2-1-6-4-8- نتایج .................................................................................................................................... 48
2-1-7- عناصر تشکیل دهنده فرهنگ و تمدن ...................................................................................................... 48
2-1-8- معماری چیست؟ ...................................................................................................................................... 50
2-1-9- هنر معماری در چیست؟ .......................................................................................................................... 51
2-1-10- رابطه معماری و فرهنگ ........................................................................................................................ 51
2-1-11- ضرورت انعکاس فرهنگ در معماری .................................................................................................... 54
2-1-12- مبانی فرهنگ ایران و تاثیر آن بر معماری .............................................................................................. 57
2-1-13- مفهوم سیر از ظاهر به باطن در معماری اسلامی ایران ........................................................................... 59
2-1-14- Top of Form
Bottom of Form
روانشناسی محیط و معماری منظر ......................................................................................................... 60
2-1-15- بطور کلی بناهای دوره اسلامی را می توان به دو گروه عمده تقسیم کرد .............................................. 63
2-1-16- معماری و تزئینات اسلامی در شهرهای اسلامی .................................................................................... 64
2-1-17- نخستین شهر بهره‌مند از معماری و هنر اسلامی .................................................................................... 67
2-1-18- شهر اسلامی متکی بر آموزه‌های اسلامی ................................................................................................ 69
2-1-19- اسلام معرف الگویی ذهنی برای معماری است، نه الگویی کالبدی ........................................................ 70
2-1-20- شهر اسلامی شهر زیبایی‌ها .................................................................................................................... 72
2-1-21- شهر اسلامی یا شهر گنبدها و مناره‌ها .................................................................................................... 72
2-1-22- شهر اسلامی، شهری ورای گنبد و مناره ................................................................................................ 73
2-1-23- برخی از عوامل موثر در شکل گیری صورت فضاهای معماری ............................................................ 74
2-1-24- هویت .................................................................................................................................................... 75
2-1-24-1- انواع و مراتب هویت انسان ......................................................................................................... 75
2-1-24-2- هویت آثار انسانی ........................................................................................................................ 76
2-1-25- زیبایی، امر زیبا ....................................................................................................................................... 77
2-1-25-1- زیبایی شناسی و اسلام ................................................................................................................ 77
2-1-25-2- عوامل موثر در خلق و ظهور زیبایی ............................................................................................ 78
2-1-25-3- عوامل موثر بر ادراک زیبایی شهر ................................................................................................ 78
2-1-26- مراتب هویت معماری و شهر ................................................................................................................ 79
2-1-26-1- عوامل و نشانه های هویتی شهر .................................................................................................. 79
2-1-27- ریشه های ایده تاثیر محیط بر انسان ...................................................................................................... 79
2-1-27-1- مولفه های تاثیر محیط بر انسان ................................................................................................... 80
2-1-27-2- فرایند تاثیر محیط مصنوع بر انسان .............................................................................................. 80
2-1-28- القای ارزش های فرهنگی در شهرهای ایرانی ........................................................................................ 81
بخش دوم:
2-2-1- قاجار (سرآغاز مدرنیته در ایران) .............................................................................................................. 83
2-2-2- تقسیم بندی معماری دوره ی قاجاریه ...................................................................................................... 85
2-2-3- آیا قاجار، توانسته است شرایط پدید آمدن معماری مدرن ایران را ایفا کند؟ ........................................... 91
2-2-4- اساسا به چه نوع معماریی، معماری دوره قاجار گفته می شود؟ .............................................................. 91
2-2-5- معماری دوران قاجار با معماری دوران زندیه چه تفاوت هایی داشته است؟ ........................................... 93
2-2-6- آیا نامی از هنرمندان در کارهای دوران قاجاریه ذکر شده است؟ ............................................................. 93
2-2-7- ویژگی های کلان معماری قاجار ............................................................................................................. 93
2-2-7-1- ویژگی های معماری مکانهای مذهبی دوران قاجار ....................................................................... 98
2-2-8- معماری کارت پستالی .............................................................................................................................. 99
2-2-9- بناهایی که به سبک معماری کارت پستالی هستند ................................................................................ 101
2-2-9-1- کاخ ملیجک ................................................................................................................................. 101
2-2-9-2- کلاه فرنگی .................................................................................................................................. 101
2-2-9-3- دارالفنون ...................................................................................................................................... 103
2-2-9-4- نتیجه گیری .................................................................................................................................. 103
2-2-10- سایر هنرهای قاجار ............................................................................................................................. 104
فصل سوم: نمونه موردی
بخش اول: معماری ایرانی - اسلامی
3-1-1- معماری و حکمت ناب ایرانی ............................................................................................................... 107
3-1-2- پیشینه کاربرد واژه معماری اسلامی ....................................................................................................... 110
3-1-3- پویایی و حکمت معماری اسلامی ......................................................................................................... 111
3-1-4- نتیجه گیری ............................................................................................................................................ 113
3-1-5- تجلی نظام فظایی عالم در نظام فضایی معماری ایرانی .......................................................................... 114
3-1-6- ساختار نظام فضایی در معماری ایرانی .................................................................................................. 116
3-1-6-1- جهت گیری ................................................................................................................................. 117
3-1-6-2- مرکز گرایی .................................................................................................................................. 118
3-1-6-3- محوریت عمودی ......................................................................................................................... 120
3-1-6-4- وحدت یا تمرکز در معماری اسلامی .......................................................................................... 121
3-1-7- انواع نظام فضایی معماری ایرانی ........................................................................................................... 122
3-1-7-1- نظام فضایی ساسله مراتب مفهومی .............................................................................................. 123
3-1-7-2- نظام فضایی مرکزی ..................................................................................................................... 123
3-1-7-3- نظام فضایی محوری .................................................................................................................... 124
3-1-7-4- نتیجه گیری .................................................................................................................................. 124
3-1-8- اصول معماری ایرانی ............................................................................................................................. 125
3-1-8-1- درونگرایی ................................................................................................................................... 126
3-1-8-2- پرهیز از بیهودگی ......................................................................................................................... 127
3-1-8-3- مردم واری.................................................................................................................................... 128
3-1-8-4- خودبسندگی ................................................................................................................................ 129
3-1-8-5- نیارش .......................................................................................................................................... 131
3-1-9- شاخصه های بارز معماری ایرانی .......................................................................................................... 132
3-1-10- تاثیر مدرنیسم بر معماری ایران ............................................................................................................ 141
3-1-11- شیوه های معماری ایران ...................................................................................................................... 141
3-1-11-1- پیش از اسلام ............................................................................................................................ 141
3-1-11-2- پس از اسلام .............................................................................................................................. 142
3-1-11-2-1- شیوه خراسانی ................................................................................................................. 142
3-1-11-2-2- شیوه رازی ...................................................................................................................... 143
3-1-11-2-3- شیوه آذری ...................................................................................................................... 145
3-1-11-2-4- شیوه اصفهانی ................................................................................................................. 147
بخش دوم: دوران قاجاریه
3-2-1- مقدمه ..................................................................................................................................................... 150
3-2-2- چند نمونه مهم از معماری قاجاریه ........................................................................................................ 150
3-2-2-1- شمس العماره .............................................................................................................................. 150
3-2-2-2- مسجد سپهسالار .......................................................................................................................... 156
3-2-2-3- مدرسه عالی شهید مطهری .......................................................................................................... 161
3-2-2-4- خانه طباطبایی .............................................................................................................................. 162
3-2-2-5- خانه بروجردی ها ........................................................................................................................ 165
3-2-2-6- عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد .................................................................................................. 167
3-2-2-7- تیمچه ها ...................................................................................................................................... 167
3-2-2-8- کاخ سرخه حصار ........................................................................................................................ 168
3-2-2-9- مقبره حضرت عبدالعظیم ............................................................................................................. 168
3-2-2-10- خانه آقای شیبانی ...................................................................................................................... 168
3-2-2-11- تکیه دولت ................................................................................................................................ 168
12- کاخ گلستان ............................................................................................................................................. 169
فصل چهارم: (موقعیت میدان حسن آباد)
4-1- تهران .......................................................................................................................................................... 175
4-1-1- تاریخچه ........................................................................................................................................... 175
4-1-2- حدود جغرافیایی .............................................................................................................................. 175
4-1-3- آب و هوا ......................................................................................................................................... 177
4-1-4- برخی از وقایع و رخدادهای مهم سیاسی ....................................................................................... 177
4-1-5- پیشرفت تهران .................................................................................................................................. 180
4-1-6- دروازه‌های تهران .............................................................................................................................. 181
4-2- میدان حسن آباد ......................................................................................................................................... 182
4-2-1- مقدمه ............................................................................................................................................... 182
4-2-2- تاریخچه ........................................................................................................................................... 182
4-2-3- موقعیت حسن آباد در بافت تاریخی تهران ...................................................................................... 184
4-2-3-1- موقعیت طبیعی ....................................................................................................................... 184
4-2-3-2- موقعیت فعلی ......................................................................................................................... 184
4-2-4- اشاره ای به اقداماتی که در دوره های گذشته روی بنا انجام شده است .......................................... 185
4-2-5- تزئینات و مشخصات ..................................................................................................................... 185
فصل پنجم: (فرآیند طراحی - تحلیل و آنالیز محدوده میدان حسن آباد)
5-1- مقدمه .......................................................................................................................................................... 192
5-2- بررسی نقش میدان و حوزه نفوذ آن ........................................................................................................... 193
5-3- ساختار اصلی و فرآیند طراحی ................................................................................................................... 194
5-4- بررسی بدنه های میدان حسن آباد و خیابان امام ........................................................................................ 199
5-5- ارزشهای کالبدی- فضایی .......................................................................................................................... 206
5-6- سبک معماری بدنه اصلی میدان حسن آباد ................................................................................................ 207
5-7- تجرید اشکال .............................................................................................................................................. 208
5-8- ارزش شکلی کنجها، تقاطع ها .................................................................................................................... 213
5-9- نقش مترو در تغییر ساختار موجود ............................................................................................................. 215
5-10- معیارهای طراحی ..................................................................................................................................... 216
5-10-1- وقتی می توانیم بگوییم نمای یک خیابان یا یک میدان مطلوب است که ....................................... 217
5-10-2- ترکیب و تناسب فضای شهری ...................................................................................................... 218
5-10-3- ترکیب بدنه بناهای محصور کننده .
