پایان نامه مولانا

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 245 صفحه می باشد.

فهرست
فصل اول : ۱
کلیات – مولوی – دین و مسلک او ۱
مثنوی چیست ؟ ۱
۱ – مقدمه : ۲
۲- بیان مسئله ۳
۳- هدف تحقیق ۳
۴- سؤالات تحقیق : ۳
۵- روش و قلمرو تحقیق ۴
۶- پیشینه تحقیق ۴
۱-۱مولانا از دو دیدگاه: -۱ زندگی ۲- بندگی ۵
۱-۲ مولوی ملجاء همگان بود ۷
۱-۳ برخورد مولانا با پیروان سایر انبیاء ۸
۱-۴ مولانا با هیچ مذهبی مشکل ندارد ۱۰
۱-۵ مذهب مولانا ۱۰
۱-۶ آیین مولانا ۱۱
۱-۷ مولوی و اندیشه ی فلسفی: ۱۲
۱-۸ مولوی بی همتاست ۱۲
۱-۹ مولوی عاشق بی مثال است . ۱۳
۱-۱۰ مولوی آموزگار عشق و تفکر است . ۱۴
۱-۱۱ عشق برتر از ایمان ۱۵
۱-۱۲ قدمت عشق از دین بیشتر است ۱۶
۱-۱۳ مولوی اهل باطن ، و عشق را بالاتر از هر دینی می داند . ۱۷
۱-۱۴ محدوده معرفت مولانا ۱۷
۱-۱۵ وهم وخیال ، موجب دشمنی میان پیروان انبیاء می گردد. ۱۸
۱-۱۶ مولوی برتر از دانته ۱۹
۱-۱۷ از نظر مولوی ، اختلاف انبیاء لفظی است نه معنوی: ۲۱
۱-۱۸ ترسای مسلمان ۲۳
۱-۱۹ همه مردم در نبود مولانا ناراحتند . ۲۴
۱-۲۰ تفکر ، محور دعوت مولوی بود. ۲۴
۱-۲۱ مولوی یک آیین وتفکر را حق نمی دانست ۲۵
۱-۲۲ مولوی همیشه زنده است ۲۵
۱-۲۳ مولوی شاعری همگانی است نه ملی ۲۶
۱-۲۴ مسلمانی مولوی: ۲۷
۱-۲۵ دیدگاه مولوی در رابطه ی با مذهب انبیاء : ۲۸
۱-۲۶ اقتضای هستی ، وحدت انبیاء است . ۲۹
۱-۲۷ مولوی طالب فرد عاشق است . ۳۰
۱-۲۸ اندیشه وحدت از دیدگاه مولوی ۳۰
۱-۲۹ مولانا از خود بینی دور بود. ۳۱
۱-۳۰ فروتنی مولانا ۳۱
۱-۳۱ شباهت جهان هستی به خانقاه و پیامبران به صوفیان ۳۳
۱-۳۱ دید واحد مولوی به حاضران در خانقاه ۳۳
۱-۳۳ معنای مثنوی : ۳۴
۱-۳۴ مثنوی ترکیبی از تفکر است مخلتف ۳۶
۱-۳۵ سراسر مثنوی حکایت از وحدت دارد. ۳۷
۱-۳۶ توصیه مولوی ۳۸
۱-۳۷ وحدت وجود عامل وحدت انبیاء است ۳۸
۱-۳۸ علت پدید آمدن فِرَق مختلف ۴۰
۱-۳۹ موقعیت منظر نظر گاه : ۴۲
۱-۴۰ اختلاف آیین به علت اختلاف دیدگاه است ۴۳
۱-۴۱ اختلاف مذاهب موجب سردرگمی افراد است : ۴۵
۱-۴۲ مذاهب نه همه حقند و نه همه باطل ۴۵
۱-۴۳ برگزیده یا مطیع برگزیده باش: ۴۸
۱-۴۴ مردد در مذاهب و راه نجات : ۴۸
۱-۴۵ مفهوم اختلاف انبیاء و ادیان : ۵۰
۱-۴۶ دیدگاه مولوی در مورد اختلاف هفتاد و دو ملت: ۵۱
۱-۴۷ آیین ملت و مردم واحد است ۵۲
۱-۴۸ اگر چه اسمها فراوانند اما مسمی یکیست ۵۲
۱-۴۹ انبیاء و ادیان همگی بر یک اصل واحدند . ۵۳
۱-۵۰ اختلاف انبیاء به علت عدم درک درست است . ۵۳
۱-۵۱ اختلاف درک حقیقت ماننداختلاف در توصیف پیل است ۵۴
۱-۵۲ مولانا مقصد انبیاء رایکی می داند : ۵۶
۱-۵۳ مولوی کتب انبیاء را یکی می داند : ۵۷
۱-۵۴ مقصد همه ی انبیاء یکی است : ۵۸
۱-۵۵ همگی آدمیان روح واحد دارند : ۶۰
۱-۵۶ نمازگزاران چهار هندو در مسجد با نیت واحد ۶۱
۱-۵۷ منشاء ایمان به انبیاء یکی است ۶۲
۱-۵۸ ذکر روایات : ۶۲
۱-۵۹ همسفری : مسلم ، جهود و ترسا ۶۴
۱-۶۰ وحدت انبیاء درمثنوی ۶۵
۱-۶۱ اختلاف انبیاء لفظی است نه عقیدتی : ۷۷
۱-۶۲ اساس عبادت از نظر مولانا: ۸۱
۱-۶۳ دین انبیاء الهی تحقیقی باشد نه تقلیدی ۸۳
۱-۶۴ داستان موسی نبی و شبان در مثنوی مولوی: ۸۴
۱-۶۵ داستان چهار کس و موسی و شبان نشانگر وحدت انبیاء و ادیان الهی است . ۹۳
۱-۶۶ مولانا حقیقت وجودی را قطعی می داند نه وهمی. ۹۳
۱-۶۷ تفاوت مومن و کافر در مثنوی مولوی: ۹۵
۱-۶۸ در مثنوی مولوی ، مسیر الی الله به تعداد انسان ها می باشد . ۹۵
۱-۶۹ در پیمودن راه انبیاء کدام گروه بر حق می باشد . ۹۶
۱-۷۰ ازنظر مولوی ، انسان در پیمودن راه انبیاء تکبر ندارند . ۹۷
۱-۷۱ اعتقاد مولوی و اهل تصوف ظاهری انبیاء الهی: ۹۷
۲-۱ مولوی ، انبیاء و اولیاء ۹۸
۲-۵ مقام انبیاء و اولیاء یکسان نیست . ۱۰۵
۲-۶ اولویت انبیاء نسبت به هم به معنای اختلاف ما بین آنان نیست . ۱۰۶
۲-۷ وحی و الهام انبیاء: ۱۰۷
۲-۸ محبت واتحاد از نظر انبیاء : ۱۰۷
۲-۹ هدف انبیاء یکی است : ۱۰۸
۲-۱۰ کار انبیاء تذکر است : ۱۰۸
۲-۱۱ پیام پیامبران یکسان است : ۱۰۹
۲-۱۲ وارث انبیاء ، اولیاء هستند : ۱۰۹
۲-۱۳ اولیاء عامل نزدیکی به خدایند: ۱۱۰
۲-۱۴ اوصاف انبیاء : ۱۱۰
۲-۱۵ تفاوت انبیاء و سایر انسانها: ۱۱۱
۲-۱۶ رسول اکرم (ص) خود را از سایر انبیاء بالاتر نمی دانست . ۱۱۱
۲-۱۷ مولوی شیفته پیامبر اسلام است : ۱۱۲
۲-۱۸ حقایق رسول اکرم ( ص) کامل است : ۱۱۳
۲-۱۹ گفتاری از ابن عربی و شرح آن : ۱۱۳
۲-۲۰ ولی از نبی بالاتر است : ۱۲۰
۲-۲۱ برتری انبیاء نسبت به هم چگونه است: ۱۲۱
۲-۲۲ پیامبر اکرم (ص) بالاتر از انبیاء و هدف همه آنهاست : ۱۲۳
۲-۲۳ زکریای رازی و ابن راوندی با انبیاء مخالفند : ۱۲۳
۲-۲۴ از نظر رازی پیامبران با هم مخالفند : ۱۲۴
۲-۲۵ انبیاءاز نظر ملاصدرا: ۱۲۵
۲-۲۶ انبیاء همه را به یک دین دعوت کرده اند : ۱۲۶
۲-۲۷ داستان پیامبران در مثنوی مولوی ۱۲۶
۲-۲۸ داستان حضرت آدم (ع)در مثنوی مولوی: ۱۳۰
۲-۲۹ چگونگی فریب خوردن آدم و حوا د رمثنوی مولوی: ۱۳۲
۲-۳۰ آدم و حوا و دو قطبی بودن اشیاء از نظر مثنوی مولوی ۱۳۵
۲-۳۱ داستان حضرت ابراهیم (ع) در مثنوی مولوی: ۱۳۶
۲-۳۲ چگونگی داستان ذبح اسماعیل در مثنوی مولوی: ۱۳۷
۲-۳۳ داستان حضرت ایوب ( ع) در مثنوی مولوی: ۱۳۹
۲-۳۴ داستان سلیمان در مثنوی مولوی: ۱۴۰
۲-۳۵ آصف بن برخیا در مثنوی مولوی: ۱۴۲
۲-۳۶ داستان حضرت صالح (ع) در مثنوی مولوی : ۱۴۳
۲-۳۷ داستان حضرت عیسی (ع) د رمثنوی مولوی: ۱۴۵
۲-۳۸ داستان دجال در مثنوی مولوی: ۱۴۶
۲-۳۹ زهد حضرت عیسی (ع) در مثنوی مولوی: ۱۴۷
۲-۴۰ داستان حضرت محمد (ص) در مثنوی ۱۴۸
۳-۱ «دین » ۱۷۱
۳-۲ دین واژه ای فارسی ۱۷۱
۳-۳ تعریف دین ۱۷۲
۳-۴ اعتقاد به دین نیاز همگانی است ۱۷۲
۳-۵ حقیقت دین : (حریت و سعادت) ۱۷۳
۳-۶ حقیقت دین واحد است ۱۷۳
۳-۷ نقش دین ۱۷۳
۳-۸ آغاز دین ۱۷۵
۳-۹ غایت دین ۱۷۶
۳-۱۰ دین یا ادیان ۱۷۶
۳-۱۱ احساس اصل انبیاء چیست ؟ ۱۷۸
۳-۱۲ شباهت انبیاء : ۱۷۹
۳-۱۳ ظهور خدادر انبیاء : ۱۸۰
۳-۱۵ انبیاء برای چه آمده اند و مطلوبشان چیست؟ ۱۸۲
۳-۱۶ فطری بودن دین عاملی برای وحدت انبیاء ۱۸۲
۳-۱۷ « وحدت محتوای انبیائ از نگاه ابن عربی» ۱۸۳
۳-۱۸ « ابن عربی پیرو دین عشق» ۱۸۴
۳-۱۹ دین الهی ثابت است ۱۸۴
۳-۲۰ « دین در دنیا متعدد و در آخرت واحد است » ۱۸۵
۳-۲۱ « وجوه مشترک در انبیاء مختلف» ۱۸۶
۳-۲۲ انبیاء نموداری از یکی تجلی اند ۱۸۶
۳-۲۳ پیوند انبیاء ناگسستنی است ۱۸۷
۳-۲۴ دین اسلام مظهر وحدت واقعی ۱۸۷
۳ -۲۵ اسلام خلاصه انبیای پیشین : ۱۸۷
۳-۲۶ تفاوت شرایع در چیست ؟ ۱۸۸
۳ -۲۷ تشابه و تفارق مومن و کافر در تجلی عام و خاص ۱۸۸
۴-۱ « کثرت گرایی دینی» ۱۸۹
۴-۲ از نظر هیک همه انبیاء و مذاهب برحقند ۱۹۰
۴-۳ نظریه هگل درباره وحدت انبیاء ۱۹۰
۴-۴ علل پیدایش پلورالیسم دینی در غرب ۱۹۰
۴-۵ آیا در هر عصری یک راه برای رستگاری وجود دارد ؟ ۱۹۱
۴-۶ نسبت انبیاء با یکدیگر ۱۹۳
۴-۷ از مشترکات انبیاء ۱۹۴
۴-۸ وجوه اشتراک انبیاء ۱۹۵
۴-۹ عدد چهل مشترک انبیاء ۱۹۶
۴-۱۰ شباهت زبان های عرفانی در مکابت متعدد الهی و انسانی ۱۹۶
۴-۱۱ استنباط به مقتضای فهم ۱۹۶
۴-۱۲ هر کس به قدر فهمش فهمیده مدعی را ۱۹۷
۴-۱۳ اتحاد و اختلاف انبیاء از دیدگاه قرآن ۱۹۷
۴-۱۴ وحدت انبیاء و اختلاف انبیاء ۱۹۷
۴-۱۵ اختلاف انبیاء از دیدگاه قرآن : ۱۹۹
۴-۱۶ علی (ع) حامی وحدت امت ۲۰۳
۴-۱۷ حقیقت شرایع ۲۰۳
۴-۱۸ اختلاف شرایع و نسخ مذاهب ۲۰۵
۴-۱۹ فراخوان الهی نسبت به اهل کتاب ۲۰۶
۴-۲۰ منادی قلبها ۲۰۶
۴-۲۱ همگان را رو به سوی یکتایی است . ۲۰۷
۴-۲۲ اسلام نام همه انبیاء حق است ۲۰۸
۴-۲۳ اسلام و اقتباس از سنتها و حکمت های سابق ۲۰۸
۴-۲۴ در انبیاء آسمانی وحدت کلی معمول است ۲۰۹
۴-۲۵ جهان شمولی انبیاء ۲۰۹
۴-۲۶ دین به معنای تسلیم ۲۱۱
۴-۲۷ آیا خداوند میان بشر در پاداش عمل خیر وکیفر عمل شر تبعیض قائل است ؟ ۲۱۱
۴-۲۸ مذهب خداست ۲۱۴
۴-۲۹ اصل در مذاهب رساندن انسان به خداست ۲۱۶
۴-۳۰ صوفیه چه می گویند ؟( موضع صوفیه درقبال انبیاء) ۲۱۷
۴-۳۱ تمدن های بشری و مفاهیم مذهبی واحدند ۲۱۸
۴-۳۲ تساهل تصوف ۲۱۸
۴-۳۳ نتیجه مسامحات و مناظرات مسلمین با پیروان سایر انبیاء ۲۱۹
۴-۳۴ بلندنگری بانیان خانقاه واقبال عمومی نسبت به آن ۲۱۹
۵-۱امام خمینی (ره ) و انبیاء : ۲۲۰
۵-۲ آمریکا دشمن همه انبیاء: ۲۲۰
۵-۳ « هدف انبیاء کامل نمودن انسان است » ۲۲۰
۵-۴ « تبلیغ دشمنان برای نفی انبیاء » ۲۲۱
۵-۵ « توحید کلمه » ۲۲۱
۵-۶ « انبیاء پاسداران دین » ۲۲۱
۵-۷ « انبیاء راهنمای انسان به صراط مستقیم » ۲۲۲
۵-۸ « وحدت انبیاء موجب پیشرفت بشریت » ۲۲۲
۵-۹ « فلسفه وجودی انبیاء تربیت انسانهاست » ۲۲۲
۵-۱۰ « انبیاء برای کامل کردن انسان آمده اند » ۲۲۲
۵-۱۱ « وحدت شیعه و سنی وجایگاه اقلیتهای مذهبی در کشور» ۲۲۲
۵-۱۲ « وحدت رمز پیروزی» ۲۲۳
۵-۱۳ « رسول خدا ( ص) حد وسط و صراط مستقیم همه انبیاء» ۲۲۳
۵-۱۴ انبیاء برای هدایت آدمی و اصلاح بشری ۲۲۴
۱-۶ نتیجه گیری : ۲۲۴
۶-۲ پیشنهادات : ۲۲۶
فهرست منابع و مآخذ : ۲۲۸
فهرست منابع و مآخذ :
آشتیانی ، سید جلال الدین ، هستی از نظر فلسفه و عرفان ، نهضت زنان مسلمان ،
اکبر آبادی ، ولی محمد ، ۱۳۷۷ ، دفتر پنجم اندیشه .
آن ماری ، شیمل ، شکوه شمس ، ترجمه حسن لاهوتی ، انتشارات علمی و فرهنگی .
آن ماری ، شمیل ، من بادم و تو آتش ، ۱۳۷۷ ، ترجمه دکتر فریدون بدره ای ، چاپ اول ، انتشارات طوس .
ابراهیم زاده ، عبدالله ، دین شناسی ، انتشارات معاونت آموزشی نیرو ( پژوهشکده تحقیقات اسلامی )‌.
ابطحی ، محمد علی ، افق های اندیشه ، ۱۳۷۸ ، چاپ اول ، انتشارات سروش .
ابن سینا ، حسین بن علی ، الاشارات و التنبیهات ، ۱۴۰۳ ق ، قم ، دفتر نشر کتاب .
ابن عربی ، محیی الدین ، فتوحات مکیه ، ۱۳۳۹ ، قاهره .
ابوالمعالی ، محمد بن نعمت علوی فقیه بلخی به تصحیح محمد تقی دانش پژوه ، بیان الادیان ، ۱۳۷۶ ، انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی .
ادوارد ژوزف ، طوطیان «‌ مثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی ، ۱۳۶۸ ، چاپ دوم ، دفتر اول ، انتشارات اساطیر .
افلاکی ، احمد ، مناقب العارفین ، با تصحیحات و حواشی و تعلیقات بکوشش تحسین یازیجی ، جلد اول ، دوره ۱ ، شماره ۳ ، انتشارات انجمن تاریخ ترک .
افراسیاب پور ، علی اکبر ، گفتگو با مولانا ، ۱۳۸۳ ، چاپ اول ، انتشارات زهیر ./
باربور ، ایان ، علم و دین ، ۱۳۸۵ ، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی ، چاپ پنجم ، مرکز نشر دانشگاهی .
بریه ، امیل ، تاریخ فلسفه ، ۱۳۷۴ ، ترجمه : علی مراد داودی ، جلد اول مرکز نشر دانشگاهی .
بیومی مدکور ، ابراهیم ، درباره فلسفه اسلامی روش و تطبیق آن ، ۱۳۶۱ ، ترجمه عبدالمحمد آیتی ، چاپ اول ، انتشارات امیر کبیر .
بی آزار شیرازی ، عبدالکریم ، تفسیر کاشف ، ۱۳۷۹ ، جلد هفتم ، چاپ اول ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی .
پروفسور عبدالجواد فلاطوری ، ضرورت نبوت ، ۱۳۸۴ ، ترجمه مهدی دهندانی ، شماره ۳۷۶ ، روزنامه همشهری ، دوشنبه ۲۲ فروردین ، ۱۳۸۴ ، ص ۹ .
پلانتینگا ، الوین و دیگران ، کلام فلسفی ( مجموعه مقالات ) ۱۳۸۴ ، ترجمه ابراهیم سلطانی و احمد نراقی ، چاپ دوم ، مؤسسه فرهنگی صراط .
پل تلیغ ، جرالدسی براوئیر ، آینده ادیان ۱۳۸۷ ، ترجمه : احمد رضا جلیلی ، چاپ اول ناشر : مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب .
پورخالقی چترودی ، مه دخت ، فرهنگ قصه های پیامبران ، انتشارت آستان قدس رضوی .
تالیا فرو ، جارلز ، فلسفه دین در قرن بیستم ، ۱۳۸۲ ، ترجمه انشاء الله رحمتی ، دفتر پژوهش و نشر سهروردی .
تدین ، عطاالله ، بدنبال آفتاب ، ۱۳۷۷ ، چاپ اول ، انتشارات تهران .
جان هیک ، فلسفه دین ، ۱۳۷۳ ، ترجمه ،‌بهرام راد ، انتشارات بین المللی الهدی .
جامی ، نور الدین عبد الرحمن ، تصحیح دکتر محمد عابدی ، چاپ سوم ، انتشارات اطلاعات .
جامی عبدالرحمن ، نقد الفصوص فی شرح نقش الفصوص ، تعلیقات ویلیام چتیک ، انجمن فلسفی .
جعفری ، محمد تقی ، عوامل جذابیت سخنان مولوی ، ۱۳۸۲ ، چاپ اول ، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری .
جعفری ، محمد تقی ، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی ، جلال الدین محمد مولوی ،۱۳۷۴ ، جلد ۵ ، انتشارات اسلامی .
جوادی آملی ، عبدالله ، شریعت در آیینه معرفت ، ۱۳۷۲ ، چاپ اول ، انتشارات نشر فرهنگی رجاء .
حسن زاده آملی ، آیت الله حسن ، نصوص الحکم بر فصوص الحکم ، ۱۳۷۵ ، چاپ دوم ، انتشارات نشر فرهنگی رجاء .
حکیمی ، محمدرضا ، دانش مسلمین ، ناشر : دفتر نشر فرهنگ اسلامی .
خرمشاهی ، بهاء الدین ، قرآن پژوهی ( هفتاد بحث و تحقیق قرآنی ) ، ۱۳۷۳ ، چاپ دوم ، مرکز نشر فرهنگی مشرق .
خمینی ( ره ) ، روح الله ، اسرار الصلوه معراج السالکین ، ۱۳۵۷ ، انتشارات : مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ( ره ) .
خمینی ( ره ) روح الله ، صحیفه نور ، جلد ۳ ، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ( ره )
خوارزمی ، تاج الدین حسین ، شرح فصوص الحکم ، ۱۳۷۹ ، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی .
دژاکام ، علی ، دیوان شمس ( مشهور به مولوی ) مقدمه و شرح حال بدیع الزمان فروزانفر ، ۱۳۶۲ ، چاپ ششم .
دشتی ، علی ، دیوان شمس ( مشهور به مولوی ) مقدمه و شرح حال بدیع الزمان فروزانفر ، ۱۳۶۲ ، چاپ ششم .
دیوان حافظ شیرازی ، ۱۳۷۸ ، چاپ ششم ، انتشارات کانون انتشارات پیام عدالت .
راوندی ، مرتضی ، تاریخ اجتماعی ایران ، ۱۳۸۲ ، جلد نهم ، چاپ دوم ، انتشارات : روزبهان .
رضایی ، مهین ، تئودیسه و عدل الهی ( مقایسه ای بین آراء لایب نیتس و استاد مطهری) ، ۱۳۸۰ ، دفتر پژوهش و نشر سهروردی .
رضایی ، عبدالعظیم ، تاریخ ادیان جهان ، ۱۳۸۰ ، چاپ دوم ، انتشارات علمی .
رینو لدالین ، نیکلسون ، شرح مثنوی معنوی مولوی ، ۱۳۷۴ ، انتشارات علمی و فرهنگی .
رینو لدالین ، نیکلسون ، مقدمه رومی و تفسیر مولوی ، ترجمه : آوانسیان
زرین کوب ، عبدالحسین ، جستجو در تصوف ایران ، ۱۳۶۳ ، چاپ دوم ، انتشارات امیر کبیر .
زرین کوب، عبدالحسین ، کارنامه اسلام ، ۱۳۶۳ ، چاپ سوم ، انتشارات امیر کبیر .
زرین کوب ، عبدالحسین ، پله پله تا ملاقات خدا ، ۱۳۷۷ ، چاپ دوازدهم ، انتشارات علمی .
زرین کوب ، عبدالحسین ، ارزش میراث صوفیه ، ۱۳۷۷ ، چاپ هشتم ، انتشارات امیر کبیر .
زرین کوب ، عبدالحسین ، با کاروان حله ، ۱۳۷۴ ، چاپ نهم ، انتشارات علمی .
زرین کوب ، عبدالحسین ، بحر در کوزه ، ۱۳۷۸ ، چاپ هشتم ، انتشارات علمی .
زرین کوب ، عبدالحسین ، سرّ نی ، ۱۳۶۴ ، جلد دوم ، چاپ اول ، انتشارات علمی .
زمانی ، کریم ، شرح جامع مثنوی معنوی ، ۱۳۷۷ ، دفتر سوم ، چاپ دوم ، انتشارات اطلاعات .
سبزواری ، حاج ملاهادی ، شرح اسرار مثنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی ، کتابخانه سیاسی .
سراج طوسی ، ابونصر ، اللمع فی التصوف ، ۱۳۸۲ ، ترجمه : دکتر مهدی حجتی ، چاپ اول انتشارات اساطیر .
سروش ، عبدالکریم ، ایدئولوژی شیطانی ، ۱۳۷۹ ، چاپ هشتم ، انتشارات : مؤسسه فرهنگی صراط .
سروش ، عبدالکریم ، فربه تر از ایدئولوژی ، ۱۳۷۸ ، چاپ ششم ، انتشارات مؤسسه فرهنگی صراط .
سروش ، عبدالکریم ، قصه ارباب معرفت ، ۱۳۷۶ ، چاپ چهارم ، انتشارات مؤسسه فرهنگی صراط .
سروش ، عبدالکریم ، قمار عاشقانه ، ۱۳۷۹ چاپ چهارم ، انتشارات مؤسسه فرهنگی صراط .
سروش ، عبدالکریم ، صراط های مستقیم ، ۱۳۷۷ ، چاپ دوم ، مؤسسه فرهنگی صراط .
سروش ، عبدالکریم ، حکمت و معیشت ، ( دفتر دوم ) ، ۱۳۷۶ ، چاپ اول ، مؤسسه فرهنگی صراط .
سروش ، عبدالکریم ، رازدانی و روشنفکری و دینداری ، ۱۳۷۹ ، چاپ پنجم ، مؤسسه فرهنگی طه .
شبستری ، شیخ محمود ، گلشن راز ، به کوشش حسین روشندل .
. شبستری ، شیخ محمود ، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز .
شریعتی ، علی ، جامعه شناسی ادیان ، ۱۳۵۰ ، سلسله دروس تحقیقی علمی و دینی حسینیه ارشاد .
شریعتی ، علی ، مذهب علیه مذهب ، ۱۳۳۶ ، انتشارات نشر و پخش سفیر.
شریعتی ، علی ، تاریخ تمدن ۲ و ۱ ، ۱۳۵۰ ، جلد اول ، انتشارات : دفتر تدوین و تنظیم مجموعه آثار معلم شهید دکتر علی شریعتی .
شفیعی کدکنی ، محمد رضا ، گزیده غزلیات شمس ، چاپ ششم ، شرکت سهامی کتابهای جیبی .
شهیدی ، سید جعفر ، شرح مثنوی ، ۱۳۸۰ ، چاپ دوم ، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی .
شیرازی ، ملاصدرا ، مبدأ و معاد ، ۱۳۶۲ ، ترجمه : احمد بن محمد الحسینی اردکانی و عبدالله نورانی ، مرکز نشر دانشگاهی .
صادقی ، هادی ، درآمدی بر کلام جدید ، ۱۳۸۲ ، چاپ اول ، انتشارات : کتاب طه و نشر معارف .
صحفی ، سید محمد ، تعالیم آسمانی اسلام ، ۱۳۶۱ ، چاپ اول ، انتشارات اهل بیت .
صدر ، سید محمد باقر ، جهان بینی و فلسفه ها ، ۱۳۶۰ ، مترجم : سید حسین حسینی ، چاپ اول ، انتشارات بدر .
طباطبائی ، علامه محمد حسین ، تفسیر المیزان ، ترجمه : عبدالکریم نیری بروجردی ، چاپ دوم ، جلد ششم ، انتشارات : دارالعلم .
طباطبائی ، علامه محمد حسین ، علی و فلسفه الهی ، ۱۳۶۱ ، ترجمه : سید ابراهیم سید علوی انتشارات اسلامی .
طباطبائی ، علامه محمد حسین ، شیعه در اسلام ، ۱۳۶۰ ، چاپ هشتم ، ناشر : بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی .
طبرسی ، مجمع البیان ، جلد ۱۰ ، قم .
عبدالباقی ، گولپینارلی ، تصوف در یکصد پرسش و پاسخ ، ۱۳۸۰ ، مترجم دکتر توفیق سبحانی ، چاپ اول ، انتشارات احیاء کتاب .
عبد الباقی ، گولپینارلی ، مولانا جلال الدین ( زندگانی ، فلسفه ، آثار و گزیده ای از آنها ) ، ۱۳۶۳ ، ترجمه : توفیق سبحانی ،مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی .
عبدالباقی ، گولیپینارلی ، مولویه بعد از مولانا ، ۱۳۶۶ ، ترجمه توفیق سبحانی ، چاپ اول ، انتشارات کیهان .
عبدالحکیم ، دکتر خلیفه ، عرفان مولوی ، ترجمه : احمد محمدی و احمد میر علایی ، انتشارات شورای عالی فرهنگ و هنر مرکز مطالعات و هماهنگی فرهنگی ۲۳ .
عسیران ، عفیف ، تمهیدات / عین القضاه ، ۱۳۴۱ ، انتشارات : دانشگاه تهران .
عفیفی ، دکتر ابوالعلاء ، شرحی بر فصوص الحکم ( شرح و نقد اندیشه ابن عربی ) ۱۳۸۰ ، نصرالله حکمت .
فرانکلین ، دی . لوئیس ، مولوی دیروز و امروز ، شرق و غرب ، ۱۳۸۳ ، فرهاد فرهمند پور ، انتشارات ک نشر ثالث .
فرزاد ، حمید رضا ، گفتگوی انتقادی با سکولاریسم ، روزنامه ایران ، سال یازدهم ، ۳۱۳۵ ، اردیبهشت ۱۳۸۴ .
فروزانفر ، بدیع الزمان ، احادیث مثنوی ، ۱۳۶۱ ، چاپ سوم ، انتشارات امیر کبیر .
فروزانفر ، بدیع الزمان ، شرح مثنوی شریف ، ۱۳۸۰ ، چاپ دهم ، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی .
فروزانفر ، بدیع الزمان ، فی ما فیه / جلال الدین مولوی ، ۱۳۶۲ ، چاپ پنجم ، امیر کبیر .
فیض الاسلام ، محمد ، نهج البلاغه ، ۱۳۵۱ ، خطبه ۱۰۸ .
فرهنگ معین ، ۱۳۷۱ ، جلد اول ، انتشارات امیر کبیر .
قدران قرا ملکی ، محمد حسن ، کندوکاوی در سویه های پلورالیزم ، ۱۳۷۸ ، چاپ اول ، کانون اندیشه جوان ،
قرآن کریم ، عثمان طه ، ۱۳۶۹ ، چاپ اول ، قم .
قربانی ، زین العابدین ، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی ، ۱۳۵۴ ، چاپ اول ، دفتر نشر فرهنگ اسلامی .
قونوی ، صدرالدین ، کتاب الفلوک ، ۱۳۷۱ ، ترجمه محمد خواجوی ، انتشارات موسی .
قیصری ، داود ، شرح فصوص الحکم ، ۱۴۱۶ ، تصحیح محمد حسن ساعدی ، منشورات انوار الهدی .
کلینی ، محمد بن یعقوب ، اصول کافی ، ترجمه : سید کاظم محلاتی ، قم ، انتشارات اهل بیت .
گلین ، ریچارد ، به سوی الهیات ناظر به همه ادیان ، ۱۳۸۰ ، رضا گندمی نصر آبادی و احمد رضا مفتاح ، چاپ اول ، ناشر : مرکز مطالعات تحقیقات ادیان و مذاهب .
گواهر ، دکتر عبدالرحیم ، درآمدی بر تاریخ ادیان در قرآن ، ۱۳۷۶ ، چاپ اول ، دفتر نشر و فرهنگ اسلامی .
گواهی ، عبدالکریم ، واژه نامه ادیان فرهنگ و اصطلاحات دینی و عرفان ، ۱۳۸۱ ، چاپ سوم ، انتشارات دفتر ونشر فرهنگ اسلامی .
هوری ، مولوی محمد رضا ، مکاشفات رضوی ، ۱۳۷۷ ، تصحیح و اهتمام کورش منصوری ، چاپ اول ، انتشارات روزنه .
مارتین لینکر ، تصوف چیست ، ۱۳۷۹ ، ترجمه دکتر مرضیه ( لوئیز) شکایی و دکتر علی مهدیزاده نشر : مدحت .
م. ا. به آذین ، بردریا کنار مثنوی و دید و دریافت ، ۱۳۷۷ ، چاپ اول ، انتشارات آیینه .
محمد ن لگنهاوزن ، اسلام و کثرت گرایی دینی ، ۱۳۷۹ ، ترجمه نرجس جوان دل ، چاپ اول ، انتشارات مؤسسه فرهنگی طه .
مشیر سلیمی ، علی اکبر ، یادنامه مولوی ، ۱۳۷۷ ، انتشارات کمیسیون ملی یونسکو .
. مصباح یزدی ، محمد تقی ، آموزش عقاید ( دوره کامل سه جلدی ) ، ۱۳۸۰ ، چاپ پنجم ، ناشر : شرکت چاپ و نشر بین المللی سازمان تبلیغات اسلامی .
مطهری ، مرتضی ، بیست گفتار ، ۱۳۶۱ ، چاپ هفتم ، دفتر انتشارات اسلامی ،
. مطهری ، مرتضی ، وحی و نبوت ، انتشارات اسلامی .
. مطهری ، مرتضی ، عدل الهی ، ۱۳۸۲ ، چاپ هیجدهم ، انتشارات صدرا .
. مطهری ، مرتضی ، مجموعه آثار ، بی تا ، انتشارات صدرا .
. مطهری ، مرتضی ، ختم نبوت ، ۱۳۸۱ ، انتشارات اسلامی .
. مظاهری ، عبدالرضا ، شرح نقش الفصوص محیی الدین بن عربی ، ۱۳۸۵ ، انتشارات خورشید باران .
. موثقی ، سید احمد ، استراتژی وحدت در اندیشه سیاسی اسلام ، ۱۳۷۰ ، جلد اول ، قم ، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم .
. موحد ، محمد علی ، اسطرلاب حق «گزیده فیه ما فیه » ، ۱۳۷۵ ، چا پ اول ، انتشارات سخن .
. موحد ، محمد علی ، شمس تبریزی ، ۱۳۷۹ ، چاپ سوم انتشارات طرح نو .
. مولوی ، مولانا جلال الدین محمد ، مثنوی معنوی ، ۱۳۶۶ ، به سعی و اهتمام : رینو لدالین نیکلسون ، ۱۳۶۶ ، چاپ دهم ، انتشارات امیرکبیر .
. میرداماد ، محمد بن محمد باقر ، قبسات ، ۱۳۶۷ ، به اهتمام دکتر مهدی محقق ، انتشارات دانشگاه تهران .
. نبویان ، سید محمود ، پلورالیزم دینی ، ۱۳۸۱ ، چاپ اول ، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر .
. نصر ، سید حسین ، سه حکیم مسلمان ، ۱۳۷۱ ، ترجمه : احمد آرام ، چاپ پنجم ، انتشارات : شرکت سهامی کتابهای جیبی .
. نصر ، سید حسین ، آرمان ها و واقعیت های اسلام ، ۱۳۸۲ ، ترجمه دکتر انشاءالله رحمتی ، چاپ اول ، انتشارات جامی .
. و.ت التنیس ، عرفان و فلسفه ، ۱۳۶۱ ، ترجمه : بهاءالدین خرمشاهی ،چاپ دوم ، انتشارات سروش .
. وزین پور ، نادر ، آفتاب معنوی ، ۱۳۶۵ ، چاپ اول ، انتشارات امیرکبیر .
. ویلیام مونتگمری وات ، برخورد آرای مسلمانان و مسیحیان ، ۱۳۷۳ ، ترجمه : محمد حسین آریا ، چاپ اول ، انتشارات : نشر فرهنگ اسلامی ، تفاهمات و سوءتفاهمات .
. همایی ، جلال الدین ، مولوی نامه ، ۱۳۶۲ ، چاپ پنجم ، انتشارات آگاه .

۱ – مقدمه :
با نام خدا و با درود و سلام به محضر آقا امام زمان ( عج ) و با سلام به روان پاک شهدا از شهدای صدر اسلام گرفته تا شهدای کربلاهای ایران و جهان ، در طول تاریخ اقوام هر دوره ای دارای انبیاء و دین و مذهبی بوده اند که این انبیاء و پیام آوران و دین آنان یا مبتنی بر یکتاپرستی یا غیر یکتاپرستی بوده است که پیوسته منجر به اختلاف نظرها و بحث پیرامون یکتاپرستی و طاغوت کشیده است هر یک از انبیاء بنابر مصلحت و براساس یک مکتب و مشرب یک دین و آیینی را پدید آورده و رهبرانی هم پیرو آن دین داشته و پدید آمده است که افکار و عقاید آن بانیان مکتب و مشرب برای پیروان خود بصورت آیینه هایی بجا مانده است که هدف از تهیه این پایان نامه تحقیقی این بوده است که از طریق معرفی دیدگاه مولوی و سایر افراد درباره این مکتب ها ما برای افراد جامعه و خوانندگان آن فرصتی باشد برای تشخیص حق از باطل و اینکه ریشه این اختلافات عقیدتی و دینی برای افراد مشخص گردد و در این رهگذر سعی گردیده که جایگاه انبیاء و اولیاء دین الهی از منظر گاه مولوی هویدا گشته و علل تسلسل انبیاء و اولیاء یکی پس از دیگری برای امتهای طول تاریخ معین گردد و همانطوری که منابع و متون اسلامی از جمله قرآن کریم بیان کرده ، در طول تاریخ وظیفه انبیاء تصدیق و تأیید پیامبران قبل از خود و کامل نمودن دین و مسلک آنان بوده و اگر هم بظاهر تفاوتی باشد این تفاوت به سطح تعلیمات و مقتضیات زمان امتها و آداب و رسوم و عرف و حجیتی است که خاص نبی آن زمان می باشد .

۲- بیان مسئله
در این پایان نامه این سؤال و مسئله مطرح است که نظر و اعتقاد مولوی از نظر شخصی و کلی نسبت به فرستادگان الهی و وحی و الهام و دستورات آنها تحت عنوان دین چیست و مولوی تا چه اندازه به این گفته ها و مطالب و امورات دین اعتقاد داشته و عمل کرده و اینکه دین از نظر مولوی تعبدی یا تحقیقی است و علت تسلسل انبیاء و اولیاء الهی چه بوده و چرا مطالب و موضوعات انبیاء در زمانها و مکانهای مختلف دارای تفاوت بوده و اینکه آیا این تفاوت تأثیری در تضاد و اختلاف بین انبیاء داشته و اینکه چرا عده ای از افراد دین را بصورت نظری و نسبی دانسته و دین واقعیت یکسان و مطلق و واقعیتی ثابت برای همه انسانها در طول زمانها و مکانها قائل نبوده و اصطلاح پلورالیسم و برداشتهای شخصی و فردی که این برداشت نشأت گرفته از اعتقاد افراد و سازنده اعمال و رفتاری الهی و انسانی افراد هم گشته است بیان کرده اند .
۳- هدف تحقیق
در این پایان نامه سعی شده است جایگاه و ارزش و اعتبار انبیاء و اولیاء و جایگاه دین الهی که توسط انبیاء جهت سعادت و رفاه دنیا و آخرت انسانها از طرف خداوند بصورت وحی و الهام و دستور سری و مخفی در طول دوران مختلف در هر عصر و مصری از ابتدای خلقت انسان و اینکه دارای تکلیف بوده مشخص شود و ارزش و اعتبار دانشمندانی مثل مولوی و هم عصران او جهت این پیام آوران الهی قائل بوده اند به تصویر و تبیین کشیده شود .
۴- سؤالات تحقیق :
در این پایان نامه سعی بر آن بوده که سؤالات و مطالبی جهت روشن شدن اذهان عمومی بیان کرد از جمله : آیا مولوی دین از آدم تا خاتم یکی دانسته اگر جواب مثبت بوده اسم این دین کلی چیست – آیا مولوی اختلاف و تضاد میان انبیاء را قبول دارد یا تفاوت ، اگر تفاوت را قبول دارد به چه دلیل و چرا تفاوت میان انبیاء الهی که همگی از طرف خدا برای راهنمایی انسان آمده اند وجود دارد – آیا مقصد و هدف و شیوه رهبری انبیاء واحد است تبیین شده است – چه کسانی انبیاء الهی را مخالف هم می دانند و آیا دین الهی بصورت فطری و طبیعی و ساده و مادرزادی مورد قبول است یا بصورت تحقیقی و آگاهانه و براساس منطق و تعمق و سؤالات از این قبیل که بدرستی طراحی و تبیین گریده است .
۵- روش و قلمرو تحقیق
چون شیوه و روش تحقیق جهت جمع آوری مطالب پایان نامه بصورت کتابخانه ای بوده و سعی بر آن شده است که کتابها و متون و منابعی که در دسترس بوده و امکان برداشت معنا و مفهوم و مرادی که از موضوع پایان نامه استنباط می شد از لابلای کتابها بیرون آورده و بصورت دسته بندی و هماهنگ و متناسب با هم کنار هم قرار داده و نظم و هماهنگی میان مطالب که مراد و مفهوم عنوان پایان نامه را اثبات کنند و قلمرو مطالعه و تحقیق مجموعه کتابهای موجود در کتابخانه های دانشگاههای آزاد و ملی و بحث و تبادل نظر با اساتید مطلع و افراد صاحب نظر بوده است
۶- پیشینه تحقیق
با توجه به اینکه مولوی و دیدگاههای او درباره مسائل جهان هستی از جمله انسان ؛ دنیا و آخرت برای افراد جامعه مسلمان ایران وبرخی از کشورهای جهان بسیار مهم بوده و مولوی را در حل مسائل بنیادی جهان خلقت و رسیدن به واقعیت جهان هستی اثر گذار دانسته اند لذا درباره مولوی و اندیشه های او کتابها و مقالات و مطالب فراوانی نگاشته شده که با توجه به عنوان موضوع تحقیق ما و با توجه به ارتباط مطالب بیان شده در کتابها با مفهوم و معنای تحقیق این مطالب گلچین شده و در کار پایان نامه مورد استفاده قرار گرفته است .
۱-۱مولانا از دو دیدگاه: -۱ زندگی ۲- بندگی
جلال الدین محمد ، که با عناوین خداوندگار ، مولانا ، مولوی ، ملای روم و گاه با تخلص خاموش در میان پارسی زبان شهرت یافته یکی از شگفتی های تبار انسانی است .
معرفی این آتش افروخته در بیشه اندیشه و احساس و وصف این دریای ژرف ناپیدا کرانه بس دشوار است و برای نشاخت گوش باید چشم شود :
آینه ام آینه ام مرد مقالات نیم دیده شود حال من ار چشم شود گوش شما
و براستی که این اعجوبه تاریخ بشری ، جوانمردی است که پیش از آنکه صبح معرفت از مشرق سرش بر دمد و « شمس » عشق در افق اقبالش طالع شود ، زاهدی با ترس ،سجاده نشینی با وقار ، شیخی زیرک ،مرده ای گریان و شمع جمع منبلان بود و وقتی در چنگال شیری « شیخ گیر» افتاد ودولت عشق را نصیب برد ، زنده ای خندان ، عاشقی پران ، یوسفی یوسف زاینده و آفتابی بی سایه شد .( سروش ،۱۳۷۹ ، صص ۸-۷)
تغییرات او زنده و قوی است . از روح خود ، از تاثرات آنی و از غلیان احساسات همان دم خود الهام گرفته است . اشباح و تخیلاتی که در ذهن او لول می زند به شکل های گوناگون بیرون می ریزد:
دوش چه خورده ای تبا ، راست بگر نهان مکن
چون خمشان بیگنه ، چشم بر آسمان مکن
دوش شراب ریختی وزبر ما گریختی
بار درگ گرفتمت ، بار دگر چنان مکن
***
ببستی چشم یعنی وقت خواب است
نه خواب است ، این حریفان را جواب است .
***
از خانه برون رفتم ، مستیم به پیش آمد
اندر نگهش مضمر ، صد گلشن و کاشانه
چون کشتی بی لنگر کژ می شد و مژ می شد
وز حسرت اومرده صد عاقل و فرزانه
گفتا زکجائی تو ، تخسر زد و گفتا من
نیمیم ز ترکستان . نیمیم ز فرغانه
اگر این جهش ر وحی مولانا را با معیارهائی که در دست داریم و قابل فهم ماست بسنجیم درخشندگی خاصی به چشم ما می خورد .
ذات باریتعالی قابل درک نیست ، نه حواس ظاهری می توانند به این منطقه غامض و بی پایان راه یابند ، نه حواس باطنی ، پس ناچار باید فرض کنیم که این شور و آشوبی که در جان مولانا به تلاطم افتاده است متوجه صفات کمالیه ذات خداوند است . آنوقت نتیجه حتمی که از این سنجش به دست می آید عظیم است و مولانا را در نظر ما بزرگ و درخشان می کند ، زیرا جهش او به طرف زیبایی مطلق است و چنانکه می دانیم پیوسته :
ذره ذره کاندرین ارض و سماست
جنس خود را همچو گاه و کهرباست .
جان وی از علائق دون و خسیس پاک شده ، غرایز حیوانی و زمینی ریخته شده و جان سبکبار به سوی اصل ملکوتی روی آورده است .
سر بی اعتنایی وی به مرگ همین است زیرا راه وصول به مبدئیست :
مرگ رادانم ولی تا کوی دوست
راهی ار نزدیک تر داری بگو
درباره ریاضتها و شب بیداری ها جلال الدین مطالب زیادی نوشته شده است که مجموعا دلالت می کند باینکه این مرد تنها به لذت دانشتن یک مشت مفاهیم و سپس منعکس ساختن آنها در اذهان افراد شایسته قناعت نورزیده بلکه خود در سیر وسلوک گام برداشته است .( جعفری ،۱۳۷۳ ، ص ۳۰)
مولوی تا می تواند ، ناامیدی ها را از دل می زداید و هر لحظه انسان را شایسته قرار گرفتن در پیشگاه خدا معرفی می نماید .
مولوی هنگامی که به آن جنبه های منفی و مضر می رسد ، آدمی را به بن بست گیج کننده نمی اندازد .(جعفری ،۱۳۸۲ ، ص۴۸).
در حقیقت ، مولوی از دل سخن گفته است و برای او درک شده ها به دریافت شده ها تبدیل شده است . تصورات را – آنچه در ذهن می فهمید – دریافت کرده است . مثل اینکه ما می دانیم عسل شیرین است ولی وقتی آن رامی خوریم این واقعیت را حس کرده ایم و کاممان شیرین شده است . وقتی در حالت طبیعی سخن می گوید طوری حرف می زند که احساس می شود جای بحثی در سخن او نیست و این نشان می دهد که حقایق را دریافت کرده است .( همان ، ص ۳۴)
۱-۲ مولوی ملجاء همگان بود
شخصیت جامع و فراگیر جلال الدین سبب شده بود تا شمع محفل بشری باشد و بنابر اخبار ، خلق جهان از وضیع و شریف و قوی و ضعیف و فقیه و فقیر و عالم و عامی و مسلمان وکافر و جمیع اهل ملل و ارباب مذاهب و دول روی بحضرت مولانا آورده و تمامت مردم شعر خوان و اهل طرب شدند و دائما لیلا و نهارا بسماع و تواجد مشغول شدند .(افلاکی ، ج ۱ ، ص ۸۹ )
و اصلا در نزد مولانا هیچ اهمیتی نداشت که چه کسی یا کسانی گرد او را گرفتهاند و بدورش حلقه زده اند . بلکه همان سوز و گداز باطنی و اظهار ارادت ظاهری وی را کفایت می کرد . و هرگز بدنیال آن نبود که در قول و فعل ایشان به دیده تردید بنگرد و یا خط ناپاکی بر سیمای آنها بکشد بلکه همواره بر صدق گفتارشان صحه می گذاشت ، در حالی که اگر به تاریخ گذشته نظری اجمالی بیفکنیم و خون دل خوردن عارفان رند مسلکی چون حافظ را بررسی کنیم در می یابیم که امثال آنان چه نامنصفانه و بی مرو تانه آماج اتهامات خشک مغزان ظاهر پرست ، تلخ خوی و قهر جوی واقع شده بودند که فریادشان تا به امروز هم به گوش جهانیان طنین انداز است :
عیب رندان مکن ای زاهد پاکیزه سرشت
که گناه دگران بر تو نخواهند نوشت
من اگر خوبم و گر بد تو برو خود را باش
هر کس آن درود عاقبت کار که کشت
« حافظ»
و همین دلیل قاطعی است به اینکه مولانا را همه امم دوست بدارند و در این باره از علم الدین قیصر پرسیدند که از مولانا چه کرامت دیده ای که تا این حد او را دوست داری و مرید وی گشته ای ؟
جواب داد: هر پیامبری را امتی دوست دارند و هر شخصی را قومی مقید شدهاند . اما مولانا را جمیع امم و همه کس دوست دارند من چگونه دوست نداشته باشم ( سبحانی ،۱۳۶۳ ص،۳۱۴).
۱-۳ برخورد مولانا با پیروان سایر انبیاء
او ( مولانا ) همه انبیاء را به یک چشم می نگرد و می گوید :
حقیقت در روش هاست نه در حقیقت راه و معتقد است که :
هر نبی و هر ولی را مسلکی است
لیک با حق می برد ، جمله یکی است
بنابراین او نه تنها دینداران و سرشناسان ، بلکه همه انسان ها حتی به افرادی که اجتماع به بدی شهره می داند یکسان می نگرد ومی گوید :« بد نماند چو نک نیکو شود »
و می افزاید :
عاشقی کالوده شد در خیر و شر
خیر و شر منگر تو در همت نگر
باز اگر باشد سپید و بی نظیر
چونکه صیدش موش باشد شد حقیر
( سبحانی ،۱۳۶۳ ،ص۳۰۹-۳۰۸)
آورده اند که ، روزی مولانا در سماع شوری عظیم به پا کرد و هر چه پوشیده بود . همه را به قوالان بخ