فرمت فایل: ورد قابل ویرایش
تعداد صفحات: 14
به عنوان مقدمه
دانش زیست شناسی یکی از قدیمی ترین علومی بوده که بشر به آن توجه داشته است. شواهد بسیار زیادی که طی کاوشهای باستان شناسی بدست آمده حکایت از آن دارد که انسانهای پیشین به دانش زیست شناسی توجه داشته اند و در این میان اصلاح نژاد دامها و پرورش گیاهان با باردهی بیشتر از دانش گذشتگان در مورد علم ژنتیک خبر می دهد. اما از حدود یک قرن پیش دانش زیست شناسی وارد مرحله جدیدی شد که بعدا آن را ژنتیک نامیده اند و این امر انقلابی در علم زیست شناسی به وجود آورد. در قرن هجدهم ، عده ای از پژوهشگران بر آن شدند که نحوه انتقال صفات ارثی را از نسلی به نسل دیگر بررسی کنند؛ این بررسی ها به نتیجه قابل ملاحضه ای ختم نشد. دو دلیل مهم آن عبارت بودند از آگاهی نداشتن به ریاضیات و دلیل دوم انتخاب صفاتی بود که برای پژوهش های اولیه ژنتیک مناسب نبودند.
اولین کسی که توانست قوانین حاکم بر انتقال صفات ارثی را شناسایی کند، کشیشی اتریشی به نام گریگور مندل بود که در سال 1865 این قوانین را که حاصل آزمایشاتش روی گیاه نخود فرنگی بود، ارائه کرد. این در حالی بودکه جامعه علمی آن دوران به دیدگاه ها و کشفیات او اهمیت چندانی نداد و نتایج کارهای مندل به دست فراموشی سپرده شد. و به نظر می رسید ، پرونده این دانش رو به بسته شدن است. در سال 1900 میلادی کشف مجدد قوانین ارائه شده از سوی مندل ، توسط درویس ، شرماک و کورنز باعث شد که نظریات او مورد توجه و قبول قرار گرفته و مندل به عنوان پدر علم ژنتیک شناخته شود.
در سال 1953 با کشف ساختمان جایگاه ژنها (DNA) از سوی جیمز واتسن و فرانسیس کریک ، رشته ای جدید در علم زیست شناسی به وجود آمد که زیست شناسی ملکولی نام گرفت . با حدود گذشت یک قرن از کشفیات مندل در خلال سالهای 1971 و 1973 در رشته زیست شناسی ملکولی و ژنتیک که اولی به بررسی ساختمان و مکانیسم عمل ژنها و دومی به بررسی بیماری های ژنتیک و پیدا کردن درمانی برای آنها می پرداخت ، ادغام شدند و رشته ای به نام مهندسی ژنتیک را به وجود آوردند که طی اندک زمانی توانست رشته های مختلفی اعم از پزشکی ، صنعت و کشاورزی را تحت الشعاع خود قرار دهد و دیدگاه های مختلف عصر حاضر را به خود اختصاص دهد.
اساس مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی انتقال یک یا تعدادی از ژنهای یک ارگانیسم به درون خزانه ژنتیکی یک ارگانیسم دیگر است. به این ترتیب ارگانیسم جدید واجد ژنهایی خواهد شد که در گذشته فاقد آن بوده و اینک وادار می شود که در شرایط محیطی مناسب اقدام به بیان آن ژن نماید که محصول آن می تواند منجر به بروز صفت خاص و یا تولید فراورده ای شود.
مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی در چند سال اخیر توانسته منشأ خدمات ارزنده ای برای نوع بشر باشد. از مهمترین دستاوردهای این دانش می توان تأثیر آن را حیطه های مختلف از جمله صلاح نژادی حیوانات و گیاهان با هدف تولید فراورده های بیشتر، تهیه داروها و هورمون ها با درجه خلوص بالا و صرف هزینه های پایین ، درمان بیماری های ژنتیکی با ایجاد تغییرات در سلول تخم و موار متعدد دیگر اشاره کرد. تشخیص قبل از بارداری بیماری های ژنتیکی ، تشخیص صحت رابطه فرزند با پدر و مادر و همچنین تکنیک شناسایی مجرمان از روی بقایای باقی مانده از بدن ، مو و یا خون آنها از جمله توانایی های دیگر ژنتیک مولکولی است.
لینک پرداخت و دانلود *پایین صفحه*
فرمت فایل : Word(قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه :16
فهرست مطالب:
ماهیت سرقفلی
دو نوع تعریف از سرقفلی ارائه گردیده است :
سرقفلی وقوانین حاکم بر آن
سرقفلی وقوانین حاکم بر آن
سرقفلی که در فرانسه تحت عنوان Foundde Commerce ودر حقوق انگلستان تحت عنوان Will Good از آن تعریف شده ، پدیده ای تقریباً نوظهور در کشور ماست وبه همین لحاظ در ابتدا بحثهای زیادی در خصوص حلیت یا عدم حلیت آن وجود داشت ، اما بیشترین ایراد در حول وحوش عنوان کسب یا پیشه یا تجارت بود . اما پیرامون سرقفلی با وجود فتاوای اخیر فقها به خصوص حضرت امام (ره) دیگر شکی در حلیت آن باقی نمانده است ، حضرت امام (ره) دیگر شکی در کتاب تحریر الوسیله می فرمایند : مالک می تواند برای اجاره دادن محل هر مقدار که بخواهد به عنوان سرقفلی از مستاجر بگیرد ومستاجر نیز اگر حق اجاره به غیر داشته باشد ، در اثنای مدت اجاره می تواند ملک را اجاره دهد وبرای اجاره دادن مبلغی به عنوان سرقفلی از مستاجر دوم بگیرد . پس از تصویب روابط موجر ومستاجر در سال 39 وبه دنبال آن قانون مصوب 1356 که ماده الحاقیه به قانون روابط موجر ومستاجر مصوب 1365 واخیراً قانون مصوب 1376 شکی در حلیت آن وجود ندارد .
اما سرقفلی چیست ؟ در فرهنگ فارسی سرقفلی پولی است که مالک در قبال اجاره ملک خود از مستاجر می گیرد ودر فرهنگ حقوقی ؛ وقتی پولی که مستاجر دوم (به معنی اعم) از مستاجر سابق در موقع انتقال اجاره بلاعوض می دهد وهمچنین مستاجر اول به موجر مالک می دهد . اما معنی اصطلاحی وعرفی که هم اینک مردم به آن آشنا می باشند اینست که در صورت واگذاری مورد اجاره ملک مبلغی پول به عنوان سرقفلی از مستاجر می گیرد وبا اجاره متعرف آنرا به تصرف مستاجر می دهد . البته در همین خصوص نیز دو نوع تعریف از سرقفلی ارائه گردیده است :
1. نوع اول سرقفلی : مستاجر اول حق خود را به مستاجر دوم واگذار کند ودر قبال این واگذاری مبلغی را (که با هم به توافق رسیده اند) دریافت دارد . 2. نوع دوم ؛ امروزه مرسوم است که هر گاه شخصی بخواهد ملک خود را جهت استفاده شغلی برای کسبی اجاره دهد ، قبلاً مبلغی به عنوان سرقفلی از مستاجر دریافت می دارد واین اقدام از آنجا نشأت گرفته است که مالکین دریافته اند موضوع سرقفلی امری است عرفی ورایج ، پس به جای اینکه دیگران از این نعمت بهره مند شوند بهتر است خود متنعم گردد نکته ای که همواره مورد بحث فراوان بین حقوقدانان بوده است ، در رابطه با مفهوم اصطلاح سرقفلی وحق کسب یا پیشه یا تجارت بود، عده ای معتقدند که سرقفلی با حق کسب یا پیشه یا تجارت تفاوت دارد وبا استدلالهایی تحت این عنوان که اختصاص یک فصل به عنوان حق کسب وپیشه وتجارت در قانون 1356 وعدم ذکر عنوان سرقفلی واستدلالهای دیگر که بعضاً در آراء صادره از دادگاهها هم این تفکیک لحاظ گردیده را می بینیم که دوستان ارجمند می توانند برای دیدن تفصیل این بحث به کتاب بهمن کشاورز تحت عنوان سرقفلی وحق کسب یا پیشه یا تجارت مراجعه فرمایند . اما عده ای دیگر معتقدند که حق سرقفلی که در قانون روابط موجر ومستاجر مصوب 1339 از آن به عنوان حق کسب وپیشه وتجارت آمده است حقی است که به موجب آن مستاجر متصرف در اجاره کردن محل کسب خود بر دیگران مقدم شناخته می شود ودر عرف بازار نیز وقتی می گویند تاجری سرقفلی مغازه اش را فروخت ، یعنی آنرا تخلیه کرد وبه دیگری واگذارد واین مفهوم هیچ گاه شامل انتقال سرمایه تاجر ونام تجاری او نمی شود .3. پیرامون همین موضوع نیز از اداره حقوقی قوه قضائیه در نظریه مورخ 19/4/72 استعلام گردید آیا سرقفلی همان کسب یا پیشه یا تجارت است ؟ که اداره مذکور چنین پاسخ داد : سرقفلی همان کسب یا پیشه یا تجارت است که طبق تبصره 2 ماده 19 قانون روابط موجر ومستاجر مصوب 1356 به مستاجر همان محل اختصاص دارد وبین این دو اصطلاح عرفی وقانونی تفاوتی نیست وهر دو به یک معنی است ، نظریه شماره 1488 مورخ 9/5/63 شورای نگهبان نیز در این خصوص قابل تأمل است در این نظریه آمده .... 3. حق کسب یا پیشه یا تجارت در ملک مذکور در ماده 19 ق.ر.م رم عنوان شرعی ندارد ، اگر مقصود سرقفلی باشد باید طبق تحریر الوسیله عمل شود ..... البته با تصویب ق.ر.م رم مصوب 1376 واختصاص فصل دوم این قانون تحت عنوان سرقفلی وتیصره ماده 10 همین قانون که مطالبه هر گونه وجهی خارج از مقررات این قانون ور روابط استیجاری را ممنوع نموده است دیگر شکی باقی نمی ماند که قانونگذار این دو مفهوم را یکی انگاشته ضمن اینکه ایرادات وارده نیز بدین وسیله مرتفع گردیده از طرفی عرف نیز در برداشت همین مفهوم را برگزیده وعنوان حق کسب یا پیشه یا تجارت برای مردم نامأنوس وناآشنا است
مقدمه :
بادام با نام علمی Prunus amygdalus یکی از گیاهان تیره گل سرخ متعلق به دو لپه ای ها می باشد . بادام یک درخت بومی آسیای غربی ، کرانه جنوبی دریای مدیترانه و مراکش است .
بادام یکی از قدیمی ترین درختان خشک میوه است که امروزه بیشترین تولید میوه خشکبار تجاری را به خود اختصاص داده است . بادام همچون انار ، گردو، انگور و پسته از ایران منشأ گرفته است . این گیاه نسبت به آب و هوای خشک و گرم رشد خوبی دارد .
ناحیه عمده تولید بادام دنیا دشت های مرکزی کالیفرنیا است و دومین ناحیه عمده تولید بادام شامل کشورهای اروپایی حاشیه دریای مدیترانه می باشد . سومین منطقه تولید بادام آسیای مرکزی و جنوب غربی آن است .
بادام جزو نخستین درختان خزان دار می باشد که به دلیل نیاز سرمایی کم در زمستان و واکنش سریع به دمای گرم رشد در فصل بهار ، زودتر از سایر درختان شگوفه می کند. بادام به طور طبیعی خود ناسازگار است .
از نظر باغبانی میوه بادام به عنوان میوه خشک طبقه بندی می شود که در آن بذر محصول تجاری محسوب می شود . مغز شامل یک جنین ، آندوسپرم و بافت است . مغز بادام به دلیل داشتن مقدار زیادی چربی (50تا 55%) سرشار از انرژی است . گلهای بادام صورتی یا سفید هستند و روی شاخه های جانبی پدیدار می شوند .
منشأ و توسعه اولیه بادام :
درمیان گونه های جنس Prunus بادام ارتباط خویشاوندی نزدیک با هلو داشته و زا نظر تکاملی شرایط محیطی آسیای مرکزی و جنوب غربی آن ،آنها را از یکدیگر جدا نموده است . هلو بیشتر در آب و هوای مرطوب آسیا شرقی ولی بادام در آب و هوای خشک آسیای مرکزی تکامل و گسترش یافته است .
بادام زراعی همانند اکثر گونه های بادام حالت خود ناسازگار دارند این ناسازگار از خود باروری جلوگیری می کند اما برای دگر گرده افشانی مناسب بوده و همچنین تنوع در توده های درختان را حفظ می کند .
گونه های بادام عمدتاً دارای میوه مغز تلخ می باشند چون دارای مقدار زیادی گلوکزید آمیگدالین هستند که در اثر هیدرولیز به بنزل آدلین . سیانید تبدیل می شود و این فرآیند در حضور امولسیون آنزیم صورت می گیرد .
گونه های مختلف بادام به ویژه آنهایی که از نظر گیاهشناسی در یک بخش قرار دارند به آسانی یکدیگر را تلقیح می کند . تلاقی طبیعی بین بادام های و گونه های وحشی به آسانی صورت می گیرد.
مرکز اولیه منشأ بادام را می توان در تمدن های قدیمی و مسیرهای بازرگانی اولیه اولیه جستجو نمود . بادام های تحت کشت حاصل تلاقی بین دو گونه Prunus bucharica وP.fenzlians می باشند .
دوره گلدهی :
بعد از تامین سرمای مورد نیاز جوانه های گلدهنده بادام بر حسب نیازهاشان به گرما شروع به رشد می کنند . این سرما حدود 300-400 ساعت است .
گل انگیزی در سال قبل از شکوفایی گلها در ماههای اردیبهشت و خرداد اتفاق می افتد . تشکیل اجزای گل به صورت جنینی در داخل جوانه گل در مرداد اتفاق می افتد و تا آغاز پاییز اجزای اولیه گل در داخل جوانه گل ظاهر می شوند . تشکیل دانه گروه در طول زمستان ( دی و بهمن ) اتفاق می افتد درحالیکه بلوغ تخمدان قبل از گلدهی رخ می دهد . گلها قبل از برگها در اواخر زمستان یااوایل بهار ظاهر می شوند . جوانه های گل بادام به صورت منفرد ، برون برگ و همیشه در وضعیت جانبی برروی شاخه قرار می گیرد .
جوانه های گل برروی 3 نوع شاخه قرار می گیرند :
1- در اطراف شاخکهای کوتاه به طول 10- 3 سانتیمتر ، با کمتر از 8 گروه که معمولاً 5-1 جوانه گل دارند .
2- برروی شاخکهای طویلتر یا شاخه های کوتاه با 25-8 گره
3- بروی شاخه های طویل با بیش از 25 گره ، معمولا در قسمت انتهایی این شاخه ها جوانه های گل به صورت کروی و در کنار جوانه های رویشی قرار می گیرند . زمان و طول دوره گلدهی بسته به رقم و شرایط آب و هوایی متفاوت می باشد . و ممکن است از 10-30 روز تغییر کند .
گرده افشانی :
بیشتر ارقام بادام دگر گروه افشان بوده و برای میوه دهی نیاز به ارقام دیگر دارند .
معمولا برای انجام عمل گرده افشانی ازدو رقم گرده را استفاده می شود . یکی از ارقام گرده را کمی قبل از رقم اصلی گل می دهد .و رقم دیگر کمی بعد از رقم اصلی تولید گل می نماید .
این مسئله باعث می شود که رقم اصلی در تمام طول گلدهی اش گرده کافی در اختیار داشته باشد . گرده افشانی موثر هنگامی اتفاق می افتد که به ازاء هر ردیف از رقم اصلی یک ردیف درخت گرده را کاشته شود . عمل انتقال گرده برروی کلاله مادگی بیشتر توسط زنبورهای عسل صورت می گیرد .
باروری :
در ارقام خود ناسازگار جوانه زنی دانه گرده برروی کلاله مادگی مختل شده و یا به تاخیر می افتد حتی آنهایی که موفق به جوانه زنی می شوند امکان رشد لوله گرده درون خامه وجود ندارد و یا اینکه این عمل بسیار صورت می گیرد . برای جوانه زنی و رشد لوله گرده درجه حرارت 15-23 درجه سانتی گراد مورد نیاز است . این درجه حرارت پایین تر از حدی است که برای درختان میوه خزان دار لازم باشد . زمان جوانه زنی و رشد لوله گرده حدود 3 روز طول می کشد ، دوره پذیرش از بین رفتن خامه و تخمکها می شود . معمولا از دو تخمک فقط یک تخمک تلقیح می شود . خود ناسازگاری بادام از طریق دورگ گیری طبیعی و پی در پی از یک گونه وحشی بادام به نام Prunus webbii با گونه ای اصلی ورت می گیرد .
سال آور ی :
درخت بادام نیز مانند اغلب درختان دیگر Prunus هنگامی که میوه روی درخت دیده می شود القای گل و تمایز را در جوانه های گل دهنده آغاز می کند . این همزمانی منشأ پدیده تناوب با سال آوری است .
وقتی محصول در یک سال زیاد باشد جوانه های گل دهنده سال بعد به سبب کمبود مواد غذایی کمترو برعکس وقتی تولید کم باشد جوانه های گلدهنده بیشترمی شوند.
پتناوب که معمولا 6-7 سال بعد از کاشت رخ می دهد ، تحت تاثیر شرایط رشد سبزینه ای است شرایطی دشوار مانند خشکی زیاد و کاهش مواد غذایی تناوب را تشدید می کند . در عین حال در گونه های اروپایی تفاوتهای مهمی از لحاظ سال آوری دیده می شود مثلا ارقامی مانند راشیل حتی اگر خوب آبیاری شوند بعد از یکسال پربار ، دچار بی گلی می شوند ، د رحالیکه رقم فراگنس حساسیت بسیار کمتر دارد . هیچ رقم بادامی نیست که نسبت به سال آوری کاملا تاثیر ناپذیر باشد .
مغز دوقلو:
در بادام مانند هلو به ویژه در برخی از ارقام آن مغز بادام مضاعف یا دوقلو دیده می شود که نتیجه دو تخمک در یک تخمدان است .
تعداد دوقلوها در بعضی ارقام مانند تگزاس ، کرسیتومورتو ، توانو بیشتر در بعضی دیگ مانند نون پاری کمتر دیده می شود البته در برخی ارقام اصلا مغز دوقلو دیده نمی شود مثل آنی ،مارکونا ، دسمینو ، لارگتا ، و فراگنس
پایه های بادام :
بادام درختی است که از قدیم در مناطق خشک یا نیمه خشک ، حتی در خاکهای بسیار غنی از آهک نیز بی آنکه پیوند شود کاشته شده است . پس از آنکه پیوند زنی معمول شد ارقام مطلوب روی پایه های بذری حاصل از هسته بادام درجا پیوند می شود ژنوتیپهای که از هسته های تلخ بادام بدست می آمد معمولا مقاومت بیشتری در مقابل حمله جوندگان نشان می داد .
خواص مختلف پایه های بادام
پایه بادام هلو هلو بادام میرابی مارانا پولیزو میران اشیتارا کادامن
سهولت تولید کند تند خیلی تند تند تند متوسط خیلی تند متوسط خیلی کند
میزان رشد بعد از 10سال خیلی قوی متوسط خیلی قوی قوی متوسط متوسط قوی متوسط خیلی قوی
سهولت انتقل ضعیف قوی قوی خیلی قوی خیلی قوی قوی قوی قوی خیلی قوی
مقاومت به خشکی خیلی خوب ضعیف خیلی خوب ضعیف ضعیف ضعیف متوسط ضعیف متوسط
مقاومت به کلروز خیلی خوب ضعیف خوب ضعیف ضعیف قوی خیلی ضعیف ضعیف قوی
مقاومت به خفگی خیلی ضعیف متوسط متوسط خوب خیلی خوب متوسط خوب خوب متوسط متوسط خوب
مقاومت به پوسیدگی طوقه خیلی
حساس حساس حساس حساس متعمل متوسط حساس حساس حساس
مقاومت به نماتدهای گل حساس حاسیت گونه ای حاسیت گونه ای حساس ایمن مقاومت گونه ای مقاوم ایمن مقاوم
کود دهی و آبیاری:
تغذیه برای درخت بادام یک عامل زراعی عمده در باغداری است که در بهینه سازی بازدهی باغ ضرورت دارد .
برنامه کود دهی باید چنان باشد که تغذیه تبدیل به عامل محدود کننده نشود کود دهی منجر به بازدهی بهینه ، کاهش سال آوری و دوام عمر درخت می شود .
فیتروژن – نیتروژن مهمترین عنصر غذایی مورد نیاز یا کلید رشد و قدرت سالیانه درخت بادام است . کمبود نیتروژن به شکل رنگ سبز روشن در برگ و ضعف رشد سالانه شاخه ها تا حد صفر می شود و بازدهی هم کم می شود .
فسفر- فسفر عنصری است که در تامین انرژی لازم برای تنفس و فتوسنتز بسیار دخالت دارد . دادن مودهای فسفره هنگامی توصیه می شود که جبران کننده ی کمبودهای خاک باشد ، مواد فسفر دار کافی هستند مگر آنکه ساختار خاک نامرغوب و قلیایی باشد .
پتاسیم – پتاسیم در شیره ی سلولی گیاه و وظایف متعددی انجام می دهد . این عنصر میوه ترکیبات قندی می سازد و آنها را در میوه تثیت می کند این عنصر در خاک تثبیت می شود و تحرک کمتری دارد .
منیزیم – منیزیم عنصر سازنده سبزینه سازنده سبزینه گیاه ( کلروفیل ) است .
کلسیم – کلسیم عنصری است که فقط در اصلاح خاکهای خیلی اسیدی مصرفی می شود . خود کلسیم نیز یکی از عناصر اصلی غذایی در ساختار جدارهای سلولی شناخته شده است .
بادام درختی است مشهور به مقاومت و سازش با خشکی . در واقع گیاهی است که خاصیت تغییر پذیری مکانیکی جالبی در واکنش نسبت به محیط نشان می دهد .
آبیاری رشد آشکار حجم درخت و افزایش تعداد گل و مقدار تولید را امکان پذیر می کند .
منفی ترین اثر خشکی و کم آبی ، اختلال در سرعت رشد و تکامل گل آذینها و افزایش تعداد گلهای ناقص است که قادر به تلقیح و باروری نخواهد بود .
از سوی دیگر درختانی که در اواخر تابستان دچار کم آبی شوند قادر نیستند ذخایر خود را کامل کنند. به طور کلی آبیاری تضمین کننده ی تولید و کاهش دهنده تناوب است .
آبیاری به هر روشی که باشد باید از پاشیده شدن آب روی تاج درخت جلوگیری شود تا امکان ابتلای درخت به بیماریهایی چون فوزیکوکوم . به حداقل برسد .
سیستم آبیاری ثابت به گرانی قیمت آب از سایر روشها بهتراست .
اگر برای آبیاری بادام نیاز به نصب دستگاه آبیاری بارانی و غیره باشد گردش آبیارینیز باید زیادتر باشد و کمتر از حداقل 8-10 روز نباشد .
هرس و شکل دهی درخت :
هدف از هرس ، جهت دادن رشد درخت به سوی بار آور کردن آن و تسهیل عملیات زراعی در باغ است .
هرس سه مرحله متوالی دارد :
1- هرس شکل گیری درخت در 3 یا 4 سال اول بعد از کاشت درخت .
2- هرس باردهی که روی درختانی که به باردهیرسیده اند انجام می شود .
3- هرس بازسازی در درختهای پیر و کم بار
برای انجام هر یک از ای ن 3 مرحله چند راه وجود دارد :
1- آزاد گذاشتن رشد طولی طبیعی درخت ( بدون هرس ) که باروری درخت را تسریع می کند .
2- هرس شدید قسمتی از شاخه ها
3- هرس کامل یک شاخه
4- هرس یک قسمت از هر شاخه سبب تقویت بقیه همان شاخه می شود .
5- حذف کامل شاخه ضمن کاهش رقابت در مصرف غذایی ، سبب تقویت عمومی درخت می شود . ارقام کالیفرنیایی رقابتی گسترده دارند و باردهی زیاد در آنها سبب ضعف درخت می شود بنابراین تشکیل شاخه بندیهای ثانوی نیز هست .
نوع هرسی که بیشتر برای ارقام فرانسوی و باغهای با تراکم بالا توصیه می شود، هرسی است که در مجموع براشت مکانیکی را آسان کند .
رقم لوران به سبب شکل طبیعی آویزان و شاخه بندیهای باز و گشترده برای شکل دادن نسبتاً مشکل تر از سایر ارقام است .
تاریخچه اصلاح بادام :
توسعه ارقام مدیترانه ای
احداث باغهای بذری بادام مهمترین سیستم کاشت بادام در نواحی مدیترانه ای برای قرن ها متداول بود و این نواحی شامل سیسل ، ساردینیا ، مجورکا، مجمع الجزایر مایرا، یونان ، ترکیه و مراکش است .
ایتالیا مهمترین منطقه پرورش بادام بوده و ارقام زیادی در پوقلیا و سیسل گزینش شده است .
ارقام گزینش شده از منطقه پوقلیا عمدتاً دیرگل ، پوست سخت ، با درصد بالای دو قلوی مغز می باشد ولی ارقام گزینش شده از منطقه سیسل روزگل و میوه های خیلی پوست سخت و کم و بیش به شکل گرد هستند .
اسپانیا از نظر کاشت بادام از قدمت زیادی برخوردار است و در اغلب استانهای آن بادام به عمل می آید .
بیولوژی گل :
گل های بادام از نوع پریژنی است . امروزه ارقام خود شازگار و هم دگر سازگار وجود دارند زنبورهای عسل مهمترین حشرات گرده افشان کننده گل های بادام می باشند . بنابراین در دورگ گیریهای کنترل شده ارقام خود سازگار نیاز به اخته کردن گل ها نمی باشد و فقط کافی است که شاخه حاوی گل آنها را بوسیله پاره محافظت نمود . باد در گرده افشانی گلهای بادام تاثیر ندارد .
ارقام خودگشن نیاز به اخته کردن گلها دارند . اگر گلبرگ ها برداشته شوند در این صورت نیاز به ایزوله کردن گلها نمی باشد چون حشرات به گلهای بدون گلبرگ جلب نمی شوند .
دانه گرده در شرعت قبل از باز شدن گلها جمع آوری می شود اگر شاخه های بریده ، تهیه و نیاز سرمای آنها برطرف شده باشد و در یک محل بادهای معمولی اطاق قرار داده شوند شکوفا می کنند .
گرده های خشک شه برای چندین هفته دردمای معمولی اطاق طنده می مانند به ویژه اگر در یک دسیکاتور نگهداری شوند . برای نگهداری طولانی گرده ها را می توان دردمای 0 C درجه تا پایین تر نگهداری کرد .
گرده ها را از نظر زنده بودن می توان از طریق جوانه زنی آنها در محلول آکار و سازکارز آزمایش نمود . دانه های گرده ایکه لوله گرده آنها حداقل به اندازه طول خود دانه گرده ظاهر می شوند دانه گرده جوانه زده منظور می گردد.
جمع آوری و آماده سازی بذر :
وقت یکه پوست سبز بادام شکاف بر می دارد ، میوه ها آماده برداشت می شوند میوه ها بعد از برداشت خشک شده و انبار می شوند . بذر بادام دارای نیاز سرمایی به مدت 3 الی 4 هفته یا بیشتر می باشد . بذر ممکن است در زمین اصلی در پاییز کاشته شوند و به طور طبیعی نیاز سرمایی خود را برطرف کنند .
رشد دانهال ها :
سال اول : دورگ گیری در بهار انجام می شود و بذور دورگ در پاییز جمع آوری می گردد و بعد از استراتیفیه نمودن در گلخانه کشت شده تا جوانه زنند .
سال دوم – انتقال دانها ل ها از گلخانه به محل آزمایش (باغ ) و کاشتن آنها به فواصل 1 تا 2 مترانجام می گیرد و درختان به طور فشرده رشد می کنند و مراقبت از دانهال و یادداشت برداری فنولوژیکی و پومولوژیکی درختان صورت می گیرد .
سال سوم – اگر دانهال ها خوب رشد کنند شروع به گل دهی می کنند ولی اغلب گلها بعداً ریزش می کنند .
سال چهارم – درختان در این سال گل و مقداری میوه تولید می کنند .
سال پنجم – اگر شرایط آب و هوایی خوبی وجود داشته باشد در این سال گل ومحصول خوبی تولید می شود .
روش های آزاد سازی ( معرفی رقم ) :
وقتی که یک رقم بادام جدید معرفی می شود فقط بعد از آن قابل توزیع و استفاده عموم قرار می گرد که عاری از ویروس شناخته شود . روش های محک زنی برای شناسائی این ویروس ها شناخته شده .
اگر آزمون محک زنی مثبت باشد در این صوت می توان به وجود یک یا چند ویروس پی برد ، درخت انتخاب شده حذف می شود و سایر منابع ارزیابی می شود . اگر هیچ نوع منابع پاک و عاری از ویروس در دسترس نباشد ، رد اینصورت یم توان بسیاری از ویروس ها را به طور موفقیت آمیز از گیاه مادری آلوده به بادام از طریق گرما درمانی حذف نمود .
روشهای اصلاح :
گرینش ارقام گونه P.dulcis
اهلی شدن و گسترش آن نخست در آسیا صورت گرفته و بعداً در نواحی مدیترانه ای بادام بدون شک از طریق بذر بوده چون بذر به مدت طولانی قابل نگهداری و همچنین تا مسافتهای دور قابل انتقال است .
توده باغهای بذری بادام اغلب همراه با انجیز و زیتون های وحشی سایر محصولات مدیترانه ای مشاهده می شود .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 20 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
چکیده:
بنتونیت ی سنگ رسی با خاصیت ویژه ای می باشد. رنگ این سنگ در حالت هوازده سبز روشن و سبز مایل به زرد است و ترکهایی مثل ترکهای موم سفت در آن موجود می باشد. وقتیکه یک تکه از این سنگ را خیس کنیم به چند برابر حجم خود افزایش پیدا می کند و در اثر شکسته شدن به یک خمیر صابونی تبدیل می شود.
به طور کلی بنتونیتها به سه دسته تقسیم می شوند:
1- بنتونیت با تورم زیاد یا بنتونیت سدیم
2- بنتونیت با تورم کم یا بنتونیت کلسیم
3- بنتونیت با تورم متوسط یا بنتونیت متوسط
بنتونیت فعال به خاکهایی گفته می شود که با یک ماده شیمیایی تغییراتی در آن بوجود آورند. فعال سازی بنتونیتها بیشتر با استفاده از محلول آب نمک برای تعویض یونهای کلسیم با سدیم است که با این عمل خاصیت تورمی و تعلیق پذیری بنتونیتها افزایش پیدا می کند.
گل سرشور یا رس رنگ زدا یا رس چربی زدا که احتیاج به فعال سازی ندارد و مصرف فعلی آنها برای تهیه گل حفاری، رنگ زدایی، خالص کردن روغنهای معدنی، جذب روغن از کف کارگاهها و غیره می باشد.
در فصل اول بنا به توضیح مختصری که داده شد علاوه بر تعریف و تقسیم بندی بنتونیت، مصارف و کاربرد آن از جمله استفاده بنتونیت در گل حفاری- گندله سازی- بی رنگ کننده- مصارف کشاورزی- مواد سمی- کودها- کاتالیزور- مصارف ساختمانی و سایر مصارف موردبحث و بررسی قرار گرفته است.
کانسارهای بنتونیت در شش منطقه ایران پدید آمده است که بشتر آنها در ارتباط با فعالیتهای ولکانیکی سنوزوئیک است که کلیه خصوصیات و مشخصات به تفصیل در فصل دوم آمده است.
در فصل سوم کلیه آزمایشات مربوط به بنتونیت معادن موجود در ایران مورد ارزیابی قرار گرفته است. در قسمت آزمایشگاه بنتونیت برای پی بردن به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی بنتونیتهای ارسالی از معادن فعالیت های گوناگونی و برای تشخیص اینکه بنتونیت های استخراج شده در کدامیک از مصارف صنعتی قابل کاربرد می باشند انجام می گیرد.
مقدمه:
میلیونها سال مواد معدنی در دل خاک مدفون بوده اند و بشر به پیروی از نیازهای تدریجی خود اقدام به کشف و بهره برداری از آنها نموده اند و پس از آن اعمال فرآیندهای مناسب محصولات قابل استفاده در مورد امور مختلف از آنها بدست آورده است. تنوع مواد معدنی و کاربردهای متعدد هریک از آنها سبب شده است که این مواد بطور چشمگیری در زندگی روزمره ایفای نقش کرده و در نتیجه استخراج معادن شاخه ای از فنون و علوم متداول گردید. مسلم است که بخش عمده ای از نیازهای بشر باید از زمین تأمین شود و پتانسیل کشاورزی و ذخایر معدنی از منابع اصلی تأمین این نیازها بوده است. ارتباط کشاورزی، صنعت و معدن با یکدیگر جای هیچ گونه بحثی ندارند. لذا نمی توان هیچ یک را بر دیگری ترجیح داد و در مسیر تمدن بشر هریک جایگاه مخصوص به خود دارند.
بدیهی است که معادن به عنوان تأمین کننده مواد اولیه صنایع موردتوجه قرار می گیرند همیشه سعی بر این بوده که استخراج مواد معدنی به صورت اقتصادی و امن صورت گیرد بدین منظور علاوه بر مطالعه گزارشها و نتیجه کارهای معادن مختلف دنیا تحقیقات پیوسته ای در زمینه چگونه گی اکتشاف، بهبود تکنیک استخراج و کشف و کاربردهای جدید مواد معدنی صورت می گیرد و امروز معدن کاری و صنایع معدنی اقلام بسیار بزرگی از درآمد برخی از کشورها را تشکیل می دهد.
فصل اول
مصارف بنتونیتهای موجود در طبیعت و نحوه پیدایش
1-1- تعریف بنتونیت
بنتونیت یک ماده معدنی از دسته رسها و شبه رسها است که از کانی مونت موریونیت و به مقدار کم بیدلیت (نوع پرمایه تر از بنتونیت آلومینیوم دار) تشکیل شده است.
اصطلاح بنتونیت برای اولین بار در سال 1898 توسط نیت (Knight) به خاک رسی که از شیل بنتون در آن زمان استخراج گردید، اطلاق شد. نام شیل بنتون نیز از کوه فورت بنتون که در 400 مایلی شمالی رودخانه راک (Rock) قرار دارد گرفته شده است.
در اوایل قرن بیستم چندین زمین شناس تشخیص دادند که اصولاً بنتونیت در لایه های سنگهای کرتاسه و ترشیری بوده و از مواد آتشفشانی حمل شده منشأ می گیرد این تشخیص آنها را به خاستگاه بنتونیت که توسط راس و (Roos) شانون (Shannon) عنوان شده بود هدایت کرد. به نظر آنها بنتونیت اساساً سنگی است مرکب از یک شبه رس متبلور که از تغییر حالت شیشه ای به حالت بلوری یک ماده آذری شیشه ای که (معمولاً اغلب توف یا خاکستری آتشفشانی است) در اثر هوازدگی شیمیایی تشکیل شده است و اکثراً دارای مقادیر مختلفی از دانه های دیگری است که به صورت بلور در شیشه آتشفشان وجود داشته اند.
این دانه های بلورین فلدسپات (معمولاً ارتوکلاسز و الیگوکلاز) بنتونیت، کوارتز پیروکسین ها زیرکون و انواع دیگر کانیهای مختلف مخصوص سنگ آذرین است.
موروثی با باقت بی فرنژانس بالا، کیلواژ آسان، مشخصه کانی شبه رس دارابودن شکل میکائی توف یا خاکستر بوده و معمولاً مونت موریونیت و یا مقدار اندکی بیدلیت است.
توصیف فوق برای بنتونیت به عنوان یک کانی سنعتی این مشکل را به وجود می آورد که طبق بنتونیت محدود به خاکستر توف و ماده اولیه شیشه ای، این تعریف و براساس خاستگاه اعلام شده آتشفشانی می گردد و کانسارهای مطبق دارای کانیهای رسی که بر این تعریف انطباق داشته ولی نمی توانند بنتونیت نامیده شوند. خاستگاه نامعلوم دارند و یا فاقد مواد اولیه شیشه ای می باشند از طرف دیگر بسیاری از کانسارها در غرب امریکا و سایر نقاط دنیا که استخراج و بنام بنتونیت بفروش می رسند با تعریف فوق مطابقت ندارد.
شاید مهمترین تعریف برای بنتونیت بعنوان یک کانی صنعتی توصیف ارائه شده توسط گریم (Grim.A.R) در مادرید اسپانیا در سال 1972 است.
طبق این تعریف بنتونیت، خاک بنتونیت خاک رسی است که ذاتاً از کانیهای اسمکتیت بدون توجه به خاستگاه آن تشکیل شده است.
با این تعریف اختلاف بین بنتونیت عنوان شده توسط زمین شناسان و بنتونیت صنعتی از بین رفته و مشکل رسهای اسمکتیتی که از سنگهای آذرین غیر از توف خاکستر یا شیشه تشکیل شده، یا اسمکتیت هایی که رسوبی بوده و منشأ نامعلومی دارند حل می شود. در هر صورت وقتی بنتونیت با این تعریف و معنی بکار می رود جزو سنگهای دارای بیش از یک کانی محسوب و در خیلی از موارد تشخیص آن از کل سر شور (Fullers Earth) ممکن نخواهد بود. بنتونیت ها را به چندین طریق تقسیم بندی می نمایند که یکی از این روشها تقسیم بندی برمبنای ظرفیت تورمی آنها در حالت تر یا مخلوط با آب است. چنانکه بنتونیت هایی که دارای یون سدیم Na+ غالب یا یون سدیم قابل تعویض فراوان می باشند ظرفیت تورمی خیلی زیادی از خود نشان می دهند و وقتی به آنها آب اضافه شود، توده های ژل مانندی را تشکیل می دهند.
ظرفیت تورمی بنتونیت هایی که کلسیم قابل تعویض آنها از سایر یونها بیشتر است (Ca++) کمتر از نوع سدیم دار آن است. بعضی از انواع کلسیم دار کمی بیش از رسهای معمولی متورم می شوند و در آب به صورت گلوله های ریز با دانه های به هم چسبیده در می آیند.
بنتونیتهای دارای کلسیم و سدیم متوسط، بنتونیتهای مخلوط نامیده می شوند. تمایل این نوع به تورم متوسط بوده و ژل کم حجمی را نسبت به نوع سدیم دار (با وزن مساوی) تشکیل می دهند.
بنابراین با توجه به موارد بالا بنتونیتها را به سه دسته زیر تقسیم می کنند:
الف) بتونیت با تورم زیاد یا بنتونیت سدیم
ب) بنتونیت با تورم کم یا بنتونیت کلسیم
ج) بنتونیت با تورم متوسط یا بنتونیت متوسط
در صنعت به بنتونیت ها با تورم کم و متوسط عنوان ساب بنتونیت (Bentonite Sub) اطلاق می گردد.
بنتونیت در امریکا برحسب محل جغرافیایی کانسار و همچنین کاربردهای آن تقسیم بندی می کنند مثلاً:
بنتونیت های جنوبی، به بنتونیت های کلسیم کم تورم واقع در کنار خلیج مکزیک گفته می شود.
بنتونیت وایومینگ یا غربی، به بنتونیت های سدیم با تورم زیاد واقع در وایومینگ و ایالات نزدیک آن گفته می شود.
بنتونیتهای گل حفاری بنتونیتهای چسبیده مصرفی در ماسه ریخته گیری و بنتونیت چسبیده یا کونیتی با توجه به مصرف آنها توسط بازرگانان عنوان می شود.
سایر عناوین مثل بنتونیت ییلد بالا و ییلد پایین، بنتونیت ژل بالا و پایین، بنتونیت با مقاومت زیاد و کم نیز برای تشخیص بنتونیت از نظر کیفی در بازار مصطلح است.
تقسیم بندی مختلف دیگری نیز وجود دارد که خیلی مودر توجه نیست. بنتونیت دارای چنان انواع گوناگونی است که بعضی از آنها در تقسیم بندی متعارف نمی گنجد یکی از این بنتونیت ها مکتوریت است که دارای خاصیت تورمی زیادی بوده و از نوع اسمکتیت لیتیم دار است که عمدتاً در کالیفرنیا و ایالتهای هم جوار آن قرار دارند و نمی توانند جزو بنتونیتهای وایومینگ قرار گیرند و حتی در غرب قرار نگرفته اند تا جزو بنتونیتهای غربی محسوب گردند. غیر از آن بنتونیت هایی هستند که منیزیم (Mg++) و یا هیدروژن (H+) فراوان داشته و یا یون قابل تعویض غالب دارند. این نوع بنتونیت سدیم یا کلسیم دار نبوده و ظاهراً بعضی از آنها خاصیت تورمی کمی داشتند و بقیه ظرفیت تورمی نسبتاً بالایی دارند.
بنتونیت های دیگری نیز وجود دارد که بنتونیتهای پتاسیم (K) بنتونیت یا متابنتونی نامیده می شوند. این بنتونیت ها در سنگ های پالئوزوئیک نواحی آپالاچی و دره می سی سی پی و جاهای دیگر یافت می شوند و ظاهراً از خاکسترهای آتشفشانی تشکیل شده اند. عموماً دارای ایلیت و مخلوطی از کانی های لایه ای هستند. پیشوند متا در متابنتونیت از متامورفیسم می آید، چرا که عقیده بر این است که این نوع بنتونیت به وسیله عمل دگرگونی با درجه پائین یا دیاژنز پدید آمده است. سابقاً از این نوع بنتونیتها برای خالص کردن چربی خوک استفاده می گردند.
گل سرشور (Fullers Earth) یا رس رنگ زدا یا رس چربی زدا به رسها یا سایر مود خاکی دانه ریز گفته می شود که بدون احتیاج به فعال سازی مصنوعی کم و بیش رنگ زدا و جاذب رطوبت بوده و برای مصارف دیگر نیز بکار می روند از نظر ترکیبی یا کانی شناسی ویژگی خاصی ندارد. این عنوان برای اولین بار به خاکهایی که برای شستشو و پاک کردن پشم بکار می رفت اطلاق گردید. عمل آن در این شستشو جداکردن روغن و کثافت از پشم بود. نیم قرن پیش وقتی متوجه شدند که مردم محلی از این خاکها برای چربی زدایی و تمیزکردن پشم استفاده می کنند پرسشهایی را شروع کرده و مشاهده کرده اند که این خاکها توانایی رنگ زدایی و خالص کردن روغنهای معدنی نباتی و حیوانی را نیز دارند.
مصرف فعلی آنها بیشتر برای رنگ زدایی و خالص کردن روغنهای معدنی است ولی در مصارفی چون جذب روغن از کف کارگاهها و در بعضی موارد جهت تهیه گل حفاری و به عنوان پرکننده که خواص غیر از جاذب بودن می باشد نیز بکار می روند.
رسهای سفیدکننده (Bleeching clays) به خاکهای فعال طبیعی یا سایر بنتونیتها و رس های دیگر (مثل بوکسیت) اطلاق می شود که بوسیله اسید بصورت صنعتی فعال می شوند البته به رسهای طبیعی فعال نیز که دارای این خاصیت هستند رس سفید کننده گفته می شود و هردو نوع جزو رسهای جاذب نیز دسته بندی می گردند. عنوان رسهای جاذب نیز به خاکهای فعال طبیعی که به عناوین مختلف بمنظور جذب بکار می روند گفته می شود. این خاکها غیر از آنهایی است که برای عمل آوردن روغن بکار می روند.
خاک اسیدی طبیعی (Acid Earth Natural) یا خاک اسیدی (Acid Erth) به بعضی از انواع آناپواژیت گفته می شود که در آنها مقداری از یون ئیدروژن یا یون کلسیم و منیزیم جانشین شده باشد.
بنتونیت فعال به خاکهایی گفته می شود که با یک ماده شیمیایی تغییراتی در آن بوجود آورند.
این تغییر باعث ایجاد خصوصیات جدید یا تقویت خاصیت موجود در آنها می گردد. در بیشتر موارد که فعال سازی با اسید انجام می گردد به فعال سازی اسیدی مشهور است و محصول به دست آمده را بنتونیت فعال اسیدی می نامند خاکهایی که استعداد فعال شدن اسیدی دارند در اثر این عمل خاصیت رنگبری و سفیدکنندگی شدید پیدا می کنند.
نوع دیگر فعال سازی تعویض یون کلسیم در بنتونیتهای کلسیم دار با یون سدیم است که بیشتر با استفاده از محلول آب نمک یا کربنات سدیم (سودالش) یا مواد شیمیایی دیگر انجام می گیرد تا بنتونیتهایی که دارای خاصیت تورمی و تعلیق پذیری کمی هستند و خیلی برای تهیه ماسه های ریخته گری مناسب نیستند و یا ییلد آنها برای مصرف در گل حفاری پایین است، تقویت شوند.
بدلیل اهمیت این موضوع و همچنین بدلیل عرضه شدن بنتونیت های فعال شده تحت عنوان بنتونیت فعال در بازار نسبت به شرح فعال سازی بنتونیت بخصوص فعال سازی اسیدی در انتهابی مبحث (انواع کانیهای موجود در طبیعت) اشاره خواهد شد.
عنوان اورگا بنتونیت به مونت موریوتی گفته می شود که از واکنش بنتونیت اوکتارسی لامین (octadeylamin) با فرمول (C18H37NH4) حاصل می شود و نام تجاری آن ایوژل (Ivegel) است. شکل پذیری مونت موریونت در درجه حرارت 100 الی 150 درجه سانتیگراد با از دست دادن آب کاهش یافته و خواص خاک رس کائولینیتی و ایلیت را بخود می گیرد و شکل پذیری آن بلافاصله پس از اضافه کردن آب به خوبی انجام نمی گیرد بلکه باید پس از اضافه کردن آب مدتی به حال خود گذاشته شود تا این خاصیت به حالت ایده آل برسد.
2-1- مصرف و کاربرد بنتونیت
بنتونیت به دلیل خواص نرم بودن، تورم پذیری، کلوئیدی و خوب مخلوط شدن با آب، خمیری شدن، پلاستیک شدن، چسبندگی و چسبانندگی، جاذب بودن و غیره دارای مصارف پرشماری است از جمله گل حفاری، عامل چسباننده در ماسه های ریخته گری، جلوگیری از نفوذ آب از سدها و کانالها و استخرهای آب، عامل شفاف کننده مایعات به خصوص آبمیوه ها، زلال کردن آب و صاف کردن مایعات از جمله پارافین، گندله کردن مواد معدنی از جمله سنگ آهن، گلوله کردن غذای دام، حیوانات اهلی، ناقل در رنگها و سایر مواد اسپری شدن چون سموم گیاهی و حیوانی پرکننده در خیلی از صنایع از جمله کاغذ و رنگ و غیره و صنایع پاک کننده از جمله صابون سازی، تهیه بعضی از انواع سرامیک جهت تکمیل فرمول بدنه یا لعاب، تهیه سموم کشاورزی و دفع آفات نباتی، صنایع داروسازی، بعنوان فیلتر، به عنوان کاتالیزور، رنگبری روغنهای صنعتی، نفتی و خوراکی، جداکردن صمغ از بنزین، لجنهای اسیدی از روغنها، آتشفشانی، صنعت کرم ابریشم، در معادن ذغال سنگ جهت فرونشاندن آتش و یا برای پوشش دیواره های محل استخراج شده جهت ممانعت از وورد هوا و ممانعت از خودسوزی زغال و غیره.
مونت موریونت یا بنتونیت ها را با توجه به کاربردهای فراوان آنها به طور خلاصه به شرح زیر دسته بندی می نمایند.
بنتونیت کلسیم
بنتونیت سدیم
مونت مورینت معروف به خاک اسیدی
کاربرد این بنتونیتها به طور خلاصه بدین شرح می باشد.
بنتونیت کلسیم:
در ماسه ریخته گری، جاذبه های روغن و گریس، فیلترکردن و تصفیه، غذای دام و حیوانات اهلی
بنتونیت سدیم:
گلهای حفاری، ماسه ریخته گری، گندله سازی، غذای حیوانات، نیازهای مهندسی سویل
مونت موریونیت معروف به خاک اسیدی:
کف لانه های حیوانات خانگی، جاذب گریس و روغن، روان سازی، ناقل رنگ و غیره
ارزش بنتونیت سدیم بیشتر به دلیل چسبندگی و چسبانندگی آن می باشد در صورتیکه بنتونیت کلسیم و خاکهای طبیعی فعال بیشتر بدلیل خواص جاذب بودن، کاتالیزوری، توان تعویض کانیونی و بالاخره چسبانندگی آنها ارزشمند است.
3-1- گل حفاری
بنتونیت بدلیل تعلیق پذیری واستاندارد سیلان در غلظت های بالا و قدرت آب بندی در اثر تورم از حدود 70 سال پیش بعنوان گل حفاری مصرف می شود. این نوع بنتونیت بیشتر از نوع سدیک یا تورم پذیر است. بنتونیت کلسیم یا خاک اسیدی بندرت برای این کار مصرف می شود. برای این کار بنتونیت را به صورت گل (مخلوط ساده بنتونیت با آب) که به گل وانیلا (Vanilla) معروف است در می آورند و در چاهها و گمانه های حفاری تزریق می کنند تا دیواره آنها را بصورت ژل پوشانده، ترک و شکافهای دیواره گمانه ها را پرکرده و موجب کاهش آب (افت آب) تزریقی در گمانه گردد. لیزی و سیلان آن (در اثر جریان یابی) حرکت دستگاه حفاری را در گمانه ها آسانتر می نمایند.
در گمانه هایی که در کناره دریا و یا در میان سازندهای آبدار حفر می شود تزریق بنتونیت به تنهایی یا با مواد دیگر مانع نفوذ بیش از حد آب بداخل این گمانه ها می شود. برای آزمایش تعلیق پذیری 5/22 گرم بنتونیت را با 350 سانتی متر مکعب آب مقطر مخلوط کرده و زمان تعلیق و غلظت آنرا تعیین می کنند و با غلظت سنج مخصوص در 300 تا 600 دور یید (Yield) آنرا اندازه گیری می نمایند که ییلد موردنظر حداقل بایستی 90 bbl درهر تن باشد. این مخلوط را سپس از فیلتر پرس تحت فشار گذرانده و حجم آب بدست آمده را اندازه گیری می کنند.
روش دیگر آزمایش سرندتر است. برای این کار 1 گرم بنتونیت با نرمی مش 200 تا 350 سانتی متر مکعب آب مخلوط کرده و از سرند مخصوص می گذرانند. باقی مانده روی الک خشک کرده و وزن می نمایند تا درصد بنتونیت ردشده از سرند تعیین شود. این رقم نباید از 205 درصد بیشتر باشد و در مورد آتاپولوژیت این رقم 8 درصد است.
بیشترین کاربرد بنتونیت برای گل حفاری در ده سال 1971 تا 1981 در سال 1981 بوده است.
چنانچه کشورهای غربی در این سال حدود 8/1 میلیون تن در چاههای نفت مصرف کرده اند که اغلب از نوع سدیک بوده است. در این میان امریکا بزرگترین مصرف کننده در این صنعت است و در سال 1981 به تنهایی حدود 940 تن، یعنین صف مصرف دنیای غرب را به خود اختصاص داده است. در جایی که آب معدنی در ناحیه حفاری مانع کار شود از رسهای نوع هورمیت یا به عبارتی آتاپولژیت و سپیولیت بجای بنتونیت استفاده می کنند. جداکثر رطوبت بنتونیتی که برای گل حفاری به کار می رود بطور استاندارد و برای زمان تحویل و حمل 100 درصد برای بنتونیت و 61 درصد برای آتاپولژیت است.
ماسه به تنهایی قابلیت چسبندگی ندارد. اگر قالبهای ریخته گری با ماسه خالص ساخته شوند قبل یا در موقع ریخته گری از هم پاشیده می شوند. برای جلوگیری از این قضیه از خاصیت چسبندگی بنتونیت استفاده می شود. به ماسه های ریخته گری، مقداری بنتونیت که از 15 درصد تجاوز نمی کند، می افزایند.
این ماسه ها بنتونیت دار جهت فرم دادن فلزات و آلیاژها به صورت ریخته گری بارها مورد استفاده قرار می گیرند فاصله زمانی استفاده مجدد ممکن است از یک ساعت کمتر باشد و چون فلزات با درجه حرارت بالا در قالب ریخته می شوند بنابراین ممکن است باعث از بین بردن خواص مطلوب بنتونیت مخلوط شده با ماسه گردند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 186 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
1- 1 مقدمه :
کمبود ید سلامتی انسان ها را از راه های مختلف به مخاطره می اندازد. مهمترین تأثیر منفی کمبود ید، عدم رشد مغز انسان است. بعضی از عوارض ناشی از کمبود ید، در صورت بروز، غیر قابل جبران می باشند اما همه این عوارض به طور کلی و به سادگی با استفاده از یک سری تکنیک ها و روش های افزودن ید به مواد مصرفی قابل پیش بینی هستند، به طوری که مسئولین بهداشت و سلامتی و سازمان های بین المللی به طور فزاینده ای تشخیص داده اند که پیش گیری از عوارض ناشی از کمبود ید یک هدف قابل حصول می باشد که منافع زیادی برای مردم جهان خواهد داشت.
روش های اضافه کردن ید :
الف- نمک ایده آل ترین وسیله برای اضافه کردن ید است زیرا هر فردی به طور روزانه احتیاج به حد معمولی از نمک خواهد داشت. تکنیک های اضافه کردن ید به نمک بسیار ساده هستند. ضمن اینکه اضافه کردن ید، ظاهر و مزه نمک را تغییر نمی دهد.
ب- اضافه کردن ترکیب ید دار به آب آشامیدنی.
پ- توزیع قرص های حاوی ترکیبات ید.
ت- تزریق روغن های حاوی ترکیبات ید.
نحوه ید دار کردن نمک:
الف- مخلوط کردن خشک: این روش برای نمک پودر مورد استفاده قرار می گیرد.
ب- اضافه کردن ترکیبات ید به صورت قطره ای: که برای نمک کریستال مورد استفاده قرار می گیرد.
پ- روش اسپری کردن.
ت- تماس محلول اشباع شده نمک و ترکیبات ید با هم و سپس خشک کردن نمک.
از بین روش های فوق الذکر روش اسپری کردن و مخلوط کردن خشک کوفقیت آمیز تر از سایر روش ها هستند.
با توجه به اهمیت مصرف ید و تأکید مسئولین بر توزیع سراسزی نمک های ید دار، توجیه اقتصادی اجرای این طرح مناسب بوده ضمن اینکه با اجرای این طرح، می توان بستر مناسبی را برای اشتغال نیروهای ماهر و نیمه ماهر فراهم آورد که با توجه به ماهیت صنایع غذایی بانوان می توانند سهم بسزایی در آن داشته باشند.
1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :
تولید و بسته بندی نمک ید دار
محل اجرا :
1 – 3 – مشخصات متقاضیان :
نام نام خانوادگی مدرک تحصیلی تلفن
1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :
با توجه به اهمیت مصرف ید و تأکید مسئولین بر توزیع سراسزی نمک های ید دار، توجیه اقتصادی اجرای این طرح مناسب بوده ضمن اینکه با اجرای این طرح، می توان بستر مناسبی را برای اشتغال نیروهای ماهر و نیمه ماهر فراهم آورد که با توجه به ماهیت صنایع غذایی بانوان می توانند سهم بسزایی در آن داشته باشند.
1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :
این طرح از جهات گوناگون برای جامعه مفید است ، شکوفایی اقتصادی و خودکفایی در تولید یکی از محصولات ، سوددهی و بهبود وضعیت اقتصادی ، اشتغالزایی ، استفاده از نیروی انسانی متخصص در پرورش کالای داخلی و بهره گیری از سرمایه ها و داشته های انسانی در بالندگی کشور .
1 – 6 - وضعیت و میزان اشتغالزایی :
تعداد اشتغالزایی این طرح 7 نفر میباشد .
تاریخچه و سابقه مختصر طرح :
ید یکی از ریز مغذیهایی است که به میزان 20 تا 50 میلی گرم در بدن انسان وجود دارد ، که حدود 70 تا 80 درصد آن در غده تیروئید وجود دارد. این ریز مغذی که مقدارش بسیار ناچیز است چه تأثیر سوئی بر رشد مغزی و جسمی انسان دارد. حدود یک میلیارد نفر از کمبود ید رنج می برند و 20 میلیون نفر گواتر دارند . در ایران به طور گسترده کمبود ید وجود دارد . چند سالی است که وزارت بهداشت و وزارت صنایع اقدام به تهیه نمک ید دار برای رفع این مشکل کرده اند.
ید در مواد غذایی مختلفی وجود دارد ، بهترین منابع غذایی ید انواع سبزی های سبز و ریشه ها مثل اسفناج است .
وجود ید در مواد غذایی بستگی به وجود آن در خاک منطقه دارد. اگر خاک منطقه ای از نظر ید فقیر باشد غذاهای تولید شده در آن منطقه از نظر ید فقیر خواهد بود. اگر ید آبی در منطقه ای از 2 میکروگرم در لیتر کمتر بود ، مسلماً مشکل کمبود ید در آن منطقه وجود دارد . بعد از سبزی ها و میوه ها طبیعتاً فرآورده های دریایی مخصوصاً ماهی های آب شور ، مهمترین منبع ید هستند. با وجود این بستگی به آب دریا دارد که ید در آن وجود دارد یا نه . به عنوان مثال بر اساس بررسی های انجام شده آب دریای خزر از ید فقیر است و بر عکس آب خلیج فارس از نظر ید غنی است. بنابراین درست نیست که بگوئیم همه فراورده های دریا از ید غنی هستند .
ید در دستگاه گوارش به راحتی جذب می شود ، پس از جذب به غده تیروئید می رود، قسمت قابل توجهی از آن توسط غده تیروئید برداشت می شود و راه دفع ید از طریق ادرار است. بنابراین یکی از آزمایشهایی که می توان برای تشخیص ید انجام داد ، اندازه گیری ید خون است.
البته ید به اشکال مختلف در خون وجود داردکه به دلیل غیر قابل نفوذ بودن ، ید متصل به پروتئین در درون گلبول ها ، برای اندازه گیری از این نظر مناسب است.
ید با اسید آمینه تیروزین ترکیب می شود و در ابتدا مونو ید و تیروزین و دی ید و تیروزین و سپس تری ید و تیروزین و تترا ید و تیروزین را تشکیل می دهد . تترا ید و تیروزین با تیروگلوبولین ترکیب می شود و بدین ترتیب در غده تیروئید ذخیره می شود .
در صورت وجود کمبود ید یا به هر دلیلی که غده تیروئید بزرگ شود ، فرد دچارگواتر میشود.
دو نوع گواتر وجود دارد که عبارتند از :
• گواتر ساده
• گواتر سمی
در گواتر ساده علی رغم اینکه غده تیروئید بزرگ می شود اما با مکانیسم های جبرانی تیروکسین کافی تهیه می شود . بنابراین مشکلی از نظر تیروکسین نداریم. منتها غده تیروئید بزرگ شده است. در صورتیکه در گواتر سمی تیروکسین کافی تولید نمی شود و سلامتی فرد به طور جدی در معرض خطر قرار می گیرد و باید اقدامات پزشکی صورت گیرد. اگر درمان دارویی موثر نشود، عمل جراحی صورت می گیرد .
در بررسی های علمی گواتر درجه بندی می شود :
گواتر درجه یک ( A) : بزرگی غده تیروئید در آن قابل لمس نیست. در معاینه زیر انگشتان پزشک معالج لمس می شود.
گواتر درجه یک ( B ) : بزرگی غده به گونه ای است که اگر فرد سر را بالا نگاه دارد و آب دهانش را قورت دهد. از حرکتی که در این ناحیه ایجاد می شود ، بزرگی غده تیروئید قابل رویت است.
گواتر درجه دو : هنگامی که بیمار سرش را راست نگه می دارد غده قابل رویت است.
گواتر درجه سه : غده کاملاً بزرگ است ، به طوری که از فاصله دور هم نمایان است در این حالت ممکن است پوشیدن و در آوردن لباس برای بیمار مشکل ایجاد کند.
اگر مادر در دوران بارداری دچار کمبود باشد احتمال اینکه فرزند کرتین یا عقب مانده ذهنی به دنیا آید زیاد است . در مناطقی که کمبود ید وجود دارد توجه به دختران در سنین بلوغ و مادران باردار اهمیت ویژه ای دارد . زیرا عدم توجه به دوران بارداری خطر تشکیل غده تیروئید ناقص و در نتیجه تولد نوزاد کرتین یا عقب مانده ذهنی را بالا می برد.
در مناطقی که کمبود ید وجود دارد مشکل کمبود ید را از طریق زیر می توان جبران کرد :
• مواد غذایی را از جایی وارد کنیم که مطمئن باشیم غنی از ید است .
• اضافه کردن ید به نمک طعام ، شکر و آب .
اما ثابت شده است که بهترین شیوه استفاده از نمک ید دار است که وزارت بهداشت و صنایع چند سالی است که نمک ید دار تهیه شده در دسترس همگان قرار می دهد .
البته اگر در منطقه ای کمبود ید وجود نداشته باشد ، مصرف نمک ید دار نگران کننده نیست. مقدار یدی که در نمکها وجود دارد ، حتی اگر برابر این مقدار هم باشد عارضه و مشکلی ایجاد نمی کند.
علاوه بر کمبود ید که می تواند ایجاد گواتر کند . در برخی از مناطق آب های آلوده نیز می توانند باعث ایجاد گواتر شوند . در مناطقی که آب های زیر زمینی بالاست و نزدیک به دریا هستند به علت آلوده شدن آب آشامیدنی با آب فاضلاب میتوانند ایجاد گواتر کنند.
بعضی از مواد غذایی که دارای ترکیبات گوگردی هستند مثل شلغم و کلم گواتر زا هستند.
دو سوم ید موجود بدن، در غده تیروئید است؛ به علّت اینکه غده تیروئید متابولیسم را کنترل میکند و ید در کار این غده بسیار مؤثر است. کمبود این ماده معدنی میتواند به تدریج موجب اختلالات روانی، اضافه وزن، سستی و بیحالی گردد.
این عنصر پنج عمل مهم در بدن انجام میدهد:
• سبب رشد متناسب میشود.
• در نشاط روانی مؤثر است
• در داشتن پوست، مو، ناخن و دندان های سالم مؤثر است.
• در رژیم لاغری به منظور سوزاندن چربیهای اضافی بدن به شما کمک میکند.
• انرژی بیشتری به شما میبخشد.
منابع طبیعی ید
گیاهانی که در زمینهای سرشار از ید رشد کرده اند و همچنین پیاز و تمام غذاهای دریایی از این ذسته میباشد.
چرا و چگونه نمک یددار مصرف کنیم؟
ید یک عنصر حیاتی برای زندگی انسان است که به صورت عمده در خاک یافت میشود. البته خاک بسیاری از مناطق جهان حاوی مقادیر کافی از این ماده مغذی ضروری نیست و لذا محصولات کشاورزی و فرآوردههای دامی این مناطق، دچار کمبود ید هستند. بدین ترتیب رژیم غذایی انسانها که به این منابع وابسته است نیز به مقدار کافی ید نخواهد داشت.
مقدار ید مورد نیاز یک فرد بالغ به طور متوسط ۱۵۰ میکروگرم در روز است (یک مقدار جزئی که میتواند به اندازه سر سوزن باشد) و مقدار مورد نیاز ید در تمام طول عمر متوسط انسان یک قاشق چایخوری است. ید به خصوص در اوایل دوران کودکی، بلوغ، حاملگی و شیردهی، به دلیل افزایش نیاز فیزیولوژیک بدن، بیشتر مورد نیاز است و دریافت مقدار کافی آن اهمیت حیاتی دارد.
گواتر حداقل اختلالی است که در اثر کمبود ید به وجود میآید. فرد مبتلا به گواتر به سرعت خسته میشود و فعالیت کمتری نسبت به افراد طبیعی دارد. در دوران بارداری در صورتی که جنین به مقدار کافی ید دریافت نکند، مغز در حال رشد او قادر به ایجاد شبکهای متراکم از ارتباطات سلولهای مغزی نخواهد بود و توانایی ذهنی او قربانی حفظ حیات میشود. در مناطقی که با کمبود شدید ید مواجه هستند کودکان از عقبماندگی شدید ذهنی رنج میبرند.
حتی در مناطقی که کمبود ید، شدت زیادی نداشته باشد نیز کودکان دچار کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی در قدرت یادگیری میشوند. مشکل کاهش ظرفیت ذهنی ناشی از کمبود ید معمولا نامشهود است و تمامی کودکان شاغل به تحصیل در مناطقی که با کمبود ید مواجه است دچار افت تحصیلی میشوند و تعداد اندکی از آنان قادر به ادامه تحصیل خواهند بود.
به همین دلیل اختلالات ناشی از کمبود ید به عنوان مهمترین عامل قابل پیشگیری معلولیتهای ذهنی در جهان شناخته شده است. اکثر اختلالاتی که در اثر کمبود ید به وجود میآیند دائمی و غیرقابل برگشت هستند. حتی کمبود ید در حیوانات اهلی و دامها باعث سقط جنین و نازایی میشود و در دامداریها صدمات اقتصادی جبرانناپذیری به بار میآورد.
پیشگیری از اختلالات ناشی از کمبود ید به منظور مبارزه با اختلالات ناشی از کمبود ید باید مقادیر ناچیزی از این عنصر را به رژیم غذایی روزانه افزود. این کار به بهترین نحو و با کم ترین هزینه با یددار کردن نمک مصرفی انسان و دام انجام میشود.
یددار کردن نمکهای مصرفی به عنوان بهترین روش یدرسانی در بسیاری از کشورهای جهان به کار رفته است. امروزه حدود ۷۰ درصد از خانوارهای جهان به نمک یددار دسترسی دارند و یددار کردن جهانی نمک باعث خواهد شد که هر ساله مغز نود میلیون نوزاد در برابر کاهش چشمگیر قدرت یادگیری محافظت شود.
نحوه مصرف و نگهداری نمک تولیدکنندگان نمک یددار در کشور یکی از ایفاکنندگان نقش در پیشبرد برنامه مبارزه با اختلالات ناشی از کمبود ید هستند. در حال حاضر تعداد ۱۸ واحد تولیدکننده نمک مجهز به سیستم تصفیه نمک و ۱۵ واحد نیز دارای سیستم شستشوی نمک وجود دارد. تولیدکنندگان نمک برای راهاندازی سیستم تصفیه نمک با یکدیگر رقابتی سازنده داشته و روز به روز به تعدادشان افزوده میشود.
نمک تصفیه، نمکی است کاملا بهداشتی که ناخالصیهای آن طی مراحل فرآیند تصفیه (کریستالیزاسیون مجدد) حذف شده است. ناخالصیهای نمک معمولا به دو صورت محلول و نامحلول وجود دارد. موادی مانند شن، ماسه یا خاک که حین استخراج وارد نمک میشوند از ناخالصیهای نامحلول و کلسیم، منیزیم، سولفات و فلزات سنگین نظیر سرب، جیوه، آرسنیک و کادمیوم از ناخالصیهای محلول نمک محسوب میشوند.
وجود این ناخالصیها در نمک میتواند منجر به بروز ناراحتیهای گوارشی، کلیوی، کبدی و حتی ممانعت در جذب آهن شود، به همین منظور در کشور استاندارد نمک تصفیه شده تدوین و به تصویب رسیده است و به موجب این استاندارد کارخانههای تولیدکننده نمک ملزم هستند نمک را با رعایت درجه خلوص و دیگر مشخصات آن تولید و عرضه کنند.
به طور کلی توصیه میشود که نمک به مقدار کم مصرف شود و همان مقدار کم نیز نمک تصفیه شده یددار باشد.
نمکهای تصفیه شده یددار به دلیل خلوص بالا میزان ید را بهتر و به مدت بیشتری حفظ میکنند. نمکهای یددار نباید به مدت طولانی در معرض نور خورشید یا رطوبت قرار گیرند چرا که ید خود را از دست میدهند. بهتر است نمک یددار را در ظروف بدون منفذ پلاستیکی، چوبی، سفالی یا شیشهای رنگی با سرپوش محکم نگهداری کرد. همواره باید به تاریخ مصرف نمک و وجود پروانه ساخت از وزارت بهداشت و قید عبارت تصفیه شده بر روی بستهبندی دقت کرد.
کمبود ید در ایران تحت کنترل قرار گرفته است ایران کشوری موفق در کنترل و پیشگیری از اختلالات ناشی از کمبود ید بوده است. براساس تصمیم دولت در سال ۱۳۷۳ کلیه نمکهای مصرفی خانوارهای ایرانی در کشور یددار شده و در بین کشورهای منطقه مدیترانه شرقی، ایران نخستین کشوری است که اقدام به بررسی کشوری گواتر و تولید و توزیع نمک یددار در سطح جامعه کرده است.
در حال حاضر بیش از نود درصد خانوارهای ایرانی از نمک یددار استفاده میکنند و بر اساس آخرین بررسی کشوری در سال ۱۳۸۰ میزان شیوع گواتر به نحو چشمگیری کاهش یافته است، به طوری که از ۵۲ درصد در سال ۱۳۷۵ به ۸/۹ درصد در سال ۱۳۸۰ رسیده است. در سال ۱۳۷۵ کشورمان با احراز دو شاخص عمده تحت عناوین مصرف بیش از نود درصد خانوارها از نمک یددار و بالاتر بودن میانه ید ادرار از ده میکروگرم در دسیلیتر در دانشآموزان مدارس از نظر استانداردهای سازمان جهانی بهداشت در حد مطلوب بوده است و به عنوان کشور عاری از اختلالات ناشی از کمبود ید در منطقه شناخته شده است.
دستاندرکاران سلامت جامعه علیالخصوص دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی معتقدند، برای اینکه با مشکل اختلالات ناشی از کمبود ید مواجه نشویم بر مصرف نمک یددار تصفیه شده در برنامه غذایی روزانه افراد تاکید کردند هر چند برای پیشگیری از بیماریهای قلبی - عروقی و افزایش فشارخون، مصرف کم نمک توصیه شده است اما همان مقدار کم باید از نمک یددار باشد تا ید مورد نیاز بدن تامین و نمک مصرفی نیز حتما از نوع تصفیه شده انتخاب شود تا عوارض احتمالی ناشی از وجود ناخالصیها در نمک را از میان بردارد.
رعایت این نکات مهم در سلامت تغذیهای مردم اثرات جدی و همیشگی داشته و با در نظر گرفتن شیوههای صحیح زندگی میتواند موجب شادابی، سلامت و بهبود تغذیه جامعه شود.
نمک تصفیه چگونه نمکی است؟
نمک نامی است عام که به کلرور سدیم گفته میشود، کلرور سدیم به صورت بلورهای سفید مکعبی شکل با دانههای بسیار ریز در طبیعت وجود دارد. نمک طعام محصولی است متبلور، شورمزه و بدون بو که عمدتاً از کلرور سدیم تشکیل شده است.
از آغاز تاریخ زندگی بشری کاربرد کلرور سدیم به عنوان یک نوع چاشنی که به رژیم غذایی افزوده میشود کاملاً روشن است و خواص ضد میکروبی نمک و خاصیت نگهداری مواد غذایی و جلوگیری از فساد آنها روشی متداول در زندگی بشر بوده است.
امروزه با توجه به شیوع بالای بیماریهای قلبی و عروقی و پرفشاری خون مصرف زیاد نمک به عنوان یکی از مهمترین عوامل خطر در بروز این بیماریها شناخته شده است، آمارها نشان میدهد که از هر 800 مورد مرگ و میر در کشور 300 مورد آن ناشی از بیماریهای قلبی و عروقی میباشد. سرانه مصرف نمک در کشور ما 15-10 گرم در روز برای هر فرد میباشد که این میزان بنا به توصیه سازمانهای بینالمللی بایستی به 3-2 گرم در روز کاهش پیدا کند.
نمک در طبیعت به دو صورت جامد (معادن نمک) و محلول در آب دریا وجود دارد. در نواحی مختلف ایران، معادن نمک به صورت کوههای نمک و نمک دریا دیده میشوند. نمک به دست آمده از معادن، دارای ناخالصیهایی است که برای سلامتی انسان بسیار مضر میباشد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 38 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید