دانلود مقاله بررسی امکان پذیری استقرارسیستم هزینه یابی

بررسی امکان پذیری استقرارسیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت ABC) ) در شرکت های شیر پاستوریزه پگاه شمال غرب کشوراز دید کارکنا
تحقیق حاضربه امکان پذیری استقرار سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت در شرکتهای تولید کننده شیر پاستوریزه پگاه شمالغرب کشوراز دید کارکنان اقدام ورزیده است.فرضیه اصلی تحقیق حاضر به این شرح است که: نتایج حاصل از به کار گیری سیستم های حسابداری بهای تمام شده برمبنای روش جذبی سنتی قادر نیستند،اطلاعات دقیق مورد نیاز مدیران و مدیر عاملان این شرکت هارا در ارتباط با تعیین بهای تمام شده واقعی و قیمت گذاری محصولات تولیدی در اختیار آنها قراردهند.فرض صفر حاکی از این ادعاست که اطلاعات به دست آمده و سیستم های حسابداری بهای تمام شده بر مبنای روش جذبی سنتی پاسخگوی نیاز مدیران به این گونه اطلاعات نمی باشند.برای این تحقیق رویکرد پرسشنامه یک روش تحقیق مناسب به نظر می رسد.بنابراین پرسشهای آماده شده بین مدیران شرکتهای شیر پاستوریزه پگاه شمالغرب کشور توزیع می گردد.دلیل اصلی انتخاب این صنعت تعیین شرکتهای شیر پاستوریزه شمالغرب کشور جهت انجام تحقیق علاوه بر دسترسی به مدیران شرکتهای فعال در این زمینه هماهنگی شرایط موجود در صنعت مذکور با شرایطی است که برای استقرار سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت ABC) ) عنوان شده است .
واژه های کلیدی:هزینه یابی بر مبنای فعالیت،امکان پذیری، هزینه یابی جذبی

مقدمه
در نتیجه تغییراتی که اخیرا در شرکتها به وجود آمده و آنها را از تمرکز بر نیروی کار به سمت تمرکز بر سرمایه هدایت نموده است،بسیاری از صنایع روشهاهی سنتی بهای تمام شده محصولات خود را با روشهای جدید جایگزین کرده اند و هر سازمانی نیز که تمایل به عرصه رقابت داشته باشد مجبور است همین روش نوین را بکار گیرد.اتوماسیون ،تکنولوژی و کامپیوتریزه شدن صنایع،بهای تمام شده تولید بسیاری از محصولات را پایین آورده در حالیکه سهم بیشتری از هزینه های ثابت را به علت بهره گیری از خدمات متعدد به خود اختصاص میدهد .علاوه بر این ،امروزه هزینه های تولید وفروش ،نقش عمده تری را در ارتباط با بهای تمام شده محصولات (از زمان صدور مواد به خط تولید تا زمان مصرف ) ایفا می نماید.تحت این شرایط جدید،ادامه بکارگیری روش هزینه یابی جذبی به عنوان مبنای تصمیم گیری های مدیریت ،ممکن است منجر به اقدامات نامناسبی گردد.هزینه یابی بر مبنای فعالیت به عنوان روش مکمل برای روش هزینه یابی جذبی سنتی جهت گزارشگری برون سازمانی به سرمایه گذاران ،اعتبار دهندگان و مراجع مالیاتی تلقی میگردد.روش مذکور روش بسیار مناسبی را برای تهیه اطلاعات حسابداری مفیدی فراهم می آورد که در برنامه ریزی های تاکتیکی و استراتژیکی و تصمیم گیری های مربوط به سرمایه گذاری در شرکتهای جدید مورد استفاده قرار میگیرند.در این پژوهش امکان استقرار سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت در شرکت مورد بررسی ارزیابی میگردد.مبنای این ارزیابی شرایطی است که جهت استقرار سیستم مذکور الزامی بوده و در تحقیات کتابخانه ای به آنها اشاره میشود. هزینه یابی بر مبنای فعالیت فراتر از یک روش جذب سربار به محصولات تولید شده است .در واقع نتایج حاصل از بکارگیری چنین سیستمی ابزار بسیار مفیدی را برای مدیران فراهم میکند تا در خصوص مسائل متعددی از قبیل قیمت گذاری محصولات ،کنترل کیفیت ،کاهش هزینه های بدون ارزش افزوده و ایجاد بستری مناسب جهت رقابت ،تصمیمات مهمی را اتخاذ نمایند.
مدیریت هزینه ها در شرکتهایی که تحت شرایط رقابتی شدید به فعالیت می پردازند ،امری بسیار حیاتی و ضروری است و امروزه هزینه یابی بر مبنای فعالیت به عنوان بخشی از فرایند مدیریت هزینه ها از ابزار مدیریتی بسیار موثر به شمار می آید ،اکنون بیش از هرزمان دیگری کانون توجه مدیران در حوزه مدیریت هزینه بر فعالیتهای زیر بنایی است تا بر محصولات. اگر فعالیت ها به خوبی کنترل شوند ،هزینه ها نیز کاهش خواهند یافت و در نتیجه محصولات بدست آمده در بازار ،قابلیت رقابت بیشتری خواهند داشت.اگر تغییرات عمده ای در فعالیتها ایجاد شود،لازم است که مدیران متناسب با آن سیستمهای حسابداری خود را نیز تغییر دهند.در پژوهش حاضر نیز قابلیت بکارگیری اطلاعات خروجی سیستم اطلاعات حسابداری که بر مبنای این روش جدید تنظیم شده است،برای تصمیم گیری مدیران در شرکتهای تولیدی محصولات لبنی در موارد زیر بررسی میگردد:
1-تعیین بهای تمام شده محصولات جدید وسفارش و ارائه پیشنهاد قیمت مناسب .
2-هزینه یابی روشهای جدید تولید ، و.....
3-برنامه ریزی سود و سایر فعالیت های عملیاتی شرکت.
در بکار گیری سیستم جدید سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت در شرکت های مورد بررسی ، هر فعالیت به عنوان یک موضوع هزینه یابی جداگانه در نظر گرفته شده و کلیه هزینه ها برای هر فعالیت انباشته می شوند. سپس هزینه ها به محصولات به همان اندازه ای که در معرض فعالیت های گوناگون قرار میگیرند،تخصیص داده خواهند شد.بدین ترتیب بهای تمام شده محصول نهایی عبارت خواهد بود از هزینه های فعالیت های انجام شده.
در سیستم هزینه یابی جذبی سنتی که همواره در شرکتهای تولید محصولات لبنی مورد استفاده واقع میشود،هزینه های مستقیم تولید اعم از هزینه مستقیم و دستمزد مستقیم که قابل رد یابی به محصول هستند،به صورتی واقعی به هر یک از محصولات تولیدی تعلق می گیرند .اما هزینه تولیدی قابل رد یابی به محصول مشخصی را و بنابر طبق نرخی محاسبه شده که میتواند بر اساس ساعت کار مستقیم کار کنان ،مبلغ دستمزد مستقیم وسایر معیار های مبتنی بر حجم تولید تعیین شود ،جذب هر یک اطلاعات محصولات می شود .بدین ترتیب در این سیستم سربار تنها با استفاده ازیک مبنا جذب سر بار می شود و این می تواند مشکلات متعددی را برای مدیران یک سازمان بوجود آورد.به عنوان نمونه اگر زمانی مبلغ هزینه سربار نسبت به کل بهای تمام شده تولید با اهمیت و عمده باشد ،رقم نهایی بهای تمام شده محصول تحریف شده و بسیاری از تصمیمات مدیران دچار دگرگونی میشود. علاوه براین ،نه تنها در سیستم هزینه یابی سنتی جذبی نمی توان هزینه فعالیت های را که در تولید محصول نقش دارند تعیین نمود ، بلکه تنوع و پیچیدگی تولید که دو عامل مهم هزینه زا می باشند در روش سنتی نادیده گرفته میشوند.د حالیکه این دو موجب تغییر در هزینه های متغیر بلند مدت می شوند.هزینه یابی بر مبنای فعالیت در حال حاضر توسط بسیاری از شرکت ها و سازمانهایی که علاقه به اصلاح سیستم هزینه یابی سنتی خود هستند،مورد استفاده قرار میگیرد .
یکی از دلایل تمایل شرکتها در به کار گیری این روش جدید هزینه یابی این است که برخلاف هزینه یابی جذبی که سربار را بر مبنای حجم تولید میان محصولات تسهیم می نماید،هزینه یابی بر مبنای فعالیت از مبنای برای تخصیص استفاده می کند (عامل محرک هزینه )که منحصر به آن فعالیت است.از آنجا که هزینه تولید هر واحد به ظرفیت عامل محرک هزینه برای هر فعالیت بستگی دارد ،هزینه واحد به واسطه تغییر در تعداد واحدهای تولد شده از یک دوره به دوره بعد تغییر مینماید Bexandale ,Sidney)).
در واقع این روش میان عوامل محرک هزینه و محصولات ارتباط برقرار نموده و اطلاعات مفید تری را به مدیران ارائه مینماید.باید توجه داشت که حسابداری برمبنای فعالیت یک سیستم عمومی است ،بدین معنی که میتواند بخشی از یک سیستم سفارش کار یا هزینه یابی مرحله ای باشد .به طور کلی استفاده از هزینه یابی بر فعالیت علاوه بر تمرکز بر مراکز انباشت هزینه و استفاده بیشتر از عوامل محرک هزینه به عنوان مبنای تخصیص سربار به محصولات ،از متغییر های غیر مالی نیز در تعیین بهای تمام شده محصولات تولیدی استفاده مینماید.علاوه بر این عموما گزارشها نشان می دهند که در شرکتهایی که اقدام به استفاده از این روش هزینه یابی نموده اند ،روابط میان حسابداران مدیریت و مدیران عملیاتی تا حد زیادی بهبود یافته است .علی رغم مزایای متعدد بکارگیری سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت ،عملا شرکتها در اجرای روش مزبور با مشکلاتی نیز روبه رو شده اند .دو مورد از معمول ترین مشکلات گزارش شده عبارت بوده اند از تعریف و تشخص فعالیتها و انتخاب عوامل موجد هزینه .جهت رفع این دو مشکل روشهایی وجود دارد از دید کارکنان تا چه حد امکان استقرار سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت در شرکتهای مورد بررسی وجود دارد؟بکار گیری سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت در یک صنعت علاوه بر نوع صنعت منتخب ،مستلزم وجود شرایط خاصی از جمله وجود مستندات کافی جهت طراحی و استقرار این سیستم ،آگاهی مدیران از منافع بکار گیری سیستم مذکور،نیاز آنها به اطلاعات قابل اتکای سیستم حسابداری میباشد.در صورتی که سیستمی قادر باشد .اطلاعات مربوط و قابل اتکایی برای مدیران فراهم آورد و مدیران در اتخاذ در تصمیمات مختلف قادر باشند با اطمینان به صحت اطلاعات ارائه شده توسط این سیستم عمل نمایند،سازمان موفق به کسب سودهای هنگفتی می گردد. داشتن این گونه اطلاعات در کلیه صنایع،اعم از تولیدی ،بازرگانی وخدماتی مفید بوده و علاوه بر این در بهبود روابط میان مدیران و حسابداران نقش مهمی را ایفا می نماید. این تحقیق برای اولین بار در شرکتهای مورد بررسی هم از نظر مکانی و زمانی برای اولین بار انجام شده است.
انتقادی که طی سالیان اخیر مدیران ارشد و مالی شرکتهای تولیدی لبنی در ارتباط با سیستم هزینه یابی داشته اند ، عبارت اند از اینکه به نظر آنها این سیستم مبالغی را منعکس مینماید که در عرصه رقابت مفید واقع نمیشوند. از نظر آنان گزارشات هزینه سیستم فعلی ارقامی را منعکس می کنند که چندان واقعی نبوده و لذا تصمیمات مدیریت که بر اساس این گزارشات اتخاذ می گردد،از جمله قیمت گذاری وتحلیل سود آوری با مشکل مواجه شده است .مدیران این شرکتها بر این باور هستند که در برخی مراکز فعالیت عوامل مختلفی هزینه ها را تحت تاثیر قرار می دهند اما سیستم حسابداری فعلی نمی تواند راجع به آنها اطلاعاتی جمع آوری نماید.
به این ترتیب هدف اصلی انجام تحقیق حاضر عبارت است از بهینه سازی و ارزیابی امکان اصلاح سیستم هزینه یابی سنتی این شرکتها ،به منظور انعکاس مبالغ دقیق تری به عنوان هزینه محصولات و نمایش صحیح تر میزان استفاده محصولات از منابع مختلف که نهایتا با ارائه اطلاعات مفید نه تنها مدیران را در امر تصمیم گیری ،بلکه در انجام وظایفشان در حوزه مدیریت یاری نماید.پاسخهای پرسش نامه مبنای انجام تحلیل آماری برای قبول یا رد این سه فرضیه می باشد و علاوه بر این ،تفاوت نسبی این دو سیستم هزینه یابی از لحاظ میزان پاسخگوئی به نیازهای اطلاعاتی مدیران مشخص می نماید.
روش تحقیق
با توجه به این که انتخاب روش تحقیق بستگی به هدف و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد . محقق با مد نظر قرار دادن این نکته ، روش تحقیق را روش پیمایشی انتخاب کرده است. هدف تحقیق از نوع کار بردی است و طرح تحقیق نیز توصیفی و استنباطی است. در جمع آوری اطلاعات از روشهای کتابخانه ای و میدانی استفاده گردیده است و ابزار جمع آوری اطلاعات نیز پرسشنامه بوده است.
پرسشنامه به عنوان روش جمع آوری اطلاعات و آزمون فرضیه ها در بخش میدانی تحقیق انتخاب شده و پرسشنامه های آن به شکل کلی و به گونه ای طراحی شده است تا ضمن اینکه پاسخگویی به آنها مستلزم تخصص در رشته حسابداری نباشد،پاسخ دهندگان را در تکمیل دقیقتر پرسشنامه یاری نماید . در این پرسشنامه 18 سوال مطرح شد و علاوه بر آن توضیحاتی نیز در مورد موضوع تحقیق و منظور از هر یک مواد مندرج در پرسشنامه به پاسخ دهندگان ارائه شد. این پرسشنامه برای مدیران وکارشناسان ارشد ومالی این شرکتها در نظر گرفته شده بود. پاسخ های ارائه توسط مدیران با پاسخ مدیران و کارشناسان ارشد ومالی مطابقت گردید.و نتایج حاصل در کسب اطلاعات لازم برای آزمون فرضیات،نتیجه گیری در باره آنها و نهایتا ارائه پیشنهادات مورد استفاده واقع شدند.در تهیه پرسشنامه حاضر ابتدا ادبیات مربوط به ABCمورد مطالعه قرار و نوع شرکتهایی که سیستم ABCتوانسته است در آنها به بهترین نحو نیازهای اطلاعاتی مدیران را پاسخگو باشد و همچنین عوامل و شرایط لازم جهت استقرار بهینه سیستم مذکور مشخص شدند.پس از این که طرح ارائه پرسشنامه که با توجه به فرضیات تحقیق و پژوهش کتابخانه ای تهیه شده بود به تایید اساتیدراهنما و مشاور رسید در بین نمونه آماری توزیع گردید.
تعداد کل تعداد شرکتهای شیر پاستوریزه پگاه فعال در زمینه تولید لبنیات در شمالغرب کشورچهارشرکت می باشد و جامعه آماری این پژوهش نیز شامل مدیران ارشد و کارشناسان ارشد مالی این شرکتها است. تعداد مدیران ارشد مالی این شرکتها مجموعا 91 نفر است.مدیران ارشد از این جهت انتخاب شده اند که تصمیم گیریهای آنها که کل عملیات آتی را تحت تاثیر قرار میدهد ،در گرو هزینه یابی های انجام شده قرار دارد و حسابداران و مدیران مالی شرکت نیز فراهم کنندگان این اطلاعات حیاتی برای مدیران ارشد شرکتها هستند و از مجموعه این نود و یک نفرحدود چهل نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند که پرسشنامه بین همه آنها توزیع شد و سی و سه پرسشنامه تکمیل و برگشت داده شد.(آزمون کوکران)
فرمول کوکران به صورت زیر است:

که در آن : : خطای برآورد : مقدار آماره نرمال استاندارد برای0.05 = : نسبت موفقیت : حجم جامعه می باشند .لازم به توضیح است که در این تحقیق 40 نفر مورد پرسش قرار گرفتند که 37 پرسشنامه کامل و بازگردانده شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
تحقیق حاضر مستلزم گرد آوری اطلاعاتی است که از طریق مصاحبه و پرسشنامه میسرمی باشدو به این منظور نیز پرسشنامه ای تنظیم و در اختیار مدیران و سطوح ارشد شرکتهای مورد بررسی قرار گرفت که پاسخ آنها نیزدریافت گردیده است .
پاسخ های دریافت شده بر اساس طیف پنج درجه ای تنظیم شده اند وطیف پاسخها از یک تا پنج می باشد یعنی بر اساس میزان گرایش پاسخ دهندگان به هر یک از گزینه ها و برای تخصیص داده می شود.به عنوان نمونه گرایش کاملا موافق با عدد پنج و گرایش مخالف با عدد یک درجه بندی شده اند.
در پژوهش حاضر به منظور بررسی سوالات فرضیات در شرکت های مورد بررسی از تحلیل توصیفی واستنباطی به عنوان روش آماری استفاده خواهد شد.
امتیاز بندی پاسخ در پرسشنامه به ترتیب عبارتست از:5) خیلی زیاد 4)زیاد 3)متوسط 2)کم 1)خیلی کم
پاسخهای ارائه شده به هر یک از سوالات با توجه به امتیازات فوق و فراوانی پاسخها مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته وسپس میانگین پاسخ ها به سوالات مربوط به هر یک از فرضیات محاسبه می گردد. نهایتا میانگین این میانگینها برای 33 پاسخگو در رابطه با هر فرض مورد بررسی قرار میگیرند.
تجزیه و تحلیل داده ها
برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارSpss استفاده شده است .و تحلیل ها در دو سطح توصیفی و استنباطی ارائه شده است که در بخش استنباطی نیز از آزمون خی دو و آزمون فریدمن استفاده شده است.
الف) تجزیه و تحلیل توصیفی داده ها
1- پاسخگویان به تفکیک تحصیلات: از مجموع پاسخگویان 79 درصد لیسانس ، 18 درصد فوق لیسانس و 3 درصد نیز دکتری بوده اند.
2- پاسخگویان به تفکیک پست سازمانی:از مجموع پاسخگویان 9 درصد مدیر عامل، 12 درصد معاون امور مالی، 12 درصد مدیر مالی، 43 درصد حسابدار و 24 درصد کمک حسابدار می¬باشند.
3- پاسخگویان به تفکیک سابقه فعالیت: از مجموع پاسخگویان 24 درصد دارای سابقه فعالیت 1 تا 5 سال، 21 درصد دارای سابقه فعالیت 6 تا 10 سال، 43 درصد دارای سابقه فعالیت 11 تا 15 سال و 12 درصد دارای سابقه فعالیت بالای 15 سال هستند.
ب) تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها
برای تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها از دو روش بشرح ذیل استفاده شده است:
آزمون فرضیه اول:
: مدیران شرکتهای شیر و پاستوریزه پگاه شمالغرب کشور با مزایای حاصل از به کارگیری سیستم¬های هزینه¬یابی بر مبنای فعالیت آشنایی ندارند.
: مدیران شرکتهای شیر و پاستوریزه پگاه شمالغرب کشور با مزایای حاصل از به کارگیری سیستم¬های هزینه¬یابی بر مبنای فعالیت آشنایی دارند.
نتایج حاصل از این آزمون خی دو برای هفت سئوال سازنده ی فرضیه اول در جدول 1 آمده است:
جدول شماره1: آزمون خی دو برای هفت سئوال سازنده ی فرضیه اول
سئوال هفتم سئوال ششم سئوال پنجم سئوال چهارم سئوال سوم سئوال دوم سئوال اول
697/12 515/18 242/11 545/17 212/20 061/17 970/13 خی دو
3 3 3 3 3 3 3 درجه آزادی
005/0 000/0 010/0 001/0 000/0 001/0 004/0 -مقدار تقریبی
همانگونه که در جدول فوق ملاحظه می شود با توجه به میزان - مقدارهای تقریبی به دست آمده برای سئوالات اول تا هفتم که تواماً کمتر از میزان خطای نوع اول 05/0 هستندو همچنین با توجه به مقادیر خی دوی به دست آمده برای سئوالات که همگی بزرگتر از میزان خی دوی جدول برای میزان خطای نوع اول 05/0 و درجه آزادی 3 یعنی 81/7 هستند فرض صفر رد می شود و بنابراین با 95 درصد اطمینان می توان اظهار داشت که توزیع پاسخها یکنواخت نبوده و گزینه های با فراوانی بیشتر تعیین کننده نوع پاسخ هستند. لذا با توجه به نتایج به دست آمده در بخش آمار توصیفی نتیجه می گیریم که مدیران شرکتهای شیر و پاستوریزه پگاه شمالغرب کشور با مزایای حاصل از به کارگیری سیستم¬های هزینه-یابی بر مبنای فعالیت آشنایی ندارند.
جهت کشف عواملی که تاثیر بیشتری را در فرضیه اول داشته اند از آمون رتبه ای فریدمن استفاده شده که با توجه به مقادیر آماره خی دو102/50 و درجه آزادی 6 و همچنین سطح معناداری 000/0 در می یابیم که میانگین رتبه هایی که برای هریک از عوامل در جدول شماره2 ارائه شده است به لحاظ آماری دارای تفاوت معناداری بوده و تفاوت مشاهده شده بین میانگین رتبه ها ظاهری نبوده و واقعی می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که سوال هفتم با میانگین رتبه 61/5 تاثیر گذارترین عامل در فرض اول بوده است.
جدول شماره2: آزمون فریدمن جهت مقایسه میزان تاثیر عوامل مختلف در فرضیه اول
عامل میانگین رتبه ها
مزایای حاصل از سیستم هزینه یابی سوال اول 12/4
مزایای حاصل از سیستم هزینه یابی سوال دوم 29/3
مزایای حاصل از سیستم هزینه یابی سوال سوم 36/3
مزایای حاصل از سیستم هزینه یابی سوال چهارم 44/3
مزایای حاصل از سیستم هزینه یابی سوال پنجم 55/3
مزایای حاصل از سیستم هزینه یابی سوال ششم 64/4
مزایای حاصل از سیستم هزینه یابی سوال هفتم 61/5

فراوانی آماره خی دو درجه آزادی -مقدار
33 102/50 6 000/0
آزمون فرضیه دوم:
: مدیران در اتخاذ تصمیمات مختلف مربوط به محصولات تولیدی اهمیت ویژه¬ای برای اطلاعات بدست آمده از سیستم حسابداری قائل نیستند.
: مدیران در اتخاذ تصمیمات مختلف مربوط به محصولات تولیدی اهمیت ویژه¬ای برای اطلاعات بدست آمده از سیستم حسابداری قائل هستند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  14  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله مقدمه ای بر آسیب های زیست محیطی و توسعه ای مناطق نفت خیز

خلیج فارس و دریای عمان(موقعیت جغرافیایی و شرایط زیست)
خلیج فارس دریای حاشیه ای (Marginal sea) و نیمه بسته ای (semi-enclosed) است که در اثر تأثیر متقابل قاره آفریقا و اروپا-آسیا در طول ادوار گذشته زمین شناسی ایجاد شده است و مساحت آن حدود 24000 کیلومتر مربع می باشد. طول سواحل شمالی خلیج فارس و دریای عمان در حدود 2500 کیلومتر می باشد. عرض خلیج فارس 300-200 کیلومتر با عمق متوسط 35-30 متر است. عمیق ترین قسمت دریای عمان حدود 3650 متر و خلیج فارس در سمت تنگه هرمز 90 متر می باشد. خلیج فارس در محدوده عرض های مناطق گرمسیری کره زمین و بین عرضهای 25 تا 30 درجه شمالی قرار گرفته و به همین جهت آب و هوای غالب آن گرم و مرطوب است.
به طوریکه حداکثر به 45 درجه سانتی گراد می رسد. این امر باعث شده تا میزان تبخیر سالانه به حدود 2000 میلیمتر بالغ شده و موجب افزایش شوری آب دریا شود. به همین خاطر میزان شوری سالانه آن حدود 40 در هزار است که در مناطق کم عمق به مراتب بیشتر می باشد.
زمان ماندگاری آب در خلیج فارس به علت نیمه بسته بودن آن، بین 3 تا 5 سال برآورد شده که مدت زمان زیادی است به همین خاطر بروز هرگونه آلودگی تا مدت مدید در آن باقی مانده و می تواند موجب افزایش آلودگی همه جانبه در آن شود.

نقشه خلیج فارس و دریای عمان

بررسی سواحل و آبهای ساحلی خلیج فارس و دریای عمان
در منطقه دریای خلیج فارس و دریای عمان تنوع اکولوژیک خاصی به چشم می خورد به شکلی که باعث به وجود آمدن انواع چشم اندازهای طبیعی در طول سواحل و مناطق کم عمق ساحلی شده، که می توان آنها را به نواحی حساس ساحلی به اشکال زیر تقسیم و مورد بحث قرار داد:

1)جنگل های مانگرو
جنگل های مانگرو گیاهی غلب مرداب های گرمسیری را در اراضی بین جزر و مدی تشکیل می‌دهند. در سواحل جنوبی کشورمان 2 گونه با نامهای حرا (Avicennia marina) و چندل (Rhizophora mucronata) وجود دارند که با مساحتی بالغ بر 16000 هکتار در ناحیه لیتورال گسترش یافته اند. سیستم ریشه ای خاص آنها موجب تثبیت ذرات در رسوبات بستر شده و تجمع مواد آلی در بین رسوبات را باعث می‌گردد.جنگل های مانگرو بخوبی می توانند شوری آب دریا را تحمل کرده و توسط ساختار فیزیولوژیک خاص خویش شوری بیش از حد را دفع نمایند.

آبسنگهای مرجانی
اکوسیستم های مرجانی، مانند جنگلهای مانکرو به علت فراوانی پلانکتونهای گیاهی و جانوری محل طبیعی با ارزشی برای تولید مثل و رشد گونه های زیادی از آبزیان است. بر اساس مطالعات انجام شده 40 گونه مرجان از خلیج فارس گزارش شده که همگی در اطراف جزایر استان هرمزگان و نواحی ساحلی استان بوشهر و بند چابهار می باشند. وجود منطقه های مرجانی وسیع در اطراف جزایر باعث رونق صیادی گردیده است.

3)سواحل شنی و ماسه ای
این نوع از سواحل چنانچه از شیب مناسب برخوردار بوده و امنیت مناسب داشته باشند، برای تخم گذاری لاک پشتان دریایی بسیار با اهمیت هستند.
با توجه به شواهد امر اکثر جمعیت 6 میلیونی ساکن در سواحل خلیج فارس و دریای عمان در طول سواحل خلیج فارس و دریای عمان در طول سواحل شنی ساکن شده‌اند و بیشترین اثرات مخرب را بر این نوع اکوسیستم در خلیج فارس و دریای عمان به وجود آورده اند.
در سواحل شنی و ماسه ای معمولاً در تمام فصول می توان انواع پرندگان دریایی را مشاهده نمود. وجود شن های سفید در برخی سواحل شنی چشم اندازه های خاصی را بوجود آورده که از قابلیت تفرجی بالایی برخوردار می باشند(همانند سواحل کیش، چابهار، هنگام و بندر لنگه).

4)پهنه های گلی جزر و مد
این نوع از سواحل که در دلتای برخی از رودخانه های جنوبی کشور نیز وجود دارند به واسطه تأثیرپذیری از محصولات رسوب یافته رودخانه ها، مناطق غنی از مواد مغذی می باشند، لذا معمولاً از پوشش گیاهی مطلوب و جمعیت بالای کفزیان برخوردارند.

5-سواحل شنی و صخره ای (بررسی ذخایر و تنوع زیستی آبزیان)
- پستانداران دریایی و لاک پشت های دریایی که هر دو از گونه های تحت حفاظت جهانی بشمار می آیند.
-گیاهان دریایی که از میان 150 گونه جلبک شناسایی شده، 27گونه آنها مصارف اقتصادی دارند. چندین گونه نیز خوراکی بوده که در حال حاضر هیچ استفاده اقتصادی از آنها صورت نمی گیرد.
بنتوزها:کفزیان که در اطراف جزایر موجانی سدفهای مروارید ساز فروان وجود دارند.
این موجودات نقش مهمی در حمایت از حیات جمعیت های موجودات مزاحم(Fiulling organisma) دارا می باشند.
استان های حاشیه خلیج فارس و دریای عمان عبارتند از:استان هرمزگان، استان خوزستان، استان بوشهر و استان سیستان و بلوچستان.

ماهیان :
وجود ذخائر متنوع این گونه آبزیان باعث رونق صنعت صیادی از ایام بسیار گذشته تاکنون در این منطقه شده است .
گونه هایی نظیر تن ماهیانه ، شوریده ، حلوا سفید ، سنگسر ، سرخو ، شیرماهی ، قباد ،راشکو ، صافی ،‌ساردین ، هامور و کفال اکثریت صید صیادان را تشکیل می دهند .

دریای خزر (موقعیت جغرافیایی و شرایط زیست محیطی)
دریای خزر با 424200 کیلومتر مربع وسعت(بزرگترین دریاچه جهان) در شمال ایران واقع شده و ارتباط دریایی ایران را با کشورهای اروپایی از طریق آبراهه های روسیه برقرار می کند. بنادر دریایی انزلی و نوشهر، ارتباط دریایی میان ایران و آسیای مرکزی را ممکن می سازند.
رودهای عمده دریای خزر عبارتند از:قزل اوزن، سفید رود، زنجان چای، اهرچای، شور، شاهرود، قره سو، ارس، چالوس، هراز، تجن، گرگان و اترک.
دریای خزر دریایی بسته می باشد و توسط جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، روسیه و جمهوری اسلامی ایران محصور شده است که فعالیت های مختلفی از جمله:استخراج، بهره برداری، اکتشاف و نقل و انتقال نقت و سایر کالاهای صادراتی و وارداتی از طریق آن صورت می گیرد و صنایع و منابع کشاورزی در آن متمرکز گشته است.
استان های حاشیه دریای خزر عبارتند از:استان گیلان، استان مازندران و استان گلستان.
بسته بودن بزرگ ترین دریاچه جهان حساسیت خاصی را برای آن ایجاد کرده است. مضافاً آن که اگرچه این حوضه آبی در تعریفات جغرافیایی دریاچه نامیده می شود؛ اما به دلیل وسعت و عمق زیاد بی شباهت به دریا نیست. وجود منابع دریایی و انرژی در این دریا و همچنین عدم دسترسی برخی از کشورهای حاشیه این دریا منجر به بهره برداری های مضاعفی از این دریا شده است که تمامی این موضوعات حساسیت زیست محیطی آن را زیاد کرده است.

نقشه دریای خزر

در دریای خزر 854 گونه جانور و بیش از 500 گونه گیاه زندگی می کنند. در بررسی‌هایی که صورت گرفته است در این دریا 62 گونه از آغازیان، 543 گونه از بی مهرگان، 79 گونه از مهره داران و 170 گونه از فرم های انگلی جانوری مشاهده شده است.
در دریای خزر 75 گونه، 17 زیرگونه از 15 تیره ماهیان زندگی می کنند. گاو ماهیان، شک ماهیان و کپور ماهیان به ترتیب بیشترین گونه ها را در دریای خزر دارند(ماهی سفید، سیم و کیلکا)
گرچه در دریای خزر تعداد زیادی از آبزیان زندگی می کنند ولی بسیاری از ماهیان و دیگر آبزیان ویژه دریاهای حقیقی در اینجا وجود ندارند. بعضی از گروه های ماهیان دریاها فقط نمایندگان معدودی در این دریا دارند. یکی از این گونه های معدود سوزن ماهی کاسپین است.در دریای خزر کوسه ماهی ها و ماهیان چهارگوش را نمی توان یافت. بالن ها، دلفین ها و کاشالوت ها در این دریا نیستند. لاک پشت ها و مارهای مناطق حاره نیز در اینجا دیده نمی شوند. در برخی از نقاط زدیک به کرانه ها مارهای آبی شطرنجی زندگی می کنند که با چابکی ماهیان ریز را شکار می کنند. از پستانداران دریایی فقط فک کاسپین در این دریا زندگی می کند. در دریای خزر مقادیر بسیار زیادی از ماهیان پر بها و لذیذ وجود دارند که ثروت اساسی و مهم این دریا را تشکیل می دهند. از جمله این ماهیان انواع ماهیان غضروفی خاویاری هستند که فرآورده پر ارزش خاویار را بدست می‌دهند و ماهیان استخواندار شیلاتی هستند که دارای گوشت مطبوع و پر بها می باشند.
گروه ماهیان خاویاری که اصطلاحاً به آنها تاس ماهیان گفته می شود عبارتند از:فیل ماهی که گاه وزتش به یک تن هم می رسد، تاس ماهی که به آن استروژن گفته می‌شود و در ازای آن به دو متر و وزن آن تا 120 کیلوگرم ممکن است برسد، دراکول یا ماهی اوزون برون(پوزه دراز) با وزنی معادل 4 تا 8 کیلوگرم که گاه به وزن 32 تا 50 کیلوگرم هم دیده شده است.
و از دیگر ماهیان خاویاری ماهی شیپ و ماهی «استرلیاد» را می توان نام برد که ماهی اخیر در آب‌های شیرین ولگا نشو نما می کند.
از دیگر ماهیان غیر استخواندار دریای خزر که جزء ماهیان خاویاری نیست مارماهی کاسپین است که در گوشت آن چربی زیادی وجود دارد.
گروه دیگر از ماهیان دریای خزر ماهیان استخواندار هستند که مهم ترین بخش صید این دریا را تشکیل می دهند و بیشتر فعالیت صیادان و شیلات بر روی صید این ماهیان قرار دارد این ماهیان با نام های زیر معروف هستند:
سفید، کپور، سوف، تلاجی یا کلمه، سیم، شک، ماهی، اردک ماهی، آزاد ماهی، اسلبه، کفال و علاوه بر اینها اقسام دیگر از ماهیان در حوضه وسیع این دریا وجود دارند.
فراوانی ماهی و آسانی شکار آن به وسیله پرندگان در طول مدت سال به ویژه در دوره لانه سازی و لانه نشینی در تابستان موجب فراوانی پرندگان ماهیخوار، مرغابی ها، پلیکان ها، فلامینگوها و انواع مختلف مرغان ماهیخوار اجتماع عظیمی از پرندگان را در سواحل دریای خزر به وجود آورده است.
مناطقی چون مرداب انزلی در غرب و خلیج فگرگان در شرق سواحل کشورمان و آب بندان های طبیعی و مصنوعی که در زمین های اطراف دریای خزر وجود دارند زیستگاه های بسیار مناسبی را برای زندگی این پرندگان به وجود آورده اند. این زیستگاه امکان شکار انواع مرغابی ها، غازها و دیگر پرندگان آبی را برای مردم ساحل‌نشین فراهم می آورند که ضمن آن بخشی از نیاز گوشت را تأمین می کنند و از این راه درآمد مناسبی را هم بدست می آورند.

استان بوشهر :
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان
استان بوشهر با مساحتی حدود 27653 کیلومتر مربع بین 27 درجه و 14 دقیقة عرض شمالی و 50 درجه و 6 دقیقه تا 52 درجه و 58 دقیقة طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال به استان خوزستان و قسمتی از کهگیلویه و بویر احمد، از جنوب به خلیج فارس و قسمتی از استان هرمزگان، از ظرق به استان فارس و از غرب به خلیج فارس محدود است. استان بوشهر با خلیج فارس بیش از 600کیلومتر مزر دریایی دارد و از اهمیت سوق الجیشی و اقتصادی قابل توجهی برخوردار است.
بر اساس آخرین نقسیمات سیاسی کشور استان بوشهر مشتمل بر 8 شهرستان، 17 بخش، 13 شهر، 36 دهستان و 706 آبادی دارای سکنه است. شهرستان های استان بوشهر عبارت اند از: بوشهر، تنگستان، دشتستان، دشتی دیر، دیلم، کنگان و گناوه.


وضعیت اجتماعی و اقتصادی استان
بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1375، جمعیت استان بوشهر 743675 نفر بود که از این تعداد 05/53 درصد در نقاط شهری و 76/46% در نقاط روستایی سکونت داشتند و بقیه غیر ساکن بودند. از کل جمعیت استان در همین سال 377390 نفر مرد و 366285 نفر زن بودند نسبت جنس جمعیت برابر 103 بدست می‌آید. از جمعیت استان بوشهر 52/42 درصد در گروه سنی کمتر از 15 ساله، 72/53 درصد در گروه سنی 15-64 ساله و 74/3 درصد در گروه سنی 65 ساله و بالاتر قرار داشتند و سن بقیه افراد نامشخص بود.
در آبان ماه سال 1375، از جمعیت استان 91/99 درصد را مسلمانان تشکیل می دادند. این نسبت در نقاط شهری 88/99 و در نقاط روستایی 94/99 درصد بود.
در فاصلة سال های 1365 تا 1375، حدود 102429 نفر به استان وارد و یا در داخل آن جا به جا شده اند. محل اقامت قبلی 90/41 درصد مهاجران سایر استان ها، 33/22 درصد شهرستان های دیگر همین استان و 10/35 درصد شهرستان محل سرشماری بود. محل اقامت قبلی بقیه افراد، خارج از کشور یا اظهار نشده بود. مقایسه محل اقامت قبلی مهاجران با محلی که در آن سرشماری شده اند نشان می دهد 48/20 درصد از روستا به شهر، 70/50 درصد از شهر به شهر، 97/12 درصد از روستا به روستا و 15 درصد از شهر به روستا طی 10 سال قبل از سرشماری آبان 1375 مهاجرات کرده اند.
در آبان 1375، از 63669 نفر جمعیت 6 ساله و بالاتر، 56/80 درصد با سواد بودند. نسبت با سوادی در گروه سنی 6-14 ساله 96/88 درصد و در گروه سنی 15 ساله و بالاتر 49/72 درصد بود. در این افراد لازم التعلیم (6-14 سال) نسبت با سوادی در نقاط شهری 97/97 درصد و در نقاط روستایی 42/96 درصد بود. در این استان نسبت با سوادی در بین مردان 74/75 درصد و در بین زنان 22/75 درصد بود. این نسبت در نقاط شهری برای مردان و زنان به ترتیب 36/90 درصد و 31/82 درصد و در نقاط روستایی 12/81 درصد و 80/68 درصد بود.
بر اساس همین سرشماری، از جمعیت 6-24 سالة استان، 29/68 درصد در حال تحصیل بودند. این نسبت در نقاط شهری 39/72 درصد در نقاط روستایی 60/65 درصد بود. در این استان 25/95 درصد از کودکان، 90/88 درصد از نوجوانان و 69/35 درصد از جوانان به تحصیل اشتغال داشتند.
در آبان ماه 1375، در استان بوشهر، افراد شاغل و افراد بیکار(جویای کار) در مجموع 97/30 درصد از جمعیت ده ساله و بالاتر را تشکیل می دادند. این نسبت در نقاط شهری 35/32درصد و در نقاط روستایی 73/28 درصد بود. از جمعیت فعال این استان 71/92 درصد را مردان و 29/7 درصد را زنان تشکیل می دادند. بیشترین فعالیت مربوز به گروه سنی 35-39 ساله با 14/53 درصد و کمترین میزان مربوط به گروه سنی 10-14 ساله با 56/1 درصد بود. بالاترین میزان فعالیت برای مردان مربوط به گروه سنی 35-39 ساله با 80/95 درصد و برای زنان مربوط به گروه سنی 25-39 ساله با 73/9 درصد بود. بر اساس همین سرشماری، از شاغلان 10 ساله و بیشتر استان 42/19 درصد در گروه عمدة کشاورزی، 36/20 درصد در گروه عمدة صنعت، 86/58 درصد در گروه عمدة خدمات فعالیت داشتند و 36/1 درصد نامشخص بود. این نسبت در نقاط شهری به ترتیب 29/6 درصد، 16/18 درصد، 35/74 درصد و 20/1درصد و در نقاط روستایی برتیب 47/32 درصد، 94/24 درصد، 41 درصد و 59/1 درصد بود. بدین ترتیب ملاحظه می شود که بیشترین میزان فعالیت هم در نقاط شهری و هم در نقاط روستایی اختصاص به یک گروه عمدة فعالیت های خدماتی دارد.
اقتصاد استان بوشهر به بخش های کشاورزی، دامداری، شیلات و تا حدودی به صنعت متکی است. کشاورزی استان از نظر نوع محصولات تولیدی و روش های تولید به دو قسمت محصولات زراعی و محصولات درختی تقسیم می شود. مهم ترین محصولات زراعی را گندم و جو آبی و دیم، تنباکو، پیاز، کنجد، سبزی، صیفی و نباتات علوفه ای را تشکیل می دهد.به علت شوری زیاد خاک، اراضی قابل کشت به صورت محدوده های مجزا و دور از هم در سطح استان پرا کنده اند .
در زمینه باغداری استان بوشهر امکانات زیادی ندارد. بیشترین باغ های منطقه را نخلستان ها تشکیل می دهند. همچنین باغ های محدود و کوچک مرکبات نیز به طور پراکنده به چشم می خورند. شهرستان دشتستان و تنگستان از لحاظ تولید سالانة خرما و مرکبات مقام اول و دوم را در استان کسب کرده اند. میزان تولید خرما در حدود هشتاد هزار تن و میزان تولید مرکبات حدود ده هزار تن است.
امکانات دامداری استان بوشهر از نظر تأمین خوراک و علوفه دام اندک است. مساحت مناطق تحت پوشش مراتع در حدود 5/2 میلیون هکتار برآورد شده است که ظرفیت مراتع موجود علیرغم وسعت زیاد به علت فقر پوشش گیاهی جوابگوی یک پنجم دام‌های فعلی نیز نیست. از سوی دیگر دام های عشایر قشقایی و بویراحمدی برای زمستان گذرانی به مناطق مختلف این استان کوچ می کنند. این امر فشار چرای دام ها را بر مراتع افزوده و سبب تخریب بیش از حد آنها شده است. دامداری به شیوة سنتی انجام می گیرد، در نتیجه تولید گوشت و شیر آنها قابل توجه نیست.بیشترین دام های استان را بز، گوسفند، گاو و شتر تشکیل می دهد. پرورش زنبور عسل نیز در این استان از اهمیت نسبی برخوردار است. در حدود 1500 کندوی جدید و 100 کندوی سنتی در استان وجود دارد.
یکی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی استان بوشهر صید ماهی است، ولی به واسطه استفاده از وسایل قدیمی و روش های سنتی صیادی امر صید ماهی، که یک مهم اقتصادی به شمار می رود، نقش واقعی خود را باز نیافته است، به طوری که در بعضی نواحی، نیازهای غذایی مردم سواحل را نیز تأمین نمی کند. با این حال در تمام بنادر و سواحل استان بوشهر عدة زیادی به صید ماهی و میگو اشتغال دارند.
صنایع استان بوشهر به دو بخش صنایع دستی و صنایع ماشینی تقسیم می شود. صنایع دستی از گذشته های دور نقش مهمی در زندگی و معیشت روستائیان داشته است. صنایع دستی استان بوشهر در حال حاضر جنبة تجارتی و ارزش صادراتی ندارد و بیشتر تأمین کنندة نیازهای بومی منطقه است. مهم ترین صنایع دستی منطقه عبارت اند از کشتی و لنج سازی، توربافی، قالیبافی، گبه بافی، گلیم، نمد، کوزه و سفال. صنایع جدید نیز در حال حضر نسبت به سایر استان ها رشد و توسعة محدودی دارد. صنایع جدید استان غالباً متوسط کوچک و عموماً تبدیلی هستند. در صنایع متوسط بوشهر و برازجان و در صنایع کوچک ابتدا شهرستان دشتستان و سپس بوشهر و شهرستان‌های دشتی و گناوه به ترتیب دارای اهمیت هستند. به غیر از شرکت ملی صنایع دریایی و نیروگاه اتمی، مالکیت صنایع استان عمدتاً به بخش خصوصی تعلق دارد. این واحدهای صنعتی شامل صنایع غذایی و دارویی، شیمیایی، کانی غیر فلزی، برق و الکترونیک، فلزی و ریخته گری، ماشین سازی، تجهیزات خودرو، نیروی محرکه و لوازم و ابزار صیادی است که عمده ترین آنها را صنایع غذایی و دارویی و ماشین سازی تجهیزات تشکیل می دهند.

- جاذبه های طبیعی
- منابع و تفرجگاه های آبی: ساحل دریا، رودخانه ها
تالاب ها:تالاب حله
- چشمه ها و مراکز آب درمانی:آب گرم دالکی، آب گرم برازجان، چشمه آب معدنی غرب میراحمد
-جزایر و شبه جزایر:جزیره خارک، جزیره خارکو، جیره شیف، جزیره عباسک، جزیره ام الکرم و نخیلو، جزیره گرم
- مناطق حفاظت شده و شکارگاه ها:منطقه حفاظت شده مند، منطقه حفاظت شده نای بند، منطقه حفاظت شده تالاب حله، شکارگاه کوه سیاه

جاذبه های تاریحی و باستانی
- بناها و یادمان های تاریخی: کاخ هخامنشی بردک سیاه، کوشک اردشیر، قلعه هلندی‌ها، برج قلعه خورموج و...
آب انبارها و حمام ها:آب انبار قوام بوشهر، آب انبار درخت و تنب کرو
- معابد باستانی:معبد کلات، معبد پوزئیدون(خدای دریا)
- معماری بومی و خانه های قدیمی:خانه قاضی، خانه رئیس علی دلواری، عمارت ملک
- شهرهای باستانی:سیراف، منطقه باستانی توز، بندر سی نیز و...
- گورستان های باستانی:گور دختر، گورستان باستانی خارک و...
- تپه های باستانی:تل پهن، غار تاریخی چهل خانه، تل مرو و...

بناها و اماکن قدیمی
- مساجد قدیمی:مسجد بردستان، مسجد شیخ سعدون
- مقابر و امامزاده ها:بقعه امامزاده میر محمد(محمد حنیفه)، امام زاده عبدالمهیمن و...
-کلیساها:کلیسای مسیح مقدس، کلیسای قدیمی خارک

استان خوزستان :
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان
استان خوزستان با مساختی حدود 64236 کیلومتر مربع، بین 47 درجه و 41 دقیقه تا 50 درجه و 39 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ و 29 درجه و 58 دقیقه تا 33 درجه و 4 دقیقه عرض شمالی از خط استوا، در جنوب غربی ایران واقع شده است. این استان از شمال غربی با استان ایلام، از شمال با استان لرستان، از شمال شرقی و شرق با استان های چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویر احمد، از جنوب با خلیج فارس و از غرب با کشور عراق هم مرز است. بر اساس تقسیمات کشوری سال 1375، این استان دارای 15 شهرستان، 35 بخش، 13دهستان و 4496 آبادی دارای سکنه می باشد. مرکز استان خوزستان، شهر اهواز و سایر شهرستان های آن عبارتند از:آبادان، اندیمشک، اهواز، ایذه، باغ ملک، بندر ماهشهر، بهبهان، خرمشهر، دزفول، دشت آزادگان رامهرمز، شادگان، شوش، شوشتر و مسجد سلیمان.

وضعیت اجتماعی و اقتصادی استان
در آبان ماه 1375، جمعیت استان 3746772نفر بوده است که از این تعداد 52/62 درصد در نقاط شهری و 51/36 درصد در نقاط روستایی سکونت داشته و بقیه غیر ساکن بوده اند. در سال مذکور از کل جمعیت استان، 1910529 نفر مرد و 1836243 نفر زن بوده اند و نسبت جنسی آن 104 بوده است. از جمعیت این استان 44/20 درصد در گروه سنی کمتر از 15 ساله، 47/52 درصد در گروه سنی 15-64 ساله و 23/3 درصد در گروه سنی 65 ساله و بیشتر قرار داشته اند و سن بقیه افراد نیز نامشخص بوده است. در آبان ماه 1375، از جمعیت استان 71/99 درصد را مسلمانان تشکیل می‌داده اند و این نسبت در نقاط شهری 66/99 درصد و در نقاط روستایی 81/99 درصد بوده است.
در فاصلة سال های 1365 تا 1375 خدود 841700 نفر به استان وارد و یا در داخل آن جا به جا شده اند. در آبان 1375، از جمعیت 6 ساله و بیشتر استان، 89/76 درصد باسواد بوده اند. نسبت با سوادی در گروه سنی 6-14 ساله 80/91 درصد و در گروه سنی 15 و بیشتر 25/69 درصد بوده است. در این استان نسبت با سوادی در بین مردان 53/83 درصد در بین زنان 70 درصد بوده است. در سال مذکور، از جمعیت 6-24 ساله استان، 65/63 درصد در حال تحصیل بوده اند.
در این استان، افراد شاغل و افراد بیکار(جویای کار) در مجموع ، 32/46 درصد از جمعیت 10 ساله و بیشتر را تشکیل می داده اند.
بیشتریت میزان این فعالیت، مربوط به گروه سنی 35-39 ساله با 97/53 درصد و کمترین میزان مربوط به گروه سنی 10-14 ساله با 06/3 درصد بوده است. بالاترین میزان فعالیت برای مردان به گروه سنی 35-39 ساله با 98/95 درصد و برای زنان به گروه سنی 40-44 ساله با 34/9 درصد مربوط بوده است. در آبان ماه 1375، از شاغلان 10 ساله و بیشتر استان، 35/20 درصد در گروه‌های عمده کشاورزی، 85/30 درصد در گروه عمده صنعت، 25/47 درصد در گروه عمده خدمات و 45/1 درصد نامشخص و اظهار نشده گزارش شده است. کشاورزی در تمام منطقة خوزستان به ویژه در قسمت جلگه ای از اهمیت خاصی برخوردار است. به همین سبب، این استان را «زرخیز» نامیده اند. جلگة خوزستان دنبالة جلگه بین النهرین است. استعداد خاک و آب و هوای این جلگه برای کشاورزی بسیار مناسب است.
استان خوزستان به دو منطقه عمدة کشاورزی تقسیم می شود: اول؛مناطق کشت فشرده شامل نواحی شمالی، غربی و مرکزی. دوم؛ مناطق کشت گسترده شامل مناطق کوهستانی و شرق استان. محصولات عمدة کشاورزی استان خوزستان عبارتند از:گندم، جو، برنج، نیشکر، خرما و مرکبات. پس از کشاورزی، دامپروری در این استان حائز اهمیت می باشد. پرورش طیور نیز رایج است. استان خوزستان به جهت مجاورت با خلیج فارس و جریان رودخانه های بزرگ و پر آب زمینة مساعدی برای پرورش و صید ماهی دارد. صنعت نیز مانند کشاورزی در خوزستان سابقه بسیار طولانی دارد.
در دوران ما قبل تاریخ(دورة عیلامی ها) انواع و اقسام ظروف و کوزه های سفالی در خوزستان ساخته شده است. در دورة ساسانیان خوزستان دارای صنایع مهمی بوده و منسوجات آن نیز معروف و مشهور بوده است، خاصل دیبا و حریر شوشتری، خر شوش و غیره معروف بوده اند. صنعت خوزستان به دو گروه تقسیم می گردد. صنایع دستی و ماشینی صنایع دستی خوزستان خاصه منسوجات و صنعت حریر بافی در گذشته رونق فراوان داشته است. بطوری که شهرهای مختلفی چون شوشتر در بافتن منسوجات ابریشم مشهور بوده اند.
از مهمترین صنایع دستی استان می توان به عبا بافی در شهرهای شوشتر و شادگان، مقنعه(روسری زنانه) چفیه(روسری عربی مردانه)در شهرهای دزفول و شوشتر، ملحفه(ملافه) در دزفول و شوشتر، جاجیم در شادگان ، ورشو در دزفول، نقره کاری در اهواز اشاره کرد.
علاوه بر صنایع دستی مذکور تولید فرآورد های چوبی، نمد مالی، گیوه دوزی، سبد بافی، خراطی، نازک کاری، قلمزنی و مسگری نیز رواج دارد. صنایع کارخانه ای را می‌توان بر حسب مقدار مصرف مواد اولیه و کیفیت تولید به دو دسته عمده صنایع سنگین و صنایع سبک تقسیم نمود. صنایع سنگین عبارتند از:
استخراج و تصفیه نفت مشتمل بر پالایشگاه آبادان دستگاه تقطیر مسجد سلیمان، پالایشگاه گاز بید بلند. صنعت پتروشیمی مشتمل بر مجتمع شیمیایی رازی، مجتمع پتروشیمی آبادان، مجتمع شیمیایی خارک، مجتمع پتروشیمی ایران- ژاپن، کارخانجات نورد و لوله اهواز و ذوب اهن گازی اهواز. صنایع سبک خوزستن عبارتند از:قند سازی، کاغذ سازی، بسته بندی خرما، صنعت ماهیگیری و صنعت تولید برق، در خوزستان معدان سرشاری وجود دارد که برخی از آنها از روزگاران گذشته شناخته شده بود و از آنها بهره برداری می شده است. اهم معادنی شناخته شده عبارتند از: نفت، گاز، نمک، گوگرد، لاشه آهکی، سیلیس، سنگ گچ و سنگ آهک.

جاذبه های طبیعی
-دریاچه ها و تالاب ها:دریاچه سد دز، دریاچه سد کرخه، دریاچه سد عباس پور(سد کارون)، سد خلیل خان، تالاب شادگان
- چشمه های آب گرم و معدنی:چشمه عین خوش، چشمه آب معدنی دهلوان، چشمه آب معدنی گراب، چشمه سی زنگر، چشمه و حوض گلگیر.
- مناطق حفاظت شده و حیات وحش: منطقه حفاظت شده کرخه، منطقه حفاظت شده دز

- آثار باستانی و یادمان های تاریخی
کاخ ها:ایوان کرخه، صفه سلیمان سر مسجد، کاخ اردشیر (شاپور)، کاخ داریوش(آپادانا)
- قلفه ها و برج ها:قلعه سلاسل، قلعه رستم، قلعه رستم عقیلی، قلعه تل، قلعه باستانی با سیف، قلعه آکروپل (شوش) و...
پل ها و کاروانسراها:پل قدیمی دزفول، پل رودخانه کرخه، پل شادروان، پل لشکر و...
- بندها و آسیاب های تاریخی:بند میزان(بند و پل والدین)، بند بالا رود، بند برج عیار، آسیاب های قدیمی رعنا و گله گه، آسیاب هاب آبی سیکا)
- حمام و آب انبارها:حمام محله بکان، حمام وزیر، حمام کرناسیون، آب انبار محله ی پیر گل سرخ
- خانه های قدیمی : خانه مستوفی، منزل معین التجار(معین زاده)
- غارهای تاریخی : اشکفت سلمان ، غار کهناب (اشکفت کهناب)
- معابد باستانی : معبد زیگورات (چغازنبیل) ، معبد بردنشانده ، معبد توعاشقون (اتاق عاشقان) ، محراب سرمسجد
- کتیبه ها و سنگ نوشته ها : کتیبه تنگ تک آب ، مجسمة سوسن ، کتیبة هانی و ...
- سایر آثار تاریخی : آبشارهای تاریخی شوشتر ، کلاه فرنگی
- روستاها و شهرهای تاریخی : روستای گتوندشوشتر ، روستای شمی ، شهر لورساسانی ، شهر باستانی جندی شاپور ، ویرانه شهر مختارک ، روستای باستانی صالحک و ...
- تپه ها و گورستان های تاریخی : تپه چغامیش ، هفت تپه ، گورستان زرتشتیان ، گور هرمز ساسانی و ...
- اماکن زیارتی و مذهبی
مساجد قدیمی : مسجد جامع دزفول ، مسجد ملاعلیشاه و ...
- امامزاده ها و آرامگاه ها : آرامگاه شابوالقاسم ( و یعقوب لیث) ، امامزاده عبدالله ، بقعه باحزقیل / ابودانیال ، بقعة دانیال پیغمبر و ...

استان سیستان و بلوچستان
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان
استان سیستان و بلوچستان با وسعتی حدود 187502 کیلومتر مربع، در جنوب شرقی ایران و در مختصات جغرافیایی 25 درجه و 3 دقیقه تا 31 درجه و 28 دقیقه عرض شمالی و 58 درجه و 47 دقیقه تا 63 درجه و 19 دقیقه طول شرقی واقع شده است. این استان پهناور در سمت شرق با کشور پاکستان 900 کیلومتر و با کشور افغانستان 300 کیلومتر مرز مشترک دارد؛ در قسمت جنوب با دریای عمان به طول تقریبی 270 کیلومتر مزر آبی دارد و از قسمت شمال و شمال غرب با استان خراسان به طول 190 کیلومتر و در قسمت غرب با استان کرمان به طول 580 کلومتر و با استان هرمزگان به طول 165 کیلومتر همجوار است.

استان سیستان و بلوچستان به لحاظ وسعت از بزرگترین استان های کشور است و پس از استان خراسان در رتبه دوم قرار دارد. این استان از دو ناحیه سیستان و بلوچستان تشکیل یافته است که از لحاظ طبیعی با یکدیگر کاملاً متفاوتند.
ناحیه سیستان 8117 کیلومتر مربع، در قسمت شمالی این استان قرار دارد و حوزه مسطح است که از آبرفت های دلتای قدیمی و فعلی رود هیرمند تشکیل شده است. ناحیه بلوچستان به مساحت 179385 کیلومتر مربع منطقه وسیع کوهستانی است که حد شمالی آن کویر لوت و حد جنوبی آن دریای عمان است.
مرزهای طولانی آبی و خشکی استان با کشورهای افغانستان، پاکستان و کشورهای حوزه خلیج فارس، موقعیت ویژه ای را به آن بخشیده و سبب ایجاد شرایطی خاص شده است. چندگانگی و تنوع مذهبی، گویش های مختلف و نمود تعلقات قومی و قبیله ای از دیگر ویژگی های اجتماعی این استان است.
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان سیستان و بلوچستان در سال 1375 دارای 7 شهرستان، 29 بخش، 16 شهر، 92 دهستان و 6038 آبادی دارای سکنه بوده است. شهرستان های آن عبارت اند از:ایرانشهر، چابهار، زابل، زاهدان، سراوان و نیک شهر.

وضعیت اجتماعی و اقتصادی استان
بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1375، جمعیت استان 1722579 نفر بود که از این تعداد 12/46 درصد در نقاط شهری و 75/52 درصد در نقاط روستایی شکونت داشته و بقیه غیر ساکن بوده اند. در همین سال از 1722579 نفر جعیت استان، 875488 نفر مرد و 847091 نفر زن بودند. به عبارت دیگر در این استان در مقابل هر 100 نفر زن، 103 نفر مرد وجود داشت.
از جمعیت این استان 79/48 درصد در گروه سنی کمتر از 15 ساله، 28/48 درصد در گروه سنی 64-15 ساله و 92/2 درصد در گروه سنی 65 ساله به بالا قرار داشته اند و سن بقیه نامشخص بوده است. از کل جمعیت استان 85/99 درصد را مسلمانان تشکیل می دهند. این نسبت در نقاط شهری 84/99 درصد و در نقاط روستایی 86/99 درصد است.
در فاصله سال های 1375-1365 تعداد 189501 نفر به استان وارد و یا در داخل آن جا به جا شده اند. محل اقامت قبلی 61/27 درصد مهاجران سایر استان ها، 96/26 درصد در شهرستان های دیگر همین استان و 84/40 درصد در شهرستان محل سرشماری بوده است. محل اقامت قبلی بقیه افراد، خارج از کشور یا اظهار نشده بوده است.
توزیع مهاجران وارد شده به استان طی سال های 1375-1365، برحسب مدت اقامت در محل سرشماری نشان می دهد که بیش ترین تعداد مهاجران وارد شده به استان و یا جا به جا شده در داخل آن (72/19 درصد) به یک سال قبل از سرشماری و کم ترین تعداد آن(04/1 درصد) به 9 سال قبل از سرشماری مربوط بوده است.
در آبان 1375، از 1401068 نفر جمعیت 6 ساله و بالاتر استان، 26/57 درصد با سواد بودند. نسبت با سوادی در گروه سنی 14-6 ساله 83/72 درصد و در گروه سنی 15 ساله و بیشتر 08/48 بوده است. در بین افراد لازم التعلیم (14-6 ساله)، نسبت با سوادی در نقاط شهری 19/81 درصد و در نقاط روستایی 46/66 درصد بوده است. در این استان نسبت با سوادی در بین مردان 44/65 درصد و در بین زنان 80/48 درصد است که این نسبت در نقاط شهری برای مردان و زنان به ترتیب 78/76 درصد و 39/64 درصد و در نقاط روستائی 30/56 درصد و 37/36 درصد می باشد. عدم تجهیز مناسب زیربناها، پراکندگی بیش از حد مناطق روستایی(که امکان خدمات رسانی را با مشکلات بسیاری مواجه می سازد)، وضعیت اقلیمی نامناسب و ویژگی های فرهنگی و اقتصادی منطقه از دلایل اصلی پائین بودن نرخ با سوادی در استان است.
در آبان 1375، در این استان، افراد شاغل و افراد بیکار(جویای کار) در مجموع، 86/29 درصد از جمعیت 10 ساله و بیش تر را تشکیل می داد. این نسبت در نقاط شهری 48/19 و در نقاط روستایی 94/29 درصد بود. از جمعیت فعال این استان 27/92 درصد را مردان و 73/7 درصد را زنان تشکیل می داد. در همین سال، از شاغلان 10 ساله و بیش تر استان، 10/33 درصد در گروه عمدة کشاورزی، 71/22 درصد در گروه عمده صنعت، 25/42 درصد در گروه عمدة خدمات فعال بودند و شغل 94/1 درصد آنها نامشخص و اظهار نشده گزارش شده است. این نسبت به ترتیب در نقاط شهری 54/5 درصد، 77/29 درصد، 37/62 درصد و 32/2 درصد و در نقاط روستایی به ترتیب 94/55 و 896/16 و 49/25 و 60/1 درصد گزارش شده است.
ایلات بلوچستان در مبارزه با طبیعت و اقلیم سخت و در اثر محدودیت منابع و فقر طبیعت، خصوصیاتی ویژه یافته اند که آنان را از عشایر مناطق دیگر متمایز می سازد.
ناسازگاری محیط که مستقیماً بر بنیادهای اقتصادی و اجتماعی آنان تأثیر منفی می‌گذارد، سازمان عشایری را در برابر پدیده های معارض خارجی با دشواری های متعددی روبرو ساخته و آن را متزلزل می سازد. از ویژگی های منحصر به فرد بعضی طوایف عشایری بلوچ، وجه نظام تولیدی مبتنی بر دامداری است. طوایفی که مطلقاً به کشت و زرع نمی پردازند و صرفاً اقتصاد دامداری دارند. نمونة این گروه ها، طایفة گمشادزهی است.
کوچ به عنوان پدیده ای اقتصادی در حیات ایلی این طوایف به منظور جمع آوری خوراک است که در این منطقه به خرما و شاخ و برگ آن که قوت غالب عشایر بلوچ و دامهای آنهاست، محدود می شود. مازاد مصرف خرما که غالباً از نخلستان های دیم حاصل می شود، همراه اضافه تولید دامی با کالاهای مصرفی ضروری مبادله می گردد.
استان سیستان و بوچستان از جهت رشد و توسعه اقتصادی از مناطق در حاب توسعة کشور است، ولی علیرغم تخصیص اعتبارات ویژه و مجموعة سرمایه گذاری های چند دهه اخیر، هنوز هم پائین ترین شاخص های اقتصادی و اجتماعی را دارد. در زمینه زراعت و کشاورزی نیز علیرغم قابلیت های مناسب، پیشرفت های چندان مطلوبی صورت نگرفته است. شیوة تولید سنتی، روستائیان را در مقابل عوامل طبیعی متزلزل ساخته است. بدین سبب عواملی از قبیل آب، وضع اراضی زراعی و اقتصاد سنتی در طی سالیان دراز، همواره مشکلات زیادی را برای توسعه زراعت منطقه ایجاد کرده است.
زراعت در سیستان و بلوچستان اشکال متعددی دارد. زراعت در منطقه سیستان، فقط آبی و متکی به رود هیرمند و تحت تأثیر نوسانات آب آن است. مهم ترین محصول منطقه سیستان گندم است که درصد قابل توجهی از زمین های زیر کشت را به خود اختصاص داده است. بعد از گندم، جو بیش ترین سطح زیرکشت را دارد.از جمله محصولات زراعی دیگر این منطقه، یونجه، توتون، کنجد و محصولات جالیزی و سبزیجات را می توان نام برد.
زراعت در بلوچستان بر خلاف آنچه ظاهراً به نظر می رسد، امکانات بالقوه زیادی برای رشد دارد، شرایط اقلیمی مناسب برای رشد و پرورش گیاهان منطقه گرمسیری و آب و هوای متنوع، امکان کشت و برداشت مکرر یک محصول در فصول مختلف را قراهم نموده است. گندم به صورت آبی و دیم کشت می شود. بعضی از نواحی دیم زار توسط سیلاب های بهاری آبیاری می شود و بازده محصول آنها نسبت به عملکرد کل کشور از وضعیت خوبی برخوردار است. جو نیز به صورت آبی در اکثر مناطق و به صورت دیم در چابهار، ایرانشهر و سراوان کشت می شودو بیش تر به مصرف دام‌های منطقه می رسد. برنج نیز در اراضی کوهپایه ای و در مسیر رودخانه ها کشت می شود. در مناطقی که در سال دوبار محصول برداشت می شود، محصول دوم غالباً برنج است. علاوه بر محصولات فوق، یونجه نیز به عنوان مهم ترین منیع غذایی دام ها در بلوچستان کاشته می شود. بخش دیگری از فعالیت های کشاورزی استان باغداری است که مهم ترین محصول آن انگور است. 69 درصد تاکستان های استان در منطقه سیستان قرار دارند. از سایر درختان میوه، به انار، انجیر، توت و سیب می توان اشاره کرد. محصول باغ های بلوچستان در دره های کوهستانی متمرکز شده و درختان مثمر به ویژه خرما، غالب زمین های زراعی را محصور نموده است. مرکبات و موز نیز در این منطقه کاشته می شود . از جملة درختانی که در شرایط آب و هوایی بلوچستان رشد می‌کنند. به انبه، پاپایا(خزبزه درختی)، نارگیل، زیتون خوراکی، چیکو، کائوچو و نیشکر می توان اشاره کرد
در استان سیستان و بلوچستان، بخش صنعت رشد چندانی نیافته است، به طوری که در حال حاضر، مردم این استان بیش تر کالاهای مصرفی و صنعتی خود را از سایر استان‌ها یا پاکستان تأمین می کنند
بافت اجتماعی استان، دور افتادگی و عدم دسترسی به منابع تکنولوژی، کمبود افراد متخصص، فقر فرهنگی و کم توجهی دولت در سال های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، از عوامل اصلی محرومیت و عقب ماندگی صنعتی این استان است. صنایع موجود در استان به دو گروه ماشینی و دستی تقسیم می شوند:
صنایع ماشینی استان عبارتند از: صنایع غذایی، نساجی، پوشاک و صنایع شیمیایی که اکثراً در اطراف زاهدان و شهرهای بزرگ فعالیت دارند. سایر صنایع استان بیشتر مشتمل بر کارگاه های فلز کاری، ریخته گری، ساخت لوازم خانگی و تانکرسازی است.
در بین ایلات و عشایر استان صنایع دستی موقعیت اقتصادی مهمی دارد و از لحاظ تأمین درآمد، پس از کشاورزی و دامداری در رتبه سوم واقع شده است. مهم ترین صنایع دستی عشایر سیستان و بلوچستان عبارتند از:حصیربافی، قالی بافی، سوزن دوزی، چادر بافی، سفره بافی، جوال بافی، نمد مالی و سکه دوزی.
معادن کشف شده استان نیز عبارتند از: معدن مس در شمال غربی زاهدان با ذخیره ای بیش از 15 میلیون تن، معدن کرمیت در نواحی خاش، و معدن منگنز در منطقه کوتیج. از دیگر معادن مهم استان، معادن سنگ مرمر، سنگ آهک، تراورتن و شن و ماسة سیلیسی را می توان نام برد.
دریای عمان در واقع یکی از منابع بسیار غنی نمک است. استخراج نمک از دریا همواره در روستاهای ساحلی رایج بوده است و زمینة بسیار ارزان و مناسبی برای گسترش آن وجود دارد. صنایع شیلاتی و ماهیگیری نیز در سواحل دریای عمان در سیستان رایج است.

جاذبه های طبیعی
- منابع و تفرج گاه های آبی
- یواحل و دریاچه ها:دریاچه هامون، هامون جازموریان، هامون ماشکل، هامون چاه غیبی(گابی)، دریاچه سه دریا، رودخانه ها
-چشمه ها و مراکز آب درمانی استان:آب های کلروره، آب های کلروه سولفاته، آب‌های کلروره سدیک
(در دریای عمان):چشمه آب گرم هودیان، چشمه آب گرم جمشید و... چشمه آب معدنی گنج امین، چشمه آب معدنی زنگ و...
- مناطق حفاظت شده و حیات وحش: منطقه حفاظت شده با هوکلات (گاندو)، منطقه حفاظت شده هامون، منطقه حفاظت شده بزمان

- جاذبه های تاریخی و باستانی
- شهرهای باستانی و تپه های تاریخی:شهر سوخته، شهر باستانی زرنج، بقایای شهر زاهدان کهنه، تپه دهانه غلامان.
قلعه و ژها:قلعه سام، قلعه چهل دختران و...
- سایر آثار تاریخی:کوه خواجه، آتشکده کرکوی، برج لار، منارسکوت(دخمه های زرتشتی)
- اماکن مذهبی و زیارتگاه ها:مسجد شاه علی، زیارتگاه ملک سیاه، امام زاده غلام رسولی، مقبره شیخ شمیل

استان هرمزگان
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان
استان هرمزگان با وسعت 8/684758 کیلومتر مربع، در جنوب ایران مابین مختصات جغرافیایی 25 درجه و 23 دقیقه تا 28 درجه و 57 دقیقه عرض شمالی، و 52 درجه و 41 دقیقه تا 59 درجه و 15 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است. این استان از شمال و شمال شرقی با استان کرمان؛ از جنوب با حلیج فارس و دریای عمان؛ از جنوی شرقی با استان سیستان و بلوچستان؛ و از غرب با استان های فارس و بوشهر همسایه است.

تنگة هرمز، یکی از حساس ترین و حیاتی ترین گذرگاه های آبی عصر حاضر، در قلمرو سیاسی این استان قرار دارد. این تنگة هلالی شکل 187 کیلومتر طول دارد عمق تنگة هرمز به دلیل شیب تند کف آن از قسمت شمال به جنوب متغیر است؛به طوری که در نزدیکی جزیره لارک، در حدود 36 متر و در ساحل جنوبی نزدیک شبه جزیره مسندام 180 متر است.
هم چنین 14 جزیرره کوچک و بزرگ به نام های ابوموسی، بنی فرور، تنب بزرگ و کوچک، سیری، شتور، فرور، کیش، لاوان، قشم، لارک، هرمز، هندورابی و هنگام در محدودة آب های ساحلی این استان قرار دارند.
استان هرمزگان، طبق آخرین تقسیمات کشوری، مشتمل بر 8 شهرستان، 21 بخش، 69 دهستان و 2046 آبادی دارای سکنه است و شهرستان های آن عبارت اند از:بندرعباس، بندر لنگه، میناب، رودان، قشم، جاسک، حاجی آباد و ابوموسی.

وضعیت اجتماعی و اقتصادی استان
در آبان ماه 1375، جمعیت 1062155 نفر بوده است که از این تعداد 80/41 درصد در نقاط شهری، و 74/57 درصد در نقاط روستایی سکونت داشته اند و بقیه غیر ساکن بوده اند.
در سال مذکور از 1062155 نفر جمعیت استان، 547602نفر مرد و 514553 نفر زن بوده اند و نسبت جنسی آن 106 است. لذا در مقابل هر 100 نفر زن، 106 نفر مرد وجود داشته است. از جمعیت این استان 94/44 درصد در گروه سنی کم تر از 15 ساله، 01/51 درصد در گروه سنی 15 تا 64 ساله، و 02/4 درصد در گروه سنی 65 ساله و بالاتر قرار داشته اند و سن بقیه افراد نیز نامشخص بوده است.
در آبان ماه سال 1375، در حدود 77/99 درصد از جمعیت استان را مسلمانان تشکیل می داده اند. این نسبت در نقاط شهری 71/99 و در نقاط روستایی 81/99 درصد بوده است.
در فاصلة سال های 1365 تا 1375، 119930 نفر به استان وارد شده، و یا داخل این استان جا به جا شده اند. محل اقامت قبلی 42/49 درصد از مهاجران در سایر استان ها، 73/13 درصد در شهرستان های دیگر همین استان و 21/31 درصد در شهرستان محل سرشماری بوده است. محل اقامت قبلی افراد، خارج ازکشور یا اظهار نشده بوده است.مقایسة محل اقامت قبلی مهاجران با محلی که در آن سرشماری شده اند، نشان می دهد که 42/14 درصد از روستا به شهر، 30/48 درصد از شهر به شهر، 19/19 درصد از روستا به روستا و 45/14 درصد از شهر به روستا در طی 10 سال قبل از سرشماری آبان 1375، مهاجرت کرده اند.
توزیع مهاجران وارد شده به استان طی سال های 1365 تا 1375، بر حسب مدت اقامت در محل سرشماری نشان می دهد که بیش ترین تعداد مهاجران وارد شده به استان و یا جا به جا شده در داخل آن، با 72/19 درصد به زمان کم تر از یک سال قبل از سرشماری، و کم ترین تعداد آنان با 65/1 درصد به زمان 9 سال قبل از سرشماری، مربوط بوده است.
بیش ترین تعداد مهاجران وارد شده و یا جا به جا شده، اعم از شهری و نقاط روستایی، به زمان کم تر از یک سال قبل از سرشماری مربوط است. این نسبت برای نقاط شهری 73/17 درصد، و برای نقاط روستایی 69/23 درصد بوده است.
در آبان ماه 1375، از 888537 نفر جمعیت 6 ساله و بالاتر استان، 78/72 درصد با سواد بوده اندو نسبت با سوادی در گروه سنی 6 تا 14 ساله 87/90 درصد و در گروه سنی 15 ساله و بالاتر 39/63 درصد بوده است.در بین افراد لازم التعلیم(6-14 ساله)، نسبت باسوادی در نقاط شهری 18/95 درصد، و در نقاط روستایی 99/87 درصد بوده است.
در این استان، نسبت با سوادی در بین مردان 56/78 درصد، و در بین زنان 61/66 درصد بوده است. این نسبت در نقاط شهری برای مردان و زنان به ترتیب 91/66 درصد و 61/80 درصد، و در نقاط روستایی 40/71 درصد و 74/56 درصد بوده است.
در سال مذکور، از جمعیت 6 تا 24 سالة استان01/62 درصد در حال تحصیل بوده اند. این نسبت در نقاط شهری 68/69 درصد و در نقاط روستایی 60/56 درصد بوده است.
در این استان، 58/78 درصد از کودکان، 75/80 درصد از نوجوانان و 5/29 درصد از جوانان به تحصیل اشتغال داشته اند.
در آبان ماه سال 1375، افراد شاغل و افراد بی کار (جویای کار) در مجموع 4/30 درصد از جمعیت ده ساله و بالاتر استان را تشکیل می داده اند. این نسبت در نقاط شهری، 5/32 درصد و در نقاط روستایی8/17 درصد بوده است. از جمعیت فعال این استان، 3/92 درصد را مردان و 7/7 درصد را زنان تشکیل می داده اند.
بیش ترین میزان فعالیت به گروه سنی 39-35 ساله با 1/52 درصد، و کم ترین میزان آن به گروه سنی 14-10 ساله با 3/2 درصد مربوط بوده است. بالاترین میزان فعالیت برای مردان به گروه سنی 39-35 ساله با 43/91 درصد، و برای زنان به گروه سنی 39-35 ساله با 1/9 درصد مربوط بوده است.
در سال مذکور، از شاغلان 10 ساله و بالاتر استان، 1/24 درصد در گروه عمدة کشاورزی، 3/22 درصد در گروه عمدة صنعت، 1/51 درصد در گروه عمدة خدمات و 4/2 درصد نامشخص و اظهار نشده گزارش شده است. این نسبت ها در نقاط شهری به ترتیب 9/4 درصد، 5/19 درصد، 73 درصد و 6/2 درصد، و در نقاط روستایی به ترتیب 4/41 درصد، 25 درصد، 4/31 درصد و 2/2 درصد گزارش شده است.
فعالیت عمدة مردم هرمزگان در زمینة کشاورزی و ماهیگیری است. هم چنین صید ماهی و حمل و نقل دریایی از دیگر فعالیت های عمدة اقتصادی اهالی نوار ساحلی و جزایر استان می باشد.
این استان از نظر رشد سریع محصولات کشاورزی گرمسیری و مزیت های نسبی منطقه ای و ناحیه‌ای، اهمیت قابل توجهی دارد. از جمله می توان به تولید و کاشت انواع صیفی و سبزی مشتمل بر گوجه فرنگی، خیار، بامیه، هندوانه و... اشاره کرد. کشت مرکباتی از قبیل پرتقال، نارنگی، لیموترش و... نیز در این استان رایج است.
منطقه میناب به عنوان قطب کشاورزی استان هرمزگان به شمار می رود. در سال های اخیر با احداث چاه های عمیق مبادرت به کشت بعضی از صیفی جات در دشت میناب شده که کاملاً چهرة کشاورزی آن را دگرگون کرده است.
استان هرمزگان هم چنین معادن فراوانی دارد که مهم ترین آن نفت و گاز است. معادن دیگری مانند کرومیت، خاک سرخ، سنگ گچ و آهک، نمک، گوگرد و آهن نیز در این استان یا

دانلود مقاله اکوسیستم کوهستان

مقدمه و طرح مسئله :

کوه مهمترین کانون اکولوژیکی کره زمین است، کوه ها یک پنجم سطح خشکی های زمین را تشکیل می دهند و مسکن حداقل 10 درصد از جمعیت جهان در این نواحی قرار دارند. بیش از نیمی از جمعیت جهان به آبخیزهای کوهستانی وابسته اند. کوه ها سرچشمه اصلی منابع آب شیرین جهان هستند که بدون آن حیات موجودات زنده ممکن نیست.

مطابق یک اصل بوم شناختی (ecologic) هر اندازه پستی و بلندی یا چین و شکن منطقه ای بیشتر باشد، «تنوع زیستی» یعنی گوناگونی جانوران و گیاهان آن منطقه، بیشتر خواهد بود. به این دلیل در کوه ها، گونه های بسیار متنوع جانوری و گیاهی را می توانیم ببینیم، پاره ای از گونه های گیاهی در سمت سایه گیر صخره ها و دامنه ها و پاره ای دیگر در سمت آفتاب گیر رشد می کنند. پاره ای از آنها در ارتفاع های پایین که گرمتر هستند و پاره ای دیگر در ارتفاع های بالاتر که سردتر هستند می رویند.
جانوران گوناگون هم با استفاده از پوشش گیاهی متنوع و در پناه امکانی که صخره ها و غارهای کوهستان برای زیست آنان فراهم می سازد، جمعیت های قابل توجهی را شکل می دهند. به این ترتیب، در مجموعه کوهستان ها و کوهپایه ها، «گیا» (حیات گیاهی منطقه = flora) و «زیا» (حیات جانوری منطقه = fauna) تنوع چشم گیری دارد. حال سوالی که در این قسمت مطرح میشود این است که :اکوسیستم کوهستانی از چه توانمندی هایی برخورداراست ؟ و به چه دلیل و توسط چه کسانی در حال نابودی است ؟ ایا واقعاً او اهمیت این اکوسیستم را احساس نمی کند؟

اهمیت اکوسیستم کوهستان :

کوه ها همانند سدی در برابر جریانات هوا قرار دارند. این امر موجب بروز بارش در ارتفاعات می شود. کوه ها در تمام نقاط دنیا فیلتر ورود هوای پاک به مناطق شهری هستند.

وزیدن بادها و شرایط متحول جوی به علت حضور فیزیکی ناهمواری های کوهستان است. در حقیقت کوهستان ها، آب و هوا را تغییر می دهند و آب و هوا، کوهستان ها را تحت تاثیر متقابل قرار می دهد.

از نظر طبیعی کوهستان ها حلقه ارتباطی گردش آب (هیدرولوژی) میان رطوبت آسمان در جو، با زمین و جریان های سطحی و زیرزمینی آن است. بنابراین، وجود رشته کوه های البرز در شمال و زاگرس از شمال غربی تا جنوب شرقی فلات ایران است که کشور پهناور ما را از منابع نسبتا خوبی برخوردار کرده است.

حفاظت از تنوع گونه های گیاهی و جانوری نقش تعیین کننده ای در اقتصاد شهرها، جوامع کوهستانی بویژه در ایجاد مشاغل پایدار برای آنها دارد. به همین دلیل، برای حفاظت از آنها احتیاج مبرم به تحقیق، مطالعه و آموزش است. تخریب و برداشت بی رویه در زمینه های مختلف، باعث آسیب پذیری زیستگاه شده و نسل تعدادی از گونه های گیاهی و جانوری را در معرض تهدید جدی و خطر انقراض قرار داده است.

کارشناسان معتقدند اهمیت کوه ها در تنظیم آب و هوای جهان اگر بیشتر از جنگل های بارانی نباشد، به یقین کمتر نیست. در این اکوسیستم، مخازن عظیمی از گونه های ارزشمند گیاهی و جانوری وجود دارد و جنگل های واقع در این مناطق، مخازن ژنتیکی بسیار بزرگی در طبیعت هستند.

مناطق کوهستانی در معرض شرایط سخت محیطی مانند دمای پایین، بادهای شدید و تند، حساسیت بالا، نوسانات بالای درجه حرارت و فرآیند کند ترمیم قرار دارند.

تحقیقات نشان می دهد کوه ها در تامین غذا، گذراندن اوقات فراغت و زیستگاه موجودات نیز نقشی مهم ایفا می کنند، این مناطق همچنین از اصلی ترین مراکز سکونت، صنعت و کشاورزی هستند و به همین دلیل گوناگونی فرهنگی فراوانی در این عرصه ها مشاهده می شود و توانایی بالقوه ای برای توسعه اکوتوریسم دارند.

کوه ها جزایر تنوع زیستی و محل زندگی گونه های بی نظیر و بی شماری از گیاهان و جانورانی است که در هیچ جای دیگر این کره خاکی یافت نمی شود.

در شرایط سخت آب و هوایی، محدوده تطابق انسانی و بیولوژیکی در مناطق کوهستانی فراتر می رود و در ارتفاعات بالاگیاهان و جانوران بومی مکانیسم های تطبیقی ویژه ای را در خود توسعه داده اند.

بعضی گیاهان وحشی در شرایط سخت کوهستان، گستره وسیعی را به وجود آورده اند و کاملابا محیط سازگارند.

شکنندگی این اکوسیستم ها باعث شده است تغییزات جزیی در دما، بارندگی یا ثبات خاک ایجاد شود و این خود می تواند به از بین رفتن کل جامعه گیاهی و جانوری منجر شود.

از آنجا که اکوسیستم های کوهستانی محل مناسبی برای پرورش گیاهان دارویی است، آمار ها نشان می دهد حدود 80 درصد جمعیت جهان به داروهای سنتی وابسته اند، اما متاسفانه یکی از 8 گونه گیاهی که از بیوم های کوهستانی به دست می آیند، در معرض خطر انقراض قرار دارند.
از سوی دیگر، با گسترش شهرها به سمت کوه ها بویژه کوه شهرهای ایران، احداث جاده های کوهستانی، فشار بی رویه توریسم آن هم در شرایطی که جایگاه و نقش آن از نظر اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی تعریف نشده و آحاد مختلف مردم تحت آموزش های خاص اکوتوریسم قرار نگرفته اند، از دلایل دیگری است که اعمال مدیریت ویژه را در کوهستان ها می طلبد.

کوهستان ها بستر و زیربنای توسعه از سالیان دور بوده اند، تحولات علمی، صنعتی، اجتماعی و فرهنگی مربوط به قرن های گذشته تاکنون بر پایه وجود منابع غنی کوهستان ها شکل گرفته است.

از این رو توجه مسوولان به لزوم برنامه ریزی و مدیریت، توانمند شدن و توانمند سازی اقشار مختلف مردم با نگاه دقیق و علمی به اکوسیستم ها برای پایش، حفاظت، بهره برداری پایدار و اشتغالزایی برای جوامع محلی، ضرورتی است انکارناپذیر است.

کوههای ایران

حدود 90 درصد از خاک ایران در محدوده فلات ایران واقع شده است و حدود 54 درصد خاک ایران را کوهها شکل داده اند. بدین صورت می توان گفت ایران کشوری کوهستانی محسوب می‌شود و بیش از نیمی از مساحت کشور را کوه‌ها و ارتفاعات، و کمتر از 4/1 آن را نیز اراضی قابل کشت تشکیل داده است.
کوههای ایران بخشی از سلسله کوههای آلپ – هیمالیا می باشد. این سلسله کوههای از کوهستانهای جنوب فرانسه آغاز و پس از عبور از رشته کوه آلپ، از طریق شبه جزیره بالکان وارد ترکیه می شود. سپس این کمربند کوهستانی به دو شاخه شمالی - جنوبی تقسیم بندی می شود. شاخه شمالی از طریق رشته کوههای قفقاز کوچک (آذربایجان) وارد ایران شده و بصورت رشته کوه البرز به سمت جنوب و سپس به سمت شرق ادامه می یابد. شاخه جنوبی آلپ – هیمالیا از طریق جنوب ترکیه وارد ایران شده و کوههای زاگرس را تشکیل می دهد و به سمت جنوب شرق امتداد می یابد. رشته شمالی (البرز) پس از عبور ازافغانستان به فلات تبت می رسد و رشته جنوبی (زاگرس) پس از اتصال به پهنه مکران از طریق پاکستان به فلات تبت می پیوندد. روند سلسله کوههای آلپ - هیمالیا در شرق فلات تبت (شرق چین) به سمت جنوب تغییر کرده، از مجمع الجزایر فیلیپین و اندونزی و از شمال استرالیا می گذرد و در اقیانوس آرام تا نیوزلند ادامه می یابد. این کمربند عظیم محل برخورد دو ابر قاره اوراسیا و گندوانا که خود از چندین کمربند کوه زایی کوچکتر نظیر البرز، زاگرس و ........ تشکیل شده است
همانطور که بین دو ابرقاره اوراسیا در شمال و گندوانا در جنوب سلسله کوههای آلپ – هیمالیا تشکیل شده اند، بین دو خرد قاره لوت در ایران و هیرمند در افغانستان نیز کوههایی تشکیل شده اند که به مجموعه کوههای شرق ایران معروفند. کوههای ایران به دو شکل تقسیم بندی شده اند، در این مبحث سعی شده هر دو تقسیم بندی مورد بررسی قرار گیرد
می توان گفت: فلات مثلثی شکل ایران از کوههای البرز در شمال، زاگرس در غرب و جنوب غرب و ارتفاعات مکران در جنوب تشکیل شده و دیواره شرقی فلات را کوهستانهای شرق ایران می سازد. لذا می توان اینگونه بیان نمود که، ایران سرزمینی کوهستانی است که نواحی مرکزی آنرا شوره زارها، شن زارها، دریاچه های شور و دشتها پوشانده است
بعلاوه در سرزمینهای داخلی فلات مرکزی ایران علاوه بر نواحی پست، رشته کوهها و ارتفاعات منفردی نیز وجود دارد.

اکوسیستم کوهستانی اطراف تهران

با توجه به افزایش بیش از پیش جمعیت، گسترش روزافزون، کمبود فضای سبز و آلودگی شهر تهران شاهد گرایش عمومی مردم تهران برای گذراندن وقت آزاد و برخورداری از طبیعت و تنفس در فضای باز کوهستان ها و مناطق طبیعی اطراف تهران هستیم و به طور کلی این مناطق طبیعی را می توان به دو بخش تفکیک کرد.
الف- مناطق کوهستانی و دره های مشرف به تهران که دسترسی به آنها به سادگی امکان پذیر است.
ب- مناطق کوهستانی و دره های دیگر که محتاج به مسافرت کوتاه مدت برای دسترسی به آنهاست.
در قسمت الف می توان از فرحزاد، اوین، درکه، پس قلعه، گلاب دره، کلکچال و ازگل نام برد و از قسمت ب می توان به لواسانات، رودبارقصران، آبعلی، رودهن و پلور اشاره کرد. در مورد بخش الف می توان گفت که همگی آنها در ابتدا روستایی ییلاقی و خوش آب و هوا بوده اند و همین موضوع باعث جذب توسعه شهری بدین مناطق شده است ولی از آنجایی که در توسعه شهری منطق توان طبیعی محیط در نظر گرفته نمی شود، خود آن چیزی که به عنوان انگیزه باعث رونق اقتصادی می گشت (خوب بودن آب و هوا، حضور باغات و چشمه ها، امکانات محیطی) از میان برده شد و به جای آن ساخت و ساز شهری توسعه پیدا کرد. اگر امروزه بگوییم که دیگر اثری از باغات معروف و لطافت طبیعی دره های شهر شمیران نمانده، سخنی به گزاف نگفتیم. اما بخش مورد بحث قسمتی از بخش «ب» یعنی رودبار قصران و لواسانات است که قابل تعمیم به کل منطقه «ب» است که اگر هم اکنون توجه خاصی به این منطقه نشود سرنوشتی شبیه بخش «الف» پیدا می کند.

کلیات مرفولوژیک رودبار قصران و لواسانات

بخش رودبار قصران سرزمینی با کوه های بلند و دره های ژرف است که واژه قصران (معرف کهسران یا کوهساران) برای آن اسمی با مسماست. این بخش متشکل از ۴۹ آبادی با نام «دهستان رودبار قصران» و مرکزیت روستای حاجی آباد در شمال شرقی شمیرانات قرار دارد. شهر اوشان فشم و میگون که با مساحت تقریبی ۶۰ کیلومتر در سال ۱۳۳۷ به صورت شهر درآمد، در دل دهستان رودبار قصران، در یک دره طویل جای گرفته که خود از سه محل متمایز با نام های اوشان، فشم و میگون با محل های متعدد و بافت های ویژه شکل گرفته است.
بخش لواسان سرزمینی کوهستانی با دره های فراخ و دشت های نیمه هموار و با نام بامسمای «تیغه» برآمد نگاه خورشید«این بخش از دو دوهستان تشکیل شده است، دهستان لواسان بزرگ با مرکزیت روستای آباد و معروف «لواسان» با ۲۰ آبادی و دهستان لواسان کوچک با مرکزیت روستای آباد و مشهور «افجه».شهر لواسان شهر جدیدی که در سال ۱۳۴۹ به صورت شهر درآمد و در دشت نیمه هموار گلندوک در حال رشد سریع است. بخش لواسانات نیز در شمال شرقی شهرستان شمیرانات قرار دارد.

اهمیت اکوسیستم کوهستانی لواسانات و رودبار قصران

سازمان ملل متحد به دلیل اهمیتی که اکوسیستم کوهستانی در زندگی جوامع انسانی دارد، سال ۲۰۰۲ را به نام سال بین المللی کوهستان نامید. وجه تمایز کوه ها با سایر بوم ها بعد ارتفاعی آنهاست که این وجه، مهم ترین خصوصیات اکولوژیکی کوه ها را تشکیل می دهد. با افزایش ارتفاع، زون های حیاتی متفاوتی در کمربندهای ارتفاعی کوه ها شکل می گیرد و بخش عظیمی از تنوع زیستی را در خود جای می دهد. به عنوان زیستگاه های جزیره ای نیز کوه ها یکی از مراکز بومزادی به شمار می روند. همچنین غنای گونه های بومی باستانی به عنوان شاخصی از تنوع زیستی کوه ها را از نظر اهمیت در صدر بیوم های زمینی قرار داده است.
عوامل تهدیدکننده اکوسیستم کوهستانی شهرستان شمیران (لواسانات و رودبار قصران)
اکوسیستم های کوهستانی در تمامی کشورهای جهان در اثر فعالیت های موثر انسانی دگرگون شده و به تخریب کشیده شده اند. این دگرگونی ها از نظر نوع عوامل و شدت آسیب، میزان خطر و درجه حساسیت در مناطق مختلف ایران کاملاً متفاوت است. شهرستان شمیران (لواسانات و رودبار قصران) به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و همسایگی با کلان شهر تهران، میزان آسیب رسانی و تخریب آن از شدت و حساسیت بالایی برخوردار است. مهم ترین عوامل تهدیدکنننده اکوسیستم کوهستانی شهرستان شمیران عبارتند از:
- بوته کنی و قطع درختان و از بین بردن باغات و به منظور ساخت وساز که در چند سال اخیر یکی از مهم ترین عوامل تهدیدکننده و تخریبی محیط زیست این مناطق بوده.
- چرای بی رویه دام در اراضی مرتعی، که باعث از بین رفتن پوشش گیاهی می شود.
- بهره برداری از معادن، بدون آنکه اراضی تخریب شده را احیا کنند.
- جاده کشی و توسعه بی رویه شبکه دسترسی در دامنه های بکر کوهستان و همچنین سوء استفاده از طرح هایی همانند طرح طوبی که باعث خصوصی شدن بسیاری از مراتع طبیعی و اراضی کوهستانی که اصولاً به آنها منابع ملی می گویند شده و شدت ساخت وساز در آنها از دیگر مواردی بود که باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و اختلال در حیات وحش این منطقه شد.
- هجوم جمعیت ناآگاه به مسائل محیط زیست در روزهای تعطیل و غیرتعطیل به این منطقه کوهستانی برای گذراندن اوقات فراغت و تفریح و عدم وجود سازمان مسئول برای حفظ و مدیریت کوهستان و وجود نیازهای تفرجی از قبیل توقف و استراحت، صرف خوراک و نیاز های بهداشتی باعث به وجود آمدن بسیاری از ناهنجاری های زیست محیطی در منطقه شده، به طوری که پس از یک روز تعطیل بسیاری از مناطق آرام و زیبا به زباله دانی بزرگ تبدیل شده که انواع و اقسام زباله ها از جمله قوطی نوشابه ها، کنسروها و پلاستیک ها در هر نقطه خودنمایی می کند
یکی از عوامل بسیار مؤثر در آب و هوای تهران وجود رشته کوه البرز است. این کوه به تهران شرایط آب و هوایی معتدل بخشیده که البته شهرسازی های نادرست و آلوده سازی بیش از حد ،باعث نادیده انگاشتن نقش کوه های البرز در تلطیف آب وهوا شده است.
کوه ها سرچشمه های آب شیرین هستند. بخش عمده آب شرب تهران از سد لتیان و امیرکبیر و دریاچه لار تأمین می شود که سرچشمه رودخانه های سرریز به این سدها در البرز کوه است. کوهستان البرز در باران سازی بر فراز استان تهران نیز نقش عمده ای دارد. پس نتیجه می گیریم بدوی ترین نیازهای ما برای زنده ماندن -آب و هوا- رابطه مستقیم با البرز کوه دارد و حفاظت و پاسداری از آن در واقع کمک به زیست خود و نسل های آتی است.
اگر گردشگری برای استفاده از سکوت وآرامش طبیعت به کوه های اطراف تهران پناه برد تا با گوش فرادادن به موسیقی الهی و آسمانی آب و باد به آرامشی بی نظیر برسد، دیدن مناطقی آلوده و زباله های انسان ساز تمام هارمونی روح را به هم می ریزد. زباله ها در رودخانه ها جمع شده، پای درخت ها بطری های پلاستیکی نوشابه و ظروف یک بار مصرف تنقلات مخصوص کوهستان ریخته و شاخه هایی که به دست آدم های بی توجه شکسته و در آب رود، فروغلتیده و در پس خود زباله هایی انبوه نگاه داشته است. دیدن این مناظر تأسف برانگیز، بسیار تأثیرگذار است.

کوه ها، برج های آب

کوه ها را به سبب ایفای نقشی اساسی در تولید و توزیع حدود 80 درصد آب های شیرین جهان، برج های آب نام نهاده اند.

کوه ها سدهایی هستند در برابر جریان هوای کره زمین، هوا و رطوبتی که در آن است، در برخورد با کوه به بالا رانده و در نتیجه سرد و متراکم می شود. در این حال، امکان بارش باران و برف فراهم می شود. بارش ها یا از شکاف ها و حفره های کوهستان به عمق زمین نفوذ می کنند - و به این ترتیب از تبخیر شدن در امان می مانند و در پایین دست ظاهر می شوند - یا به شکل برف ذخیره می شوند و از محل این ذخیره، امکان جریان یافتن پیوسته جویبارها و رودها فراهم می آید. اگر کوه ها نبودند، در سرزمینی مانند ایران، بارش از آن چه که هست کمتر می شد و در تابستان ها هیچ روانابی نداشتیم. بنابراین می توان گفت که کوه ها، برج هایی هستند که آب را ذخیره می کنند و در طول سال، دامنه ها و کوهپایه ها و دشت ها را با جریان «کنترل شده» آب سیراب می سازند.
با افزایش جمعیت و بالارفتن تقاضا برای آب سالم، ظرفیت و پتانسیل بروز مناقشات بر سرآب نیز فزونی یافته است.به دنبال اهمیت مدیریت مناسب و اصولی اکوسیستم های کوهستانی به منظور تامین منابع آبی جهان، حفظ امنیت بلندمدت این منابع برای بقای بشر توجه تمام دولت ها را به خود جلب کرده است.

بر اساس، آمار سازمان های بین المللی، هر روز از هر 2 نفر انسان روی کره زمین یک نفر تشنگی خود را به وسیله آبی که از کوه ها سرچشمه می گیرد برطرف می کند لذا تهدید این منابع به نوعی تهدیدی برای ادامه حیات تمام ساکنان کره زمین است.

به این ترتیب مشخص است یک میلیارد چینی، هندی و بنگلادشی، 250 میلیون نفر در آفریقا و کل جمعیت کالیفرنیا به جریان آب ممتد، تازه و تمیز کوه ها متکی هستند.

با این وجود، هنوز آینده این منابع در پرده ای از ابهام است و حمایت از این اکوسیستم ها توجه ویژه ای را می طلبد.

نواحی کوهستانی از چه توانمندی هایی برخوردارند؟

1 – کوهستان تأمین کننده آب و خاک :

شکل گیری روستا و رونق فعالیت های اقتصادی آن وابسته به کوهستان اطراف است؛ زیرا باغ ها و مزارع به روی خاک ها شکل گرفته اند. این خاک ها حاصلخیز از آبرفت هایی که از دامنه کوه ها با خود به همراه می آورند تشکیل شده اند. عامل تجمع جمعیت در شهر تهران و شهرک ها و روستاهایی که بر روی دشت تهران شکل گرفته اند، کوههای البرز است. رودهای جاجرود و کرج که از این کوه ها جاری می شوند و خاک های حاصل خیز آبرفتی، دشت های تهران و کرج، موجب ادامه حیات شهری و رونق کشاورزی می باشد.
در مجموع ، رونق فعالیت های اقتصادی در نواحی جلگه ای و دشت ها مرهون نواحی کوهستانی مجاور است، در حالی که کوهستان به علت شیب زیاد، از آب و خاک بهره چندانی نمی برد.

2 – کوهستان و تولید انرژی :

آب های روان در کوهستان با به چرخش درآوردن توربین برق تولید می کنند که آن را برق آبی می نامند. نواحی کوهستانی توانایی زیادی برای تولید برق آبی دارند. علاوه بر تولید برق آبی اختلاف فشار بین نواحی کوهستانی و سرزمین های اطراف سبب وزش بادهای محلی می شود. برخی از این بادها به علت سرعت زیاد،‌ جهت ثابت وزش و مدت زمان طولانی وزش در طول سال می توانند عامل تولید برق بادی باشند اطراف دریاچه سد منجیل یکی از نواحی مستعد کوهستانی ایران برای تولید برق بادی است و اولین نیروگاه بادی کشورمان در این مکان تأسیس شده است.

3 – کوهستان محیطی مناسب برای پرورش دام :

مراتع و علفزارهای وسیع این نواحی محیطی مناسب را برای پرورش دام، به خصوص گوسفند،‌فراهم می آورند. به همین دلیل، اصلی ترین کشورهای پرورش دهنده ی گوسفند یا کوهستانی اند یا بخشی که گوسفندداری در آن رواج دارد کوهستانی است.

4 – کوهستان و جاذبه های گردشگری :

نواحی کوهستانی با توجه به ویژگی های طبیعی و محیطی خود گردشگران زیادی را جذب می کنند چند نمونه از این جاذبه ها عبارتند از :
1 – وجود دامنه های پربرف کوهستان ها سبب رونق ورزش های زمستانی مثل اسکی می شود 2 – وجود دره های عمیق و چشم اندازهای زیبای کوهستانی سببب گسترش تفریحاتی چون گردش در ارتفاعات و تماشای مناظر و ایجاد خانه های ییلاقی شده است. 3 – دریاچه های کوهستانی سالیانه میلیون ها گردشگر را جذب می نماید. گردشگران به منظور انجام قایقرانی،‌ تفریح و استراحت معمولاً روزهای متمادی را در کنار دریاچه های کوهستانی می گذرانند.
4 – چشمه های آب گرم نواحی کوهستانی به علت برخورداری از خواص درمانی، ‌سالیانه میلیون ها نفر را به خود جذب می کنند. شهرک های تفریحی و توریستی در کنار این چشمه ها شکل گرفته است. در کشور ما، شهر توریستی سرعین دردامنه کوه های سبلان نمونه ای ازاین گونه شهرک هاست.

کوهستان وسعت پرواز پروانه ها

بررسی ها نشان می دهد اکوسیستم های کوهستانی یکی از مهم ترین زیستگاه های پروانه های ایران هستند که امروزه به دلیل تغییر کاربری و از سوی دیگر بر اثر چرای مفرط دام در مراتع، زیستگاه این حشرات به خطر افتاده و زندگی پروانه ها را نیز در معرض تهدید قرار داده است.

به نحوی که متاسفانه در برخی مناطق، تعداد گونه های قابل مشاهده پروانه ها بسیار کمتر از سال های گذشته است.

از سوی دیگر، از آنجا که ایران کشوری کوهستانی است، حفظ اکوسیستم های کوهستانی برای حفاظت از گونه های حشرات بسیار اهمیت دارد؛ به طوری که در صورت نابودی حشرات، اکوسیستم کوهستانی به خطر می افتد و در صورت نابودی کوهستان حشرات از میان می روند.

تحقیقات نشان داده است حشرات در گرده افشانی و چرخه مواد غذایی نقش اساسی در اکوسیستم ها دارند که این مساله در اکوسیستم های کوهستانی بویژه در ارتفاعات بالاخود را بیشتر نشان می دهد.

اکوسیستم های کوهستانی درارتفاعات وابسته به گیاهان بالشتکی مثل گونه های خاردار هستند؛ چراکه این گیاهان در فصل سرما حشرات را در خود جای می دهند.

براساس مطالعات، در صورت نابودی گیاهان، یک سانتی متر از خاک کوهستان که طی 100 سال تشکیل شده است، با بارش یک باران شسته می شود و از میان می رود و وقوع این سیلاب ها زیستگاه پروانه ها را تهدید می کند.

از سوی دیگر، شاهد تبدیل و تغییر اراضی کوهستانی، جنگلی و زمین های کشاورزی هستیم، به طوری که هم اکنون مناطق کوهستانی زاگرس، البرز، شمال خراسان و آذربایجان تحت فشار این نوع تخریب ها هستند.

بررسی ها نشان داده است کوهستان های شمال خراسان دارای بارندگی های کمتر و مراتع کمتر هستند؛ اما در عین حال به دلیل کوچ نشینی دام زیادی در منطقه وجود دارد که اول بهار حرکت کوچ نشین ها شروع می شود و چرای حیوانات، مرتع را از میان می برد.

تحقیقات نشان داد است تنوع پروانه های ایران در کوه های زاگرس بیشتر است. این کوه ها به دلیل ویژگی های خاص، موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی منحصر به فرد از نظر زمین شناسی از قابلیت بالای گونه زایی برخوردار است که این امر در مورد پروانه ها خود را بیشتر نشان داده است، چرا که این منطقه دارای شرایط آب و هوایی منحصر به فرد است.

علیرضا نادری، یک کارشناس و متخصص در زمینه حشرات بر اساس بررسی های انجام شده، برای پروانه های استان تهران گفت: استان تهران دارای 3 یا 4 گونه بومی (اندمیک) پروانه است که در هیچ کجای دنیا قابل مشاهده نیست. در کوهستان توچال با ارتفاع 4000 متر در فصول مختلف می توان حدود 100 گونه پروانه را مشاهده کرد، یعنی یک چهارم پروانه های کشور در کوهستان توچال قابل مشاهده هستند.

کوه ها آسیب پذیرترین اکوسیستم های جهان

دخالت انسان در محیط کوهستان با ایجاد کارخانه ها، توسعه راه سازی و حفر تونل و همچنین از بین بردن پوشش گیاهی در بیشتر موارد بدون رعایت نظم و قواعد حاکم بر محیط صورت می گیرد که نتیجه این برهم خوردن تعادل زیست بوم های کوهستانی ها ست.
کشورها در بهره برداری از مواهب کوهستانی عملکرد متفاوتی دارند. به این صورت که برخی از کشورهای کوهستانی با محیط رابطه منطقی برقرار کرده اند و از حداکثر امکانات و توانمندی های کوهستان به طور مطلوب بهره مند می شوند. در مقابل، برخی دیگر از کشورها به اشکال ابتدایی بهره گیری از کوهستان مانند معیشت گله داری کوچ نشینی بسنده نموده و به سطوح پایین زندگی قناعت کرده اند. کشور سوئیس کشور مثال بارز گروه اول و کشور افغانستان نمونه مشخص گروه دوم است.

کوه های ایران نیمی از مساحت کشور را در بر گرفته اند و هر یک با قامتی استوار، سایه ای از پایداری را بر این مرز و بوم افکنده اند، اما دهه های اخیر موجی از تخریب از جمله افزایش جمعیت، گسترش راه ها، بهره برداری نامناسب از معادن، چرای بی رویه در مراتع و گسترش شهرها و روستاها، همه و همه خسارات جبران ناپذیری را برای آن به ارمغان آورده است.

کوه ها علاوه بر نقش مهمی که در وضعیت محیط زیست طبیعی و ایجاد شرایط آب و هوای گوناگون ایفا می کنند، تاثیر بسزایی نیز بر محیط های همجوار و بخصوص جوامع انسانی دارند.
کوه ها ذاتا حساس و شکننده هستند و قرار گرفتن کوهستان های کشورمان در منطقه خشک جهان مزید بر علت شده و بر حساسیت و آسیب پذیری کوه ها افزوده است. کوه ها از دو ناحیه انسانی و طبیعی در معرض فشار و تخریب قرار دارند، میزان فرسایش خاک و تخریب در کوه های ایران در مقایسه با دیگر کشورها فوق العاده زیاد است، به همین دلیل این نواحی نیازمند توجه بیشتر و حفاظت اصولی تر هستند.
اما بیش از نیمی از جمعیت جهان به منابع آب کوه ها برای کشاورزی، صنایع و از همه مهم تر آشامیدن وابسته بوده و سرچشمه مهم ترین رودهای جهان مثل نیل، آمازون و گنگ در کوه ها قرار دارد، به دلیل پستی و بلندی، ارتفاع و سرسبزی محیط، کوه ها در برگیرنده مجموعه ای از جلوه های طبیعی بوده و میزبان میلیون ها گردشگر و کوه پیما از سراسر دنیا هستند.
بخش عمده جنگل های جهان در کوه ها و سرزمین های مرتفع قرار دارند و این جنگل ها به علت قرارگیری در سرچشمه های آبخیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردارند، گنجینه های ارزشمند گیاهی و جانوری و مراتع و مناظر زیبا و آرامش بخش از دیگر فواید این محیط های بکر به شمار می روند.
با توجه به اینکه کوه نماد مقاومت، پایداری و سربلندی بوده، تمدن های درخشان بسیاری که میراث فرهنگی جوامع بشری هستند در کوه ها متولد شده اند.
این در حالی است که محیط های کوهستانی از جمله حساس ترین اکوسیستم های زیستی این کره خاکی به شمار می روند و کوه ها در تولید باران و برف و تعدیل آب و هوا نقش اساسی دارند.
اما متاسفانه این اکوسیستم مهم به دلیل فعالیت های مخرب انسان در خطر تهدید قرار دارند و کوهستان ها با آهنگی سریع رو به تخریب گذاشته اند و برای انسان پیامدهای ویرانگری نظیر سیل به بار می آورد که گاه از آن ها به عنوان بلایای طبیعی یاد می شود.
در این راستا نهادینه کردن افکار حفاظت از کوه ها و رسیدن به منافع اقتصادی با حفظ و شناسایی این ارتفاعات، جلوگیری از ورود و خروج بی رویه افراد داخلی و خارجی نگرشی است که به ارائه آموزش های زیست محیطی و جلوگیری قاطع از آلودگی انسانی به داخل مجموعه های کوهستانی باید صورت گیرد.
اما متولیان حفاظت از کوه ها علاوه بر توجه به فضای سبز باید قبل از آنکه کویرها به مجموعه ای از جاده های آسفالته و خاکی تبدیل شود و زباله ها کوه ها را فرا گیرد و رودخانه ها بستری برای حمل زباله شوند و مراتع به ویلاهای اختصاصی تبدیل شوند، چاره اندیشی کرده و آن ها را از خطر نابودی حتمی نجات دهند.

چرا اکوسیستم کوهستان حساس، آسیب‌پذیر و شکننده است؟

به دلیل شکل فیزیکی و اکولوژی مناطق آسیب‌پذیر محسوب می‌شوند وجود شیب و قله‌ها و دره‌ها و یالها، وضعیت پیچیده‌ای را در این محیط بوجود می‌آورد.
ترمیم پوشش گیاهی تخریب شده در شیب‌های تند، مشکل و بعضاً تقریباً غیرممکن است.
گاهاً ممکن است تا چند قدم پیشروی در کوهستان شاهد تغییر آب و هوایی کاملاً متفاوت باشیم.
با گرفتن صد متر ارتفاع گوئی صد کیلومتر عرض جغرافیایی را طی کرده‌ایم و بطور متوسط یک درجه از دمای هوا کاسته می‌شود.
هر یک جبهه‌های مختلف کوه به علت قرار گرفت در وضعیت خاصی دارای آب و هوا، پوشش گیاهی، درجه حرارت ویژه می‌باشد. با جابجا کردن حتی یک سنگ اکوسیستم موجود کوهستان به هم می‌ریزند. در ارتفاعات عمر فصل رویشی کوتاه و فقط گیاهانی قادر به ادامه حیات هستند که از قدرت انطباق بالایی برخوردار می‌باشند.
شرایط متغیر و متضاد آب و هوایی و تغییرات در ارتفاع همگی باعث می‌شوند کوچکترین دخالت منجر به تخریب شدید مناطق گردد.
بعلت حضور شرایط سانحه‌خیزی و آسیب‌پذیری جوامع کوهستانی نیز به همان نسبت آسیب‌پذیرند.
تمام زیست‌بومهای کوهستانی مشابه نیستند اما همه آنها چه در جنگلهای استوایی، چه در سبزه‌زارهای کوههای آلپ و یا در امتداد جویبارهای ناشی از یخچالهای طبیعی دو چیز را با هم مشترک دارند:
ارتفاع و گوناگونی، تغییرات سریع در ارتفاع، شیب تند یا ملایم و زاویه تابش خورشید تأثیر عجیب و نفوذی باورنکردنی روی دما، باد، رطوبت و ترکیب خاک در فواصل کم دارد. این تغییرات پیچیده و ظریف و مجموعه‌هایی از حیات را به وجود می‌آورند که در هیچ کجا جز در یک ارتفاع یعنی در یک رشته‌کوه مشخص یافت نمی‌شود.
در ارتفاعات بالا، گیاهان و جانوران بومی، ساز و کارهای ویژه‌ای برای بقای خود بوجود می‌آورند. برخی گلهای وحشی کوههای آلپ برای مثال به طوری خود را با شرایط اطراف وفق داده‌اند که در سایه یک صخره‌سنگ منفرد و مجزاء زندگی می‌کنند.
اولین حرکت‌های جهانی حفاظت
در سال 1992 سازمان ملل متحد در کنفرانسی که به کنفرانس زینی معروف شد در شهر ریودوژانیرو برزیل در بخش 13 دستور کار 21 توجه جهانیان را به آسیب‌پذیر بودن اکوسیستم کوهستان معطوف نمود این بخش به مدیریت محیط‌های کوهستانی و توسعه پایدار کوهستانها اختصاص دارد و توصیه‌ها و دستورالعملهایی را به منظور محافظت از این نواحی ارائه می‌نماید. همچنین در این بخش رسیدگی و توسعه اجتماعی اقتصادی جوامع کوهستانی ضرورتی فوری و حیاتی تعریف شده است. بعد از کنفرانس ریو فعالیت‌ها و تلاشها از طرف کشورها و سازمانهای دولتی و غیردولتی به منظور اعمال مدیریت صحیح در این محیطهای باارزش شدت گرفت یکی از این اقدامات تشکیل سازمانی بنام گردهمائی کوهستان می‌باشد، این سازمان با ترتیب دادن نشست‌ها و کنفرانس‌هایی در کشورهای مختلف در راستای مبادله اطلاعات بین کشورهای کوهستانی جهان و حمایت از توسعه پایدار نواحی کوهستانی گام برداشته است.
مهمترین اقدام گردهمایی کوهستان در سالهای اخیر تشکیل اولین اجلاس جهانی کوهستان است که در خرداد 1379 در کشور فرانسه برگزار شد که به مسائل مرتبط با اکوسیستم‌های کوهستانی پرداخت.
سال 2002 سال بین‌المللی کوههاInternational year of mountains (IYM) 2002
بنا به پیشنهاد و تأکید طرفداران محیط‌های کوهستانی که از سالها قبل انجام گرفته سازمان ملل متحد سال 2002 را سال بین المللی کوهها نامیده است. سازمان خواربار و کشاورزی (FAO) نهاد مسئول همکاری با دولت‌ها سازمانهای غیردولتی و دیگر سازمانهای وابسته به سازمان ملل در این زمینه است. هدف کلی از اعلام سال کوهها افزایش آگاهی جهانی در مورد اهمیت کوهها و وضع زندگی مردم کوه‌نشین و کمک به توسعه پایدار این مناطق بوده است که چند موضوع را تحت تعقیب قرار می‌دهد.
الف: فراهم سازی وضعیت مناسب برای کوهها با تبلیغ حفاظت آنها و پیشبرد توسعه پایدار در این مناطق
ب: افزایش آگاهی در مورد اکوسیستم‌های کوهستانی و اهمیت آنها در تامین آب و بعضی از کالاهای استراتژیک و خدمات.
ج: تبلیغ و دفاع از میراث فرهنگی جوامع کوهستانی
د: توجه به درگیری‌ها در مناطق کوهستانی و کمک به پیشبرد صلح در این مناطق یکی از شعارهای اصلی این سال می‌گوید «ما همه مردمان کوهستانیم» و هدف از طرح این شعار این استکه بدانیم همه مردم وابسته کوه و تحت تأثیر آنها هستند.
کوهها تأمین‌کنندة آب شیرین جهان
میدانیم 4/3 سطح کرة زمین را آب فراگرفته که از این مقدار آب موجود روی زمین فقط 3% قابل شرب می‌باشند و از این مقدار قابل شرب 2% بصورت کوههای یخی غیرقابل دسترسی فقط 1% آب موجود قابل شرب و قابل دسترسی می‌باشد که بصورت چشمه‌ها و رودها جاری می‌باشد. درصد بیشتری از نزولات آسمانی در ارتفاعات می‌باشد که یا بصورت رود جاری می‌شود یا در کوه ذخیره می‌شود که ذخیره شدن یا بصورت نفوذ در داخل کوه می‌باشد یا بصورت یخچالها و برفچالها به مرور زمان ذوب شده و جاری گردیده و موجب ادامه زندگی انسان و جانوران و گیاهان می‌شود.
به همین علت می‌باشد که کوهها را برجهای آب نامگذاری کرده‌اند. تلفات آب در کوهستان به علت دمای پاینتر کمتر است و مقدار بیشتری از بارندگی تبدیل به آب جاری می‌شود یا به زمین نفوذ می‌کند.
آب در کوهستان بلند از کیفیت بهتری برخوردار می‌باشد و به علت حرکت در شیب قدرت پالایش بیشتری دارد. آب رودها به صورت طبیعی تصفیه شده و خطر آلودگی کمتری نسبت به آبهای جاری در دشتها دارد.

لزوم پاسداشت کوهستان ها

سال بین المللی کوهها (IYM) چیست؟
در سایه رشد سریع آگاهی ها در زمینه اهمیت مناطق کوهستانی و با توجه به پیشنهاد مطرح شده از طرف کشور قرقیزستان ، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نوامبر 1998 ، سال 2002 را سال بین المللی کوهستان (IYM) نامید و سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد(FAO) مسئولیت هماهنگی فعالیتها در سطح جهان را عهده دار گردید تا با همکاری دولتها به ویژه برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) ، برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) و یونسکو ، مسائل مربوط به این سال را دنبال نمایند.
برگزاری سال بین المللی کوهها (IYM) چالشی بزرگ و فرصتی استثنایی است که نباید تنها به یک دوره کوتاه یکساله محدود گردد، بلکه باید بعنوان قدمی مهم در فرآیند بلند مدتی که از "کنفرانس زمین" در ریودوژانیرو در سال 1992 آغاز گردیده است ، مورد توجه قرار گیرد. در این کنفرانس افزایش سطح آگاهی عمومی ، کسب اطمینان از تعهدات سیاسی ، مالی و تشکیلاتی به منظور اجرای توسعه پایدار کوهستان در بخش 13 “ دستور کار 21 “ مورد توجه قرار گرفته است.
این فرآیند باید فراتر از سال 2002 را در بر گیرد و طرحی برای رفع فقر و کمک به مردمی باشد که در مناطق کوهستانی زندگی می کنند. این طرح همچنین باید توجه جهانیان را به میراث فرهنگی این جوامع جلب نماید ، همچنین باید به حفاظت و تعمیم بهره برداری پایدار از منابع طبیعی کوهستان یاری رساند. این سال فرصت بی نظیری را جهت قرار دادن مسایل کوهها در جایگاه بالاتری در دستور کار 21 و رسیدن به رفاه و توسعه یکسان برای میلیون ها انسانی که در مناطق بالادست و کوهستانی زندگی می کنند، فراهم می آورد.
برای تضمین موفقیت IYM ، فعالیت در چند زمینه لازم است : تولید وتبادل اطلاعات ، افزایش آگاهی و حساسیت ، بهبود وضعیت حفاظتی و توسعه منابع کوهستانی برای رفاه جوامع کوه نشین از طریق برنامه ریزی ، هماهنگی و اقدامات موثر ، احساس تعهد و فداکاری.
موفقیت سال بین المللی کوهها همچنین در گرو اقدام دولتها در جهت حمایت از "دستور کار کوهستان" از طریق اعمال سیاستهای مناسب می باشد.

اهداف
سال بین المللی کوهها در چارچوب اهداف کلی خود و به منظور تامین رفاه جوامع کوهستانی در زمان حال و آینده – با در نظر گرفتن توسعه پایدار کوهستان - و حفاظت از این نواحی و شناساندن فرهنگ ها و میراث مردمان کوهستان ، برنامه های زیر را دنبال می نماید :
معرفی راهکارهای جدید برای بهبود وضعیت معیشتی مردمان بومی وهمچنین حفاظت پایدار از محیط کوهستان
افزایش آگاهی و دانش درباره اکوسیستم های کوهستانی ، اهمیت ، پویایی و عملکرد این نواحی در تامین برخی از منابع استراتژیک و حیاتی- به ویژه آب و منابع غذایی - که برای معیشت و زندگی جوامع روستایی و شهری ، در مناطق مرتفع و حتی دشت ها و مناطق کم ارتفاع ضروری می باشند
تقویت ابزارهای اطلاع رسانی مانند رسانه های گروهی ، نشریات و مطالب آموزشی به منظور ترغیب عموم مردم به بحث و گفتگو پیرامون اهمیت کوهها در سطح بین المللی
تدوین خط مشی ها و اجرای سیاست های مناسب به منظور تحقق توسعه پایدار کوهستان و حفاظت از این نواحی در سطوح ملی
تقویت و حمایت از میراث فرهنگی جوامع کوهستانی و دانش بومی مردمان کوهستان
توجه به منازعات و درگیری های نظامی در مناطق کوهستانی و تلاش برای تحقق صلح در این نواحی
قسمت هایی از متن اصلی بخش 13
کنفرانس سازمان ملل متحد درباره محیط زیست و توسعه
ریودوژانیرو ـ برزیل
اجلاس زمین (UNCED) در ژوئن 1992، در ریودوژانیرو برگزار شد. مهمترین دستاورد این اجلاس، دستور کار 21 است که شامل 40 بخش می باشد و توسط 181 کشور عضو سازمان ملل متحد امضا شد. دستور کار 21 مهمترین معضلات جهان را مطرح، راههای حل این مشکلات و استراتژی های توسعه پایدار انسانی و حفاظت از محیط زیست را در قرن 21 پیشنهاد می کند.

قسمت هایی از متن اصلی بخش 13
مدیریت اکوسیستم های شکننده - توسعه پایدار کوهستان
کوه منبع مهمی از آب ، انرژی ، مواد معدنی ، محصولات جنگلی و کشاورزی و همچنین یکی از اصلی ترین مراکز تفریحی محسوب می شود. کوهها همچنین به عنوان بخش مهمی از اکوسیستم بزرگ این سیاره ، زیست گاه گونه های متفاوتی از گیاهان و جانوران می باشند که برخی از آنها در معرض خطر انقراض قرار دارند. با این حال ، اکوسیستم های کوهستانی به شدت آسیب پذیر می باشند. این اکوسیستم ها در معرض فرسایش سریع خاک ، رانش زمین و نابودی زیست گاه ها و تنوع ژنتیکی قرار گرفته اند. گسترش فقر و جمعیت فزاینده مناطق کوهستانی باعث از بین رفتن پوشش گیاهی ، نابودی جنگل ها ، تعلیف بیش از حد احشام در مراتع و بهره برداری بی رویه از منابع موجود در مناطق کوهستانی می گردد.لذا مدیریت متناسب مناطق کوهستانی و توسعه اجتماعی - اقتصادی مردمان آن ، شایسته توجه و اقدام فوری است.
خلاصه ای از سخنرانی دبیرکل فائو به مناسبت آغاز رسمی سال بین المللی کوهها
دکتر جک دیوف ، دبیرکل سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)
نیویورک - 11 دسامبر 2001
... بیش از نیمی از مردم جهان - سه میلیون نفر - برای آب شیرین به کوهها وابسته اند. آب برای تولید غذا ، تولید برق ، بقای صنعت و از همه مهم تر برای نوشیدن از نیازهای اساسی جامعه جهانی می باشد. اما در حال حاضر یخچالهای عظیم که منشاء آب برای بسیاری از رودخانه ها و انسانها هستند با سرعتی بی سابقه در حال ذوب شدن می باشند که این امر به اعتقاد بسیاری از دانشمندان به واسطه گرم شدن زمین حادث شده است. کوهها جزایر تنوع زیستی هستند. مسکن گونه های بی نظیر و بیشماری از گیاهان و جانورانی که در هیچ کجای دیگر کره خاکی یافت نمی شوند. همچنین کوهها به منزله چزایر تنوع فرهنگ ها و مسکن یک دهم از جمعیت جهان می باشند.
ما به کمک یکدیگر باید فرهنگ های کوهستانی را تقویت نموده و فقر و گرسنگی را از این مناطق ریشه کن نماییم. این امر چالش اصلی سال بین المللی کوهها است.
... من سال 2002 را فرصتی استثنایی برای به اجرا درآوردن بخش 13 و قرار دادن کوهها در جایگاهی بالاتر در دستور کار جهانی می بینم که این امر با افزایش آگاهی در مورد اکوسیستم های کوهستانی و فرهنگ کوهها میسر می گردد.
هدف سال بین المللی کوهها ساده و در عین حال بلندپروازانه است : اطمینان از رفاه مردم کوهستان از طریق توسعه پایدار اکوسیستم های کوهستانی. برای دستیابی به اهداف سال 2002 ، دو شرط وجود دارد : نخست صلح ، دوم امنیت غذایی.
... اهل هرکجا که هستیم ، اهل کوههای بلند یا دشت های کم ارتفاع ، همه ما مردمان کوهستانیم. همه ما وابسته به کوهها ، در ارتباط با آنها و متاثر از آنهاییم ، به طرقی که پیش از این هرگز تصور آن را نمی کردیم.
امروز من از همه شما دعوت می کنم به من ملحق شوید تا به عنوان اولین قدم در بزرگداشت این سال ، برای رفع فقر و جنگ در کوهها خود را متحد نماییم.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 29   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله اینترنت

اینترنت (به عنوان اسم خاص، Internet) یک شبکهٔ رایانه‌ای بین‌المللی متشکل از شبکه‌های رایانه‌ای ‌است که با روش سوئیچینگ بسته‌ها و با رعایت پروتکل TCP/IP و پروتکل اینترنت و چند پروتکل ارتباطی دیگر، پیوند دارند و به مبادلهٔ داده می‌پردازند.
بطور معمول، اینترنت را با سرویس‌‌های مشهور آن یعنی وب و پست الکترونیک می‌شناسند.
واژهٔ «اینترنت» در معنای عام برای اشاره به مفهوم «internetworking» و «internetwork» (و خلاصه‌تر «internet» با i کوچک) بکار می‌رود.
• ۱ ساختار اینترنت
• ۲ اینترنت امروزی
• ۳ فرهنگ اینترنت
• ۴ سایر موضوعات مرتبط
• ۵ نکات حقوقی و اخلاقی
• ۶ دسترسی به اینترنت

ساختار اینترنت
اینترنت یک مجموعه غول پیکر از میلیون‌ها کامپیوتر است که در یک شبکه کامپیوتری به هم متصل هستند. کامپیوترهای خانگی ممکن است از طریق خط تلفن با مودم، DSL یا مودم کابلی به فراهم‌کننده خدمات اینترنت (ISP) متصل شود. در یک شرکت یا دانشگاه کامپیوترها به یک شبکه محلی (LAN) در داخل سازمان وصل هستند. این شبکه را می‌توان از طریق یک خط تلفن سریع مثل T1 یا E1 به یک فراهم‌کننده خدمات اینترنت (ISP) وصل کرد. ISPها به ISPهای بزرگ‌تر وصل می‌شوند و ISPهای بزرگ‌تر یک ستون فقرات (Backbones) فیبر نوری را برای یک کشور یا ناحیه برقرار می‌کنند. ستون‌های فقرات در سراسر دنیا از طریق کابل نوری، کابل زیر دریا یا ماهواره به هم متصل هستند.
در اینترنت به طور کلی می‌توان همه کامپیوترها را به دو دسته تقسیم کرد. سرویس‌گیرنده / سرویس‌دهنده (Client / Server). سرویس‌دهندگان، خدماتی را (مانند وب و FTP) برای سایر سیستم‌ها فراهم می‌کنند و سرویس‌گیرندگان، سیستم‌هایی که برای دستیابی به این خدمات به سرویس‌دهندگان وصل می‌شوند. یک کامپیوتر سرویس‌دهنده می‌تواند چند سرویس را فراهم کند. برای مثال روی یک سرویس‌دهنده، یک نرم‌افزار وب سرور و میل سرور نصب کنیم.

نشانی آی‌پی
به هر رایانه در اینترنت یک (و در مواقعی چند) نشانی منحصر به فرد به نام "نشانی پروتکل اینترنت" اختصاص داده می‌شود که به اختصار آن را آی‌پی می‌گوییم. آی‌پی از چهار بخش عددی تشکیل شده که با نقطه از هم جدا می‌شوند (مانند 199.211.45.5). هر بخش می‌تواند از 0 تا 255 باشد. (۸ بیت یا ۱ بایت) پس 2 بتوان 8 آدرس مختلف داریم. هر رایانه در اینترنت آی‌پی یگانه‌ای دارد (در این مورد استثناهایی وجود دارد) . سرویس‌دهندگان اینترنت عموما آی‌پی‌های ثابتی دارند که تغییر نمی‌کند. کامپیوترهایی که با خط تلفن به اینترنت وصل می‌شوند آی‌پی پویا دارند، یعنی در هر تماس، آی‌پی آن‌ها را ISP اختصاص می‌دهد و احتمالاً هر بار که به اینترنت وصل می‌شوند آی‌پی متفاوتی می‌گیرند. برای دیدن آی‌پی رایانه خود می‌توانید از برنامه winipcfg.exe (در ویندوز ۹۵ و ۹۸ و ME) یا ipconfig.exe استفاده کنید. اگر از لینوکس یا یونیکس (یا سیستم‌های مبتنی بر آن‌ها) استفاده میکنید، از دستور ifconfig استفاده کنید. آی پی‌ها دارای 4 کلاس هستند:
• کلاس A:عدد اول از 0 تا 126 مثال:126.2.3.1
• کلاس B:عدد اول از 127 تا191 مثال: 154.5.1.5
• کلاس C:عدد اول از 191 تا 223 مثال:203.52.45.812
• کلاس D:عدد اول از 223 تا انتها مثال:254.23.54.9
نام دامنه
معمولا به خاطر سپردن یک رشته از اعداد که نشانی آی‌پی را تشکیل می دهند مشکل است. همچنین نشانی آی‌پی ممکن است تغییر کند. به همین خاطر سرویس‌دهندگان از اسم‌های قابل درک توسط انسان که نام دامنه (domain name) نامیده می‌شود، استفاده می‌کنند. دامنه نام مجموعه‌ای از سرویس‌دهندگان است. برای مثال در سایت www.wikipedia.com بخش wikipedia.com نام دامنه است که از دو بخش تشکیل شده com. دامنه رده بالا و wikipedia دامنه است. دو نوع دامنه رده بالا داریم: دامنه‌های سازمانی که شامل net .com .edu .org .mil .gov .info .biz. و دامنه‌های جغرافیایی که از اسم اینترنتی کشورها (مثل ir. برای ایران) استفاده می‌شود. www نام سرویس‌دهنده وب است به همین شکل ftp.wikipedia.com آدرس کامپیوتر سرویس‌دهنده ftp و mail.wikipedia.com آدرس سرویس‌دهنده پست الکترونیکی در حوزه wikipedia.com است.
DNS
(سیستم نام حوزه) وظیفه ترجمه نام سرویس‌دهندگان را به آدرس IP دارد. فرض کنید آدرس سایت www.wikipedia.com را در کاوشگر تایپ می‌کنید. کاوشگر این نام را به سرویس‌دهنده DNS در ISP شما می‌فرستد. سرویس‌دهنده DNS با برقراری ارتباط با سرویس‌دهنده نام ریشه (root name server)، سرویس‌دهنده نام com را پیدا کرده و آدرس IP ی wikipedia.com را از سرویس‌دهنده com بدست می آورد. در مرحله بعد با DNS در wikipedia.com تماس می‌گیرد تا آدرس IP سرویس‌دهنده وب www.wikipedia.com را بدست بیاورد.

پورت
هر کامپیوتر سرویس‌دهنده سرویس خود را از طریق یک پورت فراهم می‌کند. برای هر سرویس یک پورت. برای مثال اگر یک سرویس‌دهنده سرویس وب و FTP را فراهم می‌کند، سرویس‌دهنده وب روی پورت ۸۰ قابل استفاده است و FTP روی پورت ۲۱ قابل دسترسی است. بنابر این سرویس‌گیرنده از طریق آدرس IP و پورت به یک سرویس‌دهنده متصل می‌شود. اگر یک سرویس‌دهنده اتصال به یک پورت را (از بیرون) قبول کند و اگر دیوار آتش از پورت‌ها محافظت نکند، شما می‌توانید به پورت متصل شوید و از سرویس آن استفاده کنید. این شماره‌ها اجباری نیستند. شما می‌توانید یک نرم‌افزار وب سرور را نصب و آن را روی پورت ۹۱۸ یا روی هر پورت آزاد دیگر قرار دهید. در این صورت اگر نام حوزه xxx.yyy.com باشد برای متصل شدن به سرویس‌دهنده باید از آدرس زیر استفاده کنیم: xxx.yyy.com:918 اگر هیچ شماره پورتی را مشخص نکنید کاوشگر تصور می‌کند که سرویس‌دهنده روی پورت ۸۰ است.آدرس پورت‌ها محدود است.
پروتکل
زمانی که سرویس‌گیرنده از طریق یک پورت خاص به سرویس‌دهنده وصل شد، می‌توانیم از طریق یک پروتکل به سرویس‌دهنده دسترسی داشته باشیم. پروتکل یک راه از پیش تعریف شده برای گفتگو با سرویس‌دهنده است. همچنین پروتکل‌ها متن ساده و قابل درک توسط انسان هستند. فراموش نکنید پروتکل قبل از آدرس‌های اینترنتی می‌آیند. برای مثال http://www.web.com که http:// پروتکل وب است یا ftp://ftp.site.com که FTP:// پروتکل FTP یا انتقال فایل است. شاید ساده‌ترین پروتکل، پروتکل Daytime باشد. اگر با پورت ۱۳ روی یک سیستم که از daytime پشتیبانی می‌کند متصل شوید سرویس‌دهنده، زمان جاری را بر می‌گرداند و ارتباط را قطع می‌کند.

اینترنت امروزی
اینترنت هم اکنون دارای قراردادهای گوناگونی در مورد پروتکل‌های ارتباطی و شامل اطلاعات فنی آنها است که بوسیله آنها نوع تبادل اطلاعات در سطح شبکه اینترنت توضیح داده می‌شود. این پروتکل‌ها توسط گروه‌های کاری مهندسی اینترنت که برای اعمال نظر توسط عموم مردم نیز گشوده بوده و هست، تهیه شده‌اند. این گروه‌ها مدارکی تهیه کردند که چون در حین تشکیل از همگان می‌خواست که نظرات خود را در مورد آنها بدهند، به مدارک درخواست برای اعلام‌نظر یا (RFCs) معروف شدند. بعضی از این مدارک تا جایی پیشرفت کردند که توسط گروه تخصصی معماری اینترنت به عنوان استاندارد اینترنت تعیین گردیدند.
بعضی از معروف‌ترین و پر استفاده ترین پروتکل‌های موجود در اینترنت اینها هستند: IP Internet protocol suite TCP UDP DNS PPP SLIP ICMP POP۳ IMAP SMTP HTTP HTTPS SSH Telnet FTP LDAP SSL
بعضی از سرویس‌های پراستفاده و محبوب در اینترنت که بر اساس این پروتکل‌ها کار می‌کنند از این قبیلند: پست الکترونیک، USENet، اشتراک گذاری فایل، World Wide Web، Gopher ،session access ،WAIS ،finger، IRC (چت اینترنتی)، MUDها. از همه این سرویس‌ها پست الکترونیکی و وب از همه بیشتر استفاده می‌شوند و حتی سرویس‌های زیادی نیز بر اساس آنها ساخته شده‌اند مانند mailing list و وب لاگ. اینترنت همچنین توانایی سرویس‌دهی همزمان یا زنده را نیز فراهم آورده است مانند رادیو تحت وب و Webcast که قابل دسترسی در هر نقطه‌ای از دنیا هستند.
بعضی دیگر از سرویس‌های پر استفاده و محبوب در اینترنت به این روش ساخته نشده‌اند بلکه بر اساس سیستم‌های خاص خود ساخته شده‌اند مانند: IRC ،ICQ ،AIM، CDDB و Gnutella.
تحلیل‌ها و اظهار نظرات زیادی در مورد اینترنت و ساختار آن وجود دارد. برای مثال اینکه سیستم Internet IP routing (سیستم مسیر یابی توسط پروتکل IP در اینترنت) و پیوندهای موجود در وب می‌توانند نمونه‌هایی از شبکه‌های قابل گسترش باشند.
فرهنگ اینترنت
اینترنت همچنین تأثیر بسیار عمیقی بر میزان دانایی و جهان بینی داشته است. بوسیله تحقیق در اینترنت می‌تواند بوسیله جستجو بر اساس کلمات باشد که توسط موتورهای جستجو مانند Google امکان پذیر است. میلیونها انسان در سراسر دنیا می‌توانند به راحتی به حجم زیادی از اطلاعات گوناگون به صورت آن لاین دسترسی داشته باشند. همانند دانش نامه‌ها و کتابخانه‌های ملی، اینترنت نیز می‌تواند اطلاعات فراوان و پراکنده‌ای را به سرعت ارایه دهد.
بیشترین زبانی که در اینترنت از آن استفاده می‌شود انگلیسی است. چون اصل اینترنت بر اساس این زبان تشکیل شده است و بیشتر نرم افزارهای رایانه‌ای نیز به این زبان تهیه می گردند. علت دیگر آن عدم توانایی رایانه‌های قدیمی برای پردازش حروفی غیر از الفبا ی غربی بود.
اما هم اکنون شبکه آنقدر گسترش پیدا کرده است که اطلاعات و تجربیات به اندازه کافی به زبان‌های محلی در کشورهای مربوط تهیه و قابل دسترس باشند.
سایر موضوعات مرتبط
اینترنت پویا Netiquette دوستی در اینترنت گشت و گذار در اینترنت فرهنگ هکرها شوخی اینترنتی تکه کلام‌های اینترنتی هنر در اینترنت

نکات حقوقی و اخلاقی
هم اکنون نگرانی عمومی در مورد مطالب موجود در اینترنت وجود دارد. بعضی از جدال آمیز ترین آنها تخلف در حق نشر، جعل هویت و مکالمه تنفر آمیز هستند که وجود دارند و قانونی کردن آنها مشکل می باشد.
همچنین اینترنت یکی از علل مرگ و میر شناخته شده است .Brandon Vedas بعد از اینکه به توصیه‌ای که در IRC به او شده بود و در مصرف دارویی که از مخلوط کردن چندین داروی مجاز و غیر مجاز درست کرده بود، زیاده روی کرد، جان خود را از دست داد. shwan woolley بعد از اینکه همسرش به سرویس EverQuest معتاد شده بود و در حال نابودی خود و زندگی بود به خودش شلیک کرد و جان سپرد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   20 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله بانک کشاورزی مرکزی

 تأسیس بانک
بانک کشاورزی در بیست و یکم خرداد ماه سال 1312‌با عنوان بانک فلاحتی و صنعتی ایران تاسیس شد و اینک با پشتوانه 73 سال تجربه و به عنوان تنها‌ نهاد مالی تخصصی در بخش کشاورزی ایران با تعداد بیش از 1800‌شعبه در سراسر کشور، حدود 70‌درصد تامین مالی این بخش را انجام می‌‌دهد. در خلال دهه گذشته این بانک با حضور موثر در بازارهای مالی و با تکیه بر تجهیز منابع کافی در تحقق اهداف خود به خصوص تامین اعتبارات مورد نیاز بخش کشاورزی مثمر‌ثمر بوده است. رشد اعتبارات و سپرده‌های بانک به عنوان دو رکن اساسی در فعالیت‌های بانکی نشان‌ از افق روشن و موفقیت‌های چشمگیر این بانک در دستیابی به استانداردهای یک بانک پیشرفته و نوین امروزی است.
این بانک در سال 1384 با اعطای حدود 50‌هزار میلیارد ریال تسهیلات در بخش کشاورزی از رشد 33‌درصدی نسبت به سال 1383‌برخوردار بوده است.از اقدامات دیگر بانک وصول به موقع مطالبات است که یکی از شاخص‌های کارآیی همه موسسات بانکی به شمار می‌رود، چرا که درصد وصولی بالاتر به معنای توانایی بیشتر در پرداخت تسهیلات و در نتیجه تداوم فعالیت بانک است.افزایش نسبت وصولی به مطالبات سررسید بانک در سال‌های اخیر نشانگر پیگیری موثر و موفقیت‌آمیز بانک در وصول مطالبات سررسیده است.ارزشیابی عملکرد بانک کشاورزی لوح تقدیر و کسب رتبه اول جشنواره خدمات‌رسانی و پاسخگویی و تقدیر از سوی جشنواره شهید رجایی را به ارمغان آورد. در عین اینکه در آخرین ارزیابی به عمل آمده از سوی موسسه بین‌المللیthe Banker که 138‌کشور مورد ارزیابی قرار گرفت.بانک کشاورزی برای سومین سال پیاپی در نظام بانکی کشور به عنوان بانک برتر در سال 2005‌ میلادی معرفی شد. موسسه مذکور براساس شاخص‌های تخصصی کمی‌نظیر بازده سرمایه، بازده دارایی، سودآوری، رشد سود، نسبت هزینه‌ها به درآمدها، نسبت سود به متوسط سرمایه، رشد دارایی‌ها و برخی شاخص‌های کیفی نظیر توسعه فناوری، کیفیت خدمات و... هر ساله بانک‌‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و برترین‌ها را در سطح جهانی، منطقه‌ای و کشوری معرفی می‌کند.
عملکرد بانک کشاورزی در آستانه هفته بانکداری بدون ربا که کارنامه خوبی در کاهش نرخ سود بانکی داشته انگیزه‌ای برای گفت‌وگو با حسن‌نوربخش مدیر‌عامل بانک کشاورزی شد. وی که در مدت مدیریت خود بر این بانک ثابت کرده مدیر یک بانک پاسخگو است و به حق این بانک مقام اول جشنواره خدمات‌رسانی و پاسخگویی را از آن خود کرده است. وی با تاکید بر اینکه بانک کشاورزی در دهه گذشته به منظور تامین منابع مالی لازم برای حمایت گسترده‌تر از فعالیت‌های مولد بخش کشاورزی رویکردهای جدیدی را مدنظر قرار داده است، اقداماتی همچون گسترش شعب بانک به عنوان کانون‌های تجهیز سپرده و ارائه خدمات در نقاط شهری و روستایی کشور و تنوع بخشی به خدمات و ارائه خدمات بانکی به عموم مشتریان با تاکید بر کشاورزان و فعالان بخش کشاورزی را از جمله اقدامات صورت گرفته برای اجرای رویکردهای فوق اعلام کرد.
نوآوری در خدمات بانکی و معرفی خدمات جدید، توسعه کیفی خدمات به موازات توسعه کمی آن و به‌کارگیری فناوری نوین در عرصه خدمات بانکی که نمونه آن خدمات بانکداری الکترونیک است با سرعت مطلوبی در شعب در حال انجام است از دیگر اقدامات صورت گرفته در این زمینه است. به عقیده نوربخش این رویکردها باعث شده است که بانک ضمن افزایش چشمگیر در ارائه تسهیلات پرداختی به فعالان و بهره‌برداران بخش کشاورزی و فعالیت‌های وابسته به سطح خوبی از خوداتکایی مالی دست پیدا کند.
نوآوری در خدمات بانکی و معرفی خدمات جدید که نوربخش از آن یاد می‌کند در بانک کشاورزی نمود فراوانی یافته است، همچنانکه با توجه به اهمیت بانکداری الکترونیک در بانکداری نوین، بانک کشاورزی با هدف ارائه خدمات مطلوب‌تر جهت رسیدن به استانداردهای بانکداری الکترونیک از سال 1380 اجرای طرح عظیم بانکداری الکترونیک خود را با نام مهر (مدیریت هوشمند رایانه‌ای) آغاز کرد، بانک کشاورزی اولین بانکی است که به شبکه تبادل اطلاعات بانکی (شبکه شتاب و همه دستگاه‌های خودپرداز بانک‌های فعال در کشور بحرین) پیوست. در این راستا بانک تا پایان خردادماه سال 1385 با نصب 513 دستگاه خودپرداز و ده‌هزار و 534 دستگاه پایانه فروش (POS) تاکنون توانسته است بهترین خدمات را به مشتریان این شبکه عظیم ارائه کند و برای اولین بار در تاریخ بانکداری ایران نسبت به صدور کارت اعتباری مهر اقدام نموده است.
دارندگان این کارت می‌توانند در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و مراکز رفاهی که پایانه فروش نصب شده است، بدون پرداخت وجه خرید کنند. در حال حاضر تعداد کارت‌های مهر صادر شده، یک‌میلیون و 228هزار و 568 عدد و کارت‌های اعتباری دوهزار و 367 عدد و تعداد شعب مهر در سراسر ایران حدود 500 شعبه است. این بانک از سال 1378 سیستم پاسخگویی تلفنی به مشتریان بانک را در جهت اطلاع‌رسانی به حساب‌های آنها نصب و راه‌اندازی کرد. همچنین به منظور کاهش ازدحام و حضور نامنظم مشتریان در جلوی باجه شعب بانک و در اجرای «طرح تکریم ارباب رجوع» نوربخش در خصوص راه‌اندازی شعب الکترونیک بانک اظهار می‌دارد که تا پایان سال‌جاری 500 شعبه سیستم جامع الکترونیک مهر گستر بانک کشاورزی راه‌اندازی می‌شود. وی تصریح می‌کند: تاکنون 14 شعبه بانک کشاورزی در استان‌ها به سامانه الکترونیک مهرگستر مجهز شده‌اند که با اجرای این سیستم خدمات بانکی از طریق ماهواره به مشتریان ارائه می‌شود.
اجرای این طرح علاوه بر سرعت بخشیدن به امور بانکی نقش بسزایی در نظام هماهنگ بانکی دارد.با انجام بررسی‌های کارشناسی و مطالعه تجارب بانک‌ها و موسسات مشابه خارجی، برای اولین بار در نظام بانکی کشور «سیستم نوبت‌دهی الکترونیکی» یا «پذیرش مشتریان» را در تعدادی از شعب سراسر کشور مورد استفاده قرار داده است.
با توجه به نتایج مثبت حاصل از این طرح به زودی سایر شعب بانک به این سیستم مجهز خواهد بود.در کنار تنوع خدمات بانکی در بانک کشاورزی که مورد اذعان همگان است، این بانک برای اولین بار در کشور اقدام به راه‌اندازی مرکز کارشناسی 24ساعته بانکی (CALL CENTER) تحت عنوان مرکز ارتباط سبز کرد.حساب قرض‌الحسنه پس‌انداز ویژه کشاورزی از سال 1377 به طیف خدمات بانک اضافه شد.
این حساب عمدتا برای جذب منابع حاصل از فروش محصولات کشاورزی به ویژه گندم طراحی شده است.ضمن آنکه افتتاح آن برای سایر اقشار نیز امکان‌پذیر است.
از نیمه دوم سال 1381 فعال‌سازی طرح بانک کودک و نوجوان بانک با اهداف آموزش پس‌انداز و تامین آتیه (در چارچوب اهداف کلی بانک) و بانک‌پذیر کردن آنها آغاز و گسترش آن در سطح شعب تهران بزرگ (فاز اول) و شعب اصلی مدیریت‌ها (فاز دوم) مورد نظر قرار گرفت.در سال 1382 شعب نمونه این طرح با طراحی ویژه در تهران افتتاح شد و به ارائه خدمات به کودکان و نوجوانان مشغول است.همچنین در حال حاضر در شعب تهران باجه مخصوص ارائه خدمات به کودکان و نوجوانان مدنظر گرفته شده است.در عین اینکه در همه مراکز استان‌ها و تعدادی از شهرها این مراکز راه‌اندازی شده است.از سایر طرح‌ها و خدمات نوین بانک می‌توان به خدمات ویژه برای زنان (طرح ایران، طرح حضرت زینب کبری«س» و...) حساب سرمایه‌گذاری آتیه، مشارکت در فعالیت‌های بورس، طرح ناظران ویژه و... اشاره کرد.
آشنایی با اهداف بانک
از جمله وظایف و ماموریت‌های مهم بانک، صندوق کمک به تولیدکنندگان خسارت دیده محصولات کشاورزی و دامی و صندوق بیمه محصولات کشاورزی است.
صندوق کمک به تولیدکنندگان خسارت‌دیده محصولات کشاورزی و دامی با هدف حمایت از فعالیت‌های بخش کشاورزی که به شکل‌های مختلف در معرض خسارت و صدمه‌های ناشی از بلایای طبیعی قرار دارند، تشکیل شد.صندوق کمک به تولیدکنندگان خسارت‌دیده محصولات کشاورزی و دامی به عنوان یکی از نهادهای حمایتی در بخش‌ کشاورزی، اعتبارات بلاعوض بخش‌های آسیب‌دیده از عوامل مختلف قهری را به تناسب اعتبارات تخصیصی در اختیار خسارت‌دیدگان بخش قرار داده و یا در بازسازی منابع تولیدی خسارت‌دیده حسب اعتبارات در اختیار مشارکت می‌کنند.یکی از اقدامات اساسی صندوق کمک، بررسی و برآورد خسارت وارده به بخش کشاورزی و انعکاس آن به مرجع ذی‌صلاح جهت تامین اعتبارات مورد نیاز و در نتیجه کمک به بازیابی و حفظ توان تولیدی خسارت‌دیدگان بخش کشاورزی است.صندوق بیمه محصولات کشاورزی در طول 23سال فعالیت مستمرخود، با گسترش پوشش بیمه‌ای در زیربخش‌های زراعت، باغبانی، دام، طیور، شیلات و منابع طبیعی حمایت‌های موثری از بخش‌ کشاورزی به عمل آورده است.خدماتی که برشمردیم خدمات نوینی است که بانک کشاورزی در وهله‌ای از زمان ارائه داد که سیستم بانکی کشور از نظر تنوع خدمات نیازمند نوآوری بود.
خدماتی که بانک‌های دیگر را وادار به بازنگری در تنوع و کیفیت کرد تا نظام بانکی کشور که به عقیده بسیاری از کارشناسان در ورطه رکود گرفتار شده است تلنگر تنوع خدمات را برای جذب مشتریان و سودآوری تجربه کند.مدیرعامل بانک کشاورزی نیز در ادامه گفت‌وگوی خود به یکی دیگر از اهداف بانک برای کاهش بیکاری فارغ‌التحصیلان کشاورزی اشاره می‌کند و می‌گوید: طرح ویژه اشتغال فارغ‌التحصیلان کشاورزی با هدف کاهش بیکاری، افزایش سطح اشتغال و به کارگیری نیروهای فارغ‌التحصیل رشته‌های مختلف کشاورزی به عنوان یکی از عوامل مهم رشد و توسعه بخش در سال 1380 از سوی بانک به مورد اجرا گذاشته شده است و کماکان در خط مشی و دستور کار سال‌جاری قرار دارد. وی می‌افزاید: تلاش بانک بر این است با توجه به منابع در اختیار، زمینه به‌کارگیری قشر تحصیلکرده را که می‌تواند منجر به افزایش تولید کمی و کیفی محصولات کشاورزی شده و موجبات ایجاد ارزش افزوده بیشتر بخش شود را فراهم آورد. وی از جمله امتیازهای این طرح را کاهش سهم آورده متقاضی به میزان 10درصد، اختصاص 20درصد از تسهیلات به منظور کمک هزینه برای خرید زمین محل اجرای طرح و ضمانتی‌بودن این تسهیلات را اعلام می‌کند. این طرح به گفته وزیر جهاد کشاورزی را که از بانک کشاورزی به عنوان موثرترین نماد برای توسعه بخش کشاورزی نام برد، تایید می‌کند. وی در بازدید از مجموعه بانک کشاورزی با قدردانی از تلاش‌ها و دلسوزی‌های مدیران بانک کشاورزی به ویژه کارکنان استانی این بانک تصریح می‌کند که آنچه در بخش کشاورزی اتفاق افتاده، نتیجه همکاری و هماهنگی نزدیک این عزیزان بوده است. به گفته اسکندری، اگر این حمایت‌ها نبود شاید خیلی از اتفاق‌ها رخ نداده و یا با تاخیر مواجه شده بود و آنچه در توان بانک کشاورزی بوده برای توسعه بخش کشاورزی انجام داده است.آنچه بانک کشاورزی به فراخور توان خود به منصه ظهور نماد چندی پیش در اعلام خبر بخشودگی جریمه دیرکرد کشاورزان تبلور یافت. نوربخش در خصوص میزان تسهیلات پرداختی به کشاورزان و نرخ سود تسهیلات اظهار می‌دارد: در سال 1383، میزان تسهیلات پرداختی 36هزار و 7/696میلیارد ریال برآورد شد و در سال 1384نیز بانک با اعطای 49هزار و 876میلیارد ریال تسهیلات به یک‌میلیون و 743هزار و 336نفر موفق به ایجاد تحرک در فعالیت‌های مختلف کشاورزی و افزایش تولید ناخالص ملی شد. بنابراین رشد تسهیلات از لحاظ مبلغ 9/35درصد و به لحاظ تعداد 6/14درصد بوده است.
مدیرعامل بانک کشاورزی میزان اعتبار پرداختی در سال 1384 را 50هزار میلیارد ریال برآورد کرد که نسبت به سال 83 از رشد 35درصدی برخوردار است. پیش‌بینی بانک در سال 1385، افزایش این میزان و پرداخت 55هزار میلیارد ریال اعتبار است.
وی ادامه می‌دهد: میزان کارمزد تسهیلات در بخش‌های مختلف کشاورزی در سال‌جاری 14درصد تعیین شده است که به منظور مساعدت به کشاورزان آسیب‌دیده از خشکسالی‌های مکرر، سرمازدگی، سیل و غیره 6درصد از جریمه تادیه تاخیر آن دسته از تولیدکنندگان بخش کشاورزی که بدهی سررسید شده و معوق خود را تا پایان شهریور ماه سال‌جاری به این بانک پرداخت کنند مورد بخشودگی قرار می‌گیرند.
وی در مورد بدهکارانی که به هر دلیل تا پایان شهریور ماه موفق به بازپرداخت، بدهی سررسیده شده و معوق خود نشوند می‌گوید: این افراد چنانچه تا پایان آذرماه سال‌جاری نسبت به پرداخت بدهی خود اقدام کنند از سه‌درصد بخشودگی بهره‌مند می‌شوند.
نوربخش نیاز بخش کشاورزی به منابع بانکی را یک‌صدهزار میلیارد ریال در سال عنوان می‌کند که بانک کشاورزی تنها قادر به تامین 50درصد آن شده است.
لذا برای تامین منابع مالی بخش کشاورزی نیازمند منابع مالی دولت و سایر بانک‌ها هستیم. تامین منابع مورد نیاز بخش کشاورزی در حیطه وظایف بانک است که جمعیت فعال کشاورز به آن وابسته است.نوربخش عملکرد بانک در دو سال گذشته را مطلوب ارزیابی می‌کند که حاصل تلاش کارکنان بر ساماندهی هر چه بیشتر فعالیت‌های بانک و رویکردی مردمی‌تر است به گونه‌ای که توزیع عادلانه منابع بین اقشار مردم به ویژه قشر محروم، افزایش تولید، صادرات غیرنفتی و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید صورت گیرد.
بانک کشاورزی به عنوان تنها بانک تخصصی فعال در بخش کشاورزی تاکنون بیش از 70درصد اعتبارات مورد نیاز بخش را تامین کرده است و مدیرعامل بانک کشاورزی جهت‌گیری و رویکرد جدید بانک را که ملهم از سیاست‌های دولت و در دستور کار سال‌جاری است را پرداخت 100درصد اعتبار به بخش کشاورزی و متوقف کردن پرداخت به سایر بخش‌ها عنوان می‌کند. البته تسهیلاتی که پیش از تصویب این قانون مورد تعهد بانک است پرداخت می‌شود.اما در سال جدید هیچ تسهیلاتی خارج از بخش، تصویب و پرداخت نمی‌شود.وضعیت که ذکر شد وضعیت بانک کشاورزی بود که یورومانی آن را بانک برتر سال 2005 معرفی کرد.در آخرین بررسی‌های به عمل آمده از سوی نشریه بین‌المللی یورومانی، بانک کشاورزی برای اولین بار براساس شاخص‌های علمی این نشریه مورد ارزیابی قرار گرفته و در نظام بانکی کشور به عنوان بانک برتر در سال 2005 میلادی معرفی شد. نشریه مذکور بر اساس شاخص‌های بانکداری خرد نظیر: سهم بازار سپرده‌ها، سهم بازار تامین مالی مشتریان به استثنای کارت‌های اعتباری، سهم بازار تامین مالی کارت‌های اعتباری، تعداد محصولات و خدمات ارائه شده در سطح خرد، بهره‌وری هر کارمند، تعداد مشتریان الکترونیکی و سهم آنان از کل پایگاه مشتریان خرده‌فروشی، بازده حقوق صاحبان سهام و سودآوری و برخی اطلاعات تجاری قابل اندازه‌گیری نظیر: کل دارایی‌ها، کل درآمدهای عملیاتی، کل سود خالص، نسبت بازده دارایی‌ها، نسبت بازده حقوق صاحبان سهام، نسبت کفایت سرمایه، ناخالص دارایی‌های غیرعملیاتی و... هر ساله بانک‌ها را مورد ارزیابی قرار داده و برترین‌ها را در سطح جهانی، منطقه‌ای و کشوری معرفی می‌کند که براساس این ارزیابی در سال 2005 میلادی، بانک کشاورزی به عنوان بانک برتر جمهوری اسلامی ایران معرفی شد.
همچنین این بانک در راستای ارتقای ارائه خدمات به مشتریان و با عنایت به اینکه سیستم مدیریت کیفیت (ISO9001:2000) توام با دیدگاه فرآیندگرایی، مشتری‌محوری و بهبود مستمر بوده و وسیله‌ای برای رسیدن به اهداف عالی سازمان درخصوص کیفیت است. بانک کشاورزی از سوی شرکت D.Q.S آلمان که اولین سازمان گواهی‌دهنده سیستم‌های مدیریت کیفیت است، موفق به استقرار سیستم مدیریت کیفیت در بانک و اخذ گواهینامه ISO9001 سری 2000 شد.در عین حال براساس تصویب شورای مرکزی جشنواره شهیدرجایی، بانک کشاورزی برای سومین سال متوالی به عنوان دستگاه قابل تقدیر معرفی شد. در اجرای آیین‌نامه ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی کشور مدارک و مستندات ارسالی از سوی این بانک مورد بررسی و ارزیابی کارشناسی قرار گرفت و براساس نتایج بانک کشاورزی به عنوان دستگاه قابل تقدیر معرفی شد.این بانک در دومین جشنواره خدمت‌رسانی و پاسخگویی که هجدهم اسفندماه سال 1384 با حضور محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، مدیران برگزیده سازمان‌ها و نهادها و خانواده معظم شهدا برگزار شد، بانک رتبه نخست خدمت‌رسانی و پاسخگویی را به خود اختصاص داد و لوح تقدیر جشنواره را دریافت کرد.مطالب ذکر شده گوشه‌ای از عملکرد بانکی بود که در بانکداری نوین گام برداشته است.
آخرین تراز مالی بانک کشاورزی
مجموع کل بدهى ها و دارایى هاى بانک کشاورزى نیز در سال گذشته به حدود ۱۷۰ هزارو ۱۶۷ میلیارد ریال بالغ شد؛ این در حالى است که این رقم در سال قبل از آن حدود ۱۴۶ هزاور ۱۶ میلیارد ریال بوده است. همچنین مجموع تسهیلات اعطایى بانک کشاورزى از ۸۷ هزارو ۵۱۳ میلیارد ریال در سال ۸۵ به ۱۰۷ هزارو ۸۸۰ میلیارد ریال در سال ۸۶ رسید. کل مانده مطالبات معوق نیز از ۱۳ هزارو ۸۳۸ میلیارد ریال در سال ۸۵ به ۵ هزار و ۱۱۷ میلیارد ریال در سال ۸۶ کاهش یافته است.
تاریخچه و معرفی بانک کشاورزی
بانک کشاورزی در بیست و یکم خرداد سال 1312 تاسیس گردیده است؛ این بانک هم اکنون با پشتوانه سالها تجربه خدمت رسانی به عنوان یک بانک پیشرو در زمینه ارائه خدمات بانکداری به مردم عزیز کشورمان در سراسر کشور فعال است. این بانک همواره به منظور استفاده از دانش، کسب تجربه و نوآوری در خدمات بانکی، از دستاوردهای علمی داخلی و مطالعه بانک های پیشرو در دنیا بهره‌مند بوده است.
چکیده ای از دستاوردهای بانک به این شرح می‌باشد:
تهیه، اجرا و استقرار نظام جامع بانکداری الکترونیک (مهرگستر)
برای اولین بار در نظام بانکی کشور (Core Banking)
توسعه و گسترش نظام مدیریت کیفیت در سطح بانک
بازمهندسی مستمر فرآیندها و روشهای انجام کار، انعطاف پذیری سازمانی
توجه و تمرکز بر سرمایه انسانی (ایجاد کارگاههای توانمندسازی، یادگیری، آموزش روشهای نوین مشتری مداری)
استفاده از آخرین یافته های بازاریابی بانکی
ایجاد ساختار مدیریت ارتباط با مشتریان عمده در قالب تفاهم نامه های ویژه
ایجاد ساختار مدیریت ارتباط با مشتریان (CRM)
بانک برتر از طرف نشریه TheBanker سال 2006
بانک برتر از طرف نشریه TheBanker سال 2005
بانک برتر در جشنواره پاسخگویی و خدمت رسانی سال 1385
بانک برتر از طرف نشریه EUROMONEY سال 2005
دریافت گواهینامه ISO9001 سال 2008
تقدیر از طرف جشنواره شهید رجایی سال 1385
دریافت لوح تقدیر و کسب رتبه اول در جشنواره خدمت رسانی و پاسخگویی سال 1384

نوآوریهای بانک کشاورزی
بومی سازی و استقرار نرم افزار جامع بانکداری متمرکز (مهرگستر) Core Banking - سال 1385
راه اندازی اولین مرکز ارتباط 24 ساعته با مشتریان (Call Center) - سال 1373
اجرا و استقرار طرح سیستم نوبت دهی مشتریان نظام بانکی - سال 1381
تشکیل دهنده اولین گروه بانکهای عضو شبکه شتاب نظام بانکی کشور
طراحی و اجراء سامانه ارتباطی و صندوق صوتی برای ارتباط مشتریان با مدیران بانک - سال 1378
طراحی و اجراء طرح راهنمایان مطلع مشتریان در شعب - سال 1383
طراحی و اجراء پایگاه اطلاع رسانی (وب سایت) در نظام بانکی کشور - سال 1387
طراحی و اجراء طرح آتیه در نظام بانکی - سال 1377
طراحی و اجراء طرح بانکی برای کودکان و نوجوانان کشور - سال 1379
طراحی، اجراء و صدور کارتهای اعتباری در نظام بانکی - سال 1382
طراحی و اجراء طرح نظارت بر امور شعب بانک توسط مشتریان
تلفن بانک کشاورزی (تلفن بانک مهر)
با استفاده از سیستم تلفنبانک مهر، مشتریان دارنده انواع کارتها و حساب متمرکز مهر، می توانند از طریق شماره تلفن [phone] بدون محدودیت زمان و نیاز به مراجعه به دستگاههای خودپرداز بانک، از وضعیت حساب خود شامل مانده حساب، سه تراکنش آخر حساب و وضعیت چکها مطلع شده و از طریق نمابر صورتحساب خود را دریافت نمایند. همچنین اطلاع از وضعیت کارت شامل، موجودی، سه تراکنش آخر نیز از دیگر خدمات این سیستم بوده و از این طریق می توانند مفقودی کارت خود را اعلام نموده و از شماره رمز حساب خود نیز مطلع شوند.
مشتریان حسابهای دولتی، حقوقی، مشترک و حقیقی فاقد کارت برای دریافت رمز تلفنبانک خود به شعبه‌ای که در آن افتتاح حساب نموده اند مراجعه نمایند.
دستورالعمل مربوطه:
الف : تعریف رمز دوم کارت جهت استفاده در سیستم تلفنبانک
جهت استفاده از سیستم فوق لازم است دارندگان کارت‌های بانک کشاورزی پس از مراجعه به یکی از دستگاههای خودپرداز بانک نسبت به اعلام رمز دوم کارت خود جهت استفاده در سیستم تلفنبانک به شرح زیر اقدام نمایند :
1- قراردادن کارت در دستگاه و ورود رمز 4 رقمی توسط مشتری.
پس از وارد نمودن رمز 4 رقمی، منوی « انتخاب نوع خدمات » نمایش داده می شود .
2- انتخاب گزینه « عملیات رمز یا pin change »
3- پس از انتخاب گزینه فوق منوی « انتخاب نوع سرویس عملیات رمز » بر روی LCD دستگاه خودپرداز نمایان می شود که مشتری باید گزینه « تخصیص یا تغییر رمز دوم کارت » را انتخاب کند.
تغییر رمز اول کارت CARD PIN
تخصیص یا تغییر رمز دوم کارت PIN 2
• رمز اول کارت همان رمز معمول است که جهت استفاده کارت در پایانه های حقیقی نظیر دستگاه خودپرداز ( ATM )، پایانه شعب ( Pin Pad ) و پایانه فروش ( POS) کاربرد دارد .
• رمز دوم کارت رمزی است که جهت استفاده در پایانه های مجازی نظیر تلفنبانک کاربرد دارد. رمز فوق عددی حداقل 6 رقمی است که صرفاً به هنگام استفاده از شماره کارت ( و نه شماره حساب) جهت ورود به سیستم کارایی دارد
4- پس از انتخاب گزینه فوق عبارت « لطفاً رمز دوم جدید 6 تا 12 رقمی خود را وارد نمایید» نمایان می شود که مشتری باید به انتخاب خود و بصورت دلخواه عددی 6 تا 12 رقمی را وارد نموده و سپس کلید ثبت را فشار دهد . با فشار دادن کلید فوق عبارت « لطفاً مجدداً رمز دوم جدید خود را وارد نمائید » نمایش داده می شود که مشتری باید مجدداً رمز 6 تا 12 رقمی اعلامی در مرحله قبل را وارد نماید.
پس از طی مرحله فوق مشتری دارای رمز تلفنبانک ( حداقل 6 رقمی ) خواهد شد که می‌بایستی آنرا نزد خود به نحو مقتضی حفظ و نگهداری نماید .
ب : استفاده از تلفنبانک مهر
پس از ثبت و معرفی رمز دوم کارت در دستگاه خودپرداز، می توان پس از برقراری تماس با شماره تلفن [phone] و ورود شماره کارت یا شماره حساب و استفاده از این رمز به شرح ذیل وارد سیستم تلفنبانک شده و عملیات غیر مالی مورد نظر را انجام داد.
1- برقراری تماس با شماره تلفن [phone]
2- ورود صرفاً شماره 16 رقمی کارت برای بار اول
3- ورود رمز دوم کارت که عددی حداقل 6 رقمی است ( رمز فوق همان رمزی است که در مرحله الف توسط مشتری و با مراجعه به ATM تعریف شده است .
4- انتخاب کلید مرتبط با فعالیت ها :
کلید 1 : استعلام موجودی حساب
کلید 2 : استعلام سه گردش آخر حساب
کلید 3 : ارسال صورتحساب از طریق نمابر
کلید 5 : اعلام مفقودی کارت
کلید 6 : شنیدن رمز حساب : رمز فوق عددی 4 رقمی است که توسط سیستم و بصورت شنیداری به مشتری اعلام می شود . این رمز جهت استفاده از سیستم به هنگام ورود شماره حساب مورد استفاده قرار می‌گیرد .
کلید صفر : قطع ارتباط
جهت ورود به سیستم می توان هم از شماره کارت و هم از شماره حساب استفاده کرد لیکن در حالت اول باید از رمز 6 تا 12 رقمی و در حال دوم از رمز 4 رقمی اخذ شده از سیستم استفاده کرد .
در حالت استفاده از شماره حساب جهت ورود به سیستم کلیدهای 4 و 5 دارای کارکردهای ذیل هستند :
کلید 4 : تغییر رمز حساب
کلید 5 : شنیدن آخرین وضعیت چک مورد نظر

امکانات مورد استفاده تلفنبانک کشاورزی
تلفنبانکِ بانکِ کشاورزی با خدمات ویژه و انحصاری وبه صورت غیرمتمرکز و لحظه ای(هرشعبه به صورت مستقل)، از قبیل اعلام مانده انواع حسابها و اعلام وضعیت چکهای واگذاری به اتاق پایاپای به شرح زیردر خدمت مشتریان بانک کشاورزی قراردارد.
حساب جاری:
• اعلام آخرین موجودی
• اعلام آخرین گردشهای حساب ( حداکثر 25 گردش ) از طریق دورنگار
• اعلام سه گردش آخر
• اعلام وضعیت گردش یک چک ، با ورود شماره چک و یا شمارة فیش
• اعلام وضعیت چکهای به حساب گذاشتة سایر بانکها با ورود شماره چک واگذار شده
حساب قرض الحسنة پس انداز:
• اعلام آخرین موجودی
• ارسال آخرین گردشهای حساب (حداکثر 25 گردش ) از طریق دورنگار
حساب سپردة کوتاه مدت :
• اعلام آخرین موجودی
• اعلام سود محاسبه و واریز شده به حساب
• ارسال آخرین گردشهای حساب (حداکثر 25 گردش ) از طریق دورنگار
حساب سپردة بلند مدت :
• اعلام سود محاسبه و واریز شده همراه با اعلام نوع و شماره حساب واریزی
تغیر رمز:
• امکان تغییر رمز ورود به سیستم توسط مشتری
دستورالعمل پرداخت مکانیزه قبوض از طریق تلفنبانک سیستم مهر بانک کشاورزی
پس ازبرقراری تماس باشماره تلفن [phone] وشماره گیری کلید 2 ، سیستم پرداخت قبوض تلفنبانک فعال می شود. این نرم افزار قابلیت پرداخت قبوض و همچنین ارائه اطلاعات قبوضی که تاکنون پرداخت شده است رادارا می باشد .
الف ) باشماره گیری کلید 1، امکان ارائه اطلاعات قبوضی که تاکنون پرداخت شده وجود خواهد داشت .
- وارد نمودن شناسه قبض
- وارد نمودن شناسه پرداخت قبض
دراین مرحله اطلاعات قبض به مشتری اعلام خواهد شد بنابراین درصورتیکه اطلاعات اعلامی
صحیح باشد کلید1 شماره گیری ودرغیر اینصورت کلید 2 شما ره گیری می شود.
کلیدهای فعال پس از اعلام پیغام :
شماره گیری کلید 1: اعلام پیغام « قبض شما پرداخت گردیده است »
شماره گیری کلید 2: اعلام پیغام « اطلاعات قبض شما درسیستم موجود نمی باشد »
کلید 1: جهت دریافت اطلاعات قبض
کلید 2: بازگشت به منوی اولیه پرداخت قبض
کلید 3: خاتمه ارتباط
- شماره گیری کلید1: اعلام اطلاعات قبض به همراه شماره پیگیری .
ب ) باشماره گیری کلید 2، امکان پرداخت قبض ازطریق این سیستم فراهم خواهد بود .
- وارد نمودن شماره کارت

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   42 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید