دانلود مقاله کشت موز

تتراپلوئید خیلی نادر هستند . گسترش مناطق تحت کشت موز تریپلوئید بیش از 100 برابر مناطق زیر کشت موز دیپلوئید است . تریپلوئیدها محکم تر و بسیار قوی تر بوده و آسانتر رشد می نمایند . قبل از اینکه یک کلن رده بندی شود لازم است از نظر پلوئیدی شناسایی گردد که این عمل می تواند بطور سیتولوژیکی از طریق شمارش تعداد کروموزوم انجام گیرد . از نظر مورفولوژی ، تریپلوئیدها و تتراپلوئیدها بزرگتر و خیلی قوی تر از دیپلوئیدها بوده و ضخامت و اندازه سلول هر دو با افزایش پلوئید افزایش می یابد . فن امتیاز دهی ، بر اساس 15 خصوصیت گیاه ، امکان امتیاز دهی از دامنه 15 (آکومیناتای خالص) تا 75 (بالبیزیانای خالص) را مهیا می سازد . امتیازهای حد واسط بر اساس رابطه نسبی گونه ها بعلاوه سطوح پلوئیدی دو رگه های واقع در این دو واحد هستند . سیموندز و شفرد (1955) و استوور و سیموندز (1988) گروهها و امتیازهای نشان داده شده در جدول 5 را برای رده بندی دامنه ای از موزهای خوراکی مورد استفاده قرار داده اند . سیلایوی و کاموکالو (1987) بر همین اساس 137 رده بندی را به بانک ژنتیکی تای اضافه کردند. آنها بعضی کمبودها را در طبقه بندی اولیه تشخیص داده و آنرا اصلاح نمودند (جدول 6).
جدول 5 - رده بندی موزهای خوراکی توسط سیموندز و شفرد (1955) و استور و سیموندز (1987)

گروه ژنومی امتیاز
دیپلوئید AA 23-15
تریپلوئیدAAA 23-15
تریپلوئید AAB 46-26
دیپلوئید AB 49
تریپلوئید ABB 63-59
تتراپلوئید ABBB 67
جدول 6- رده بندی سایلایوای وکالو(1987)

گروه ژنومی امتیاز
AAA/AA 25-15
AAB 46-26
ABB 67-59
ABBB 69-67
BB/BBB 75-70
بنظر می رسد در تمام رده بندی های موز در مورد این مسئله که نمی توان یک اسم ساده به تمام موزهای خوراکی داد ، توافق شده است . اصولاً اصطلاح آکومیناتا برای موزهای دیپلوئیدی (AA) و تریپلوئیدی (AAA) بکار می رود که شکلی از موزها را بعنوان دسر میوه مصرف می شوند در بر گرفته و شامل «پیسانگ ماس» گراندناین هستند . بطور مشابه با لبیزیانا برای موزهای دیپلوئیدی بدون بذر (BB) و تریپلوئیدی (BBB) که مصرف شان بصورت پخته است بکار می رود که بترتیب شامل آبوبون و سابا هستند . گونه های دورگه زیادی وجود دارند که نمی توانند اسم اختصاصی داشته باشند ، زیرا دارای ترکیبات مخلوط و اختلاط کروموزومی بوده و لذا برای جلوگیری از بروز اشتباه بر اساس یک قرارداد پذیرفته شده جهانی ، در تمام این ارقام ابتدا جنس موز ، بدنبال آن تفکیک کد گروه جنسی و سطوح کروموزومی و سپس اسم زیر گروه (در صورتی که وجود داشته باشد ) و بدنبال آن اسم عامه رقم قرار می گیرد .
مثالهایی از این مورد عبارتند از :
Musa AAA(Cavendish subgroup) Grand Nain
Musa AAA(plantain subgroup) Horn
Musa BBB Saba
Musa AB Ney poovan
7-1- گروههای ژنتیکی و رقمهای اصلی مورد استفاده در جهان
1-7-1 - گروه AA
1-1-7-1- ساکریر
مترادف پیسانگ ماس در مالزی و اندونزی است . دارای میوه های زیر ، شیرین با پوست نازک و طلائی بوده و به بیماری پانامائی مقاوم است ، اگرچه پیسانگ ماس نسبت به تریپلوئید تنه کوچکتری داشته و میوه کمتر می دهند ولی مهمترین رقم موز در مالزی محسوب می شود .
2-1-7-1 - پیسانگ آمبون پوتی
این رقم مهم ترین رقم در اندونزی بوده و همچنین کشت بالایی در مالزی دارد. دارای طعم خوب و کیفیت نگهداری عالی و محصول بالایی است ولی بدلیل حساسیت به بیماری پانامائی موز در امریکای مرکزی تجارتی نشده است .
2-7-1- گروه AAA
1-2-7-1- زیر گروه گروس میشل
رقم اصلی آن گروس میشل بوده و مترادف آن در مالزی پیسانگ آمبون و اسامی انواع جهش یافته آن هایگات و کوکوس است .رقم گروس میشل گیاهانی بلند ، قوی و خوشه هایی سنگین و قرینه تولید می کند . میوه های آن طویل و استوانه ای بوده و رنگی جذاب دارد . تا اواخر سال 1950 زمانیکه کشتزارهای آمریکای مرکزی تحت تاثیر نسل 1 بیماری پانامائی موز از بین رفت ، گروس میشل بعنوان رقم عمده در بازار جهانی مورد استفاده قرار می گرفت . در اوایل 1960 این کشتزارها بوسیله ارقام AAA مقاوم به بیماری پانامائی چون والری و گراندناین که از زیر گروه کاوندیش هستند واکاری شدند .
گروس میشل امروزه تنها در شمال اکوادور باقی مانده است .
2-2-7-1- زیر گروه کاوندیش
اهمیت زیاد این گروه برای صادرات و تنوع زیاد ارقام این زیر گروه از نظر ارتفاع شبه ساقه از حدود 8/1 تا 2 متر برای دوارف کاوندیش و 4 تا 5 متر برای لاکتانا و ارتفاع حد واسط برای بسیاری از ارقام دیگر ، امکان استفاده از امکانات و موقعیت مکانی را برای تولید محصول مناسب فراهم می کند . در این راستا 4 تقسیم بندی بر اساس ارتفاع عبارتند از :
1-2-2-7-1 - نوع دووارف کاوندیش
رقم اصلی دوارف کاوندیش بوده و اسامی مترادف آن موز قناری ، دوارف چاینیز ، بسرائی در هند و گوورنور در هند ربی (جزائر دریای کارائیب) و انانو در امریکای لاتین هستند . این رقم بعنوان زیربنای صنعت موز در کشورهای نیمه گرمسیری مثل استرالیا ، جزایر قناری ، افریقای جنوبی و فلسطین اشغالی بوده و بطور قابل ملاحظه ای با شرایط اقلیمی آنها تطبیق یافته ، به بادهای مناطق نیمه گرمسیری مقاوم بوده و محصول بالایی تولید می نماید . لکن به بی نظمی فیزیولوژیک پیچ خوردگی ساقه خوشه دهنده حساس است و خارج از این کشورها دوره کندتری داشته و بوسیله ارقام بلندتر کاوندیش «گراندناین» و «ویلیامز» که به پیچ خوردگی ساقه خوشه دهنده حساس نبوده و محصول بیشتر با کیفیت بالاتر تولید می کنند ، جایگزین شده است . همه این کشورهای نیمه گرمسیری ، بجز فلسطین اشغالی ، نسل 4 بیماری پژمردگی فوزاریمی را دارند که به ارقام زیر گروه کاوندیش حمله می کنند ، به این دلیل گراندناین و ویلیامز و دیگر انواع جاینت کاوندیش در نقاط با الودگی شدید باید با ارقام جهش یافته AAA که مقاوم به این بیماری هستند مثل Taichiao No.1 در تایوان جایگزین شوند .
2-2-2-7-1- نوع جاینت ماوندیش
کلنهای اصلی جاینت کاوندیش شامل مونس ماری در کوئینزلند ، ویلیامز در نیوسوت ولز و آفریقای جنوبی ، چاینیس کاوندیش در افریقای جنوبی در هند غربی جاینت گوورنور ، گراندناین در امریکای مرکزی و همچنین در فلسطین اشغالی ، جزایر قناری و افریقای جنوبی محبوبیت عامه یافته اند . در این نوع بین ارقام مختلف اختلاف ارتفاع وجود دارد ولی دامنه تغییرات آن کمتر از چهار تقسیم بندی ارتفاعی است .
گراند ناین رقم اصلی صادراتی در بازار جهانی است که باید تنها در مناطق عاری از نسل 4 بیماری پژمردگی فوزاریمی کشت شود .
3-2-2-7-1- نوع ربوستا
کلنهای اصلی روبوستا در فلسطین اشغالی تال مونس ماری و در افریقای غربی و هند پویو در امریکای لاتین والری و در ریونیون رقم امریکایی است . این ارقام معمولاً از ارقام جاینت کاوندیش بلندترند .
والری رقم اصلی صادراتی در بازار بوده و به نسل 4 بیماری پژمردگی فوزاریمی حساس است . اخیراً در بسیاری از مناطق صادر کننده امریکای مرکزی با گراندناین جایگزین شده زیرا این رقم به دلیل کوتاهتر بودن ، داشتن خوشه بزرگتر و دوره رشد کوتاهتر بصرفه تر است .
4-2-2-7-1- نوع لاکتانا
مترادف های اصلی آن در مالزی پیسانگ ماساک هیجائو در پرتریکو مونت کریستو و در هند غرب جاینت فیگ هستند . این رقم خیلی بلند بوده و تنها در جامائیکا و هند غربی ، اهمیت اقتصادی محدودی دارد .
3-2-7-1- زیر گروه ردوگرین رد
این دو کلن از نظر تجارتی مهم نبوده ، اما بدلیل پراکنش وسیع شناخته شده هستند . اینها تنها کلنهایی هستند که برای مصارف خانگی در باغ منازل کشت شده و شاخص برداشت کمی دارند . رد دارای پوستی قرمز بوده و از آن در نتیجه یک جهش کلن گرین رد که دارای پوست سبز است تولید شده .
3-7-1- گروه AAAA
تتراپلوئید آکومیناتا از طریق اختلاط گرده مادری دی پلوئید AA با مادگی تریپلوئید AAA که در مجموع عقیم و نازا نیست حاصل شده و در خوشه آن ممکن است یک یا دو بذر تولید شود . چنین مادگی های جهش یافته کروس میشل را ، هایگات نامیده اند .
گیاه حاصل از دو رگ گیری بین دیپلوئید * تریپلوئید یک تتراپلوئید است . برخی ارقام AAAA در زیر آورده شده است :
IC.2 - این رقم اولین موز حاصل از اصلاح است که بطور وسیعی راکنش یافته و خوشه های کوچک دارد که بدلیل حساسیت به بیماری پانامائی موز از سال 1954 در امریکای مرکزی کشت تجاری نداشته است .
1-3-7-1-Bodles Altafort
برای نخستین بار از جامائیکا در سال 1962 منتشر شده و حاصل دو رگ گیری بین گروس میشل و پیسانگ لیلین است . گیاهی بلند و حساس به خم شدن بوسیله باد بوده و کشت تجارتی ندارد .
2-3-7-1- FHIASH3436
برای نخستین بار در هندوراس در سال 1982 منتشر شده و حاصل دو رگ گیری بین دیپلوئید بین دیپلوئید SH3142 مقاوم به نماتد مولد زخم و هایگات است . این رقم مقاومت خوبی به بیماری سیگاتوکای سیاه داشته ولی به نسل 4 بیماری پژمردگی فوزاریمی در استرالیا و افریقای جنوبی حساس است .
4-7-1-گروه AB
این گروه در برگیرنده تعداد کمی از دورگ دیپلوئید هند جنوبی است . رقم اصلی آن نی پووان (هند) است که پراکنش وسیعی داشته ولی اهمیت تجارتی ندارد . این گیاه دیپلوئید اگرچه گوشت میوه سفید و مزه مطبوع شیرین اسیدی دارد ، لکن باریک و از نظر استحکام ضعیف است . این گیاه به مقدار زیادی به بیماری پژمردگی فوزاریمی و لکه برگی مقاوم است .
5-7-1- گروه AAB
این دو رگه تریپلوئید از هند منشأ گرفته و در آنجا دامنه وسیعی از اشکال جهش یافته آن وجود دارد . موزهای پختنی عموماً گوشت خیلی نشاسته ای داشته و بصورت رسیده بدمزه هستند مگر در حالتی که پخته شوند . ارقام دیگر AAB میوه های شیرین داشته و در زمره ارقام مورد استفاده بصورت تازه قرار می‌گیرند.
1-5-7-1-زیر گروه پلانتین
دو نوعد اصلی در این زیر گروه وجود دارد :
1-1-5-7-1-نوع پلانتین «فرنچ»
9 شکل شناخته شده از موز پلانتین فرنچ وجود دارد که در نقاط مختلف هند ، افریقا و امریکای مرکزی کشت می گردد . بعنوان یک گروه از طریق دوام محور گل نر و گلهای نر و براکته ها تشخیص داده می شوند .
2-1-5-7-1- نوع پلانتین هورن
این نوع از طریق پوسیدگی سریع محور گل نر و اجزای گل نر شناخته می شود. دامنه وسیعی از اسامی محلی برای هورن بکار برده شده و آنها در هند ، افریقا ، امریکای مرکزی ، فیلیپین و اقیانوسیه تولید می شوند .
2-5-7-1 - موزهای AAB مورد استفاده برای مصرف تازه
در کنار پلانتین ها ، انواعی از موزهای AAB که از نظر مصرف تازه در مناطق گرمسیری اهمیت دارند عبارتند از :
1-2-5-7-1- میسور :
این نوع مهمترین کلن موز است که 70 درصد موزهای تولید شده در هند را تشکیل می دهد . این گونه گیاهی قوی بوده و از نظر مقاومت به بعضی از بیماریها چون پژمردگی فوزاریمی ، بیماری لکه برگی ، سرخورطومی حفار ، خاکهای ضعیف و خشکی اهمیت دارد . میوه آن در حالت رسیده و در شرایط نگهداری خوب ، طعم و رنگی جذاب دارد .
2-2-5-7-1 - سیلک
بعضی از مترادف های آن شامل اپل ، در هاوائی سیلک فیگ در هند غربی لاتوندان در فیلیپین و پیسانگ اَستالی در مالزی هستند . پراکنش وسیع این رقم در جهان مشابه دوراف کاوندیش است .
3-2-5-7-1- پوم :
مترادف این کلن در استرالیا لیدی فینگر است . در جنوب هند میوه آن بصورت تازه مصرف می شود اما در هاوائی و استرالیا اهمیت کمی دارد . گیاهانی قوی و محکم بوده ولی زیاد پر محصول نیستند .
4-2-5-7-1- پیسانگ راجا :
کلن آن برای مصرف تازه بخوبی در مالزی و اندونزی شناخته شده ، اما در افریقا و هند ناشناخته است . گیاهان آن قوی و مقاوم به بیماری پژمردگی فوزاریمی و نقطه برگی هستند . تنها 6 تا 9 ردیف میوه در هر خوشه دارد که موجب کاهش محصول می شود .
5-2-5-7-1- مایاما اولی:
یک کلن مهم در هاوائی و اقیانوسیه است . در هاوائی 11 زیر کلن از آن شناخته شده که خوشه متراکم و میوه های بزرگ و متراکم دارند .
6-7-1- گروه ABB
جنس های بالبیزیانا مزایای زیادی داشته و ارقام آن بسیار قوی و مقاوم به خشکی هستند . میوه آنها سبز و مومی براق بوده و مغز میوه بسیار نشاسته ای است . گیاه به نقطه برگی مقاوم بوده و مرکز اصلی ظهور این گروه ، هند جنوبی و فیلیپین است .
1-6-7-1- بلوگو :
این نوع پلانتین میوه های بزرگ و نشاسته ای دارد . حداقل 27 مترادف و چندین نوع جهش یافته نامگذاری شده دارد . این رقم بعنوان یک منبع غذایی در ساموعا ، فیلیپین ، هند جنوبی ، هند غربی ، تانزانیا و زنگبار بوده و معمولاً نسبت به لکه برگی مصون بوده ولی به سیگاتوکای سیاه ، نسل 2 پژمردگی فوزاریمی و مخصوصاً به موکو حساس است . در گرانادا (هندغربی) بلوگو بطور وسیعی بصورت کشت توام با کاکائو و جوز هندی کشت می شود .
از سال 1983 در امریکای مرکزی رقم پلیپتا بدلیل مقاومت به بیماری موکو جایگزین بلوگو شده است .
2-6-7-1 - پیسانگ اواک
مترادفهای این رقم شامل پیسانگ کلوتوک در اندونزی ، داکاس در کوئینزلند و کلوی ناموا در تایلند است . این رقم معمول ترین رقم در تایلند بوده و بصورت تازه و یا پخته شده مصرف می شود . ارقام این گونه در شمال شرقی هند و مالزی معمول بوده ولی در هند جنوبی معمول نیست .
پیسانگ اواک خیلی قوی و محکم بوده ولی تولید محصول متوسطی دارد و در شرایطی که با گونه های وحشی گرده افشامی شود میوه بذری و غیر خوراکی تولید می کند .
7-7-1- گروه BBB
دامنه وسیعی از کلنهای بالبیزیانا در آسیای جنوب شرقی تعیین شده است .
1-7-7-1- سابا :
مترادفهای آن پیسانگ کپوک در اندونزی ، پیسانگ نیپا در مالزی و کلوآی هاین در تایلند هستند . سابا مهمترین رقم موز در تایلند است ولی در دیگر کشورهای آسیای جنوب شرقی اهمیت کمتری دارد . این نوع موز از نوع پلانتین با میوه های متوسط تا بزرگ بوده ، مغز میوه آن سفید متمایل به کرم است ، اگر چه مغز آن در حالت رسیده شیرین است ، معمولاً میوه آن قبل از مصرف پخته می شود . گل نر سابا معمولاً جدا شده و بعنوان سبزی مصرف می‌شود .
8-7-1- گروههای ABBB,AAAB,AABB
این سه گروه تنها تتراپلوئیدهای طبیعی هستند که یافت می شوند . تتراپلوئیدهای خالص بالبیزیانا یا آکومیناتا در طبیعت مورد بحث قرار نگرفته و تتراپلوئیدهای دو رگه نسبتاً ناشناخته هستند . تتراپلوئیدهای اصلاح شده امروز به تعداد زیادی تولید می شوند .
1-8-7-1-کلوتپارود(ABBB)
این گیاه تنومند بوده و نسبت به بیماری پژمردگی فوزاریمی و نقطه برگی مصون است . مغزه میوه آن در حالت خام بافت اسفنجی نا مطلوب دارد ولی در تایلند و برمه یک غذای شیرین عامه پسند از میوه آن پخته می شود .
2-8-7-1- آتان (AAAB)
این رقم از چند نظر به تریپلوئیدهای AAB شباهت دارد ولی برگهای آن افقی تا افتاده بوده که ضعف مشخص دمبرگ در تتراپلوئید را نشان می دهد ، میوه‌هایی کوچک ، شیرین و ترش داشته و گیاه به بیماری پژمردگی فوزاریمی مقاوم است .
3-8-7-1- کالاماگول (AABB)
این رقم در جزایر سلیمان یافت شده و می تواند حاصل دو رگ گیری طبیعی بین لاتوندا و بالبیزیانا باشد . برگهای آن بسیار افتاده و میوه های آن کوچک و شیرین است . گیاه به بیماری لکه برگی و پژمردگی فوزاریمی مقاوم است .
4-8-7-1- گولدفینگرAAAB))
این رقم حاصل برنامه اصلاح سازمان تحقیقات کشاورزی هندوراس و نتیجه دو رگ گیری بین پراتاآنا (AAB) لز برزیل و دیپلوئید اصلاح شده (AA) SH3142 از سازمان تحقیقات کشاورزی هندوراس است . این رقم حاصل برنامه اصلاحی سال 1989 بوده و مطالعات مزرعه ای آن در هندوراس ، کاستاریکا ، افریقای غربی ، استرالیا و افریقای جنوبی انجام شده است . مقاومت این رقم به بیماری پژمردگی فوزاریمی ، سیگاتوکای سیاه و نماتد مولد زخم گزارش شده و مقاومت آن به سرما بیشتر از ارقام زیر گروه کاوندیش است . گیاه قدرت تحمل خوشه بزرگ را دارد . میوه آن مطلوب و مغز نسبتاً ترش بوده و در معرض هوا اکسید نمی شود . این رقم بین ارقام دورگه اصلاح شده می‌تواند انتخابی خوب و خوش آتیه برای مصرف تازه و کشت تجاری باشد .
5-8-7-1- موز گرمسیری پلانتین دورگه TMP*548-9 or 548-9
این رقم حاصل برنامه قراردادی اصلاحی موسسه بین المللی کشاورزی مناطق گرمسیری در نیجریه بوده و نتیجه دورگه گیری بین پلانتین دوارف فرنچ حساس به سیگاتوکای سیاه اوبینوآی اوای (AAB) و گروه موز وحشی دیپلوئید کال کوتا4 (AA) است . این پلانتین دورگه تتراپلوئید به سیگاتوکای سیاه مقاوم بوده و از خانواده مادری خود پرمحصول تر است .

8-1-رده بندی موزهای محلی ایران
برای رده بندی موزهای محلی ایران مطالعه ای با روش ژ نومی سیموندز و شفرد که
اساس آن کاربرد 15 صفت از جمله رنگ شبه ساقه ،کانال دمبرگی ،محور خوشه ، دم میوه ، تخمک ، شانه براکته ، شکل براکته ، نوک براکته ، رنگ براکته ، جلای رنگ براکته ، زخم براکته ، گلبرگ آزاد گل نر ، رنگ گل نر ورنگ کلاله است ، انجام شده وطی آن ارقام به قرار زیر رده بندی شده اند .
1-8-1 رقم هندی
مترادف های آن ،هندی ، سیندی ، پاکوتاه پاکستانی (چابهار ،دره سرباز ، نیک شهر )،هندی ،پاکوتاه هندی ، کاوندیش پاکوتاه ، پاکستانی ،پاکوتاه پاکستانی (بندرعباس میناب)،بصره ای ، کابلی (هند)، موز سینی ،موز هیندی (مصر )هستند .
این رقم شامل موزهای پاکوتاه با خوشه های سنگین وپر محصول است . شبه ساقه آن ارتفاعی در حدود 2متر داشته وقطر آن به حدود 23 سانتی متر می رسد .پاجوش دهی در این رقم تنگ وکاملاً آزادوعمومی است . هر پایه مادری به طور متوسط 7پاجوش تولید می نماید . برگها نسبتاً برزگ وبه در حدود 170سانتی متر ،ضخیم ونسبتاً نیمه آویزان بوده که همگی بر تریپلوئید بودن آن دلالت می کند . شبه ساقه از قاعده به سمت بالا کاملاً پوشیده از لکه های بزرگ قهوه ای مایل به سیاه است که مابین آنها زمینه سبز مایل به قرمز مشاهده می شود . رده بندی آن از نظر ژنومی عبارتست از :
Musa (AAA group Cavendish subgroup) Dwarf Cavendish
2-8-1-رقم هاریچال
مترادفهای آن : هاریچال (چابهار ،دره سرباز ، نیک شهر )،هاریچال ،لبنانی ،پاکوتاه، لبنانی (بندرعباس ،میناب)، روبوستا ، هاریچال (هند) ،ویلیامز ، هیبرید ویلیامز(نیوسوت ولز)،موز مغربی (مصر )،روبوستا ( هند غربی )روبوستا ،ولزی(آمریکای مرکزی ، جامائیکا )، پویو (آفریقای غربی، گوادلوپ) هستند .
گیاهان این رقم نیمه پاکوتاه بوده وشبه ساقه ای به ارتفاع 4/2 متر دارند، خوشه های آنها سنگین واستوانه ای شکل بوده وشبه ساقه نسبتاً قطوری دارند که قطر آن درقاعده به حدود 23 سانتیمتر می رسد . پاجوش دهی در این رقم نسبتاً آزاد بوده وبه طور متوسط 7تا 8پاجوش تولید می نماید . برگهای نسبتاً بزرگ ،ضخیم ونیمه آویزانی به طول 230 سانتی متر دارد . شبه ساقه آن پوشیده از لکه های قهوه ای مایل به سیاه بوده وگاهی اوقات نیز به رنگ قرمز کمرنگ مایل به قهوه ای کمرنگ دیده می شود . از نظر ژنومی بصورت زیر رده بندی می شود .
Musa (AAA group Cavendish subgroup) “Giant Cavendish”
3-8-1-رقم سه گوش پاکستانی
اسامی مترادفهای آن :سه گوش پاکستانی ،سه گوش ،پاکستانی پابلند (چابهار ،دره سرباز ،نیک شهر )، مینابی ، بندری ،موزسیاهو ، باطنه ای ،بلبلی ( بندرعباس ،میناب ،رودان )،بلوگو(هند غربی )،تالابونثا(هند جنوبی )هستند .
گیاهان بزرگ بزرگ وتنومند بوده که ارتفاع شبه ساقه آنهاتا 2/4 متر می رسد . شبه ساقه نسبتاً تنومند بوده ودرقاعده قطری در حدود 21 سانتی متر دارد . پاجوش دهی در آنها بصورت متراکم وانبوه وتوده گیاهی آن فشرده است . پاجوشها در این حالت بصورت مایل رشد نموده ودر زمان خوشه دهی در نتیجه وزن خوشه حالت مایل آنها افزایش می یابد . در هر دوره پایه مادری متوسط 250 سانتی متر بوده وشبه ساقه آن سبز کمرنگ متمایل به زرد است .در این رقم پاجوشها رنگ سبز داشته ورنگ پایه های مسن کاملاً زرد بالکه های قهوه ای بسیار ریز است .
از نظر ژنومی بصورت زیر رده بندی می شود :
Musa (ABB group)”Bluggoe”
4-8-1-رقم مینابی
اسامی مترادف های آن : موزسه گوش ،موز سنگی یا سنگینک (روستای چلو از توابع میناب )،سه گوش پاکستانی پابلند ،(چابهار ،دره سرباز ،نیک شهر )، مینابی ،بندری ،موز سیاهو ،باطنه ای ،بلبلی ( بندرعباس ،میناب ،رودان )،بلوگو(هند غربی )،تالابونثا (هند جنوبی ) هستند .
گیاهان این رقم بزرگ وبسیار تنومند بوده وار تفاع شبه ساقه آنها بطور متوسط 4/4 متر است . این رقم تنومندترین رقم موز محلی ایران بوده وقطر شبه ساقه آن در قاعده به حدود
30سانتی متر می رسد . پاجوش دهی آن بسیار متراکم وانبوه وتوده گیاهی آن بسیار فشرده وغیر قابل نفوذ است . پاجوشها بطور مشخصی به سمت بیرون توده گیاهی آن بسیار بوده وحالت گریز از مرکز دارند . حالت مایل پاجوش های این رقم کمتر از رقم سه گوش پاکستانی است . هر گیاه مادری بطور متوسط حدود 18 پاجوش تولید می کند که بیشتر از سه گوش پاکستانی است . برگهای آن گسترده وطول متوسط آن به 280 سانتیمتر می رسد . شبه ساقه بطور مشخصی به به رنگ پررنگ وکمی متمایل به قرمز بوده ولکه های ریز کوچک قهوه ای رنگ دارد که بصورت عرضی وپراکنده بر روی شبه ساقه دیده می شوند،از نظر ژنومی رده بندی آن عبارتست از :
Musa(ABB group)”Minabi”
5-8-1-اسامی مترادفهای آن : هزار،هزاری ،هزاره (استان سیستان وبلوچستان وهرمزگان )،هزار(هند) هستند .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  58  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله پایه های منطقی نظریه سی.پی.اچ

مقدمه
جهان بینی علمی در فیزیک نظری با کارهای گالیله آغاز شد. هرچند که تلاشهای گالیله زیربنای فیزیک کلاسیک را تشکیل داد، اما این تلاشها ریشه در نگرشهای جدید به پدیده های فیزیکی داشت که مهمترین آنها را می توان در آثار برونو و کپلر مشاهده کرد. برونو به طرز ماهرانه ای در آثار خود تشریح کرد که همه ی ستارگان جهان نظیر خورشید هستند. کپلر با ارائه سه قانون خود نشان داد که حرکت سیارات قانونمند است و یک نظم منطقی در حرکت، دوره تناوب و مسیر آنها وجود دارد.
گالیله آزمایشهای زیادی انجام داد تا بتواند حرکت اجسام را در یک سری قوانین کلی خلاصه کند. در این میان آزمایش سطح شیبدار گالیله از همه مشهورتر است. اما نمی توان تاثیر نگرش گالیله را در پیشرفت علم به این آزمایشها خلاصه کرد. در حقیقت گالیله نوعی نگرش منطقی به پدیده های فیزیکی داشت که تا آن زمان بی سابقه بود. این نگرش زیربنای روش استقرایی را در فیزیک تشکیل داد و بتدریج به سایر علوم گسترش یافت.
هرچند آزمایشهای گالیله از نظر کمی و کیفی با آزمایشهای امروزی قابل مقایسه نیست، اما آزمایشهای بسیار پیچیده و پیشرفته امروزی نیز از همان قاعده ی نگرش استقرایی گالیله پیروی می کنند. به این ترتیب گالیله زیر ساخت فیزیک را ایجاد کرد و نحوه ی برخورد علمی با طبیعت را نشان داد. اما نتیجه ی این تلاشها به صورت تشریحی بیان می شد.
سالها بعد نیوتن نتایج به دست آمده توسط گالیله را فرمول بندی و در قالب یک سری معادلات ریاضی ارائه کرد و ساختار فیزیک کلاسیک را مدون ساخت. قانون جهانی گرانش نیوتن دست آورد بزرگی بود. نیوتن برای توجیه پدیده های فیزیکی " نگرش دیفرانسیلی" را جایگزین روش انتگرالی کرد. در روش انتگرالی همواره نتایج مورد نظر است. در حالیکه در نگرش دیفرانسیلی تحلیل روند رسیدن به نتایج مورد بحث قرار می گیرد و جواب های خاص را می توان از آن به دست آورد. به عنوان مثال قوانین کپلر را با قانون جهانی گرانش نیوتن مقایسه کنید. در قوانین کپلر نمی توان دوره ی گردش یک سیاره را از روی دوره ی گردش سیاره ی دیگر استخراج کرد. علاوه بر آن هر سه قانون کپلر مستقل از هم هستند. در حالیکه در قانون نیوتن می توان دوره گردش همه ی سیارات به دور خورشید را به دست آورد.
بنابراین می توان گفت گالیله روش استقرایی را به وجود آورد و نیوتن روش دیفرانسیلی را ابداع کرد. لذا تاثیر تلاشهای گالیله و نیوتن در پیشرفت علوم ممتاز و غیر قابل انکار و در عین حال بی نظیر است.
مشکلات قوانین نیوتن
هنگامیکه نیوتن قوانین حرکت و قانون جهانی جاذبه را ارائه کرد، این قوانین از نظر منطقی با اشکالات جدی همراه بود. قانون دوم نیوتن بصورت
F=ma
تا سرعتهای نامتناهی را پیشگویی می کرد که با تجربه سازگار نیست. و قانون سوم وی بیان کننده ی کنش از راه دور یا همزمانی عمل و عکس العمل است که این نیز با ابهام و اشکات خود روبرو بود.
یعنی اثر نیروی جاذبه با سرعت نامتناهی منتقل می شد. تاثیر از راه دور همواره مورد انتقاد قرار داشت.
اما مهمترین مشکل قوانین نیوتن در قانون جهانی گرانش وی بود و خود نیوتن نیز متوجه آن شده بود.
نیوتن دریافت که بر اثر قانون جاذبه او، ستارگان باید یکدیگر را جذب کنند و بنابراین اصلاً به نظر نمی رسد که ساکن باشند. نیوتن در سال 1692 طی نامه ای به ریچارد بنتلی نوشت "که اگر تعداد ستارگان جهان بینهایت نباشد، و این ستارگان در ناحیه ای از فضا پراکنده باشند، همگی به یکدیگر برخورد خواهند کرد. اما اکر تعداد نامحدودی ستاره در فضای بیکران به طور کمابش یکسان پراکنده باشند، نقطه مرکزی در کار نخواهد بود تا همه بسوی آن کشیده شوند و بنابراین جهان در هم نخواهد ریخت."
این برداشت نیز با یک اشکال اساسی مواجه شد. بنظر سیلیجر طبق نظریه نیوتن تعداد خطوط نیرو که از بینهایت آمده و به یک جسم می رسد با جرم آن جسم متناسب است. حال اگر جهان نامتناهی باشد و همه ی اجسام با جسم مزبور در کنش متقابل باشند، شدت جاذبه وارد بر آن بینهایت خواهد شد.
مشکل بعدی قانون جاذبه نیوتن این است که طبق این قانون یک جسم به طور نامحدود می تواند سایر اجسام را جذب کرده و رشد کند، یعنی جرم یک جسم می تواند تا بینهایت افزایش یابد. این نیز با تجربه تطبیق نمی کند، زیرا وجود جسمی با جرم بینهایت مشاهده نشده است.
مشکل بعدی قوانین نیوتن در مورد دستگاه مرجع مطلق بود. همچنان که می دانیم حرکت یک جسم نسبی است، وقتی سخن از جسم در حال حرکت است، نخست باید دید نسبت به چه جسمی یا در واقع در کدام چارچوب در حرکت است. دستگاه های مقایسه ای در فیزیک دارای اهمیت بسیاری هستند. قوانین نیوتن نسبت به دستگاه مطلق مطرح شده بود. یعنی در جهان یک چارچوب مرجع مطلق وجود داشت که حرکت همه اجسام نسبت به آن قابل سنجش بود. در واقع همه ی اجسام در این چارچوب مطلق که آن را "اتر" می نامیدند در حرکت بودند. یعنی ناظر می توانست از حرکت نسبی دو جسم صحبت کند یا می توانست حرکت مطلق آن را مورد توجه قرار دهد.
براین اساس مایکلسون تصمیم داشت سرعت زمین را نسبت به دستگاه مطلق "اتر" به دست آورد. مایکلسون یک دستگاه تداخل سنج اختراع کرد و در سال 1880 تلاش کرد طی یک آزمایش سرعت مطلق زمین را نسبت به دستگاه مطلق "اتر" به دست آورد. نتیجه آزمایش منفی بود. (برای بحث کامل در این مورد به کتابهای فیزیک بنیادی مراجعه کنید.) با آنکه آزمایش بارها و بارها تکرار شد، اما نتیجه منفی بود. هرچند مایکلسون از این آزمایش نتیجه ی مورد نظرش را به دست نیاورد، اما به خاطر اختراع دستگاه تداخل سنج خود، بعدها برنده جایزه نوبل شد.
نسبیت خاص
برای توجیه علت شکست آزمایش مایکلسون نظریه های بسیاری ارائه شد تا سرانجام اینشتین در سال 1905 نسبیت خاص را مطرح کرد. نسبیت خاص شامل دو اصل زیر است:
1- قوانین فیزیک در تمام دستگاه های لخت یکسان است و هیچ دستگاه مرجع مطلقی در جهان وجود ندارد.
2- سرعت نور در فضای تهی و در تمام دستگاه های لخت ثابت است.
در نسبیت سرعت نور، حد سرعت ها است، یعنی هیچ جسمی نمی تواند با سرعت نور حرکت کند یا به آن برسد.
نتیجه این بود که قانون دوم نیوتن باید تصحیح می شد. طبق نسبیت جرم جسم تابع سرعت آن است، یعنی با افزایش سرعت، جرم نیز افزایش می یابد و هر جسمی که بخواهد با سرعت نور حرکت کند باید دارای جرم بینهایت باشد. لذا قانون دوم نیوتن بصورت زیر تصحیح شد.



بنابر این جرم تابع سرعت است و با افزایش سرعت، جرم نیز افزایش می یابد. هنگامیکه سرعت جسم به سمت سرعت نور میل کند، جرم به سمت بینهایت میل خواهد کرد و عملاً هیچ نیرویی نمی تواند به آن شتاب دهد.
از طرف دیگر طبق نسبیت جرم و انرژی هم ارز هستند، یعنی جرم جسم را می توان بصورت محتوای انرژی آن مورد ارزیابی قرار داد.
E=mc2
m=E/c2
بنابراین انرژی دارای جرم است. اما در نسبیت نور از کوانتومهای انرژی تشکیل می شود که آن را فوتون می نامند و با سرعت نور حرکت می کند. این سئوال مطرح شد که اگر انرژی دارای جرم است و فوتون نیز حامل انرژی است که با سرعت نور حرکت می کند، پس چرا جرم آن بینهایت نیست؟
پاسخ نسبیت به این سئوال این بود که جرم حالت سکون فوتون صفر است. در حالیکه رابطه ی جرم نسبیتی در مورد جرم حالت سکون غیر صفر بر قرار است. لذا در نسبیت با دو نوع ذرات سروکار داریم، ذراتی که دارای جرم حالت سکون غیر صفر هستند نظیر الکترون و ذراتی که دارای جرم حالت سکون صفر هستند مانند فوتون. در نسبیت تنها ذراتی می توانند با سرعت نور حرکت کنند که جرم حالت سکون آنها صفر باشد.
مشکل نسبیت خاص در این است که جرم نسبیتی آن (جرم بینهایت) مانند سرعت بینهایت در مکانیک کلاسیک با تجربه تطبیق نمی کند. یعنی هیچ نمونه ی تجربی که با جرم بینهایت نسبیت تطبیق کند مشاهده نشده است.
علاوه بر آن در نسبیت و حتی در مکانیک کوانتوم توضیحی وجود ندارد که نحوه ی تولید فوتون را با سرعت نور توضیح بدهد. و چرا فوتون در حالت سکون یافت نمی شود. آیا فوتون از ذرات دیگری تشکیل شده است؟ اگر جواب منفی است این سئوال مطرح می شود که فوتون های مختلف با یکدیگر چه اختلافی دارند؟ در حالیکه همه ی فوتون ها با انرژی متفاوت با سرعت نور حرکت می کنند. آزمایش نشان داده است که فوتون در برخورد با سایر ذرات قسمتی از انرژی خود را از دست می دهد. حال این سئوال مطرح می شود که فرض کنیم فوتون شامل ذرات دیگری نیست، این را باید توضیح داد وقتی قسمتی از آن جدا می شود و باز هم دارای همان خواص اولیه است ولی با انرژی کمتر؟ یعنی فوتون قابل تقسیم است، هر ذره ی قابل تقسیمی باید شامل زیر ذره باشد.
واقعیت این است که فوتون در شرایط نور تولید می شود و اجزای تشکیل دهنده آن نیز بایستی با همان سرعت نور حرکت کنند و حالت سکون فوتون یعنی تجزیه ی آن به اجزای تشکیل دهنده اش.
از طرفی می دانیم جرم و انرژی هم ارز هستند، آیا این منطقی است که می توان سرعت جرم را تغییر داد اما سرعت انرژی ثابت است؟
نسبیت عام:
نسبیت خاص دارای یک محدودیت اساسی بود. این محدودیت ناشی از آن بود که رویدادهای فیزیکی را در دستگاه های لخت مورد بررسی قرار می داد، در حالیکه در جهان واقعی دستگاه ها شتاب دار هستند. هرچند می توان در بر رسی برخی رویداد ها به دستگاه های لخت بسنده کرد، اما این دستگاه ها برای بررسی تمام رویدادها ناتوان هستند.
اینشتین در سال 1915 نسبیت عام را ارائه کرد و نسبیت خاص به عنوان حالت خاصی از نسبیت عام در آمد.
نسبیت عام بر اساس اصل هم ارزی تدوین شد.
اصل هم ارزی:
قوانین فیزیک در یک میدان جاذبه یکنواخت و در یک دستگاه که با شتاب ثابت حرکت می کند، یکسان هستند.
به عنوان مثال فرض کنیم یک دستگاه مقایسه ای با شتاب ثابت در حرکت است. مشاهدات در این دستگاه نظیر مشاهدات در یک میدان گرانشی یکنواخت است در صورتی که شدت میدان گرانشی برابر شتاب دستگاه باشد، یعنی a=g باشد، در این صورت مشاهدات یکسان خواهد بود.
مهمترین دستاورد نسبیت عام توجیه مدار عطارد بود. بررسی های نجومی نشان داده بود که نقطه حضیض عطارد جابه جا می شود. بیش ار یکصد سال بود که فیزیکدانان متوجه ان شده بودند، اما نمی توانستند با قوانین نیوتن توجیه کنند. اما نسبیت عام توانست آن را توجیه کند.
بنا بر نسبیت، گرانش اثر هندسی جرم بر فضای اطراف خود است. که فضا- زمان نامیده می شود. یعنی جرم فضای اطراف خود را خمیده می کند و مسیر نور در اطراف آن خط مستقیم نیست، بلکه منحنی است.

در سال 1919 انحنای فضا را هنگام کسوف کامل خورشید با نوری که از طرف ستاره ی مورد نظری به سوی زمین در حرکت بود و از کنار خورشید می گذشت مورد تحقیق قرار دادند که با پیشگویی نسبیت تطبیق می کرد. این موفقیت بسیار بزرگی برای نسبیت بود. از آن زمان به بعد توجه به ساختار هندسی و خواص توپولوژیک فضا بررسی واقعیت های فیزیکی را به حاشیه راند. مضافاً اینکه گرانش را از فهرست نیروهای اساسی طبیعت در فیزیک نظری حذف کرد.

مشکلات اساسی نسبیت را می توان به صورت زیر فهرست کرد:
1- مشکل نسبیت با مکانیک کوانتوم- مکانیک کوانتوم ساختار ریز و کوانتومی کمیت ها و واکنش متقابل آنها را مورد بررسی قرار می دهد. به عبارت دیگر نگرش مکانیک کوانتوم بر مبنای کوانتومی شکل گرفته است. در این زمینه تا جایی پیش رفته که حتی اندازه حرکت و برخی دیگر از کمیتها را کوانتومی معرفی می کند. این نتایج بر مبنای یکسری شواهد تجربی مطرح شده و قابل پذیرش است. علاوه بر آن تلاشهای زیادی انجام می شود پدیده های بزرگ جهان را با قوانین شناخته شده در مکانیک کوانتوم توجیه کنند. حال به نسبیت توجه کنید که فضا-زمان را پیوسته در نظر می گیرد. بنابراین نسبیت با مکانیک کوانتوم ناسازگار است. تلاشهای زیادی انجام شده تا به طریقی یک هماهنگی منطقی و قابل قبول بین نسبیت و مکانیک کوانتوم ایحاد شود. در این مورد کارهای دیراک شایان توجه است که مکانیک کوانتوم نسبیتی را پایه گذاری کرد و آن را توسعه داد. اما در مورد نسبیت عام موفقیت چندانی نصیب فیزیکدانان نشده است.
2- پیچیدگی و عدم وجود تفاهم در نسبیت- پیچیدگی نسبیت موجب شده که تفاهم منطقی بین فیزیکدانان در مورد نتایج و پیشگویی های نسبیت وجود نداشته باشد. به عبارت دیگر نسبیت شدیداً قابل تفسیر است. این تفاسیرگاهی چنان متناقض هستند به عنوان مثال: اینشتین از سال 1917 شروع به تدوین یک نظریه قابل تعمیم به عالم کرد. وی با مشکلات حل نشدنی ریاضی برخورد کرد. به همین دلیل در معادلات گرانش عبارت مشهور " پارامتر عالم " را وارد کرد. ملاحظات وی در این موضوع بر دو فرضیه مبتنی بود.
الف - ماده دارای چگالی متوسطی در فضاست که در همه جا ثابت و مخالف صفر است.
ب- بزرگی " شعاع " فضا به زمان بستگی ندارد.

در سال 1922 فریدمان نشان داد که اگر از فرضیه دوم چشم پوشی شود، می توان فرضیه اول را حفظ کرد بی آنکه در معادلات به پارامتر عالم نیازی باشد. فریدمان بر این اساس یک معادله ی دیفرانسیل به صورت زیر ارائه کرد:

در واقع سالها قبل از کشف هابل در مورد انبساط فضا، فریدمان دقیقاً کشفیات او را پیش بینی کرده بود. معادله ی" فریدمان" معادله ی اصلی کیهان شناخت نیوتنی است و بدون تغییر در نظریه نسبیت عام نیز صادق است. اینشتین بر همه نتایج به دست آمده توسط فریدمان اعتراض کرد و مقاله ای نیز در این باب انتشار داد. سپس حقایق را در فرضیه فریدمان دید و با شجاعت کم نظیری طی نامه ای که برای سردبیر مجله آلمانی فرستاد به اشتباه خود در محاسباتش اعتراف کرد.
بیشتر مشکلات نسبیت ناشی از خواصی است که که به علت وجود ماده برای فضا قایل می شوند. که در آن هندسه جای فیزیک را می گیرد. زمانی پوانکاره گفته بود که اگر مشاهدات ما نشان دهد که فضا نااقلیدسی است، فیزیکدانان می توانند فضای اقلیدسی را قبول کرده و نیروهای جدیدی وارد نظریه های خود کنند. اما نسبیت چنین نکرد و ماهیت پدیده های فیزیکی را به دست فراموشی سپرد. هرچند پدیده های فیزیکی را بدون ابزار محاسباتی، اعم از جبری و هندسی نمی توان توجیه کرد، اما فیزیک نه هندسه است و نه جبر، فیزیک، فیزیک است وبس!!!
3- مشکل گرانش نیوتنی در نسبیت همچنان باقی است
در نسبیت فضا- زمان دارای انحناست. هرچه ماده بیشتر و چگالتر باشد، انحنای فضا بیشتر است. سئوال این است که این انحنای فضا تا کجا می انجامد؟ در نسبیت انحنای فضا می تواند چنان تابیده شود که حجم به صفر برسد. برای آنکه ماده بتواند چنان بر فضا اثر بگذارد که حجم به صفر برسد، باید جرم به سمت بی نهایت میل کند. یعنی نسبیت نتوانست مشکل قانون گرانش را در مورد تراکم ماده در فضا حل کند، علاوه بر آن بر مشکل افزود. زیرا قانون نیوتن می پذیرد که ماده تا بی نهایت می تواند متمرکز شود، اما حجم صفر با آن سازگار نیست. اما نسبیت علاوه بر آن که می پذیرد ماده می تواند تا بی نهایت متراکم شود، پیشگویی می کند که حجم آن نیز به صفر می رسد.]

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   26 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله حل معادلات برای مکان یابی منشاء تخلیه جزئی در روغن

حل معادلات برای مکان یابی منشاء تخلیه جزئی در روغن معدنی ترانسفورماتور با استفاده از تکنیک های گسیل سیگنال اکوستیک و الگوریتم ژنتیک
چکیده:
تخلیه جزیی نوعی تخلیه الکتریکی ناقص است که بخاطر افزایش شدت میدان الکتریکی فراتر از میزان تحمیلی عایقی در یک ناحیه محدود از ساختار عایقی و به دلیل وجود ناخالصی یا عدم یکنواختی عایق صورت می پذیرد. در وسایل و ادوات فشار قوی ترانسفورماتورهای قدرت، وقوع این پدیده باعث کم شدن عمر عایقی ترانش و در نهایت شکست الکتریکی در تجهیز می گردد. آنچه ذکر شد بخشی از پاسخ به این سوال است که چرا آشکار سازی تخلیه جزیی را در سیستم های قدرت انجام می دهیم.
در واقع این امر برای مانیتورینگ میزان سلامتی تجهیز انجام می شود و اگر این پدیده آشکار سازی نشود و در پی آن رفع مشکل صورت نپذیرد، در نتیجه دامنه و فرکانس PD تا جایی افزایش پیدا کند که در نهایت منجر به خرابی در ترانس قدرت می شود. در برخی مواقع شدت این خرابی تا حدی است که باعث وارد شدن آسیب به تجهیزات خارجی، آتش گرفتن و یا کم شدن بازدهی آن و همچنین قطع بی برنامه و طولانی مدت برق و انتقال توان در شبکه قدرت می شود.
قابلیت آشکار سازی PD به صورت آنلاین یکی از نیازهای ضروری هر کمپانی است که از ترانس قدرت استفاده می نماید تا در مرحله نخست سلامتی و ایمنی پرسنل خود را ارتفاع بخشد و در مراحل بعدی نیز استفاده می نماید تا در مورد کاهش تلفات توان و سرویس دهی بهتر قدم برداشته باشد.
پدید PD در انواع سیگنال های فیزیکی قابل مشاهدات و شامل پاس های الکتریکی و آکوستیکی می شود. این پدیده معمولا توسط مجموعه ایی از تکنیک های اندازه گیری خارجی آشکار سازی می شود. این تکنیک ها شامل استفاده از سوق دهی الکتریکی و مبدل پیزو الکتریک (PZT) بر مبنای آشکار سازی آکوستیکی می باشند. بسیاری از سیستم های مدرن در حال حاضر ترکیبی از دو آشکار سازی رایج را استفاده می کنند چرا که آشکار سازی الکتریکی روش قدیمی و تکنولوژی تثبیت شده را دارا بوده و همچنین آشکار سازی آکوستیکی مزیت نصب سنسور در خارج از مخزن ترانس را دارا می باشد. این روش بدون اینکه مشکلی را برای ترانس ایجاد کند می تواند آشکار سازی تخلیه جزیی را انجام دهد.
البته اگر بتوان سنسورهای آکوستیکی را در داخل ترانس نصب نمود نه تنها مزیت آشکار سازی بهتری را بخاطر افزایش دامنه سیگنال آکوستیک خواهیم داشت بلکه مزیت عدم تداخل و حذف مسیرهای چند گانه پیش روی سیگنال آکوستیک را نیز بدان اضافه خواهیم نمود. در این صورت مکان یابی PD نیز در زمان کوتاه تر و با دقت بیشتری همراه خواهد بود.
در این پایان نامه سنسور نیز آکوستیک نوری را معرفی می کنیم که می تواند منشاء PD را با قابلیت قرار گیری در داخل مخزن ترانس آشکار سازی می نماید. این سنسور ویژه می تواند ناملایمات محیطی داخل ترانس را بدون ایجاد و خدشه در عملکرد خود تحمل نموده و به صورت آنلاین در ترانس وظیفه دریافت سیگنال آکوستیک را انجام دهند همچنین این پایان نامه به معرفی آزمایشات و عملیاتی که به جهت معتبر سازی سیستم آشکار سازی و مکان یابی PD توسط سنسورهای فیبر نوری می پردازد. البته لازم بذکر است که آزمایشات عمل تصویر شده در این رساله از مرجع [7] فصل اول برداشته شده است.
مهمتر از همه در این رساله به معرفی سیستم مکان یابی PD با در نظر گیری و ملاحظات تاخیر زمانی دریافت سیگنال آکوستیک (TDOA) می پردازیم. این سیستم که توسط سنسورهای آکوستیک فیبر نوری مورد آزمایش تجربی قرار گرفته شده قادر به شناسایی مکان PD و مانیتور آن در فضای سه بعدی با دقت اندازه گیری را در راستای هر محور می باشد.
مقدمه:
تخلیه جزئی چیست؟ در ابتدا اجازه دهید از تعریفی که استاندارد بین المللی در این رابطه ارائه کرده استفاده کنیم: تخلیه جزیی (PD)، یک نوع تخلیه الکتریکی متمرکز شده ایی است که فقط پل های الکتریکی جزئی را در میان الکترودهای رسانا به وجود می آورد و ممکن است مجاور های باشد و یا نباشد.
در ادامه تعریف تخلیه جزیی قصه داریم تعریفی را که دکتر حسین محسنی استاد بر جسته دانشگاه تهران [2] ارائه نموده اند را معرفی کنیم، تعریف ایشان بدین شرح می باشد:
در موارد ی ممکن است شدت میدان الکتریکی در همه طول بین آندوکاتریک اندازه نباشد. یعنی ممکن است آندیاکاتد و یا نقطه ایی بین آنها، شدت میدان زیاد باشد و شرایط تخلیه در آن قسمت ها به وجود بیاید ولی در سایر قسمت ها به دلیل کمی شدت میدان الکتریکی شرایط لازم برای تخلیه کامل موجود نباشد. در این حالت تخلیه در قسمتی یا جزیی از طول عایق انجام می شود و شکست کامل عایق انجام نمی گیرد، به این نوع تخلیه، تخلیه جزیی یا کرونا می گویند.
در نهایت تعریف سوم که تعریف آفرنیز می باشد از دکترهای حسینی استاد راهنمای نگارنده نقل قول می گردد:
تخلیه جزیی نوعی تخلیه الکتریکی ناقص است که بخاطر افزایش شدت میدان الکتریکی فراتر از میزان تحملی عایق در یک ناحیه محدود از ساختار عایقی و بدلیل وجود ناخالصی و یا عدم یکنواختی عایق صورت می پذیرد.
هر سه تعریفی که در بالا ارائه شد همگی در کل در بر گیرنده نکاتی هستند که به تشریح آنها می پردازیم.
نکته اول: تخلیه جزئی عموماً نتیجه تمرکز تنش الکتریکی در یک نقطه خاص از عایق، در داخل و یا روی سطح آن است. معمولا چنین تخلیه هایی به شکل پالس هایی در طول بازه زمانی کمتر از یک میکرو ثانیه ظاهر می شوند. در اکثر مواقع شکل تخلیه موجود در دی الکتریک های گازی با اصطلاح به صورت تخلیه های بدون پالسی صورت می پذیرد. این نوع تخلیه به صورت معمولی، با روش های اندازه گیری معرفی شده در استاندارد IEC آشکار سازی نمی شود.
نکته دوم: کرونا شکلی از تخلیه جزئی است که در محیط های گازی پیرامون ها دیها اتفاق می افتد و در وقوع آنها در محیط های عایقی جامد و مایع بعید می باشد. پدیده کرونا را نبایستی بعنوان واژه عمومی برای این نوع تخلیه مورد استفاده قرار داد. برای توضیح بیشتر لازم است که تعریفی از این نوع پدیده داشته باشیم:
تخلیه های جزئی (PDS) ، تخلیه های الکتریکی متمرکز شده در داخل هر نوع سیستم عایق هستند که در هر تجهیز و یا دستگاه الکتریکی این پدیده رخ می دهد در کل PD ها در قسمتی از مواد دی الکتریک مورد استفاده در تجهیز محدود می شوند و فقط پل های رسانای جزیی از جریان را در بین الکترودهایی که ولتاژ به آنها اعمال شده را تشکیل می دهند. با این حال عایق می تواند شامل مواد جامد، مایع یا مواد گازی و یا ترکیبی از آنها باشد. واژه تخلیه جزئی شامل گروه گسترده ایی از پدیده های تخلیه می باشد:
1 ) تخلیه های الکتریکی داخلی در حباب های و یا حفره های بین دی الکتریک های جامد و یا مایع؛
2 ) تخلیه سطحی ظاهر شده در مرزهای مواد عایقی مختلف؛
3 ) تخلیه های از نوع کرونا که در دی الکتریک های گازی و در حضور میدانهای ناهمگن اتفاق می افتد.
4 ) بر خورد پیوسته تخلیه های موجود در دی الکتریک های جامد که کانالهای تخلیه را به وجود می آورند.
(پدیده درختی شدن، پدیده ترنیگ یا واتر ترینگ)
اهمیت تخلیه جزئی بخاطر تشخیص میزان عمر عایق و میزان سلامتی عایق است.
هر نوع حادثه تخلیه باعث تغییر شکل شیمیایی در مواد به وسیله برخورد انرژی دار یون های شتاب دار و یا الکترونهای با انرژی بالا می گردد. بسیاری از انواع تخلیه ها که در بالا به آنها اشاره شد در یک بازه زمانی محدود وابستگی شدید به نوع ولتاژ اعمالی و دامنه ولتاژ اعمالی دارند. همچنین بدیهی است که فرسایش عایقی به مواد مورد استفاده کیفیت تولید آن نیز وابسته است. تخلیه های از نوع کرونا در هوا هیچ دخالتی روی عمر متوسط خطوط هوای ندارند، اما PD ها در عمر عایقی دی الکتریک های از نوع ترموپلاستیک مثل PE تاثیر گذار هستند و می توانند باعث شکست عایقی در کمتر از چند روز بر روی عایق گردند. از این رو هدف نهایی بسیاری از تحقیقات بر روی تخلیه جزئی به عمر عایقی مواد مشخصی معطوف می گردد.
عموماً آشکار سازی و اندازه گیری تخلیه جزیی بر مبنای میزان تبادل انرژی در طول وقوع حادثه تخلیه جزئی می باشد که در زیر به تشریح آن می پردازیم:
1 ) جریان پالس های الکتریکی (بجزء چند استثناء مثل تخلیه های تابشی)
2 ) تلفات دی الکتریک؛
3 ) تابشی (نور)؛
4 ) گسیل سیگنال های آکوستیک (صوت)؛
5 ) افزایش فشار و نوع گاز؛
6 ) فعالیت های شیمیایی؛
همانطور که اشاره شد تکنیک های آشکار سازی تخلیه جزئی را می توان براساس مشاهده هر یک از پدیده های بالا بدست آورد اما در این بین آشکار سازی تخلیه جزئی توسط سیگنال های آکوستیک هم اکنون حجم بالایی از تحقیقات را در این مورد به خود اختصاص داده است مزیت آشکار سازی توسط سیگنال های آکوستیک بخاطر، آشکار سازی سریع و آنلاین و علاوه بر آن مکان یابی PD نیز می باشد که به این روش، تنهای روشی است که می توان موقعیت PD را نیز بدست آورد فلذا ما نیز در این پایان نامه بدلیل مزیت های بالای این روش نسبت به سایر روشها، مبنای تحقیق و بررسی را بر این اساس گذاشته و سعی بر آن داریم که یک طرح مبوط و کاملی را از آن ارائه نمائیم.
فصل اول:
آشنایی با تخلیه جزیی:
معرفی تخلیه جزیی:
بخش 1 . 1 ) نگاه اجمالی:
همانطور که قبلا گفته شد تخلیه جزیی، نوعی تخلیه الکتریکی ناقص است که بخاطر افزایش شدت میدان الکتریکی فراتر از میزان تحمیلی عایق در یک ناحیه محدود از ساختار عایقی و به دلیل وجود ناخالصی و یا عدم یکنواختی عایق صورت می پذیرد. این پدیده در ادوات قدرت مثل ترانسفورماتورها باعث بروز مشکلاتی از قبیل خرابی و یا از بین رفتن خاصیت عایقی در قسمتی از تجهیز می شود. وقتی که یک ترانسفورماتور ساخته می شود آشکار سازی PD می تواند به عنوان یک ابزار کار نشده برای تعیین کیفیت عایقی ترانس مورد استفاده قرار گیرد و همچنین وجود خطاهای ناشی از PD در ترانس پیش بینی کند.
در صورتی که این پدیده آشکار سازی نشود و رفع مشکل نگردد به مرور زمان و با توجه به وجود فشارهای مکانیکی و تنش های الکتریکی، آسیب عایقی پیشرفت کرده و ترانس را از کارکرد حالت زمان خود خارج می نماید و در نهایت منجر به خرابی بزرگ در ترانس می گردد. همین امر می تواند باعث کاهش بازدهی ترانس و قطع بی برنامه انتقال توان گردد. (1).
در واقع آشکار سازی PD در سیستم های فشار قوی مدرن برای مانیتورینگ میزان سلامتی ترانس در حین کارکرد می باشد. همچنین این آشکار سازی می تواند کمکی برای برنامه نگهداری و حفاظت از این تجهیز گرانقیمت محسوب گردد.
طرح اولیه آشکار سازی PD بر پایه تعریف مشخصه های الکتریکی که در بخش های بعدی همین فصل به آن می پردازیم و همچنین مشاهده مشخصه های آکوستیکی این پدیده استوار می باشد، سیستم های آشکار سازی آکوستیکی بسیار بهتر از سیستم های آشکار سازی الکتریکی در ترانس ها است چرا که علاوه بر آشکار سازی PD، میزان سیگنال های آکوستیکی در منشاء PD را توسط سنسورهای ویژه ای اندازه گیری نمود و تشخیص موقعیت PD را نیز انجام می دهد. [2].
در این نوع آشکار سازی اطلاعات موقعیت PD توسط نمایشگرها برای تشخیص محل خطا و کاهش زمان تعمیر و رفع عیب بسیار قابل ملاحظه می باشد.
مشکل اساسی آشکار سازی آکوستیکی قرار گرفتن سنسورهای مربوطه در خارج از مخزن ترانس می باشد.
مشکل اساسی آشکار سازی آکوستیکی قرار گرفتن سنسورهای مربوطه در خارج از مخزن ترانس می باشد متاسفانه تا کنون از طرف شرکت های سازنده ترانس فکر اساسی در این رابطه نشده و همچنین مشکل دوم این است که هنوز سندرهای پیشرفته ایی که بتوانند تحمل ناملایمات محیطی (چه از نظر الکتریکی و چه از نظر شیمیایی) داخل ترانس را داشته باشند به بازار ارائه نشده است.
این مسئله به این مشکل ساز است که بخاطر وجود سیرهای شامل مانع بین یک منشا PD و یک سنسور آکوستیک ممکن است دقت مکان یابی کاهش یافته و سیگنال های دریافتی هر سنسور دچار تداخل شوند. این تداخل از این جهت اهمیت دارد که باعث ایجاد اختلاف سرعت در مین عبور از روغن معدنی ترانس در مقایسه با عبور از سایر قسمت های فلزی ترانس می شود و همین امر اختلاف زمانی نا مطلوبی را در رسیدن سیگنال آکوستیکی PD به سنسور را ایجاد می کند. وقوع این مشکل در ترانس های قدرت (HVT) بارزتر بوده و در صورت قرار گیری سنسور در خارج از ترانس چون باعث بوجود آمدن مسیرهای غیر مستقیم و چند گانه در رسیدن سیگنال آکوستیک به یک سنسور می شود، اختلاف زمانی نا مطلوبی را ایجاد خواهند نمود.
اختلاف زمانی ناشی از عبور از جداره فلزی ترانس، همچنین باعث ایجاد اعوجاج و نویز و به طلبع آن ایجاد خطا در محاسبات TDOA را در پی خواهد داشت. بنابراین در صورتی که سنسورهای آکوستیک در داخل ترانس قرار گیرند یک مزیت بسیار بزرگی را برای محاسبه دقیق تر مکان PD ، خواهیم داشت [3]. بنابراین سنسور آکوستیکی که برای داخل ترانس طراحی شده در مکان یابی PD موثرتر و کاراتر از سنسوری خواهد بود که در خارج از مخزن ترانس کار گذاشته می شود.
فلزها در این حالت مکان PD را با اندازه گیری اختلاف زمانی ناشی از رسیدن سیگنالهای آکوستیک (TDOA) که در چندین نقطه ترانس کار گذاشته شده است بدست می آوریم. با توجه به رفتار سیگنالهای آکوستیک برای مکان یابی PD مجبوریم یک سیم با معادلات غیر خطی را حل کنیم. در فصل پنجم روش حل معادلات غیر خطی را بررسی خواهیم نمود و از روش رایج نیوتن – رافسون که در حل معادلات غیر خطی قدرت بسیار کاربرد دارد بهره خواهیم جست البته این بدان معنی نیست که روش نیوتن – رافسون بهترین روش حل معادلات غیر خطی است فلزها مقایسه ایی را نیز در همان فصل خواهیم داشت تا سرعت رسیدن به جواب و دقت دو روش پر کاربرد نیوتن – رافسون و الگوریتم ژنتیک را مورد بررسی قرار می دهیم که البته در آن فصل به تفصیل در این رابطه بحث خواهیم نمود.
متاسفانه هنوز فکر اساسی از طرف سازندگان ترانس در این باره نشده که امکان نصب سنسورهای ویژه را در داخل مخزن ترانس داشته باشیم. در این پایان نامه سنسورهای آکوستیک نوری را معرفی خواهیم کرد. این سنسورها دارای دو مزیت آشکار سازی سیگنلهای آکوستیک در داخل مخزن ترانس و همچنین قابلیت مکان یابی منشا PD را نیز دارد. یک سنسور آکوستیک فیبر نوری بر مبنای اندازه گیری سیگنال با تداخل سنجی نوع EFPI استوار است.
این سنسور از سیلیکون ساخته شده است و می تواند هم ناملایمات شیمیایی و هم تنش های الکتریکی داخل ترانس را تحمل کند. از ویژگی های دیگر این سنسور قابلیت تنظیم تغییر تابع کاری قطعه می باشد که به سنسور این امکان را می دهد در حین کارکرد آنلاین ترانس (HVT) داده های مربوطه را ثبت کند و بصورت مداوم برای مانیتور رینگ اطلاع دهی نماید. در این صورت نیازی به خارج کردن ترانس از حالت آنلاین به جهت یافتن مکان PD نیست. متاسفانه هم اکنون در کشور ما در اکثر مواقع از این روش غلط که همراه با ضرر دهی اقتصادی و ایجاد هزینه های اضافی است، استفاده می شود.
سیستم مکان یابی PD با استفاده از سنسورهای آکوستیک فیبر نوری نوع EFPI همچنین این قابلیت را دارد که از طریق کارگزاری چهار سنسور ، TDOA را اندازه گیری نماید و مکان PD را در موقعیت سه بعدی با دقت بالای فراهم سازد.
توسعه این روش بسیار حائز اهمیت می باشد چرا که روش های کنونی آشکار سازی PD و سیستم های مکان یابی توسط روشهای شیمیایی و الکتریکی نا کافی بوده و باید برای تهیه نتایج واقعی در یک بازه زمانی منطقی ، از روش آشکار سازی و مکان یابی آکوستیکی استفاده شود. با روشهای رایج شیمیایی و الکتریکی که در ادامه به شرح آنها خواهیم پرداخت، نمی توان مکان یابی PD را انجام داد و فقط در این دو روش آشکار سازی PD را در نهایت می توان بدست آورد. همین مسئله مزیت غیر قابل جایگزین استفاده از روش آشکار سازی آکوستیکی را نشان می دهد.
در این پایان نامه منابعی که از آنها استفاده شده ([2] [5])، دارای روش آشکار سازی بسیار پر حجم و مبتنی بر الگوریتم های محاسباتی پیچیده ایی می باشند. این الگوریتم ها حتی برای پیدا کردن تنها یک منبع PD ساعت ها وقت صرف می نمایند و همانطور که اشاره شد روش آشکار سازی و مکان یابی در این رساله مبتی بر روش الگوریتم تکرار نیوتن – رافسون و الگوریتم ژنتیک می باشد که بسیار سریعتر، وضعیت آنلاین ترانس را نمایش می دهد. این روش هم دقت اندازه گیری بسیار بالایی دارد و هم اینکه تقریباً سرعت محاسبات به اندازه این است که وقوع PD را بصورت آنلاین از ترانس مانیتور می نماید. لازم بذکر است که تمامی آزمایشات عملی تصویر شده در این پایان نامه مربوط به رفرنس [7] می باشد.

بخش 2 – 1 ) ویژگی های پایان نامه :
پروژه تحقیقات این رساله در مورد آشکار سازی PD و مکان یابی آن در سه ویژگی زیر خلاصه می شود :
1 ) در برگیری شرح کامل جزئیات پاسخ فرکانسی سنسورهای آکوستیک فیبر نوری این توصیف همچنین شامل الگوریتمی از پردازش نتایج پاسخ فرکانس برای حصول به یک سنجی معنی دار به جهت حصول به پاسخ های این سنسور ویژه می باشد. بعلاوه شرح کاملی از ارزیابی و امکان سنجی آن در کاربردهای مختلف ارائه خواهد شد.
2 ) بیان جزئیات الگوریتم مکان یاب منشا PD که توسط یک سیگنال آکوستیک می توان بدان رسید.
3 ) آنالیز و بررسی منشا خطاهایی که در مکان یابی PD تاثیر گذار هستند. منشا این خطاها شامل زمان عملکرد و اجرای عملیات روی داده های بدست آمده و همچنین اختلاف زمانی نا مطلوب ناشی از رسیدن سیگنال آکوستیک به هر سنسور با توجه به متفاوت بودن نوع کسیر پیش روی هر سنسور می باشد. بعلاوه نسبت نویر به سیگنال دریافت شده در هر سنسور نیز از عوامل ایجاد خطا در اندازه گیری می باشد که با بررسی های مبتنی بر شبیه سازی داده های آزمایشی سعی خواهیم نمود که مقدار آن را تا حد ممکن کاهش دهیم.
همانطور که می دانیم بهندسین فشار قوی نسبت به آزمایش نشت عایقی و ایزولاسیون جهان کامل دارند ولی با این حال در اغلب موارد برای بررسی تخلیه جزیی دچار سردرگمی می شوند چرا که در این مورد شناخت کمتری از رفتار تخلیه جزیی دارند. در این فصل قصد داریم ابتدا ایزولاسیون تجاری رایج را بطور خلاصه شرح داده پس در مورد تخلیه کامل و رفتار آن صحبت کنیم و با توجه به چگونگی رفتار تخلیه جزیی شرح سنسور طی را در مورد تخلیه جزیی ارائه نمائیم.
ولتاژ ایزلاسیون :
طرح اولیه با انتخاب مواد و ابعاد آن به همراه یک حایل عایقی برای دستیابی و درجه بندی ولتاژ ایزلاسیون تحت شرایطی که تجهیز بدون شکست عایقی آن ولتاژ را تحمل کند، اجراء می شود.
حالت های شکست عایقی :
شکست عایقی در یک تجهیز می تواند به چند دلیل رخ دهد.
در یک عایق الکترون اتم ها و یا مولکولها ،محکم مقید شده اند. با اعمال یک گرادیان ولتاژ ملایم
بخش 3 - 1 ) سازماندهی پایان نامه :
این پایان نامه عمدتاً در پنج موضوع زیر سازمان دهی شده است.
بخش 1 : معرفی پروژه و همچنین انگیزه ایی که باعث شده نگارنده در مورد PD تحقیق و بررسی نماید.
بخش 2 : تحقیق و بررسی در تمام زمینه های PD که شامل آشکار سازی فیزیکی و روش های معمول در زمینه های کشف و موقعیت یابی PD که در منابع موجود می باشد همچنین عنوان مزیت ها و مسائل مربوط به روش های مختلف آشکار سازی PD نیز به همراه استدلالهای مولف در مورد استفاده از روش آکوستیکی را شامل می شود.
بخش 3 : نظریه و آزمایش داده های مربوط به سنسورهای آکوستیک فیبر نوری نوع EFPI . شرح جزئیات تابع کاری سنسور و ملاحظات طراحی آن برای آشکار سازی PD نیز کاملاً پوشش داده شده است .
بخش 4 : بررسی نظریه و آزمایش داده های مربوط به انتخاب سیستم مکان یاب.
بخش 5 : استدلات و نتیجه گیریهای مربوط به آخر پایان نامه و همچنین ارائه پیشنهاد استفاده گسترده از مدل سنسور فیبر نوری نوع EFPI برای تجهیزات قدرت.
برخی از الکترونها می توانند از مسیرهای قبلی شان جدا شوند و برای مدتی با اتم ها یا مولکولهای اطراف خود برخورد داشته باشند. همچنین اگر میزان گرادیان افزایش پیدا کند، برخوردهای اتفاق افتاده با شدت بیشتر باعث آزاد شدن الکترودهای بیشتری در اطراف خود می شوند و در نتیجه منجر به شکست در هم گسیخته یا با اصطلاح شکست ذاتی می گردد.
در نوع دیگری از شکست الکتریکی ، یک مسیر عبوری از سطح عایق منجر به تقطیر تخریبی (کرابنیزاسیون) شده که حتی تخلیه الکتریکی سطحی (خزش) را نیز می تواند در پی داشته باشد.
در نوع پیچیده تری از خرابی عایقی، شکست فرسایشی تدریجی بوده که در آزمایشگاه فشار قوی با اعمال ولتاژ متناوب با فرکانس خط این آزمایش انجام می پذیرد و نتایج حاصله نبایستی از یک محدوده مشخص تجاوز کند. یک عایق خوب در این آزمایش متناسب با ولتاژ اعمالی هم مولفه مقاومت نشتی و هم مولفه خازن نشتی را دارد. خرابی نشتی هنگامی رخ می دهد که در این عایق مقدار مقاومت مربوطه تنزل یابد. خاصیت خازنی بیش از اندازه عایق نیز می تواند باعث خرابی گردد اگر چه در مکانیزم فیزیکی احتمال وقوع چنین حالتی بعید به نظر می رسد.
همانطور که اشاره شد در شکست های فرسایشی، تخلیه جزیی عامل اصلی این پدیده می باشد که در دراز مدت بر روی عایق تاثیر می گذارد. وجود تخلیه جزیی در داخل عایق باعث ایجاد گاز، حوزه و یا حتی حباب می شود که در افزایش روند شکست فرسایشی تاثیر گذار می باشد.
برای درک این مطلب که چگونه تخلیه جزیی اتفاق می افتد در این بخش تئوری میدان های الکتریکی را تشریح می کنیم.
اساس میدان الکتریکی – چگالی شار الکتریکی «D»
با توجه به نظریه گاوس در مورد چگالی شار الکتریکی و فرض اینکه بار توزیع شده Q روی سطح رسانای بسیار کوچک کروی بصورت یکنواخت بوده و شعاع این کره1r ، دامنه چگالی شار را در فاصله r2 از کره مورد اندازه گیری قرار داده که در شکل زیر مشاهده می فرمائید. در مورد چگالی شار نکات زیر را بایستی مد نظر قرار بدهیم :
چگالی شار الکتریکی «D» در سطح کره با شعاع 1r از رابطه بار بر روی سطح (کولمب بر متر مربع) بدست می آید.
با بسط شعاع کره می توان «D» را در فاصله دیگری از محیط نسبت به مرکز کره بدست آورد.
مقدار «D» وابسته به محیط نیست.
شکل (1 – 1) : نظریه گاوس – چگالی شار الکتریکی D در فاصله r2 از بار Q
شدت میدان الکتریکی « »
میزان و جهت شدت میدان الکتریکی « » در هر نقطه ایی از میدان را می توان با میزان نیروی و جهت یک بار آزمایشی t Q + تعیین و اندازه گیری نمود. شدت میدان الکتریکی « » را می تو.ان با رابطه نیوتن بر کواهب (که از لحاظ دیمانسیون معادل ولت بر متر است) اندازه گیری می کرد.
شکل (2 - 1) : اندازه گیری شدت میدان الکتریکی با بار آزمایشی t Q
بر خلاف چگالی شار الکتریکی «D» ، اندازه شدت میدان الکتریکی « » تحت تاثیر محیط می باشد « » متناسب با چگالی شار الکتریکی است ولی با گذر دهی محیط «e» رابطه عکس دارد (D/e = ) . گذر دهی خلاء ( ) ثابت الکتریکی مبنا بوده و معادل (F/m) (فاراد بر متر) می باشد. گذر دهی برای سایر مواد بدون بعد و با ضرب گذر دهی نسبی (er) در گذر دهی خلاء ( ) بدست می آید.
( er = e) . جدول زیر مقادیر گذر دهی نسبی را برای چند ماده عایقی رایج نمایش می دهد.
جدول (1 – 1) : مقادیر گذر دهی نسبی برای چند نمونه عایقی.
گذردهی نسبی (er) محیط عایقی
1 خلاء
006/1 هوا
03/1 استیروفوم
7/2 پلی استر
4/3 پلکسی گلاس
3 رزین
3 لاستیک
5 کوارتز
6 فورمیکا
22 آمونیاک مایع
50 گلیسیرین
87 آب مقطر
1200 تیتان باریم Ba Tio3
20000 استانات تیتان باریم

شکل (3 - 1) : تصویری از شدت میدان الکتریکی و چگالی شار الکتریکی در بین دو صفحه با بارهای مخالف (در محیط یکنواخت هوا) .
در شکل (3 - 1) دوبار مخالف که روی سطح صفحه بصورت یکنواخت توزیع شده ، مفروض است. گفتی است از اثر لبه ها صرف نظر شده است. بخاطر وجود بارهای مخالف و تقارن بین آنها، با فرض اینکه ضخامت هر یک از صفحه ها نزدیک به صفر است در نتیجه اختلاف شدت میدان الکتریکی در داخل صفحات صفر است. با وجود ضریب گذر دهی ثابت هوا و از آنجایی که (D/e = ) ، شکل میدانهای « » و «D» در طول فاصله هوایی مشابه همدیگر خواهد بود.
اما در شکل (4 - 1) از آنجایی که دو دبی الکتریکی در طول فاصله هوایی داریم و همانطور که قبلاً عنوان نمودیم چون چگالی شار وابسته به محیط نیست فلزها مقدار D در هر دو محیط یکسان خواهد بود.
اما از آنجایی که شدت میدان الکتریکی وابسته به نوع محیط می باشد فلذا مقدار « » در هوا (er = 1) دو برابر بزرگتر از شدت میدان الکتریکی در دی الکتریک ( ) خواهد بود. بنابراین توجه به این نکته مهم است که بدانیم شدت میدان الکتریکی در دی الکتریک با گذر دهی کوچکتر (هوا)، بزرگتر از دی الکتریک دیگر می باشد.
شکل (4 . 1): چگالی شار الکتریکی و شدت میدان الکتریکی بین دو بار مخالف در دو صفحه جدا شده با دو نوع دی الکتریک.
شکل (3 . 1) یک مدل از خازن (یا یک المان پسیو از نوع اپتی کوپلر) را نمایش می دهد. یک عایق کوارتز با ضخامت mm1 بین دو صفحه رسانا، نشان داده شده است. فرض می شود این عایق دارای حباب های هوا می باشد. اگر ولتاژ kv 0/1 بر این عایق اعمال شود یک شدت میدان الکتریکی ( )1 ( )را در طول عایق خواهیم داشت. در این حالت حباب های هوا، بار گذر دهی ( )، برابر گذر دهی کواتز را خواهند داشت که باعث تمرکز شدت میدان الکتریکی به مقدار( ) S در حبابهای هوا خواهد شد.
این پدیده باعث توزیع غیر یکنواخت بار در عایق می شود. جدول (2 . 1) نشان می دهد که میزان تحمل عایقی کوارتز ( )30 و در مقابل میزان تحمل عایقی هوا ( )B است. همین امر باعث تولید کافی یونیزاسیون در حبابها شده که باعث جرقه زدن بارهای انباشته شده در اطراف حباب می شود. این مسیر تخلیه در داخل عایق با پهنای باند محدود به صورت تخلیه های پیکو کولمبی ادامه پیدا می کند. این اثر شبیه تخلیه خازن در داخل یک مقاومت بسیار بزرگ می باشد.
شکل 5 . 1 ) : نمایش عایق کوارتز به همراه حباب های هوا در داخل آن، محصور بین دو صفحه موازی در حضور شدت میدان الکتریکی.
هنگامی که در داخل حباب ها تخلیه صورت می پذیرد، جرقه زدن متوقف می شود و حبابها این فرصت را دارند که تا زمان رسیدن ولتاژ حباب به میزان ولتاژ بحرانی شکست، دوباره شارژ شوند. تکرار پروسه شارژ به مرور زمان باعث تخلیه های سریعتر می شود و بدین ترتیب حبابهای هوا یک نوسان ساز وقفه ایی را تشکیل می دهند این اثر به عنوان پدیده تخلیه جزیی شناخته می شود.
میزان تحمل عایقی بر حسب ( )
مواد عایقی
3 هوا در فشار یک اتمسفر
12 روغن معدنی ترانس
12 کاغذ تلفیق شده با پارچه
20 پلی استر
21 لاستیک فشرده
25 باکلیت
30 صفحه شیشه ای
30 پارافین
30 کوارتز فیوزی
200 میکا
جدول 2 . 1 ) میزان تحمل شدت میدان الکتریکی برای چند نمونه عایقی
هنگامی که ولتاژ بزرگی بر عایق یک تجهیز اعمال می شود، آن تجهیز شروع به تولید تخلیه جزییی می کند که اثر شروع آن در یک سطح ولتاژ مشخص قابل مشاهده می باشد. به محض اینکه فرآیند تخلیه جزیی آغاز می شود سطح ولتاژ باید تا مقدار کمتر از ولتاژ بحرانی شروع تخلیه کاهش یابد که به این دو ولتاژ، ولتاژ روشن شدن و ولتاژ خاموشی تخلیه می گویند. این اثر در شکل (7 . 1) نمایش داده شده است. تخلیه جزیی در آزمایش با ولتاژ AC دارای سیگنال هایی است که در یک دوره تناوبی آن، این پدیده می تواند چندین بار اتفاق بیافتد. در کاربردهای عملی، اگر این حالت با دامنه کافی در طول بازه زمانی رخ می دهد، به مرور زمان جرقه های داخل حباب، خاصیت عایقی تجهیز را کاسته و در نهایت الگویی شبیه به یک درخت (به این پدیده درختی شدن نیز می گوئیم) را در داخل عایق به وجود می آورد و باعث از بین رفتن خاصیت عایقی تجهیز می گردد. در شکل زیر چند نمونه از این پدیده را مشاهده می کند.
شکل 6. 1 ) تصاویری از پدیده درختی شدن عایقی.
شکل زیر( شکل7 . 1 ) ماهیت تکرار تخلیه جزیی را بخوبی نمایش می دهد، به محض شروع ولتاژ، فرکانس تخلیه جزیی افزایش پیدا می کند و وقتی که به نقطه پیک خود می رسد فرکانس تخلیه جزیی به بیشترین مقدار خود رسیده (تغییرات فرکانس در نواحی پیک ولتاژ نمایش داده نشده است) و هنگامی که ولتاژ خط به مقدار صفر خود می رسد تخلیه جزیی نیز خاموش می شود.
شکل (7 . 1) تغییرات تخلیه جزیی به همراه ولتاژ آزمایشی از نوع AC.
معرفی چند نمونه از پایه گذاران استاندارد تخلیه جزیی در دنیا
سه استاندارد مهم تخلیه جزیی به شرح زیر می باشد:
 آمریکا UL LS77
 آلمان VDE 0884
 کانادا CSA COUP
اما اغلب آزمایشات استاندارد در جوامع اروپایی (CE) بر گرفته از استاندارد آلمانی VDE 0884 است. همچنین این استاندارد به عنوان استاندارد بین المللی نیز شناخته می شود. برای تعیین خصوصیات آزمایش VDE، سه کلاس آزمایش در استاندارد معرفی شده که عبارتند از:
 آزمایش تیپ (نوع)
 آزمایش اندروم (نمونه تصادفی)
 آزمایش روتین
1 ) آزمایش تیپ روی تعداد مشخصی از تجهیزات انجام می شود که برای آژانس آزمایش کننده فرستاده می شود و شامل تست های مخرب و غیر مخرب و همچنین تست محیط که برای تعیین ویژگی های از پیش تعریف شده عایق انجام می شود. تعیین اینکه عایق، تحمل مناسب را دارد یا نه در این آزمایش مورد بررسی قرار می گیرد.
2 ) آزمون رندوم، که بر روی چند نمونه تصادفی از تولید نرمال عایقی انجام می شود. این آزمون شامل تست های غرب و غیر مخرب نیز می گردد.
3 ) تست های روتین، که آزمون های غیر مخربی هستند و روی تمامی محصولات تولید شده انجام می شود. تست روتین (و همچنین دو آزمون دیگر) شامل آزمایشات تخلیه جزیی (PD) نیز برای تایید یکپارچگی و بی نقض بودن عایق می شود.
همانطور که گفته شد اندازه گیری تخلیه جزیی با استاندارد VDE 0884 (ژانویه 1992) برای ارزیابی یکپارچگی بی عیب بودن عایق اپتی کوپلرها مورد استفاده قرار می گیرد و امروزه آزمایشات تخلیه جزیی (PD) جایگزین آزمایشات رایج تحمل دی الکتریک (عایق) در مقابل ولتاژ اعمالی شده است. چرا که آزمایشات تحمل دی الکتریک (عایق) در مقابل ولتاژ ها، پیش خسارت هایی را بر اپتی کوپلر وارد می سازد که جبران شدنی نیست اما در این بین آزمایشات تخلیه جزیی (PD) ابتداد کیفیت اپتی کوپلر را برای عملکرد در یک سطح ولتاژ می سنجد که در فصل سوم بدان اشاره خواهیم نمود. در شکل زیر سطح آغز (روشن شدن) ولتاژ برای شکست فرسایشی عایق در طول متوسط عایق نشان داده شده است. این شکل آزمون تیپ ورندوم را برای تخلیه جزیی (شکل 8 . 1، پروسه A) و آزمایش روتین برای %100 تولید (شکل 9 . 1، پروسه B) را مطابق با استاندارد VDE 0884 نشان می دهد.
شکل 8 . 1 ) پروسه A: برای آزمایشات تیپ و رندوم .
: زمان اندازه گیری شده برای نشستی تجهیز= 10 ثانیه
: زمان اندازه گیری شده برای تخلیه جزیی و نشستی= 60 ثانیه
: تاخیر آشکار سازی تخلیه جزیی= قابل تنظیم بین صفر تا 9/9 ثانیه.
شکل 9 . 1 ) پروسه B: برای آزمون روتین (آزمون %100 تولیدات)
: زمان اندازه گیری شده برای تخلیه جزیی و نشستی= 10 ثانیه.
: تاخیر زمانی تخلیه جزیی که می توان در 0/0 ثانیه نگه داشت= قابل تنظیم بین صفر تا 9/9 ثانیه.
: کازیمم ولتاژ تست برای آزمایش تخلیه جزیی. این آیتم همچنین ماکزیمم ولتاژ گزرایی که در سرویس اصلی ترانس رخ می دهد را نیز شامل می شود. در ، تخلیه جزیی و (نه حتماً شکست عایقی) ممکن است اتفاق بیافتد و مقدار آن برابر (ولتاژ زیر گذرا) است که در استاندارد VDE فهرست وار آمده است.
: ولتاژ آزمون تخلیه جزیی که به یک عایق تجهیز اعمال می شود و در یک بازه زمانی مشخصی ( )نگه داشته می شود. برای پروسه A، و برای پروسه B؛ می باشد.
: ولتاژ کار در واقع ولتاژ عایق در ماکزیمم سرویس نیز می باشد. این ولتاژ، ماکزیمم ولتاژ مجاز و پیوسته این است که می توان روی کی عایق اعمال کرد و مقدار آن در VDE برای هر نوع عایق تعیین شده است.
: بدون خرابی نشستی در عایق بایستی مقدار بار عبوری کمتر از spc در هول زمان تست PD ( ) باشد.
پیک پیک پیک پیک ولتاژ اصلی که شامل و Vdc است.
1500 800 200 3300 20
2500 1200 800 500 100
4000 2500 1200 800 120
60000 4000 2700 1200 300
000B 6000 4000 2500 600
12000 8000 4000 4000 1200
جدول 3 . 1 ) ولتاژ های برگزیده استاندارد VDE 0884 برای آزمون عایقی (کلاس )
شاخص مسیرهای تعقیب مقایسه ایی (CTI)
CTI یک نوع اندازه گیری از قالب مواد اپتی کوپلر که وابسته، به قابلیت عایقی می باشد.
سطح قالب در معرض تنش ولتاژ (کم) متناوب قرار می گیرد، که عبور جریان کوچکی را پدید می آورد. هنگامی که تعداد جریان به مقدار از قبل تعیین شده برسد، متناظر با مقدار بدست آمده، از مقدار شاخص CTI استفاده می شود.
CTI شامل خزش خارجی و ماکزیمم ولتاژ کاری مجاز مجاز برای مقادیر یکسان از طول خزش خارجی می باشد.

گروه بندی مواد:
از آنجایی که رفتار مواد عایقی تحت شرایط آلودگی ولتاژ، بسیار پیچیده است، لذا ارتباط مستقیمی بین بدتر شدن مواد عایقی و شکل گیری مسیرهای هدایت در سطح عایقی وجود دارد. ارتباط CII و درجه بندی عملکرد مواد عایقی با استفاده از مشاهده های تجربی کشف شده است و نتیجه اینکه، شاخص CTI می تواند مواد عایقی را در گروه بندی زیر ارائه کند:
 گروه بندی یک مواد
 گروه بندی دو مواد
 گروه بندی سه – آ
 گروه بندی سه- ب مواد
البته در برخی از تجهیزات، تشخیص گروه بندی مواد با استفاده از پیوستگی ، درجه آلودگی، طول فروش و جدول ولتاژ کاری انجام می شود.
منابع و مآخذ:
(صفحه 4 و 89)
فصل دوم:
پس زمینه:
آشکار سازی تخلیه جزئی (PD) یک ابزار بسیار مناسب برای نمایش وضعیت عایقی ادوات در فشار قوی (HV) سیستم های قدرت محسوب می شود. با گذشت زمان و به دلیل وجود تنش های مکانیکی، حرارتی و الکتریکی ممکن است شکست عایقی در یک تجهیز فشار قوی حسرت پذیرد و باعث خرابی جبران ناپذیر در آن گردد. فلذا بسیار مهم است که سیستم های قدرت و ادوات فشار قوی این قابلیت را دانسته باشند که در حسن عملکرد عادیشان وضعیت عایقی و نقاطی که استعداد بروز تخلیه جزیی (PD) وجود دارد، مانیتور گردد. تا در صورت نیاز قبل از آنکه تخلیه جزیی (PD) باعث خرابی دستگاه گردد. تعمیر گردد برای طراحی چنین سیستمی، آشکار سازی این پدیده (تخلیه جزیی) در ترانس های قدرت حائز اهمیت است و اینکه بدانیم تخلیه جزیی (PD) در ترانس رخ دهد و چه روشهایی برای آشکار سازی PD و مکان یابی موقعیت PD در حال حاضر موجود می باشد:
سنجش1 . 2 ) تخلیه جزیی:
تخلیه جزیی در یک ترانسفورماتور فشار قوی به دلیل تغییر شدت الکتریکی در یک نقطه خاص باعث تولید محصور جریان ناخواسته در آن قسمت می گردد که این امر به مرور زمان باعث خرابی عایق و در نتیجه شکست عایقی می گردد. این نقطه خاص که در آن PD رخ داده است جزء نهایی الکتریکی را به صورت پالسهای الکتریکی که قابل اندازه گیری در خروجی ترانس می باشد. آشکار می نمایند دلایلی که باعث بروز PD می شوند را به صورت عمده می توان در سه گروه زیر طبقه بندی نمود: 1 ) مولفه های شناور (ناخالصی ها)؛ 2 ) کروناها؛ 3 ) حبابها (فضای خالی هوا در عایق و مخصوصاً روغن معرفی ترانس)؛
اطلاعات جامع و مهمی در رابطه با مکانیزم مولفه های شناور و همچنین کروبا برای ترانس های فشار قوی را در مرجع [1] می توانید بیاید. آشکار سازی تخلیه جزیی توسط این دو گروه برای عایق تانس اطلاعات مفیدی را ارائه نمی دهد چرا که ظهور این پدیده مستقیماً با شرایط عایقی ترانس مستقیماً در ارتباط نیست. شکست عایقی در شکاف های کوچک اتفاق می افتد (یعنی همان حباب ها و یا فضاهای خالی موجود در عایق) بنابراین فقط گروه سوم یعنی فضاهای خالی مورد ملاحظه قرار خواهد گرفت.
حبابها به صورت گازهایی که دی الکتریک کوچکتری را نسبت به عایق دارند معرفی می شوند. همانند حباب گازهای روغن معرفی ترانس و ی ترکهایی که در شکاف های کاغذ عایقی، هنگامی که در جداره ترانس خدا با نرده می شوند به وجود می آید. همانطور که گفته شد نقاطی از عایقی که حبابهای گاز در آنجا می آیند دی الکتریک کوچکتری نسبت به عایق دارند و همین امر باعث بروز خاصیت خازنی در آن مناطق می گردد.
تخلیه جزیی می تواند در حبابها هنگامی که شدت میدان الکتریکی از یک مقدار مجاز فراتر می رود رخ می دهد[1].
برای اینکه بدانیم تخلیه جزیی در حبابها چگونه صورت می پذید. به ناچار بایستی تئوری شکست الکتریکی در گازها را مور بررسی قرار دهیم وقوع شکست الکتریکی در یک حجم گازی زمانی اتفاق می افتد که قبل از آن بهمن الکتریکی اتفاق افتاده شد وقتی بهمن الکتریکی رخ بدهد تکرار داراست باز دارا آزاد و افزایش پیدا می کند و در این حین حجم گازی حباب خاصیت عایقی خود را از دست داده و در این میزان معنی است که حباب به خاصیت عایقی استرایی خود را از دست داده و تخلیه جزیی صورت می پذیرد.
در اثر خورد بین سه نوع اتفاق ممکن است رخ دهد:
1) دو ذره در دو مسیر متفاوت با سرعت متفاوت به حرکت خود اولیه می دهند (برخورد لاستیکی)؛
2 ) ممکن است که در اثر خورد یک ذره با ذره دیگر یکی از الکترونها تحریک شده و به یک لایه بالاتر برود و چون توانایی ماندن در آنجا را ندارد به لایه تراز اصلی خود بر می گردد. و انرژی حاصله از دریافت ضربه برخورد را به صورت انرژی الکترومغناطیسی به محیط اطراف پخش می نماید.
3 ) ممکن است در اثر برخورد ذره ایی که بار دار تبدیل خواهد شد خود را از دست می دهد یعنی یک الکترون از ذره جدا شده و در این صورت یک ذره به سه ذره باردار تبدیل خواهد شد در اثر برخورد ناشی از وجود شدت میدان بزرگتر در داخل حباب و روند افزایش تصاعدی یونها، بهمن الکتریکی در داخل حباب صورت می پذیرد و تخلیه جزیی در داخل حباب اتفاق می افتد. لازم به ذکر است که تعداد الکترونها و ذرات بارداری در یک پدیده تخلیه جزیی PD به وجود می آیند غیر قابل پیش بینی بوده و یکPD می تواند در عرض چند دقیقه و یا چند ساعت شکست الکتریکی در حباب را به وجود آورد. [2].
در اثر شکست الکتریکی، تخلیه جزیی می تواند به صورت پالس های الکتریکی و آکوستیکی و گاهی اوقات به صورت به صورت سیگنال های نوری قابل مشاهده باشد. البته باید خاطر نشان کرد که هنوز ماهیت سیگنال های نتیجه و مکانیزم های دقیق یک تخلیه جزئی کاملا درک نشده است و هر چند که رهنمودها بی قاعده ایی را طراحان و سازندگان در انواع مختلف برای آشکار سازی سیستم آن ارائه نموده اند. [3].
بخش 2 . 2: در اکثر مواقع شکست الکتریکی در ادوات فشار قوی بخاطر تنش های حرارتی، مکانیکی و یا الکتریکی صورت می پذیرد.
و چون تخلیه جزئی هم علامتی برای شکست عایقی است و هم علامتی برای آسیب دیدن بیشتر عایق فلذا آشکار سازی تخلیه جزیی وضعیت عایقی و مسائل مربوط به تشخیص آن را در عایقهای ادوات فشار قوی بر عهده دارد. [4].
از حدود 90 سال پیش، رش های مختلفی برای آشکار سازی تخلیه جزیی در ادوات فشار قوی گسترش یافته است.
می توان این روشها در 9 گروه براساس مبنای آشکار سازی تخلیه جزئی (PDS)براساس روش اندازه گیری: شیمیایی، الکتریکی، آکوستیک و آشکار سازی نوری طبقه بندی کرد. اشکار سازی نوری استفاده گسترده ایی در سیستم های رایج ندارد چرا که استفاده ضمن آن بخاطر ماهیت غیر شفاف روغن معدنی ترانس دشوار است. به تفکیک باقی مانده در این بخش توضیح داده خواهند شد.
بخش 1. 2 . 2 ) آشکار سازی شیمیایی:
تخلیه جزئی به روش شیمیایی نیز می تواند آشکار سازی شود چرا که هنگام عبور جریان از حباب در حین تخلیه جزئی، روغن اطراف حباب به مولفه های شیمیایی مختلفی تجزیه می شود، در روش ابتدایی و عمده که امروزه و برخی از کمپانی های قدرت توسط این روش برای آنالیز گازی داخل ترانس انجام می دهند. روش (DGA) و در عملکرد بالا روش کارماتوگرافی (HPLC) نام دارد، آزمون آنالیز گازهای حل شده (DGA)، سطوح گازها را که در روغن ترانس بر اثر تجزیه تولید شده را تشخیص می دهد و مقدار آن را مس سنجد معمولا گازهای تجزیه شامل: استین، متان، هیدروزن دی اکید کربن و اتیلن می باشد.[3]. این تست وجود تخلیه جزیی را در ترانس تشخیص می دهد، همچنین با گسترش و تکمیل این روش اطلاعات تشخیص اضافه ایی نیز هم اکنون از درون این آزمون می توان استخراج نمود که با توجه به جداول آماری بسیار توسعه یافته برای روش و سطح گازهای تولید شده شدت تخلیه جزیی را نیز تا حدی می توان حدس زد. اگر چه این روش هنوز خیلی کاربرد دارد اما جای این سوال باقی است که راستی تا چه حدی مشکل تخلیه جزئی را با این روش می توانیم حل کنیم هنوز هم برخی کارشناسان در مورد غلظت مقدار این گازها برای تشخیص نوع و مقدار خطا بحث می کنند [5].
تست دوم تست (HPLC) مایع رنگ نگاری با عملکرد بالایی است که بر مبنای اندازه گیری شکست عایقی روی جداره ترانس صورت می پذیرد. چون سطح جداره ترانسفورماتورها توسط کاغذهای مخصوصی عایق شده است شکست عایقی گلوکز و یا تجزیه شده آن را در پی خواهد داشت این آزمون روی مقداری از روغن ترانس که از داخل آن نمونه برداری شده در آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار می گیرد.
اگر چه مشکلاتی نیز در این روش مثل روش قبلی وجود دارد. مثلا سطح گلوکز در داخل روغن بسیار کم است چرا که گلوکز خیلی در داخل روغن معدنی تانس حل نمی شود. غذا این تست نیز مشابه آزمون DGA صرفاً آنالیز گازهای حل شده در روغن ترانس بوده روش استانداردی برای آشکار سازی PD محسوب نمی شود چرا که غلظت گلوکز با اندازه گیری گره در داخل روغن معدنی ترانس وابسته به میزان خطاها در ترانس فشار قوی است پایین غلظت بخاطر ماهیت حلال ناپذیری گلوکز باعث ایجاد خطا در اندازه گیری می شود. [3].
آشکار سازی تخلیه جزیی توسط روش شیمیایی محدودیتهای بسیاری برای آشکار سازی PD دارد. نخست، این روش به هیچ عنوان اطلاعاتی را در مورد امکان تخلیه جزئی ارائه نیم کند. و همچنین این روش در ارائه وسعت و میزان تخلیه جزئی نتوان است.
با این حال تحقیقات زیادی در رابطه اضافه نمودن شیمیایی به عایق ترانس که در هنگام تخلیه جزئی این مولفه ها خود را در روغن ترانس رها می کنند و باعث شناسایی راحتر و بهتر تخلیه جزئی توسط این روش شود. اگر این بر چسب ها تولید شوند و در عایق ترانسفورماتور های جدید به کار گرفته شوند، و روش HPLC (مایع رنگ نگاری با عملکرد بالا) اطلاعات دقیقتری را در مورد خطای تخلیه جزئی PD در اختیار مان کرار خواهد داد.
مشکل دوم روش شیمیایی این است که در زمان آنلاین ترانس این کار شدنی نیست... در اکثر مواقع باید ترانس از حالت آنلاین خود خارج شود این آزمون عملی گردد و نمونه روغن برداشته شود. در روش HPLC باید روغن نمونه به خارج از ترانس فشار قوی انتقال داده شده تا آنالیزهای لازم بر روی روغن صورت پذیرد که زمان زیادی را نسبت به روشهای دیگر لازم دارد.
این مشکلات مزایای آشکار سازی تخلیه جزئی توسط روش شیمیایی را محدود می کند و باعث جلوگیری از آن به عنوان یک روش مناسب برای آشکار سازی تخلیه جزئی شده است.
بخش 2 . 2 . 2 ) آشکار سازی الکتریکی:
آشکار سازی تخلیه جزئی توسط این روش بر روی بدست آوردن پالس های الکتریکی ناشی از عبور جریان از حباب ها تمرکز می کند. این پالسها که چیز نانو کاتیه بیشتر طول نمی کشد قابل اندازه گیری با مولفه های فرکانس بزرگتر MHZ1 می باشند[1]. شکل پالسها به مکان فاز در سیکل AC آسیب عایقی در اختیارمان قرار می دهد.
اندازه گیری های الکتریکی در دو گروه دسته بندی می شوند: 1 ) کاوش مستقیم direet Pribing؛ 2 ) آزمون گسیل RF exision Testing؛ روش کاوش مستقیم به کوپل کننده های فازی نیاز دارد که به خروجی فاز های ترانسفور ماتور وصل ی شود. روش دوم یعنی آزمون گسیل RF با قرار دادن یک آنتن در ناحیه ای که ترانس قرار دارد می تواند بدست آید هر دو روش به یک وسیله ایی که محدوده زمانی را (مثل اسکوپ های ذخیره کننده دیتا) ثبت کند، برای بدست آوردن سیگنال های تخلیه جزئی نیاز دارند. بنابراین در این روش، تخلیه جزئی با استفاده از روش های پردازش دیجیتال سیگنال تشخیص داده شود. روش های پردازش سیگنال می توانند آشکار سازی الکتریکی تخلیه جزئی PD را به صورت آنلاین فراهم سازند چرا که توانایی مانیتورینگ زمانی سیستم فشار قوی را دارا می باشند.
همانند روش آشکار

دانلود مقاله تغییرپذیرى خُلق یا اخلاق

یکى دیگر از مبادى علم اخلاق این است که آیا اخلاق، قابل تغییر است‏یا نه؟ فارابى در کتاب شریف «الجمع بین الرایین‏» در باره یکى از بحثهاى مورد اختلاف دو شخصیت‏بزرگ علمى یعنى ارسطو و افلاطون در مسئله اخلاق مى‏فرماید:
عده‏اى بر آنند که بین این دو شخصیت عظیم علمى، اختلاف نظر هست; ارسطو بر این باور است که اخلاق، جزو عادات تغییر پذیر و تحول یاب است; اما افلاطون بر این عقیده است که اخلاق بر دو قسم است: قسمى طبیعى و قسمى دیگر کسبى است و بخش طبیعى اخلاق، قابل تغییر نیست (1) .
البته اگر این دو سخن با همین دو تعبیر، از آن دو شخصیت‏بزرگ فلسفى نقل شده باشد، با هم ناهماهنگ است; زیرا ارسطو مى‏گوید اخلاق کلا قابل تغییر و تحول است ولى افلاطون مى‏گوید شاخه‏اى از اخلاق که کسبى است، قابل تغییر است; اما بخش دیگر آن که طبیعى است قابل تغییر نیست.
تبیین نظر ارسطو و افلاطون
فارابى مى‏گوید:
جناب ارسطو این مسائل را در کتاب «فیه ما فیه‏» گفته است و من در آن کتاب به شرح این مطالب پرداختم و گفتم اولا: این کتاب در قوانین مدنى است، نه در اخلاق; یعنى، مسائل حقوقى را بازگو مى‏کند; نه مسائل اخلاقى را و ثانیا: نظر جناب ارسطو در آن کتاب، مسائل کلى و مطلق است نه مسائل جزئى (2) .
یعنى به طور کلى بحث مى‏کند که آیا اخلاق همانند «ذاتیات‏» و یا به تعبیر پیشینیان «جنس‏» و «فصل‏» و «ماده‏» و «صورت‏» است و به عبارت دیگر همان طور که فصل، ذاتى هر ذى فصل و نوع، ذاتى هر ذى نوع است، آیا خلق، ذاتى هر متخلق و تغییر ناپذیر است‏یا هر خلقى قابل تغییر است؟
جناب ارسطو اصل امکان قبول تغییر را مطرح کرده و سخن او در سهولت و صعوبت آن نیست. اما سخن افلاطون این است که اخلاق، دو قسم است; بخشى از آن طبیعى و تغییر آن، دشوار و بخش دیگر کسبى و تغییر آن آسان است و منظور از طبیعى بودن «صورت نوعیه‏» و ذاتى شدن نیست; بلکه ملکه شدن به منزله صورت شدن است و قهرا تغییرش دشوار است; ولى محال نیست. چرا که بین «متعذر» و «متعسر» فرق است. «متعسر» چیزى است که ممکن ولى دشوار است اما «متعذر» چیزى است که انسان از انجام آن معذور است و قادر بر آن نیست. متعذر در این گونه موارد که در مقابل متعسر قرار مى‏گیرد، به معناى ممتنع است.
بنابراین، نظر افلاطون این است که تغییر دادن اخلاقى که طبیعى شود دشوار است; اگر درختى به صورت کج رشد کند و راه عابران را ببندد، باغبان مشکل مى‏تواند آن را راست کند، ولى چنین نیست که به هیچ وجه نتوان آن را مستقیم کرد; البته منحنى بالذات را نمى‏شود مستقیم کرد; اما مى‏شود با عواملى این مانع سر راه را برداشت. منظور افلاطون از این مثال این است که تغییر روش کسى که به خلقى خاص، سالیان دراز، عادت کرده و به حد کهولت رسیده است، سخت است.
در تعبیرات دینى ما هست که: «رد المعتاد عن عادته کالمعجز» (3) یعنى، تغییر دادن مسیر اعتیاد کسى که به چیزى عادت کرده، مانند معجزه است البته نه خود معجزه و در آثار ادیبان بزرگوار ما آمده است:
«تربیت نا اهل را چون گردکان بر گنبد است‏»
این خود تشبیهى است و جناب شیخ مصلح الدین سعدى، نمى‏خواهد بگوید همان طور که گردو روى گنبد دوار نمى‏ایستد بلکه مى‏غلطد، تربیت‏براى نااهل روا نیست، منظور وى دشوار بودن است نه محال بودن.
بنابراین، جناب فارابى مى‏فرماید: افلاطون مثل ارسطو فتوا مى‏دهد که ممکن است اخلاق را عوض کرد اگر چه این تغییر، دشوار است; و سپس مى‏افزاید: هر صورت جدیدى بعد از مدتى که با ماده خود، قرین مى‏شود، مجموعا ماده ثانى براى صورت بعدى مى‏شود و آن صورت بعدى هم که روى این مجموعه پدید مى‏آید و مدتى با آنها عجین مى‏شود، مجموعا ماده براى صورت سوم و... مى‏گردند. آنگاه مثالى ذکر مى‏کند: مثل این که خاک به صورت گیاه در مى‏آید و گیاه وقتى رشد کرد، به صورت الواح، چوبها و تخته‏ها و تخته‏ها به صورت تخت، میز تحریر و مانند آنها در مى‏آید که به این ترتیب، هر کدام از اینها زمینه براى پذیرش صورتهاى بعدى است.
البته این صورت، صورت طبیعى نیست; بلکه صورت صناعى است که جناب افلاطون آن را در حد مثال براى تقریب به ذهن ذکر کرده‏اند; یعنى نفس با هر خصوصیتى که مانوس شود، زمینه براى صفت‏بعدى را پیدا مى‏کند و آن صفت‏بعدى هم که مدتى در نفس مى‏ماند براى پدید آمدن صورت طبیعى دیگرى، زمینه و طبیعت مى‏شود. بنابراین، افلاطون نمى‏گوید تغییر صور و افراد، یکسان است; بلکه مى‏گوید بعضى از آنها سخت و بعضى، سهل است و جناب ارسطو هم نمى‏گوید تغییر همه یکسان است; یعنى، تغییر اخلاق براى کسى که معتاد به خلقى شده با کسى که عادت نکرده، یکسان است پس در اصل امکان تغییر و نیز در تفاوت بین درجات اخلاقى به صعوبت و سهولت، هر دو موافقند و بین این دو بزرگوار، اختلاف نظرى نیست.

امکان تغییر انسان و انواع تغییرپذیرى
آنچه که در جهان یافت‏شده یا مانند فرشتگانى است که سخن همه آنها این است: «وما منا الا له مقام معلوم‏» (4) و تغییر پذیرى در حیطه آنان راه ندارد، چون موجوداتى مجرد و ثابتند و یا مثل موجودات عالم طبیعت مانند آسمانها، دریاها، کوهها، درختان، حیوانات و انسان است که تغییر پذیرند.
تغییر پذیرى بر سه گونه است: یا به صورت زوال و نابودى است که پیشینیان از آن به «کون و فساد» تعبیر مى‏کردند و یا به صورت تکامل یا تنازل است که سه قسم مى‏شود و هر سه قسم تغییر هم در انسان هست. چون انسان در قلمرو طبیعت است و هر موجودى که در منطقه طبیعت‏به سر مى‏برد پذیراى تغییر است.
موجودى که در مسیر حرکت قرار مى‏گیرد، گاهى بر اثر آسیب و گزند حوادث، فاسد مى‏شود; گاهى راههاى تنزل و گاهى راههاى تعالى و تکامل را طى مى‏کند. گرچه آنچه که حرکت است، بالاصالة و بالذات، همان است که در مسیر کمال باشد; اما برخى تحولات بالعرض هم هست.
در هر صورت، انسان مى‏تواند سه گونه تغییر داشته باشد:
1 زوال پذیرى و این همان مسئله «مرگ‏» است; مثل سایر موجودات که فاسد مى‏شوند: «کل نفس ذائقة الموت‏» (5) .
2 تغییر پذیرى در جهت تنزل که: «ان المنافقین فى الدرک الاسفل من النار» (6) که اینها به جاى «تدرج‏»، «تدرک‏» دارند! یعنى به جاى این که درجاتى را طى کنند درکاتى را مى‏پیمایند.
3 تغییر پذیرى در مسیر کمال که انسانها در این گونه تغییر، «درجات‏» دارند; به این معنا که، در اوایل امر با استناد به آیه «لهم درجات عند ربهم‏» (7) داراى درجه هستند ولى در اواخر بر اساس آیه «هم درجات عند الله‏» (8) ، خودشان عین ملکات نفسانى و متن «درجه‏» کمال مى‏شوند.
بنابراین، تغییر پذیرى درانسان هست; ولى آنچه که در محورهاى اخلاقى مطرح است همین دو بخش تغییر یعنى تغییر به طرف نزول و به طرف صعود است و گرنه تغییر موت و زوال و نابودى، امرى طبیعى است و ربطى به اخلاق ندارد، البته موت ارادى، در بحثهاى اخلاقى جایگاهى رفیع دارد ولیکن چنین مرگ اختیارى به همان تکامل وجودى برمى‏گردد که از انحاى تغییر استطالى است.
از نشانه‏هاى امکان تغییر، ضرورت بعثت انبیا و مختلف بودن انسان در همه ادوار زندگى است.
بعثت انبیا
یکى از بهترین ادله ضرورت بعثت انبیا (علیهم السلام) سامان بخشیدن به نابسامانیهاى اخلاقى است که انسانهاى بد آموخته را به اخلاق خوب تربیت کنند. اما اگر تغییر اخلاق و دگرگونى اوصاف نفسانى، ممکن و میسر نمى‏بود، انبیامبعوث نمى‏شدند چون بر فرض هم که بیایند و مردم را عالم کنند، وقتى علم‏نتواند نهاد آنان را دگرگون کند، بعثت و تعلیم چه سودى خواهد داشت؟ در این‏صورت، تعلیم کتاب و حکمت، بارى بر روى دوش انسانها خواهد بود و انبیا رنجى بر رنجهاى انسانها مى‏افزایند، رنج فراگیرى و رنج ناهماهنگى بین علم واخلاق.
اما اگر تهذیب نفس ممکن باشد، هر دو رنج‏برطرف مى‏شود وقتى چیزى یاد گرفتند، هم لذت مى‏برند که از درد جهل رهایى یافتند و هم لذت مى‏برند که آن رذایل اخلاقى را در سایه این علوم و معارف آموخته شده عوض مى‏کنند و اگر مستکبران دعوت انبیا را نپذیرفته‏اند، اما بسیارى از افراد پذیرفته‏اند. مستکبران بر اثر این که اموال و اولادشان، «فتنه‏»اى براى آنان بود، توفیق تهذیب روح، نصیبشان نشده است; چنانکه میگسارى، قمار بازى، بت پرستى، شرک، تجاوز، تعدى، دروغ و معاصى دیگر، جزو اخلاق رایج مردم «حجاز» شده بود و در میان مردم «مدین‏» «حجر» سرزمین قوم «عاد» و «ثمود» و... هم رایج‏بود; ولى انبیا آمدند و تا حدودى، موفق شدند و برخى از آنها را اصلاح کردند; گرچه در بعضى از ادوار تاریخى، توفیق هدایت، کمتر نصیب مردم مى‏شده و اکثر آنان به طرف فساد مى‏رفتند.
قرآن در این زمینه، راجع به قوم لوط مى‏فرماید: «فما وجدنا فیها غیر بیت من المسلمین‏» (9) (تنوین تنکیر در «بیت‏» نشانه وحدت است) یعنى، فقط یک خانوار به پیغمبرشان ایمان آورد. در بخشى دیگر مى‏فرماید: «ولا تجد اکثرهم شاکرین‏» (10) که شیطان این پیام را داد و یا در جاى دیگر، مى‏فرماید: «وما وجدنا لاکثرهم من عهد وان وجدنا اکثرهم لفاسقین‏» (11) ; یعنى، اکثر آنها متعهد نیستند بلکه فاسقند; اما گروه فراوانى بر اثر تهذیب انبیا، مهذب و مزکى شدند و اگر تغییر خلق میسر نبود، انبیا همیشه ناکام مى‏ماندند و اصل بعثت نیز، لغو مى‏شد.
برهان عقلى بر امکان تغییر و شواهد تجربى بر وقوع آن، نشان مى‏دهد که اخلاق تغییر پذیر است; بدان، خوب و خوبان، بد مى‏شوند. البته همان گونه که در علوم، گاهى فراگیرى، سهل و گاهى سخت است، در اخلاق هم چنین است; فراگیرى علوم و اخلاق و تخلق به اخلاق جدید براى سالمندان، سخت است; ولى سخت‏بودن غیر از محال بودن است. تعلم و تخلق حکم واحد دارند; زیرا اگر سالمند بخواهد مطلب جدیدى را یاد بگیرد، براى او بسیار سخت است; در حالى که تعلیم براى همه در هر سن، ممکن است و به همین جهت هم دستور داده شده تا گور، علم بیاموزید; تغییر اخلاق هم چنین است.
باید بین سختى و امتناع فرق گذاشت; انبیا (علیهم السلام) هم آمدند و تا حدودى در تغییر اخلاق موفق بودند، هم آن ممکن را به فعلیت رساندند و هم آن دشوار را سهل کردند; زیرا وقتى به انسان آگاهى بدهند و انسان، آگاه شود که رذیلت اخلاقى سم است، از آنجا که به حیات خود علاقمند است و یقین دارد که این سم او را از پا در مى‏آورد، از آن دست‏برمى‏دارد. انبیا (علیهم السلام) نه تنها از راه علم حصولى بلکه از راه علم حضورى و شهودى، در انسان باور ایجاد مى‏کردند که آن باور در تغییر اخلاق، نقش سازنده‏اى دارد.
تکلیف، در همه ادوار زندگى
نشانه دیگر براى تغییر پذیرى خلق آن است که براى هر کسى تکلیف تا لحظه مرگ وجود دارد، در حالى که اگر تغییر عادت، محال باشد، چنین تکلیفى، «تکلیف به محال‏» است و تکلیف به محال هم ممکن نیست از حکیم مطلق صادر شود. پس تکلیف دائمى در تمام ادوار زندگى، نشانه امکان تغییر اخلاق، است و نباید گفت اگر کسى با برخى مسائل اخلاقى عادت کرده باشد، تغییر آن محال است.
تغییر خَلق و خُلق
غزالى، تغییر «خلق‏» را از تغییر «خلق‏» جدا کرده است; این مطلب را دیگران هم گفته‏اند. بسیارى از خطوط اصلى مطالب را مرحوم فارابى، ابن سینا و ابن‏مسکویه بیان کرده‏اند و بعد غزالى که شارح خوبى است آنها را مشروحا ارائه‏داده است; ولى او متاسفانه نتوانست امهات معارف عقلى را بیابد. چون، فلسفه را نزد استاد ماهرى فرا نگرفت و خیال کرد فلسفه، علمى است که با مطالعه‏قابل فراگیرى است; در حالى که فلسفه، علمى است که اگر کسى آن را پیش استاد متظلع نخواند، اگر چه در حد غزالى باشد به عمقش نمى‏رسد. شاهد این سخن سخنان اوست که وقتى مى‏خواهد در مسائل عمیق فلسفى اظهار نظر کند، پیاده بودن او محسوس است! خود نیز اعتراف مى‏کند که فلسفه را نزد استاد نخوانده است; وى ابتدا «مقاصد الفلاسفه‏» و سپس «تهافت الفلاسفه‏» را نوشته است.
غزالى در کتاب شریف «احیاء» مى‏فرماید:
خَلق قابل تغییر نیست، ولى خُلق قابل تغییر است و انبیا آمدند که خُلق را عوض کنند (12) .
رنگین پوست و سیاهروى، نمى‏تواند رنگ پوست‏خود را تغییر بدهد; ولى اگر قلب کسى سیاه باشد مى‏تواند آن را با توبه سفید کند; چنانکه عده‏اى چنین کردند و عده‏اى که قلبشان سفید و روشن بود، خداى نخواسته به دام ارتداد افتادند و سیاه دل شدند:
«ان الذین امنوا ثم کفروا، ثم امنوا ثم کفروا ثم ازدادوا کفرا لم یکن الله لیغفر لهم‏» (13) .
تغییر، هم در اعتقاد و هم در اخلاق و عمل ممکن است.
نقش معرفت در تغییر اخلاق
معرفت هم در تحصیل اخلاق و هم در تغییر آن، مهمترین نقش را دارد; اما معرفت دو قسم است:معرفتهاى حصولى و معرفتهاى حضورى; ولى همان طور که در سایر مسائل، نقش معرفتهاى حضورى و شهودى، قویتر از معرفتهاى مفهومى و حصولى است، در این دو بخش یعنى تحصیل اخلاق و تغییر آن نیز معرفت‏شهودى، اثر بیشترى دارد; یعنى، اگر انسان، فضیلت‏یک خلق و رذیلت‏خلق مقابل آن را مشاهده کند، فورا از رذیلت، دست‏بر مى‏دارد; چون نفس گرچه «اعدى عدو» درونى انسان است و تا انسان را از پا در نیاورد آرام نمى‏نشیند و سعى مى‏کند اسیر بگیرد، چنانکه حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) مى‏فرماید: «کم من عقل اسیر تحت هوى امیر» (14) ولى شهود فضیلت اخلاقى، در انسان، گرایش ایجاد مى‏کند و انسان دگرگون مى‏شود و شهود مسموم بودن رذایل اخلاقى، گریز از رذایل اخلاقى ایجاد مى‏کند.
لذا در بعضى از تعبیرات دینى آمده است: «بعد نفسک‏»; «ایاکم و...» (15) ، «ایاک‏» یعنى خود را دوربدار; مبادا با سم یا آتش، بازى کنى و یا سم در تو اثر کند.
حضرت على (سلام الله علیه) پس از ذکر ماجراى عقیل مى‏فرماید:
شبانگاه شخصى به سراغ من آمد و معجونى به همراه داشت; معجونى منفورکه ازآن منزجر بودم،گویى با قى یا آب دهان مار آمیخته شده بود. به اوگفتم که اگراین معجون، صدقه، صله، زکات و مانند اینهاست که به ما نمى‏رسد.گفت:هدیه است. گفتم: «امختبط انت؟»: در این صورت، تو فرد مخبطى خواهى بود; یعنى، اگر رشوه را به عنوان هدیه آورده‏اى که به بهانه مشروع بودن، من آن را بگیرم، باید فردى دیوانه باشى (16) .
براى اینکه اگر «قى کرده‏» افعى را به صورت خمیرى درآورند، هیچ انسان عاقلى آن را نمى‏خورد. البته این بیان که در نهج البلاغه آمده، سخنى شاعرانه نیست تا «احسنه اکذبه‏» باشد، یعنى هرچه اغراق آمیزتر باشد، دلپذیرتر گردد; بلکه حضرت درون رشوه را دید و فرمود: خوردن رشوه مثل خوردن غذاى قى شده افعى است. افعى از مارهاى معمولى پرسم‏تر است که نخست، شکارش را مسموم مى‏کند و چه بسا تیر او همان سمى است که رها مى‏کند و وقتى که آن را از پا در آورد، از آن تغذیه مى‏کند. مقصود این است که تغییر اخلاق با معرفت‏حضورى سهل‏تر از تغییر آن با معرفت‏حصولى و مفهومى است و بقیه راهها مانند موعظه و شعر زیبا جزو معاونان وزارت تغییر و اصلاح و تهذیب و تزکیه اخلاقى‏اند، وزیر این کار، همان معرفت است.
قرآن و تغییر اخلاق
تغییر اخلاق، به صورت روشن در آیات قرآن کریم مطرح شده و آیات در این زمینه چند دسته است:
دسته‏اى از آن، مصداق تغییر اخلاق را بازگو مى‏کند ولى عنوان «تغییر» در آن نیست.
دسته‏اى دیگر، گذشته از این که مصداق تغییر را گوشزد مى‏کند، عنوان تغییر اخلاق را هم تذکر مى‏دهد. اما آیات بخش اول فراوان است و نیازى به شمارش آنها نیست: چون نوع آیاتى که دستور اطاعت، توبه، تقوا و عدل مى‏دهد، به این معناست که شما اخلاقتان را عوض کنید; مانند:
«اعدلوا هو اقرب للتقوى‏» (17) ،
«فاتقوا الله ما استطعتم‏» (18) ،
«یا ایها الذین امنوا اتقوا الله حق تقاته‏» (19) ;
اینها و صدها دستور العمل اخلاقى دیگر، نشانه آن است که اگر این اوصاف معین را ندارید، آنها را فراهم کنید و اگر دارید نگذارید تغییر کند و در تداوم آن بکوشید.
بخش دوم آیات که گذشته از دستور العمل اخلاقى، عنوان تغییر را هم دارد، در سوره مبارکه «انفال‏» و «رعد» آمده است; در سوره انفال مى‏فرماید: «ذلک بان الله لم یک مغیرا نعمة انعمها على قوم حتى یغیروا ما بانفسهم وان الله سمیع علیم‏» (20) نعمت ذات اقدس اله، تفضل است. ممکن است کسى به جایى نرسد; ولى خدا به او نعمت‏برساند.

تفضل نعمت و استحقاق کیفر
نعمت‏بر اساس استحقاق نیست; بلکه از روى تفضل و لطف است; ولى یقینا کیفر بر اثر استحقاق است; ممکن نیست ذات اقدس خداوند بى گناهى را کیفر کند; ولى ممکن ست‏خداوند، تفضلا کسى را متنعم سازد; به عبارت دیگر، تغییر نعمت، سبب طلب مى‏کند; ولى تغییر نقمت، سبب نمى‏خواهد; سببش همان لطف و رحمت الهى است چون ممکن نیست کارى بدون سبب رخ بدهد.
گاهى سبب، لطف خداست و گاهى هم استحقاق قابل، زمینه قبول را فراهم مى‏کند. آیه مزبور مى‏فرماید: خداوند نعمتى را که داد هرگز نمى‏گیرد یا کم نمى‏کند; اما اگر مردم، اخلاقشان را عوض کنند; مثلا، اگر شاکرند، کفران نعمت کنند و اگر متواضع، سخى و مطعم هستند، متکبر، مستکبر و بخیل شوند و ترک اطعام کنند، در این صورت ذات اقدس اله هم مسیر نعمت‏خود را برمى‏گرداند. و خداوند هم شنواست و هم آگاه است. مى‏داند چه فرد یا جامعه‏اى، اخلاق و اوصاف نفسانى خود را دگرگون کرده و چه فرد یا جامعه‏اى اخلاق و اوصاف نفسانى خود را دگرگون نکرده‏اند و این به عنوان سنتى الهى ذکر شده، یعنى سنت ذات اقدس اله بر این است که نعمتى را که به فرد یا گروهى داده از آنها نمى‏گیرد; مگر این که آنان در اوصاف نفسانى خود تغییرى ایجاد کنند.
در سوره «رعد» همین مطلب به زبان دیگرى بیان شده است:
«له معقبات من بین یدیه و من خلفه یحفظونه من امر الله، ان الله لا یغیر ما بقوم حتى یغیروا ما بانفسهم و اذا اراد الله بقوم سوءا فلا مرد له و ما لهم من دونه من وال‏» (21) ;
اگر خداوند بخواهد چیزى را حفظ کند، ماموران الهى، همه اطراف آن شى‏ء را احاطه کرده‏اند. آنگاه مى‏فرماید: اگر خداوند نعمتى را به قومى عطا کند، هرگز آن نعمت را تغییر نمى‏دهد; مگر این که آن قوم، مسیر اخلاق خود را دگرگون کنند. به این ترتیب قرآن براى قوم، ملت و جامعه جایگاه ویژه‏اى قرار داده است. ممکن است فردى که در جامعه زندگى مى‏کند، اخلاقش را عوض کند; ولى مادامى که جامعه صالح است، ذات اقدس خداوند، نعمت را از آن جامعه نمى‏گیرد و این هم لطف مجدد الهى است.
نعمت ابتدایى الهى
نخست‏شایسته است‏بدانیم که اعطاى الهى، ابتدایى است. حتى در مواردى که انسان کارى کرده و به ظاهر استحقاق دریافت نعمتى را دارد، این استحقاق هم مسبوق به لطف الهى است; یعنى بر اساس:
«و ما بکم من نعمة فمن الله‏» (22)
هدایت، جذب و گرایش به این کار را خدا عطا کرده است و انسان نباید بگوید:
«انما اوتیته على علم عندى‏» (23)
که منطق قارون است. کسى که سالهاى متمادى با رنج و زحمت، علمى مى‏آموزد و یا مالى مى‏اندوزد، نباید بگوید من خودم زحمت کشیدم عالم یا مالک شدم; بلکه باید بگوید:
«هذا من فضل ربى لیبلونى ءاشکر ام اکفر» (24) .
بر این اساس اگر کسى رنج و تلاش و کوششى کرد و استحقاق دریافت نعمت جدید یافت، در آن سیر علمى باید آغاز جریان را ببیند; یعنى، نباید بگوید من کار کرده و به اینجا رسیده‏ام; بلکه باید بگوید لطف حق، مرا وادار کرد و توفیق الهى نصیب شد که من با این فیض راه افتاده‏ام و در حقیقت، او مرا راهنمایى کرده است. با توجه به آیه سوره «نحل‏» بیان امام سجاد (علیه السلام) در «صحیفه سجادیه‏» روشن مى‏شود که مى‏فرماید:
«نعمک ابتداء و منتک ابتداء» (25)
یعنى، هرچه را که تو مرحمت کنى، امرى ابتدایى است نه به عنوان کیفر و پاداش.
در قرآن کریم از عطاى الهى به صورت «جزاء» یاد شده; اما تعبیر جزا هم تشویقى است. مثلا اگر کودکى به معلم خود، گوش فرا دهد و سخن معلم در او اثر کند و چیز تازه‏اى بفهمد، ولى نعمت او به وى جایزه جدید عطا مى‏کند. در این جا وقتى کودک، کار خود را مى‏بیند، کودکانه داورى مى‏کند و مى‏گوید من درس خواندم و جایزه گرفتم; ولى وقتى انسان فرزانه‏اى شود، عاقلانه کار خود را بررسى مى‏کند و مى‏گوید ولى نعمت من در همه مراحل یاور من بود. او مرا تشویق، تایید و راهنمایى کرد وسایلم را فراهم کرد; حتى در آن مراحل نهایى هم مشوق من بود و بعد از فراگیرى علم به من جایزه داد که تشویقى مجدد است; یعنى همه نعمتها را ابتدایى مى‏داند; نه پاداشى.
تمام کارهاى ذات اقدس اله، بنابر این تحلیل، ابتدایى است‏یعنى مسبوق به استحقاق قابل و تحتم افاضه بر فاعل نیست; اما اگر خداوند بر اساس همین فضل، به کسى یا جامعه‏اى خیرى داده و افراد در این جامعه از آن خیر، متنعم شده‏اند، تنها یک فرد یا دو فرد آلوده و پلید گشتند، باز خدا نعمت را از آن جامعه سلب نمى‏کند; و چنین تهدید و وعیدى در قرآن نیامده است که اگر ما به جامعه و امتى خیرى دادیم ولى بعضى از افراد آن امت و جامعه، تن به تباهى دادند، ما نعمت را از آن جامعه مى‏گیریم. تنها وعیدى که هست این است که اگر اساس جامعه دگرگون شود، آنگاه مسیر نعمت هم بر مى‏گردد.
اگر قومى مسیر اخلاقى خود را عوض کند، مسیر نعمت هم عوض مى‏شود و نقمت، دامنگیر آنها خواهد شد و دیگر، هیچ عاملى براى رد کیفر الهى وجود ندارد; زیرا در آیه شریفه، «نفى جنس‏» شده است: «فلا مرد له‏» براى این که: «وما لهم من دونه من وال‏» (26) ، والى و سرپرست و قیم و قیومى، غیر از خدا نیست و اگر جامعه، والى و قیومى غیر از خدا نداشته باشد، نه مى‏توان نعمت و نه مى‏توان رفع نقمت و عذاب را از غیر خدا توقع داشت.
درسوره «زمر» نیز تغییر پذیرى اوصاف نفسانى مطرح شده اما به صراحت‏سوره انفال و سوره رعد نیست; مى‏فرماید: «یا عبادى الذین اسرفوا على انفسهم لا تقنطوا من رحمة الله‏» (27) : اى بندگانى که بر جانتان ستم و اسراف کرده‏اید! از رحمت‏خدا ناامید نباشید. البته اولین اسراف هر مسرفى بر جان خود اوست; چنان که اولین ستم هر ظالمى بر جان خود اوست: «وما ظلمهم الله ولکن انفسهم یظلمون‏» (28) .
اسراف در نفس
اسراف هم در مورد نعمتهاى بیرونى مطرح است و هم درباره نعمتهاى درونى; مثلا، اولین لحظه‏اى که ارتکاب گناه در فکر انسان خطور کند، قبل از ارتکاب، اسراف در نفسش پیدا مى‏شود; یعنى، او این پدیده فکرى و علمى و نیز این پدیده عملى یعنى عزم و اراده را بیجا مصرف مى‏کند.
خداوند مى‏فرماید: وقتى شما به جان خودتان اسراف کرده‏اید، نا امید نباشید. چون درهاى رحمت، همواره باز است. سپس مى‏فرماید:
«و انیبوا الى ربکم و اسلموا له‏» (29)
و این انابه و تسلیم شدن، تغییرى در صحنه نفس است. پس اول، اسراف بر نفس است‏برخى نفس غیر مسرف را مسرف و آنگاه نفس مسرف و مترف را منیب، تائب و مطیع مى‏کنند و این، تحول دو جانبه در نفس است.
بسیارى از آیات نشانه آن است که این تغییر، سخت و یا آسان است; چنان که‏طى راه سخت و یا آسان است; یعنى این دو مطلب با هم ارتباط دارند: یکى این‏که اصل تغییر، گاهى سخت و گاهى آسان است; مطلب دیگر این که طى راه،گاهى سخت و گاهى آسان است و منشا این سختى و یا آسانى، این است که‏اگر وصفى به صورت «ملکه‏» در دل رسوخ کرده باشد، تغییرش سخت ولى ادامه راه مناسب با آن، سهل است که به این ترتیب، هر دو مطلب به رسوخ وصفى نفسانى وابسته است; به این معنا، که در اوایل امر، همان طور که فراگیرى علم، ثابت و آسان است و مى‏فهمند، فراگیرى مسائل اخلاقى مثل متخلق کردن کودکان هم سهل است. چون مسائل اخلاقى هم با فطرت اینها سازگار است و هم ضد اخلاق و ارزش در جان اینها جایى پیدا نکرده است; ولى اگر اخلاقى نفسانى در دراز مدت به صورت ملکه در آمده باشد طى راه مناسب با آن ملکه، آسان ولى تغییر آن سخت است، این دو مطلب را قرآن کریم در دو بخش از آیات، روشن کرده است:
عاقبت مؤمن و کافر
در این مورد مى‏فرماید:
«فاما من اعطى و اتقى و صدق بالحسنى فسنیسره للیسرى و اما من بخل و استغنى و کذب بالحسنى فسنیسره للعسرى‏» (30)
یعنى، عاقبت انسان، «یسر» یا «عسر» یعنى سهل یا سخت است: پایان کار مؤمنین، سهل است. براى آنان مرگ، برزخ، قیامت و حساب سهل و آسان است; یعنى، آنان با حساب یسیر و آسان، محاسبه مى‏شوند;
«فسوف یحاسب حسابا یسیرا» (31) .
ولى براى کسانى که به بیراهه مى‏روند، مرگ، برزخ و اصل صحنه قیامت، دشوار است و در جهنم هم دشوارى دارند:
«فذلک یومئذ یوم عسیر على الکافرین غیر یسیر» (32)
البته وصف غیر یسیر «تاکیدى‏» است; یعنى، آسان نیست و قهرا براى مؤمنین «یسیر غیر عسیر» یعنى آسان است و سخت نیست.
مى‏فرماید: اگر کسى اولا اهل تصدیق باشد; معارف، حقایق و عقاید دینى را به خوبى تصدیق کند و ثانیا اهل جود و بخشش، اعطا، احسان و ایثار و در همه این کارها با تقوا و پرهیزکار باشد و از گناه و تمرد در برابر حق، پروا داشته باشد«فسنیسره للیسرى‏»یعنى، «للعاقبة، للخصلة، للطریقه الیسرى‏»: ما او را در پیمودن راه آسان موفق مى‏کنیم و او به آسانى این راه را مى‏پیماید; اما اگر کسى اهل تصدیق و باور نباشد، بلکه معارف دین را تکذیب کند و افزون بر آن اهل احسان، ایثار و جود نباشد; بلکه اهل بخل باشد و حقوق مالى خود را تادیه نکند و مستکبرانه و مستغنیانه خود را بى نیاز ببیند،«فسنیسره للعسرى‏»ما راه او را براى انجام رذایل، معاصى و سیئات اخلاقى که عاقبت کارش تلخ است، آسان و سهل قرار مى‏دهیم، او به آسانى و بدون هراس و پروا دست‏به گناه دراز مى‏کند، به آسانى دروغ مى‏گوید و این کیفر الهى است که دامنگیر او مى‏شود. پس اگر براى کسى صفتى ملکه شود و به صورت خلق در آید، کارهاى مناسب با این خلق را به آسانى انجام مى‏دهد و اگر بخواهد تغییر بدهد، گرچه ممکن باشد ولى دشوار است.
رابطه ملکه شدن با قساوت قلب
خداى سبحان در سوره «حدید» مى‏فرماید:
«ا لم یان للذین امنوا ان تخشع قلوبهم لذکر الله و ما نزل من الحق و لا یکونوا کالذین اوتوا الکتاب من قبل فطال علیهم الامد فقست قلوبهم و کثیر منهم فاسقون‏» (33)
این آیه شریفه در باره مؤمنین است داستان «فضیل عیاض‏» را هم در همین زمینه نقل مى‏کنند; یعنى، آیا وقت آن نرسیده تا قلب آنان که راه ضعیفى از ایمان را پیموده‏اند خاشع شود و به نام خدا بتپد و بلرزد؟ اگر آنان در پیشگاه خدا خاضع وخاشع باشند، به استناد:
«هو معکم این ما کنتم‏» (34)
همیشه خاضع و خاشعند و چون همیشه خاشع و خاضعند، غیر خدا هرچه هست در پیشگاه آنان کوچک است.
ازاین گذشته، آینده انسان، روشن نیست و همیشه گذشته بیش از آینده است، اگر کسى بداند که چند سال بعد زنده است، حساب دیگرى دارد; اما هیچ کس عمر خود را نمى‏داند:
«و ما تدرى نفس ماذا تکسب غدا و ما تدرى نفس باى ارض تموت‏» (35) :
انسان نمى‏داند در چه سرزمینى مى‏میرد و نمى‏داند فردا چه چیز کسب مى‏کند.
اینکه گفته مى‏شود: «چو فردا برآید بلند آفتاب‏» سخنى است در حد امید، و گرنه هیچ کس نمى‏داند که فردا چکاره است. پس هر کسى وقتى عمر خود را تحلیل مى‏کند، مى‏بیند گذشته‏اش بیش از آینده اوست و مى‏گوید من الان بیست‏سال را گذرانده‏ام; اما معلوم نیست‏بیست دقیقه دیگر هم زنده بمانم و اگر کسى عمر درازى را پشت‏سر گذاشته باشد، به صورت روشنى مى‏تواند این سخن را بگوید.
از این رو آیه سوره مبارکه «حدید» همواره زنده و تازه است. در حالى که عده‏اى همواره به یاد حقند، ذات اقدس اله در مورد عده‏اى دیگر مى‏فرماید: هنوز وقت آن نرسیده است که انسان بگوید بس است و برگردد وقلبش در برابر خدا خاضع و خاشع شود؟ یعنى در برابر همه آنچه که خدا نازل کرده است، اعم از قرآن و حدیث قدسى و روایاتى که به اهل بیت طهارت و عصمت الهام شده و آنچه که بر انبیا و اولیاى سلف (علیهم السلام) نازل شده است‏خاضع و خاشع باشد. از این رو مى‏فرماید: خاشع شوید و گرنه مثل کسانى خواهید شد که اگر وصفى نفسانى براى آنها در دراز مدت به صورت خلق و ملکه نفسانى در آید قلب اینها قسى مى‏شود; وقتى قلب، قسى شود تغییر آن سخت است.
احیاى زمین و زمینه مرده
تغییر اخلاق حتى براى آنها که قلبشان قسى است ممکن است:
«اعلموا ان الله یحى الارض بعد موتها» (36)
بدانید که خدا زمین و نیز زمینه مرده را زنده مى‏کند که یکى از مصادیق بارز این آیه مبارکه، مسئله ظهور ولى عصر (ارواحنا فداه) است که به عنوان تفسیر روایى در ذیل همین آیه آمده است که جامعه مرده را خداوند به وسیله ظهور کسى که مظهر قسط و عدل خداوند است زنده مى‏کند; یعنى، آنها که بر اثر طولانى شدن اوصاف نفسانى، قلبشان قسى شده نیز ناامید نباشند; زیرا چنان که خدا زمین مرده را با باران رحمت، دوباره زنده مى‏کند زمینه مرده را هم، زنده مى‏کند. و ولى عصر(ارواحنا فداه) هم،
«یملاها قسطا و عدلا کما ملئت ظلما وجورا» (37) .
تغییر و جهاد اکبر
بنابراین، هر تغییرى ممکن است. البته در برخى از موارد، سهل و در برخى دیگر، سخت است; آنجا که تغییر، سهل است جهاد نیز سهل است اما آن جا که سخت است، جهاد سنگینى لازم دارد و تا آخرین لحظه، مجاهدت مطرح است و آیه شریفه:
«و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا و ان الله لمع المحسنین‏»
در سوره عنکبوت از همین باب است و اصولا صدر و ذیل سوره مبارکه «عنکبوت‏» در همین محور است. در ابتداى سوره مبارکه عنکبوت، مسئله امتحان و مجاهدتهاى نفسانى مطرح شده (38) و در پایان آن نیز، از باب «رد پایان به آغاز» این آیه آمده است، از این جهت، مسئله جهاد اکبر در کنار جهاد اصغر، مطرح شده و البته نتیجه جهاد هم بر دو قسم است: گاهى انسان سریعا پیروز مى‏شود و گاهى بعد از تلفات و شهید دادن و رنج، فتح و نصرت را در آغوش مى‏کشد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   27 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله وزارت کار و امور اجتماعی

-تشکیل ستادطرح تکریم وزارتخانه باحضورمعاونت پشتیبانی،مدیرکل اموراداری،مدیرکل دفتروزارتی،مدیرکل روابط عمومی وچندتن ازکارشناسان تحول اداری
ـ برگزاری جلسات با حضور نمایندگان محترم حوزه‎های معاونت وزارتخانه
ـ تهیه و تنظیم بروشور اطلاع‎رسانی در واحدهای ستادی
ـ تهیه و تنظیم بروشور اطلاع‎رسانی در واحدهای اجرایی
ـ تهیه و تدوین، چاپ و توزیع کتاب و نشریه راهنما در واحدهای ستادی
ـ تهیه و تدوین، چاپ و توزیع کتاب و نشریه راهنما در واحدهای اجرایی
ـ نصب و راه‎اندازی خط تلفن گویاباشماره 6930051
ـ نصب و راه‎اندازی خط تلفن پاسخگو باشماره 6930052
ـ ایجادسایت اینترنتی باآدرسwww.irmlsa.org
ـ ایجادگیشه خدماتی باهدف ارایه خدمات بصورت متمرکزبه ارباب رجوع
ـ نصب تابلوی اعلانات به عنوان محلی که در معرض دید عموم باشد
ـ نصب تراکت و پلاکارد جهت راهنمای ارباب‎رجوع
ـ نصب صندوق پیشنهادات به منظوراخذمشاوره وراهنمایی ازارباب رجوع
ـ نصب تابلوی دیجیتالی جهت اطلاع رسانی درسردروزارتخانه وداخل ساختمان وزارتخانه
ـ نصب تابلوی نام و نام خانوادگی عوامل متصدی انجام کار در محل استقرار کارکنان
ـ مکانیزه‎نمودن امور حوزه معاونت پشتیبانی از قبیل سیستم پرسنلی، سیستم حسابداری و مالی و...
ـ ایجاد شبکه به‎هم پیوسته واحدهای اجرایی و ستاد از وضعیت آمار و اطلاعات بازار کار، اشتغال، بیمه بیکاری، کار یا پست‎های دولتی یا غیردولتی
ـ مکانیزه‎نمودن امور جاری اداره کل نظارت بر نظام‎های جبران خدمت
ـ اجرای سیستم مکانیزه پرسنلی در کلیه ادارات کل اجرایی جهت سهولت در انجام امور مربوط به صدور احکام کارگزینی و ضبط و نگهداری اطلاعات پرسنلی کارکنان
ـ اجرای سیستم مکانیزه نحوه ارائه خدمات اشتغال، روابط کار، آمار و اطلاعات بازار کار، بیمه بیکاری
ـ تدوین منشور اخلاقی سازمان در ارتباط با مردم
ـ نظرسنجی از مراجعین پیرامون نحوه ارائه خدمات

وزارت صنایع و معادن
ـ تشکیل جلسات جهت بحث و بررسی بر روی مفاد مندرج در مصوبه طرح تکریم
ـ ابلاغ طرح مذکور به کلیه واحدهای ستادی و استانی جهت شفاف‎سازی و مستندسازی نحوه ارائه خدمات به ارباب‎رجوع
ـ در دستور کار قراردادن مواد 2، 3 و 4 در خصوص اطلاع‎رسانی از نحوه ارائه خدمات به مردم، توسط ادارات کل امور اداری و دفتر تشکیلات و بودجه وزارتخانه
- برگزاری دوسمینار آموزشی برای آشنایی باطرح تکریم واقدامات انجام شده درراستای تحول اداری باحضورروسای سازمانها,معاونین وزیر,مدیران کل ومشاورین
ـ اجرای نظرسنجی از مردم و ارباب‎رجوع
ـ در خصوص اجرای ماده (1) شفاف و مستندسازی نحوه ارائه خدمات به ارباب‎رجوع طی بخشنامه‎ای به کلیه واحدهای تابعه ابلاغ گردید تا مراحل انجام کار را مستند و جهت اجرا اقدام نمایند.
ـ در مورد اجرای مفاد ماده (5 و 6) شورای تحول اداری اقدام به اخذ نظرات شرکت‎های مشاوره‎ای جهت بهبود و اصلاح روش‎های ارائه خدمات به مردم نموده است.
ـ در خصوص توجیه طرح مذکور، طی بخشنامه‎ای مراتب به معاونین و واحدهای ستادی و استانی انعکاس گردیده است.
درزمینه اطلاع رسانی اقدامات زیرزیرانجام شده است:
- نصب تابلوراهنمای طبقات دردرب ورودی ومحل استقرار هرفرد درهمه طبقات
- نصب تابلوراهنمای محل استقرارمعاونت ها،ادارات ودفاتردرمبادی ورودی وزارتخانه
- نصب تابلوروشهای انجام کاربرای 5 فعالیت مهم جهت اطلاع رسانی درمکانهای مناسب
- نصب وراه اندازی تلفن گویاباشماره 9-8312446
- باطراحی نرم افزارمناسب درآسانسورها،محل کارمعاونین وادارت کل ودفاتربه اطلاع ارباب رجوع می رسد
- ایجادسایت وزارتخانه باآدرس www.min.gov.ir.com
- مبادرت به برقراری سیستم اتوماسیون اداری باهدف حذف کاغذکه درمرحله نخست اجرای طرح حدود150کاربرامکان بهره گیری ازسیستم رادارامی باشند
- تدوین منشوراخلاقی وزارت
- نصب صندوق انتقادات وپیشنهادات جهت بهره مندی مستمرازنقطه نظرات ارباب رجوع وهمکاران
- اختصاص مکانی مناسب جهت استقرارواخذ اطلاعات ارباب رجوع
- تعیین بازرسان وزارتخانه وصدوراحکام آنان توسط وزیر

وزارت جهاد کشاورزی
ـ شفاف‎سازی و مستندسازی نحوه ارائه خدمات با ارباب‎رجوع
ـ اجرای نظرسنجی از ارباب‎رجوع
ـ تدوین منشور اخلاقی در ارتباط با مراجعین
ـ اطلاع‎رسانی از نحوه ارائه خدمات و بهبود و اصلاح روش‎های ارائه خدمات با ارباب‎رجوع
- نصب تابلوی راهنمادراغلب ساختمانهای حوزه ستادی
- نصب مشخصات متصدیان انجام کار،شرح وظایف و...بمنظور اطلاع رسانی به ارباب رجوع
-راه اندازی خط تلفن گویا

وزارت راه و ترابری
ـ تشکیل دبیرخانه طرح تکریم در دفترتشکیلات وروشها
ـ ابلاغ بخشنامه به کلیه واحدهای تابعه جهت اجرای مراحل اطلاع‎رسانی از نحوه ارائه خدمات به مردم
ـ جمع‎آوری و احصاء اطلاعات و تهیه مجموعه‎ای تحت عنوان «شناسایی، طبقه‎بندی و نحوه ارائه خدمات به ارباب‎رجوع در ستاد مرکزی وزارت راه و ترابری»
ـ اطلاع رسانی ازطرق زیر:
- تلفن 141 اطلاعات راههای کشور
- سیستم مکانیزه فراگیرETS(مناقصه الکترونیک)
- ایجادسایت اینترنتی باآدرس: www.eslahat.org
- نصب تابلو راهنمای طبقات واتاقها به بعدازنقل مکان به ساختمان شهیددادمان موکول شده است.
ـ تدوین منشور اخلاقی وابلاغ آن به کلیه شرکتها وسازمانهای وابسته
ـ بازنگری، بهبودو اصلاح روش‎های ارائه خدمات به ارباب‎رجوع ازجمله سیستم paper less - ابلاغ مصوبه و پیگیری مستمر از سازمانها و شرکت‎های وابسته و ادارات کل راه و ترابری استانی و واحدهای تابعه ستادی جهت اجرای مطلوب‎تر و سریع‎تر موارد مندرج در طرح مذکور
- انتخاب بازرسین طرح تکریم ازطرف وزیر
- برگزاری کارگاه آموزشی دبیران کمیته تحول اداری واحدهای استانی
- انجام نظرسنجی ازارباب رجوع
- استقرارمیزوصندلی جهت رفاه حال ارباب رجوع وتهیه لوازم التحریر بمنظوررفع نیازهای آنان و پذیرایی مختصرباشکلات وشیرینی
- احصاء روشهاوفرآیندهای مرتبط باارباب رجوع وابلاغ آن به کلیه ادارات کل راه وترابری
استانها جهت اعمال نقطه نظرات وپیشنهادات وارسال آن به ستادبمنظورتکمیل نهایی

وزارت بازرگانی
ـ ابلاغ مصوبه طرح تکریم به کلیه سازمان‎های تابعه وشرکتهای وابسته در تهران و استان‎ها
ـ تشکیل جلسات هماهنگی و توجیهی جهت جمع‎آوری اطلاعات توسط دبیرخانه شورای تحول اداری
- برگزاری همایش آموزشی درتاریخ 13/8/81بمنظورتوجیه مفادطرح وهماهنگی دراجرای آن باحضور107نفرازهمکاران حوزه های معاونت وادارات کل استانی
ـ طراحی و تنظیم فرم‎های اطلاعات مربوط به ارباب‎رجوع توسط دبیرخانه شورای تحول اداری برای تعدادی از واحدهایی که با ارباب‎رجوع سرو کار دارند
- شفاف سازی نحوه ارائه خدمات به مردم دراداراتی که ارباب رجوع دارند
- بررسی وممیزی روشهای انجام کاردرشورای تحول اداری
اطلاع رسانی به ارباب رجوع ازطرق زیر:
- نصب تابلوی اعلانات واطلاع رسانی به ارباب رجوع
- تهیه بروشور وتوزیع آن بین ارباب رجوع دربعضی ادارات تهران وشهرستانها
-نصب مشخصات کامل(نام ،نام خانوادگی،پست سازمانی و..)عوامل متصدی انجام کاردراداراتی که باارباب رجوع سروکاردارند
- راه اندازی خط تلفن گویادربعضی ادارات
-راه اندازی سایت اینترنتی وزارتخانه باآدرسwww.iranministryofcomerece.com
-راه اندازی سایت اینترنتی فرش ایران باآدرسwww.irancarpet.ir
-راه اندازی سایت اینترنتی شبکه نقطه تجاری ایران باآدرسwww.irtp.com
-راه اندازی سایت شبکه آگاهگراینترنتی باآدرسwww.agahgar.irtp.com
-راه اندازی سایت اینترنتی موسسه مطالعات وپژوهشهای بازرگانی باآدرسwww.irsr.irtp.com
-راه اندازی سایت اینترنتی بازارمشترک کشورهای اسلامی باآدرسwww.oic.com
- ایجادفضای مناسب برای ارباب رجوع
- ایجادگیشه های خدماتی درساختمانهایی که ارباب رجوع دارند
- استقرارصندوق پیشنهادات بمنظورنظرخواهی واخذمشاوره ازارباب رجوع
ـ تشکیل جلسه ارشاد و ایجاد هماهنگی کارشناسان دبیرخانه شورای تحول اداری
ـ اعزام گروه‎های کارشناسی به تعدادی از سازمان‎های تابعه جهت مستندسازی فعالیت‎ها و روش‎های انجام کار
ـ ارسال طرح تکریم ارباب‎رجوع به منظور آگاهی اعضاء شورای تحول اداری و اعضاء کمیسیون‎های تحول و معاونین وزارتخانه
ـ مستندسازی روش‎های موجود تعدادی از واحدها جهت بررسی و اصلاح آنها توسط شورای تحول اداری
ـ انتصاب معاونت اداری مالی و امور مجلس و دبیر شورای تحول اداری وزارت به عنوان مسئول اجرای طرح
ـ احصاء وظایف تعیین‎شده در طرح تکریم به تفکیک برای 4 قسمت به شرح:
l وظایف تعیین‎شده جهت دستگاه‎های مشمول مصوبه (8 بند)
l وظایف تعیین‎شده جهت رؤسای واحدهای اجرایی (16 بند)
l وظایف تعیین‎شده برای شورا یا کمیسیون تحول اداری (4 بند)
l وظایف تعیین‎شده برای سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی کشور (9 بند)
ـ تهیه برنامه عملیاتی اجرای طرح در وزارت بازرگانی.

وزارت امورخارجه
- اصلاح روشهای انجام کار وبازنگری مرتب روشهای انجام کار
- نظرسنجی ازارباب رجوع درخصوص نحوه ارائه خدمات
- انتخاب بازرسان وزارت وانجام بازرسی ازادارات تابعه
- عقدقراردادباشرکت پست استان تهران جهت ارائه خدمات موردنیاز بدون نیاز به مراجعه حضوری افراد
- ارائه آموزشهای لازم به کارکنان درخصوص نحوه برخوردباارباب رجوع
- تشویق کارکنان ساعی وپرتلاش درزمینه جلب رضایت ارباب رجوع
- بررسی شکایات وپیشنهادات توسط اداره بازرسی ورسیدگی به شکایات
اطلاع رسانی به ارباب رجوع ازطرق زیر:
- تهیه ونصب تابلوی راهنمای طبقات واتاقها درادارات پنجگانه کنسولی
- نصب تابلوی مشخصات متصدیان انجام کاروشرح وظایف آنها
- ایجادسایت اینترنتی باآدرسwww.mfa.gov.ir

وزارت دفاع وپشتیبانی نیروهای مسلح
ـ ابلاغ مصوبه طرح تکریم به کلیه سازمان‎های تابعه وشرکتهای وابسته در تهران و استان‎ها
ـ تعیین مسولان اجرایی طرح تکریم درکلیه سازمان‎های تابعه وشرکتهای وابسته
- تعیین 5نفربازرس ازطرف وزیر
ـ انجام نظرسنجی ازارباب رجوع
- فعال سازی تلفنهای گویادرسازمانها,شرکتها وستادوزارت
- چاپ وانتشارآگهی نظرخواهی ازمردم درمطبوعات

سازمان تعزیرات حکومتی
- تشکیل کمیته طرح تکریم درستادمرکزی وادارات کل استانها
- نصب تابلوی راهنما درمدخل ورودی ادارات
- نصب صندوق انتقادات وپیشنهادات
- تعیین وقت ملاقات عمومی بامدیران
- تهیه تعدادقابل توجهی صندلی ونیمکت درراهروهاواتاقها برای ارباب رجوع
- نصب تابلوی نام وسمت متصدیان امردرادارات
- ایجادواحدپاسخگویی ورسیدگی به شکایات
- ایجادواحداطلاعات وپاسخگویی به ارباب رجوع
- تعیین بازرس جهت بررسی همه جانبه اموربخصوص درامرجلب رضایت ارباب رجوع
- تهیه فرم نظرسنجی ازارباب رجوع
- تهیه وتوزیع بروشورشناخت جایگاه سازمان واعلام شماره تلفن ومعاضدت حقوقی

سازمان آموزش فنی وحرفه ای کشور
- اطلاع رسانی ازنحوه ارائه خدمات به ارباب رجوع
- چاپ وتکثیر تعدادی بروشور
- نصب تابلوهای راهنمای ارباب رجوع
- نصب مشخصات متصدیان انجام امور
- ایجادسایت اینترنتی باآدرسwww.irantvto.org
- تدوین منشوراخلاقی سازمان
- احصاء روشهای انجام کار
- راه اندازی سیستمهای مکانیزه دربرخی قسمتها
- نظرسنجی ازمردم درخصوص نحوه ارائه خدمات

بیمه آسیا
- نصب تابلوی راهنمای طبقات وتابلوسردراتاقها
- نصب تابلوی نام ونام خانوادگی کارشناسان وکارهای مربوط به آنان
- راه اندازی تلفن گویادرمرکز
- تهیه وتوزیع بروشورهای اطلاع رسانی بین متقاضیان
- ایجادسایت اینترنتی
- نظرسنجی ازارباب رجوع
- تدوین منشوراخلاقی وابلاغ آن به کارکنان
- مستندسازی روشهای انجام کار
- اصلاح روشهای انجام کار

بیمه دانا
- نصب تابلوی راهنمای طبقات وتابلوسردراتاقها
- نصب تابلوی نام ونام خانوادگی کارشناسان وکارهای مربوط به آنان
- راه اندازی تلفن گویادرمرکز باشماره 8870823-8770990
- تهیه وتوزیع بروشورهای اطلاع رسانی بین متقاضیان
- درج آکهی درروزنامه های کثیرالانتشاربه جهت شناساندن شماره تلفن های واحدهای مختلف شرکت
- تخصیص فضای مناسب وامکانات مختصری چون پذیرایی,نصب آبسردکن,میز وصندلی جهت رفاه حال مراجعین
- ارایه سخنرانیهای مختلف ولزوم توجه با اصل مشتری مداری درشرکت
- تقدیرازکارکنان ساعی وبرخوردباکارکنان متخلف
- فعالیت بازرسین محسوس وغیر محسوس
- ایجادسایت اینترنتی
- نظرسنجی ازارباب رجوع
- تدوین منشوراخلاقی وابلاغ آن به کارکنان
- مستندسازی روشهای انجام کار
- اصلاح روشهای انجام کار

بیمه ایران
- تهیه بروشورهای اطلاع رسانی وآموزشی متنوع به زبان ساده به بیمه گذاران
- تهیه منشوراخلاقی وآموزش آن به کلیه کارکنان
- اصلاح فرآیندهای انجام کار
- توجه جدی به موضوع تشویق وتنبیه پرسنلی که دارای رفتارخوب یا نامناسب بامراجعین باشند
- دقت درپیگیری شکایات واصله
- فعال کردن واحدهای مشاوره واطلاعات درشعب بزرگ باهدف راهنمائی مراجعین

بیمه البرز
- تهیه ودراختیارقراردادن بروشورهای اطلاع رسانی متنوع
- تهیه کتاب "راهنمای بیمه برای خانواده"
- بازنگری مستمر روشهای انجام کار
- مستندسازی خدمات قابل ارائه به ارباب رجوع
- ایجادونصب صندوقهای انتقادات وارائه پیشنهادات
- نصب راهنمای طبقات وواحدهادرمدخل ورودی شرکت
- انجام نظرسنجی ازارباب رجوع

بنیادشهید انقلاب اسلامی
- اطلاع رسانی ازنحوه ارائه خدمات به ارباب رجوع
- چاپ وتکثیر تعدادی بروشور
- نصب تابلوهای راهنمای ارباب رجوع
- نصب مشخصات متصدیان انجام امور
- ایجادسایت اینترنتی باآدرسwww.shahid.ir
- تدوین منشوراخلاقی سازمان
- بهبودواصلاح روشهای انجام کار
- راه اندازی سیستمهای مکانیزه دربرخی قسمتها
- نظرسنجی ازمردم درخصوص نحوه ارائه خدمات
- فعال کردن سیستمهای بازرسی وپاسخگویی به شکایات
- تشویق وتقدیراز کارکنان ومدیران موفق وبرخورد قاتونی با کارکنان ومدیرانی که باعث نارضایتی ارباب رجوع می شوند

اقدامات استانها:
- نصب تابلوی راهنمای طبقات واتاقها،نام ونام خانوادگی وپست سازمانی کارکنان وتهیه وتوزیع منشور اخلاقی دراکثر قریب به اتفاق استانها
- نصب تابلوی عناوین فعالیتها دراستانهای اردبیل،ایلام،خراسان،کرمانشاه،گلستان،گیلان،مرکزی وهمدان
- تهیه کتابچه راهنمای ارباب رجوع دراستان کردستان
- نصب تلفن پیام گیردراستان قزوین
- انجام برخی فعالیتهای دیگر دربرخی استانها

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
ـ اطلاع‎رسانی و مستندسازی نحوه ارائه خدمات در زمینه قوانین و مقررات از سوی دفتر بودجه و تشکیلات
ـ کوتاه‎نمودن مدت‎زمان مراحل تصویب طرح‎های تحقیقاتی از سوی مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی
ـ مستندسازی نوع خدمات قابل ارائه به ارباب‎رجوع و مقررات مورد عمل و مراحل انجام کار از سوی سازمان حج و زیارت
ـ اطلاع‎رسانی شایسته از نحوه ارائه خدمات کتابخانه‎های عمومی کشور از طریق رسانه‎های گروهی
ـ راه‎اندازی سیستم تلفن گویای فرهنگ
ـ نصب تابلو راهنمای اتاق‎های ساختمان مرکزی و سینمایی جهت دستیابی سریع ارباب‎رجوع
ـ ترسیم نمودار مقررات و مراحل انجام صدور مجوز هنرستان‎های هنری و آموزشگاه‎های آزاد هنری و نصب در تابلوی اعلانات جهت اطلاع‎رسانی
ـ تهیه کتاب راهنمای خبرنگاران خارجی از سوی اداره‎کل مطبوعات و رسانه‎های خارجی
ـ نصب تابلوی راهنمای طبقات و نام متصدیان در اداره خبرنگاران خارجی
ـ نصب تابلوی راهنمای اطلاعات مربوط به ثبت نام‎ها و اسامی مدیران سازمان حج و زیارت در راهبروها
ـ تهیه بروشورهایی در خصوص نحوه انجام امور حج و زیارت
ـ راه‎اندازی سیستم تلفن گویای سازمان حج و زیارت
ـ ایجاد سایت اینترنتی جهت سهولت در امر ارتباط مردم با وزارتخانه از سوی حوزه وزارتی
ـ تهیه و چاپ کتاب راهنمای مراجعین از سوی حوزه وزارتی و روابط عمومی
ـ تدوین و تهیه کتاب نظام جامع سینمای ایران
ـ تأسیس سایت اینترنتی از سوی سازمان ایرانگردی و جهانگردی
ـ ایجاد سایت اینترنتی جهت اطلاع‎رسانی در خصوص خدمات قابل ارائه از سوی معاونت امور مطبوعاتی
ـ تأسیس سایت اینترنتی در سازمان میراث فرهنگی و همچنین در سازمان حج و زیارت
ـ نظم و آمادگی جهت ارائه خدمات با ارباب‎رجوع
ـ اختصاص فضای مناسب جهت پذیرایی از ارباب‎رجوع در بانک اطلاعات و اداره خبرنگاران
ـ اصلاح ساختار تشکیلات سازمان حج و زیارت
ـ در دستور کار قراردادن اصلاح فرآیندهای انجام کار در سازمان ایرانگردی و جهانگردی
ـ راه‎اندازی سیستم ارتباطات مردمی با دو خط تلفن و نصب صندوق انتقادات و پیشنهادات در واحدهای مختلف
ـ تهیه فرم نظرسنجی با هدف آگاهی از نحوه گردش کار
ـ اجرای نظام پذیرش و بررسی پیشنهادها
ـ نصب صندوق پیشنهادها و انتقادات در مبدأ ورودی سازمان حج و زیارت
ـ نظارت دقیق بر حُسن رفتار تمامی کارکنان با ارباب‎رجوع

وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری
در زمینه شفاف ومستند سازی نحوه ارائه خدمت به ارباب رجوع موارد ذیل تحقق یافته است.
- شناسایی ،دسته بندی و مستند سازی 126 عنوان خدماتی قابل ارائه به مراجعین
درزمینه اطلاع رسانی از نحوه ارائه خدمت به مردم به طرق زیر اطلاع رسانی شده است
- نصب تابلوی راهنما در مبادی ورودی
- تهیه بروشور از تعدادی خدمات قابل ارائه به مراجعین
- نصب مشخصات متصدیان انجام کار بصورت قاب رومیزی وقاب سردر اتاق ها
- ایجاد سایت اطلاع رسانی به نشانی www.mstr.ir
تهیه منشور اخلاقی با ویژگی‎های مشخص شده در جهت تثبیت الگوی رفتاری مورد انتظار
- تهیه پیش نوِس منشور اخلاقی و ارائه به شورای تحول اداری وزارت جهت تصویب و ابلاغ
در زمینه بهبود و اصلاح روشهای ارائه خدمات به مردم
- اولویت بندی روشهای ارائه خدمات به مراجعین و شروع اصلاح و بهبود یازده رو شکه بیشترین مخاطب را داشته اند.
درزمینه نظارت بر حسن رفتارکارکنان دستگاههای اجرایی بامردم
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
درزمینه نظرسنجی از مردم
- توزیع فرم های نظر سنجی تهیه شده توسط سازمان مدیریت در بین مراجعین و جمع آوری نظرات آنها

وزارت تعاون
در زمینه شفاف ومستند سازی نحوه ارائه خدمت به ارباب رجوع موارد ذیل تحقق یافته است.
- معرفی طرح های اولویت دار بخش تعاون در تابلوهای مناسب
- تهیه جدول زمان بندی جلسات مدیرکل ، معاونین و کارکنان و نصب آن در مکتنهای قابل رویت ارباب رجوع
- ارائه خدمات مشاوره ای به مراجعین
- تهیه راهنمای مراجعین شامل :
- انواع خدمات قابل ارائه به ارباب رجوع
- مقررات مورد عمل
- مراحل انجام کار ،مدارک وفرم های مورد نیاز
- مدت زمان انجام کار
- فن آوری مورد استفاده
- مشخصات متصدیان انجام کار
درزمینه اطلاع رسانی از نحوه ارائه خدمت به مردم به طرق زیر اطلاع رسانی شده است
- تهیه بروشور جهت راهنمایی متقاضیان تشکیل شرکت تعاونی
- تجهیز کتابخانه برای همکاران و ارباب رجوع در ادارات کل
- تهیه و توزیع فرمهای تاسیس شرکت تعاونی و اساسنامه ها و ادرات کل و ارائه آنها به متقاضیان
- راه اندازی شبکه اینترنت در برخی استانها
- راه اندازی خط تلفن پیام گیر
- تهیه کتابچه زمینه های فعالیت ها در قالب شرکت های تعاونی جهت مراجعین
- تهیه و نصب تابلوی راهنمای طبقات
- نصب تابلو در سردر اتاق ها همراه با شماره اتاق ها
- تهیه و پخش برنامه های تلوزیونی
تهیه منشور اخلاقی با ویژگی‎های مشخص شده در جهت تثبیت الگوی رفتاری مورد انتظار
- تدوین منشور اخلاقی و تشریح آن برای کلیه پرسنل و دراختیار قرار دادن آن به همکاران و نصب این منشور در تابلوی اعلانات
- نصب نام و نام خانوادگی همکاران بر روی دیوار و بالای سر همکاران
- نصب شرح وظایف و مسئولیت افراد
- نصب آبسردکن
- امکان ملاقات روزانه ارباب رجوع با مدیرکل
- افزایش خطوط تلفن
- در نظر گرفتن فضای مناسب برای حضور ارباب رجوع
- ملحوظ نمودن معیارهای رضایت مندی مردم در نظام ارزشیابی

در زمینه بهبود و اصلاح روشهای ارائه خدمات به مردم
- تهیه تقویم آموزشی سالانه
- واگذاری مراکز آموزش عالی تعاون به اتاق تعاون وواگذاری برخی امور قابل واگذای به موسسات دیگر
- تاسیس نمایندگی در شهرستانهای استانها برای تمرکز زدایی و تسهیل در امور و ارائه خدمات و تسهیلات به تعاونی ها
- تشکیل کمیته تشویقات جهت تشویق و تقدیر از کارکنان موفق
درزمینه نظارت بر حسن رفتارکارکنان دستگاههای اجرایی بامردم

درزمینه نظرسنجی از مردم
- نصب صندوق شکایات و چاپ ونصب اطلاعیه مربوط به ارائه نظرات و پیشنهادات و شکایات در ادارات تابعه
- انجام نظر سنجی از مراجعین طبق فرمهای ارسالی
ـ ابلاغ مصوبه به کلیه مدیران کل تعاون استانی
ـ نصب تابلوی شناسایی اتاق کارکنان به تفکیک طبقات
ـ معرفی طرح‎های اولویت‎دار بخش تعاون در تابلو
ـ قراردادن اساسنامه و دستورالعمل تشکیل تعاونی‎ها و آشناسازی مراجعین برای تأسیس تعاونی‎ها به روش مناسب
ـ نصب صندوق انتقادات و پیشنهادها در واحدهای اجرایی
ـ تهیه و پخش برنامه‎های تلویزیونی جهت معرفی تعاونی‎های فوق

سازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور
1- مستند سازی و اصلاح فرآیندهای انجام کار:
1-1 – در اجرای ماده 1 ‌مصوبه طرح تکریم موضوع شفاف سازی نحوه ارائه خدمت به مردم ، کلیه فرآیندهای سازمان احصاء و در قالب 10 جلد گزارش حاوی 847 فرآیند مستند گردیده است . (عناوین گزارشها پیوست می باشد )
2-1 –اولویت بندی اصلاح فرآیند های انجام کار انجام پذیرفته و اقدامات لازم برای اصلاح فرآیندهای اصلی در حال انجام می باشد که تاکنون فرآیندهای مربوط به بخش تشکیلات اصلاح گردیده که پس از تایید نهایی ارسال خواهد شد :
الف – بخش برنامه ریزی:
- فرایند اجرای طرحهای تحقیقاتی و پژوهشی
- فرآیند ارائه طرحها ( لوایح، مصوبات و آیین نامه ها ) برای تصویب در مراجع ذیربط
ب – بخش بودجه ( نظارت بر منابع مالی )‌ :
- فرآیند تهیه و تنظیم بودجه جاری
- فرآیند تهیه و تنظیم بودجه عمرانی
- فرآیند تخصیص بودجه
ج – بخش تشکیلات ( مدیریت و نظارت بر منابع انسانی )
- فرآیند بررسی ، نظارت و تایید اصلاحات تشکیلاتی دستگاههای دولتی
- فرآیند بررسی ، نظارت و تایید استخدام و تبدیل وضعیت استخدامی دستگاههای دولتی
- فرآیند بررسی ، نظارت و تایید دوره های آموزشی و بورسهای دستگاههای دولتی
- فرآیند بررسی ، نظارت، تایید و اصلاح احکام پرداخت ، فوق العاده های کارکنان دستگاههای دولتی
2 – اجرای ماده 2 مصوبه طرح تکریم موضوع اطلاع رسانی نحوه ارائه خدمات به مردم شامل اقدامات زیر :
1-2 – نصب مشخصات و رئوس وظایف کارکنان در محل استقرار آنان ( با توجه به تخلف طرف قرارداد در انجام تعهدات ، نصب تابلوهای مربوط در محل کار کارکنان دچار تاخیر شده است )
2-2- نصب تابلوهای راهنمای مراجعین در مبادی وردی کلیه ساختمانها و طبقات سازمان
3-2- راه اندازی تلفن گویا و صندوق صوتی سازمان به شماره 3276320 شامل اطلاعات زیر :
o اطلاعات مربوط به نحوه عضویت ، ساعت کار و نحوه امانت گرفتن کتاب در کتابخانه سازمان
o اطلاعات مربوط به پیگیری نامه ها از طریق اتصال به سیستم دبیرخانه
o ساعت کار سازمان
o نشانی ساختمانها سازمان
o امکان پرسش و دریافت پاسخ از طریق ( صندوق صوتی )
o امکان ارسال پیشنهادات از طریق صندوق صوتی
4-2 – چاپ بروشور آشنایی با سازمان و راهنمای ارباب رجوع ( پیوست )‌شامل اطلاعات زیر :
o پیشینه تاریخی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
o اهداف وظایف سازمان
o ساختار تشکیلاتی
o اهم وظایف معاونتها
o معرفی شوراها و هیات های وابسته
o نشانی سازمانها و مراکز وابسته و شماره تلفنهای مربوط
o نشانی سایت اینترنتی سازمان
o معرفی تلفن گویا و صندوق صوتی
o نشانی ساختمانهای سازمان مرکز و تلفنهای مربوط ( بهارستان ، شهید سلیمی و میرداماد )
o وضعیت استقرار واحدهای سازمان در ساختمانهای مرکزی
o نقشه راهنمای ساختمانهای مستقر در بهارستان
3 – در اجرای ماده 3 مصوبه،
- سایت اطلاع رسانی سازمانی به آدرس www.mporg.ir راه اندازی و اطلاعات مورد نیاز دستگاههای اجرایی و مراجعان در آن منعکس گردیده است . برخی از اطلاعات موجود در سایت عبارتنداز :
- قوانین نامه پنج ساله اول ، دوم و سوم
- مجموعه قوانین و مقررات برنامه و بودجه
- مجموعه قوانین و مقررات اداری و استخدامی
- قوانین بودجه سنواتی
- قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت
- تازه های انتشارات
- معرفی مدیران واحدها
- دریافت پیام از طریق پست الکترونیکی
- اقدامات سازمان در اجرای طرح تکریم
- آشنایی با تشکیلات و وظایف واحدهای سازمان
- اطلاع رسانی در امور مختلف سازمان
- پیوند با سایت های سازمانهای و مراکز وابسته و سازمان استانها و سایت های معاونت ها
4 – تدوین منشور اخلاقی سازمان:
پیش‌نویس منشور اخلاقی در ابتدا برای کلیه واحدهای سازمان به منظور اخذ نظرات پیشنهادی کارکنان ارسال گردید. از مجموع پرسشنامه‌های توزیع شده تعداد 315 پرسشنامه توسط همکاران تکمیل و از این تعداد 292 پرسشنامه برای تحلیل داده‌های آماری انتخاب شد . پس از انجام بررسی‌های آماری لازم، منشور اخلاقی سازمان در قالب 19 گزینه تدوین و در جلسه مورخ 18/8/82 که با حضور آقایان الفت نیا، شریفی، اشرف‌پور، نوری و تقدسی در دفتر طرح و برنامه تشکیل گردید موضوع مجدداً بررسی و نسبت به تدوین نهایی آن در قالب 16 گزینه اقدام گردید. ( پیوست )
5 – در اجرای ماده 8 مصوبه فوق الذکر
- از ابتدای اسفند ماه سال 1381 برگ های نظر سنجی در مبادی ورودی سازمان در اختیار مراجعان قرار می گیرد و سپس برگه های مذکور در صندوق های خاصی جمع آوری و در پایان هر ماه توسط اداره کل روباط عمومی جمعبندی و پس از تجزیه و تحلیل توسط دفتر طرح و برنامه ، نتایج آن جهت استحضار ریاست و معاونین محترم سازمان ارسال می گردد .
گزارش نتایج حاصل از نظر سنجی تاکنون در 2 مرحله تهیه و طی 2 نامه به شماره های 69039/1701 مورخ 17/4/82 برای ماههای اسفند 81، فروردین، اردیبهشت و خرداد 82 و 158128/1701مورخ 20/8/82 برای ماههای تیر لغایت مهر ماه سالجاری برای استحضار ریاست محترم سازمان تقدیم گردیده است .
6 – در اجرای بند ب ماده 10 مصوبه مذکور
- موضوع انتخاب بازرسان ویژه، تعداد 7 نفر بازرس در این ارتباط توسط ریاست محترم سازمان منصوب و کارخود را آغاز نموده اند که گزارش بازرسی آنان در چند مرحله اخذ و بررسی گردیده است .
در ضمن قلمرو بازرسی آنان در سازمان مرکزی و سازمان استانها تعیین گردید ه و از طریق اطلاعیه های عمومی و سایت سازمان به اطلاع همگان رسیده است . ( پیوست ) در حال حاضر در فواصل زمانی هر 2 ماه یکبار جلسه هماهنگی با حضور بازرسین ویژه سازمان، بازرس طرح تکریم منتخب آن معاونت و مجریان طرح در سازمان با حضور اینجانب تشکیل و نسبت به چگونگی اجرای طرح تکریم تصمیم گیری می گردد.
7 - به منظور تسهیل و تسریع در انجام امور و برقراری ارتباط ارباب رجوع با واحدهای سازمانی مورد نظر و همچنین برای اطلاع‌رسانی سریع به آنان سربرگهای جدید برای کلیه واحدها طراحی و در اختیار آنان قرار گرفته است که در ذیل سربرگ ها، اطلاعات مربوط به آدرس پستی . نشانی صفحه الکترونیکی ، تلفن تماس، نمابر و نشانی پست الکترونیکی درج گردیده است .
8 - به منظور رفاه حال مراجعین به سازمان، نسبت به تهیه و نصب صندلی های مخصوص در کلیه طبقات اقدام گردیده است .
9- برای اطلاع از نظرات همکاران و مراجعین محترم ، نسبت به نصب صندوق پیشنهادات و ارتباط مستقیم با رئیس محترم سازمان و معاون امور پشتیبانی اقدام گردیده است .

وزارت امور اقتصادی و دارائی

گزارش واصله از وزارت ذیربط حاکی از توجیه مسئولین نسبت به اجرای مفاد مصوبه مربوطه در بخش‎ها و واحدهای مرکزی و ابلاغ آن به کلیه سازمان‎ها و مؤسسات وابسته می‎باشد.
ـ ابلاغ بخشنامه و دستورالعمل‎های اجرایی طرح به کلیه سازمان‎ها و مؤسسات وابسته و برگزاری جلسات توجیِهی مدیران وتهیه کتاب طرح تکریم.
در زمینه شفاف ومستند سازی نحوه ارائه خدمت به ارباب رجوع موارد ذیل تحقق یافته است.
- مستندسازی روشهای انجام کار وتعِِیین نوع خدمات ،تعیین اهداف و تعریف روشهای مورد نظر،مشخص نمودن خدمت گیرنده ،تعیین فرمها ومدارک مورد نیاز،شناسایی قوانین و مقررات اجرای هر روش،تعیین زمان انجام هرکار،شرح مراحل انجام هرکاربا تعیین مسئول مربوطه،رسم نمودارگردش کار
- مستندسازی روشهای انجام کار در سایر واحد های تابعه ادامه دارد0
- تهیه نمودار مراحل انجام کار شامل گردش کار ،اقذام کنندگان ،محل استقرار و شماره تلفن تماس با آنان درسایر واحد های تابعه ادامه دارد
- تهیه بروشور ها آشنایی باواحدهای تابعه درسایردفاترو ادارات کل ادامه دارد
درزمینه اطلاع رسانی از نحوه ارائه خدمت به مردم به طرق زیر اطلاع رسانی شده است:
- پیام گیر24 ساعته وزِیر محترم اموراقتصادی ودارایی
- تلفن گویای سازمان اموراقتصادی ودارایی استان تهران به شماره 2254025
- پست الکترونیکی وزیر دارایی [e-mail]
- پست الکترونیکی قانون مالیاتهای مستقِیم وسایر قوانین [e-mail]
- پست الکترونیکی سازمان امور اقتصادی و داراِِیی استان تهران [e-mail]
- اختصاص دورنگار جهت ارتباط مستقیم با وزیر دارایی با شماره3917043
- اختصاص دورنگار جهت روابط عمومی با شماره های 3916791-3900528
- اختصاص دورنگار جهت قانون مالیاتهای مستقیم وسایرقوانین 2264100
ـ تهیه و نصب تابلوهای راهنمایی در مبادی ورودی و در معرض دید مراجعین
ـ تهیه و نصب تابلوهای معرفی کارکنان درمقابل در ورودی محل استقرار
ـ تهیه و توزیع بروشور معرفی واحدهای تابعه حاوی عناوین خدمات قابل ارائه به ارباب‎رجوع
ـ راه‎اندازی سایت وزارت مبتوع در اینترنت جهت دسترسی ارباب‎رجوع به خدمات قابل ارائه وزارتخانه به آدرس www.mefa.gov.ir
- تهیه نشریه اخباراقتصادی و دارایی
- تشکیل مراکز مشاوره وراهنمایی دارایی
ـ تهیه کتابچه راهنمای تلفن مسئولین وزارتخانه
- طراحی ونصب تابلوهای راهنمایی مراجعین به وزارتخانه
تهیه منشور اخلاقی با ویژگی‎های مشخص شده در جهت تثبیت الگوی رفتاری مورد انتظار
- طراحی مجدد منشور اخلاقی و تکثیر و توزیع آن به تعداد کارکنان وزارتخانه
- تهیه قابهای رومیزی معرفی کارکنان
در زمینه بهبود و اصلاح روشهای ارائه خدمات به مردم
- برگزاری همایش تحول اداری با رویکرد تکریم مردم و مراجعین به وزارتخانه در سطح مدیران کل و روسای سازمان اموراقتصادی ودارایط استانها
درزمینه نظارت بر حسن رفتارکارکنان دستگاههای اچرایی بامردم:
- تشکیل دفتر بازرسی و پاسخگویی به شکایات
- انتخاب بازرسین طرح و معرفی به ستاد مرکزی طرح تکریم
- تشکیل جلسات متعدد بازرسین وناظرین طرح به منظور اجرای صحیح طرح
درزمینه نظرسنجی از مردم
- نصب صندوق نظر سنجی و توزیع فرم های نظر سنجی در سطح کلیه واحد ها تابعه
- تهیه و توزیع فرم نظرخواهی بین مراجعین
ضمنا با بررسی های بعمل آمده از گزارش های ارسالی ازسازمانهای اموراقتصادی و دارایی 20 استان و 2 موسسه تحت پوشش آن وزارتخانه وجوه اشتراک اقدامات انجام شده دراحرای طرح تکریم به شرح زیر می باشد.
- تشکیل جلسات توجیهی جهت مدیران و کارکنان 14 مورد
- تهیه بوروشور اطلاع رسانی 14 مورد
- نصب تابلوهای راهنما 16 مورد
- نصب مشخصات عوامل انجام کار15 مورد
- راه اندازی تلفن گویا 13 مورد
- تهیه کتاب راهنمای مراجعین 15 مورد
- ایجاد فضای مناسب جهت استقرار ارباب رجوع 11 مورد
- تدوین منشور اخلاقی 15 مورد
- احصاء و اصلاح روشهای انجام کار 20مورد
- اتوماسیون فرایندهای انجام کار 16 مورد
- توزیع و جمع آوری فرم نظر سنجی 17 مورد
- جمع بندی فرم های مزبوز و تاثیر آن در وضعیت شغلی کارکنان 11 مورد
- رسیدگی به شکایات ارباب رجوع 12 مورد

سازمان امور مالیاتی کشور

گزارش واصله از سازمان ذیربط حاکی از توجیه مسئولین نسبت به اجرای مفاد مصوبه مربوطه در بخش‎ها و واحدهای مرکزی و ابلاغ آن به کلیه سازمان‎های استانی می‎باشد.

در زمینه شفاف ومستند سازی نحوه ارائه خدمت به ارباب رجوع موارد ذیل تحقق یافته است.
نمودارهای گردش کار و شرح وظایف و خدمات قابل ارائه به مودیان توسط واحد های مختلف اداره کل تهیه
شده است.
درزمینه اطلاع رسانی از نحوه ارائه خدمت به مردم به طرق زیر اطلاع رسانی شده
است

- استفاده از تابلو اعلانات در محل ورود مودیان و قرار دادن در معرض دید.
- تهیه بروشور های مختلف و توزیع بین ارباب رجوع
- انتشارگاهنامه "پیام مالیات"
- عرضه کتاب قانون مالیاتهای مستقیم
- نصب مشخصات و درج پست سازمانی عوامل و متصدیان انجام کار در محل استقرار آنها
- راه اندازی خط تلفن [phone] جهت پاسخگویی به سولات تلفنی مودیان
- راه اندازی تلفن گویا با شماره های 2264108و226407
- راه اندازی سایت اینترنتی به آدرس www.state.tax organization.ir

تهیه منشور اخلاقی با ویژگی‎های مشخص شده در جهت تثبیت الگوی رفتاری مورد انتظار
- منشور اخلاقی سازمان در ارتباط با مردم با توجه به قرار دادن نظم ،آمادگی ، وقت شناسی ، نظو و آراستگی لباس ، رعایت ادب و نزاکت ،عدالت و انصاف در ارائه خدمات ، همکاری و خوش برخوردی با مودیان ، رعایت اصل وجدان کاری، امانتداری ، بیطرفی ،و عدم تبعیض خدمات به مودیان و بردباری تدوین گردیده و آموزش و ترویج و عملیاتی نمودن آن انجام می پذیرد.
- فضای اداری مناسب و امکانات و تسهیلات مناسب جهت استقرار ارباب رجوع و امکانات پذیرایی در مدت زمان انجام کار فراهم شده است.
در زمینه بهبود و اصلاح روشهای ارائه خدمات به مردم
- ایجاد حوزه های خدمات مودیان جهت ارائه تسهیلات و خدمات مطلوب به مودیان و مردم
- ایجاد واحد رسیدگی توسط گروههای 2 و 3 نفره رسیدگی کننده جهت رسیدگی به مالیات مودیان به نحو شایسته و دور از تبعیض
- ایجاد اداره وصول و اجراء در محل اداره کل و نظارت بر امور آن جهت دسترسی سریع و پآسان به مودیان فوق جهت حل و فصل نمودن موانع ایجاد شده.
- ایجاد هیات ها حل اختلاف مالیاتی در محل اداره کل جهت جلوگیری از اتلاف وقت و رسیدگی دقیقتر به شکایات و اختلافات مودان نسبت به تشخیص مالیات .
- تفویض اختیار در مورد بخشودگی بخشی از جرایم و تقسیط بدهی مالیاتی مودیان به معاونین وممیزِن کل
- تشکیل کلاسهای آموزشی لازم برای کارکنان
- مکانیزه نمودن فرایندهای انجام کار از طریق راه اندازی سیستم مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی بصورت شبکه
- ارائه طرح خود اظهاری
- پروژه استقرار مالیات بر ارزش افزوده
- تجمیع عوارض

درزمینه نظارت بر حسن رفتارکارکنان دستگاههای اجرایی بامردم
درزمینه نظرسنجی از مردم
-نصب صندوق انتقادت و پیشنهادات تحت نظر مستقیم مدیریت جهت پیگیری حل مشکلات مودیان و اخذ مشاوره و راهنمایی مردم
-نظر سنجی از مردم و مودیان با استفاده از برگ نظر سنجی و جمعبندی ماهانه آنها و بررسی و توجه به پیشنهادات مودیان.
- تشویق کارکنانی که در اجرای طرح بیشترین رضایت را حاصل نموده اند
لازم به ذکر است که این اموردر استانهای اردبیل ،اصفهان،ایلام،آذربایجانغربی،آذربایجانشرقی،چهارمحال وبختیاری،خراسان،خوزستان،زنجان،سمنان،سیستان و بلوچستان،فارس،قم،قزوین،کرمان، بوشهر،کهکیلویه و بویراحمد،کردستان،گیلان،گلستان،لرستان،مازندران،همدان،هرمزگان،یزد نیز صورت پذیرفته است.

وزارت پست و تلگراف و تلفن
گزارش واصله از وزارت ذیربط حاکی از توجیه مسئولین نسبت به اجرای مفاد مصوبه مربوطه در شکت مخابرات ایران و شرکت پست جمهوری اسلامی ایران و ابلاغ آن به کلیه سازمان‎ها و مؤسسات وابسته می‎باشد و بدین منظور جلسات متعددی در کمیسیون های تحول اداری تشکیل شده است.
در زمینه شفاف ومستند سازی نحوه ارائه خدمت به ارباب رجوع موارد ذیل تحقق یافته است.
- نوع خدمات قابل ارایه به ارباب رجوع ،
- مقررات مورد عمل و مراحل انجام کار
- ،مدت زمان انجام کار،
- مدارک مورد نیاز و فرمهای مورد عمل،
- عنوان واحد محل استقرار ونام متصدی انجام کارو تعیین اوقات مراجعه
- نوع فن آوری مورد استفاده مشخص شده است
درزمینه اطلاع رسانی از نحوه ارائه خدمت به مردم به طرق زیر اطلاع رسانی شده
است
- تهیه و توزیع بروشور
- تهیه کتاب راهنمای مراجعین
- راه اندازی تلفن گویا به شماره 8411111
- ایجاد سایت اینترنتی به آدرس www.irpost.ir
- نصب نام و نام خانوادگی ،عوامل متصدی انجام کار،پست سازمانی،و رئوس وظایف اصلی کارکنان در محل استقرار آنان
تهیه منشور اخلاقی با ویژگی‎های مشخص شده در جهت تثبیت الگوی رفتاری مورد انتظار
- تدوین منشور اخلاقی
- نظم و آراستگی،رعایت ادب و نزاکت،آمادگی برای ارائه اطلاعات و توضیحات کافی،اختصاص فصای اداری مناسب ،نصب نام و نام خانوادگی متصدیان انجام کار،
- ایجاد گیشه خدماتی

درزمینه نظارت بر حسن رفتارکارکنان دستگاههای اچرایی بامردم
- تجهیز واحدهای بازرسی و رسیدگی به شکایات
- انتخاب 5 نفر بازرس و تکمیل چک لیست های مربوطه
- ارسال گزارشات برای دفتر بازرسی و رسیدگی به شکایات
-
درزمینه نظرسنجی از مردم
- تکمیل فرم های نظر سنجی از مردم و جمع بندی ماهانه
- بررسی میزان رضایت ارباب رجوع
- استقرار و راه اندازی پست صوتی
- نصب صندوق پیشنهادات
درزمینه بهبود و اصلاح روشهای ارائه خدمات به مردم
- احصاء روشهای انجام کار
- اصلاح روشهای مورد عمل ومهندسی مجدد روشها
- اجرای روشها و ابلاغ به واحد های مربوطه
- مکانیزه نمودن فعالیت ها

درزمینه تشویق و تقدیر از مدیران وکارکنان موفق....
- تدوین روش سیستم داخلی تشویق و تنبیه
- رسیدگی به شکایات ارباب رجوع
- تدوین سازوکار لازم جهت رسیدگی به شکایات ارباب رجوع

- لازم به ذکر است که شرکت مخابرات ایران اقدامات انجام شده توسط شرکتهای مخابرات استانها را در چارچوب محورهای اصلی طرح تکریم با مشخص نمودن تاریخ شروع ، تاریخ خاتمه و درصد تحقق دریک مجموعه 138 صفحه ای تهیه و برای ستاد مرکزی طرح تکریم ارسال نموده است.

شرکت پست بانک
شرکت مزبور بمنظور اجرایی نمودن امور طرح با جلب همکاری و پشتیبانی هماهنگ مدیریتهای تخصصی مرتبط،ستاد اجرایی طرح تکریم در پست بانک مرکب از مدِیران کل اموراداری و رفاه،تدارکات و خدمات،تشکیلات و روشها،روابط عمومی،برنامه ریزی و بودجه،تحقیق،توسعه و آموزش بازرسی و حسابرسی،حراست،هماهنگی و امور اجرایی استانها و دفتر مدیرعامل و هیات مدیره به ریاست معاونت امور اداری و توسعه منابع انسانی با ابلاغ رییس هیات مدیره ومدیرعامل و ریاست شورای تحول اداری تشکیل گردیده است.
همچین رابطین طرح تکریم از تمامی استانها در مدت سه روز و در 24 ساعت آموزش های لازم در خصوص مفاد طرح و مشتری مداری را بهمراه بازدید از حوزه ستادی وزارت کار و بانک رفاه بعنوان دو الگوی موفق گذرانده اند مضافا اینکه جلسات توجیهی جهت مدیران و معاونین مناطق در تهران و بازرسین ویژه طرح ،مدیران اعضای ستاد اجرایی و مدِیران ستادی و استانی برگزار شده است.

در زمینه شفاف ومستند سازی نحوه ارائه خدمت به ارباب رجوع موارد ذیل تحقق یافته است.
- نوع خدمات قابل ارائه ، شرایط مربوط و مدارک لازم درقالب بروشور و کارتهای ویژه تعریف ، طراحی و چاپ شده وجهت عرضه به ارباب در اختیار واحد های ذیربط قرار گرفته است
- عنوان واحد ها و محل استقرار در تابلوهای ویژه مشخص در مبادی ورودی ساختمانها و محل واحد ها نصب و به اطلاع رسیده است
درزمینه اطلاع رسانی از نحوه ارائه خدمت به مردم به طرق زیر اطلاع رسانی شده
است
- بروشور حاوی اطلاعات نحوه عرضه انواع خدمات قابل ارائه تهیه و بین ارباب رجوع و مخاطبین عرضه می گردد.
- تابلوهای حاوی نام و نام خانوادگی و پست سازمانی شاغلین در محل استقرار همکاران نصب شده است
- تلفن گویا برای راهنمایی مردم درحال راه اندازی می باشد
- کتاب راهنمای مردم تهیه و تدوین شده است
- سایت اینترنتی در دست اقدام می باشد
تهیه منشور اخلاقی با ویژگی‎های مشخص شده در جهت تثبیت الگوی رفتاری مورد انتظار
- منشور اخلاقی پست بانک تدوین گردیده و به اشکال گوناگون از جمله تابلو وپوستر در مبادی ورودی ساختمانها نصب و در واحد های مرتبط به جهت ترویج عرضه شده است.
- پوستر ممنوعیت استعمال دخانیات نیز توزیع شده است
- تهیه لباس متحدالشکل برای همکاران مراحل نهایی خود را طی می کند
- بمنظور احترام به ارباب رجوع و امکان آسایش در استقرار ایشان تجهیز شعب دردست بررسی می باشد
در زمینه بهبود و اصلاح روشهای ارائه خدمات به مردم
- ضمن طراحی ،تقویت طرح جامع اتوماسیون و مکانیزه نمودن کلیه سیستم های اجرایی ،عملیات بانکی،مالی،اداری وپشتیبانی در شبکه پست بانک سطح کشور با عقد قرارداد لازم ،مراحل اجرایی طی می گردد.
- امر بازنگری روشهای معمول با اصلاح در شبکه و بهبود روشها طبق دستورالعمل 10/2/81 شورایعالی اداری

درزمینه نظارت بر حسن رفتارکارکنان دستگاههای اجرایی بامردم