پایان نامه رشته معارف اسلامی مباحث عقیدتی راه گشای حل بسیاری از شبهات

دانلود پایان نامه آماده

دانلود پایان نامه رشته معارف اسلامی مباحث عقیدتی راه گشای حل بسیاری از شبهات با فرمت ورد قابل ویرایش تعداد صفحات 76

چکیده

در جامعه امروزی ما شاهد هجوم انواع حملات فرهنگی هستیم. در واقع سوالات و شبهات بسیاری باعث سردرگمی خصوصاً در نسل جوان امروز شده است . تنها راه نجات از این مهلکه تمسک جستن به سخنان و رهنمودهای اهل بیت علیهم السلام است. تحقیق پیش رو درصدد جوابگویی به شبهات زیر است:  1.    علل عملکرد مختلف معصومین علیهم السلام چه بوده است؟  2.    علل پذیرش ولایتعهدی از طرف امام رضا علیه السلام چیست؟ 3.    هدف حضرت از بیان حدیث سلسله الذهب چه بوده است؟  4.    «انه لیس کمثله شی» به چه معنا است؟  5.    حل شبهه جبر و تفویض در کلام حضرت  به چه صورت است؟  6.    شبهه اراده انسان و علم الهی چگونه جواب داده می¬شود؟ 7.    اراده الهی جزء صفات ذات است یا زائد ذات است؟ 8.    حدوث عالم در کلام حضرت چگونه بیان می¬شود؟ 9.    شرح «بسم الله»در کلام حضرت به چه صورت است؟  10.    از بررسی احادیث «لولاالحجه» چه نتیجه¬ای گرفته می شود؟  11.    ولایت معصومین علیهم السلام بر ماسوی الله به چه معنااست؟ 12.    تفسیر آیه «و اذابتلی ابراهیم ربه ... و اماماً در آیه به چه معنا است؟  13.    منظور از « الظالمین» در آیه فوق به چه معنا است ؟  14.    امام رضا علیه السلام با چه بیانی امام زمان عجل الله تعالی فرجه شریف را معرفی می-کند؟

مقدمه

اگر دیدگان را بر افق خلقت بگشاییم و اندکی فراتر از محسوسات را بنگریم، چهارده حقیقت ملکوتی و چهارد ه وجود نورانی را خواهیم دید که بر بلندای آفرینش به بندگی حضرت حق مشغولند . آفرینش به برکت آنان آفریده شده و بقیه مخلوقات به طفیل آنان پای در این عالم گذارده اند. حضرت مهدی _(عجل الله تعالی فرجه شریف ) می¬فرمایند:  ما مصنوع پروردگار مان هستیم ، و پس از آن خلائق برای ما آفریده شدند. آری خداوند آفرینش را به آنان آغاز نموده  و به آنان خاتمه  می بخشد. ایشان به اذن و عنایت خدای رحمن، در تمام جهان حاضر و بر هر آشکار و پنهان ناظرند. واقف به احوال پیشینییانند و آگاه به آمال آیندگان. آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم، معلمان دین خدا و مبلغان و مروجان آیین اسلامند.  محبت و دوستیشان و ولایت و فرمانپذیری از ایشان و بغض از دشمنانشان، شرط قبولی طاعات وعبادات و رمز سعادت دنیوی و اخروی انسانهاست و بدون ولایتشان ، هیچ طاعت و عبادتی به درگاه الهی پذیرفته نمی¬شود.  از اینرو ست که امام رضا علیه السلام می¬فرمایند:  «هر کس در حالی که عارف به امامانش نباشد ، بمیرد به مرگ جاهلیت مرده است.»

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مهندسی شیمی بازیابی سرب از پسماند باقیمانده کارخانجات سرب وروی

دانلود پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مهندسی شیمی  بازیابی سرب از پسماند باقیمانده کارخانجات سرب وروی با فرمت pdfدر100صفحه.

این پایان نامه جهت ارائه در مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی شیمی طراحی و تدوین گردیده است . و شامل کلیه مباحث مورد نیاز پایان نامه ارشد این رشته می باشد.نمونه های مشابه این عنوان با قیمت های بسیار بالایی در اینترنت به فروش می رسد.گروه تخصصی ما این پایان نامه را با قیمت ناچیزی جهت استفاده دانشجویان عزیز در رابطه با منبع اطلاعاتی در اختیار شما قرار می دهند. حق مالکیت معنوی این اثر مربوط به نگارنده است. و فقط جهت استفاده از منابع اطلاعاتی و بالابردن سطح علمی شما در این سایت ارائه گردیده است .                                                

پایان نامه ی رشته معماری درباره والترگرپیوس و بسط معماری در آلمان. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 50 صفحه

آلمان در قرن نوزدهم

اشتغال به کارهای دستی برای مردم آلمان طبیعت ثانوی است . دوره تسلسل شکست و موفقیت در کمتر کشور اروپایی به اندازه آلمان سریع بوده است. فرهنگ رفیع آلمان در اواخر قرون وسطی بتدریح رو به زوال می رفت و در قرن هفدهم جنگ های سی ساله به اندازه یک قرن نیروی اقتصادی و سیاسی آلمان را فرسود . در اوائل قرن نوزدهم آلمان با ارتجاع سیاسی خون آوری روبرو بود که با آزادی اقتصادی برای بسط تجارت و صنعت به شدت مخالفت می کرد .

تاخیر توسعه صنعت در آلمان: آزادی صنعتی که به سال 1791 در فرانسه اعلام شد تا سال 1846 در پروس پذیرفته نگشت و به جنوب آلمان تازه به سال 1862 رسید. اما در انگلستان در دهه دوم قرن نوزدهم ماشین به اندازه ای جای کارهای دستی را گرفت که این شکوه دچار بحران شد و در فرانسه به سال 1835 دستبافان اعلام کردند که مشقتشان به حد نهایت رسیده است . در آلمان بر خلاف در این دوره کارهای دستی رونق گرفت و تعداد کارگاه های کوچک فزونی یافت.

در قرن نوزدهم تعداد ماشین های ریسندگی در هر کشور درجه صنعتی بودن آن کشور را به دقت نشان می داد . به سال 1865 در آلمان یک ، در فرانسه سه و در انگلستان هشت ماشین ریسندگی وجود داشت . در رشته های دیگر صنعت نیز انگلستان مقام اول را داشت و چنانکه ‹‹ زمبارت ›› خاطر نشان کرده است حتی ساختن کشتی بخار و راه آهن به کمک انگلستان در آلمان معمول شد .

صنعت آمریکا نیز در نیمه اول قرن نوزدهم مراحل نخستین را می پیمود . اما تفاوت اساسی بین صنعت این کشور وآلمان این بود که فقدان کارگر ماهر در آمریکا باعث شد از آغاز ، ماشین به استقبال فراوان در آن کشور روبرو گردد .

رواج ناگهانی صنعت در آلمان ، به سال 1870 وضعیت را در آلمان تغییر داد و پیشرفت صنعت به سرعت و مداومت ادامه یافت . از آن پس، آلمان که تا آن زمان معروف به کشاورزی و کارهای دستی بود نه تنها رو به صنعتی شدن پیش رفت بلکه رهبر عصر صنعت شد .

عدم توجه نخستین به صنعت و سپس پذیرش بی چون و چرای آن نتایج روانی فراوان حاصل آورد . عدم اطمینان عمیق که در این دوره بر مردم آلمان مستولی بود خود را در معماری این کشور نشان داد . پیشرفت صنعتی در بسیاری از کشورهای اروپایی رواج داشت اما معماری هیچ یک از این کشورها در این زمان به اندازه معماری آلمان مغشوش و فاقد توازن درونی نبود. در عرصه هنر در آلمان هیچ چیز وجود نداشت که شبیه کارهای ویلیام موریس در حدود 1860 در انگلستان باشد و یا آن را بتوان با کارهای مکتب معماری شیکاگو در حدود 1880 و یا نهضت هنر نو در حدود 1890 در بلژیک مقایسه کرد .

توجه به هنر بعد از سال 1900

در حدود سال 1900 در آلمان تغییر ناگهانی دیگری صورت گرفت . چنانچه گذشت در حدود دهه هشتم قرن نوزدهم آلمان مصروف بر این شد که به سرعت خود را به پیشرفت صنعتی کشورهای دیگر برساند . اکنون به همان شدت کوشش می شد در عرصه هنر نیز جبران گذشته شود و درست در همین زمان بود که موریس و راسکین تحسین بسیاری از مردم آلمان را برانگیختند و ‹‹ هانری وانده ولده›› که به سال 1897 به آن کشور دعوت شد تا کارهای خود را به معرض نمایش گذارد با استقبال روبرو شد و نهضت جدید هم در آلمان و هم در اتریش ریشه گرفت . بعد از این زمان تا سی سال مردم آلمان از خود شوق فراوان برای آشنایی با عقائد خارجیان نشان دادند ، چاپ کتاب نفیسی درباره کارهای ‹‹ فرانک لوید رایت ›› در آلمان به سال 1910 فقط یکی از نشان های این اشتیاق است ، از این گذشته بین سالهای 1880 و 1890 در آلمان مانند بروکسل از کار نقاشان پیشرو نمایشگاه های متعدد برپا گشت و به معماران خارجی فرصت داده شد تا با شرایط مساوی با همکاران آلمانی خود در این کشور بکار مشغول شوند .

کارگاه ‹‹ بهرنس›› مهمترین کارگاه معماری در آلمان بود و سه تن از بزرگترین معماران معاصر ‹‹ میس ونده رو ›› و ‹‹ گروﭘﯿوس›› و ‹‹ لوکوربوزیه›› ( فقط پنج ماه ) شاگرد وی بوده اند.

جمعیت هنری ‹‹ ورک بوند›› آلمان، 1907

همه ی کوششهای مردم آلمان کشوری که در طی سی سال ثروتمند گشته به جاده ترقی افتاده بود،در جمعیت هنری ‹‹ ورک بوند›› که به سال 1907 در مونیخ تاسیس شد و می توان آن را قلب هنر آلمان نامید تمرکز یافت و هدف اصلی آن را رفعت هنر و ایجاد وحدتی از هنر ، کارهای دستی و محصولات صنعتی بود.

پرستیژ جدید معمار

به سال 1929 دولت آلمان از طریق ‹‹ ورک بوند ›› طرح ‹‹ پاویون›› آلمان را در نمایشگاه بارسلون اسپانیا به عهده ‹‹ میس ون دررو›› گذاشت و به سال 1930 ‹‹ گروپیوس›› مامور گشت تنظیم نمایشگاه آلمان را در پاریس به عهده بگیرد و بدین طریق معمار مقام تازه ای احراز کرد و در کار خود استقلال کامل یافت . استقلال کامل بدین معنی که تا این زمان چنانکه در بعضی کشورها هنوز معمول است رسم بود معمار تابع نظریات صاحب کار و یا مقاطعه کار باشد اما از این پس این حقیقت مسلم شد که معمار در شکل دادن به زمان خود سهمی موثر دارد و در کار استقلال یافت .

والتر گروپیوس

‹‹ والترگروپیوس›› کار خود را در آلمان در زمانی آغاز کرد که ‹‹ ورک بوند ›› تازه تاسیس یافته بود . وی پس از ختم تحصیل به سال 1907 در دفتر ‹ بهرنس ›› تا سال 1910 کار کرد و این همان زمانی است که این دفتر طرح و اجرای کارخانه توربین سازی جنرال الکتریک را در برلین به عهده گرفته بود . در همین زمان ‹‹ گروپیوس›› در مباحثات ‹‹ ورک بوند ›› شرکت می کرد که چنانکه خود گفته است مفهوم اساسی معماری را بر وی واضح کرد .

 مقاصد معماری

طرح مجموعه ای از ساختمان ها : طرح مجموعه ای از ساختمان ها مانند بنای کارخانه ها ، مدارس ، دفاتر کار و تأترها همواره مورد توجه گروپیوس بوده است و از همین رو کاملا طبیعی بود که وی در طرح خانه هایی که برای طبقات متوسط و کارگران در سال های بیستمین قرن حاضر در آلمان ساخته شد شرکت جوید . بسیاری از آپارتمان ها و منازلی که برای سکونت کارگران در این زمان در برلین ‹‹ دساء››فرانکفورت ، کارلسورهه و نقاط دیگر آلمان ساخته شد کار او است . جالب توجه ترین کار گروپیوس در این زمینه طرحی بود که برای موسسه تحقیقات خانه سازی دولت آلمان رسم کرد . این مجموعه به تدریج ساخته شداما نه به ترتیبی که گروپیوس پیشنهاد کرده بود .

طرح کارخانه ‹‹ فاگوس››

پس از آن که گروپیوس خود به استقلال ، دفتر کارش را تاسیس کرد نخستین کار مهمی که بر عهده گرفت طرح و اجرای کارخانه ای کفش سازی در ‹‹ آلفلد آ.د.لاینه›› به سال 1911 بود که ازجانب موسسه صنعتی فاگوس به وی واگذار شد . چنانکه قبلاً اشاره شد وقتی گروپیوس در دفتر بهرنس کار می کرد شاهد طرح کارخانه توربین سازی جنرال الکتریک بود که در زمان خود زیباترین ساختمان محسوب می شد. اما گروپیوس پس از آغاز به کار تمام عقائد استاد را که از معماری کلاسیک مایه می گرفت رها کرد و خود راهی تازه بر معماری گشود . بدین ترتیب به نقل قول از خود وی درمعماری خلوص و صداقت احساس و افکار بوجود آمد و یا به عبارت دیگر جدایی بین فکر و احساس مرضی که معماری اروپایی بدان مبتلا بود از میان رفت .

عامل اصلی نمای این کارخانه سطوح مسطح است ؛ در گوشه های این ساختمان ستونی دیده نمی شود و شیشه به پیوستگی ادامه می یابد . بهرنس نیز در کارخانه توربین سازی جنرال الکتریک شیشه بکار برده بود اما دیوارهای سنگین حجیم این ساختمان به آن روحیه کلاسیک می دادند . بر خلاف در کار ‹‹ گروپیوس›› در این باره بوضوح گفته است : دیوار در یک بنا چون پرده ای است که وظیفه آن صرفا محفوظ داشتن داخل بنا از باران ، سرما و سرو صدای خارج است . در معماری جدید استفاده از شیشه از این رو اهمیت روز افزون می یابد که با ذات آن سبکی و شفافیت عجین است.

فهرست مطالب:

آلمان در قرن نوزدهم

توجه به هنر بعد از سال 1900

جمعیت هنری ‹‹ ورک بوند›› آلمان، 1907

پرستیژ جدید معمار

والتر گروپیوس

مقاصد معماری

طرح کارخانه ‹‹ فاگوس››

توازن بین معماری و فن ساختمان

عوامل تازه در ساختمان یک کارخانه ی نمونه

آلمان بعد از جنگ جهانی اول

مدرسه باهاس

ساختمان مدرسه باهاس در ‹‹ دسا ›› ، 1926

ترکیب احجام در فضا به شیوه ای تازه 

اهمیت بنای باهاس از نظر فن ساختمان 

پیکاسو و گروپیوس 

اﻫﻤﻴﺖ آموزشى مدرسه باهاس 

مخالت با مدرسه باهاس 

فرانک لویدرایت و گروپیوس

طرح ها ی گروپیوس ؛ تازگی پایدار آن ها

والترگروپیوس در آمریکا

اهمیت و مفهوم مهاجرت اروپائیان بعد از سال 1930 به آمریکا

والتر گروپیوس و محیط آمریکا

طرح و پیشنهاد برای ساختن خانه ها از قطعات آماده

فعالیت معماری گروپیوس در آمریکا

خانه گروپیوس در ( لینکلن) 1938

تفاوت نظر آمریکاییان و اروپائیان در تدریس معماری

کوى دانشگاه هاروارد

ساختمان باشگاه دانشجویان شعب تخصصی

همکاری معماران و هنرمندان

گروپیوس استاد تعلیم معماری

گروپیوس بین سال های 1953 و 1964

بنای سفارت آمریکا در آتن 61-1956

آخرﯾن پروژه...

زندگی و آثار

منابع

منابع:

فضا ، زمان ، معمارى منوچهر مزینی

از زمان و معمارى  منوچهر مزینی

گروﭘﯿﻮس حمید خداپناهی

wikipedia.orggreatbuilings.comnewdesign.ir

مقاله رشته اقتصاد بررسی پایانی و روانی عملکرد نظام ارزیابی عملکرد نیروی انسانی از دیدگاه کارشناسان ستاد گمرک

دانلود مقاله رشته اقتصاد بررسی پایانی و روانی عملکرد نظام ارزیابی عملکرد نیروی انسانی از دیدگاه کارشناسان ستاد گمرک با فرمت ورد و قابل ویرایش تعداد صفحات 149

دانلود مقاله آماده

بیان مسأله:

سازمانها برای هدایت فعالیتهای خود در مسیر نیل به اهداف تعیین شده، به برنامه ریزی می پردازند در این مسیر همواره ممکن است موانع و محدودیتهائی بروز کند و سیستم سازمانی را منحرف سازد هر یک از این موانع ممکن است عاملی برای انحراف یا متوقف ساختن حرکت سازمان گردد. بنابراین همواره باید از یک ساز و کار اصلاح کننده یا خرده سیستم کنترل، برای حفظ عملکرد سازمان در جریان دستیابی به اهداف تعیین شده استفاده شود. کنترل یکی از وظایف حایز اهمیت مدیران است که ضمن ارتباط با سایر وظایف آنها، عاملی مؤثر در تحقق اهداف و برنامه های سازمان تلقی می‌شود. هنگامی که برنامه ریزان به پیش بینی وضعیت آینده می پردازند باید ساز و کارهایی را برای تصحیح خطاهای احتمالی برنامه در نظر بگیرند مفاهیم «برنامه ریزی» و «کنترل» معمولاً در کنار هم مطرح می شوند زیرا مدیران در فراگرد کنترل، وضع موجود (عملکرد) را با وضع مطلوب (برنامه) مقایسه می کنند و بر اساس این مقایسه، به برنامه ریزی مجدد (تصحیح) مبادرت می کنند یعنی با تشخیص «فاصله وضع موجود با وضع مطلوب» یا تطبیق «عملکردها با اهداف» به تصحیح انحرافها می پردازند به همین دلیل گفته می شود که «کنترل با همه وظایف مدیریت ارتباط دارد ولی ارتباط آن با فراگرد برنامه ریزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است» (رضائیان، 1380، ص 495). یکی از موضوعاتی که امروزه به کرات مورد استفاده قرار می گیرد اصطلاح مدیریت بحران می‌باشد که نگرشی سنتی به مدیریت بحران منفی بوده و با این تعبیر که مدیر بحران در انتظار خراب شدن کارها می نشیند و پس از بروز تخریب سعی می کند تا ضرر ناشی از خرابیها را محدود کند همراه بود ولی تعریف دیگری بتازگی از این مفهوم شده است که عبارت است از: مجموعه ای از طرحها و برنامه های عملی برای برخورد با تحولات احتمالی آینده در داخل سازمانها تنظیم شود و مدیران باید درباره اتفاقات احتمالی آینده بیندیشند و آمادگی برخورد با رخدادهای غیر مترقبه را کسب کنند بنابراین مدیریت بحران بر ضرورت پیش بینی منظم و کسب آمادگی برای برخورد با آن دسته از مسائل داخلی و خارجی که به طور جدی شهرت، سودآوری یا حیات سازمان را تهدید می‌کند، تأکید دارد. مدیریت بحران به منزله یک رشته علمی، بطور کلی در حوزة مدیریت استراتژیک قرار می گیرد و به طور خاص به مباحث کنترل استراتژیک مرتبط می شود.

(رضائیان، 1380، ص 517).

پایان نامه ی رشته معماری با موضوع معماری مسجد جمعه و آرامگاه شیخ عبدالصمد. doc

نوع فایل: word

قابل ویرایش 185 صفحه

 مسجد جمعه و آرامگاه شیخ عبدالصمد:

در ورای باغستانهای سرسبز مرکز شهر نطنز مناره ای سربفلک کشیده، و گنبدی هرمی شکل در کنار آن توجه هر تازه واردی را به سوی خود معطوف می دارد. این مناره بخشی از مجموعه بسیار نفیس مسجد جمعه و آرامگاه عالم ربانی و عارف روشن ضمیر سده هشتم هجری قمری شیخ نورالدین عبدالصمد اصفهانی نطنزی و سردر خانقاه او می باشد، که قسمتهایی از آن از دستبرد مصون نمانده و در نتیجه زینت بخش موزه های کشورهای بیگانه گردیده است.

این مجموعه که شامل شبستان هشت ضلعی گنبددار مسجد (دارای بخشهای گوناگون) – آرامگاه شیخ نورالدین عبدالصمد – سردر خانقاه و مناره مرتفعی است به استثنای شبستان گنبددار که از بناهای دوره دیلمی است، بقیه مربوط به دوره ایلخانیان مغول می باشند که در فاصله سالهای 704 تا 725 هجری قمری بنا گردیده است.

شمال و جنوب و مغرب این مجموعه را کوچه های باریکی فرا گرفته که در سمت جنوب وسعت بیشتری پیدا کرده و به صورت میدانی کوچک درآمده است. به گفته دونالد ویلبر «ترکیب رنگهای روشن تزئینات خارجی ابنیه در مقابل درخت کهنسالی که بر آنها سایه افکنده و رنگهای مختلف کوهستان، منظره جالب توجهی بوجود آورده که شخص را به یاد نقاشیهای مینیاتور ایرانی می اندازد.

همان گونه که اشاره شد قسمتهایی از این مجموعه مورد دستبرد قرار گرفته است، و از آن جایی که از وضع نخستین آن اطلاع چندانی در دست نیست نخست دو نوشته را که مربوط به سالهای 1294 و 1316 هجری قمری و حاوی اطلاعات نسبتاً مهمی در باره این مجموعه است نقل و سپس شرح تفصیلی بناها آورده خواهد شد.

اول-در مجموعه ناصری نسخه خطی پس از آوردن شرح در باره اوضاع طبیعی و جغرافیایی قصبه نطنز از مسجد جمعه چنین یاد کرده اسن:

«از آثار قدیم مسجدی دارد شهره به مسجد جامع، در دالان مسجد مناری ساخته شده که در اغلب از شهرهای ایران چنین مناری ساخته نشده.

در مسجد دروازه ای ساخته اند (منظور سر خانقاه است) از آجر و کاشی قدیم که چنین کاشی دیده نشده و تاریخ آن هشتصد سال است و در آن مسجد محراب بیت المقدس که آن محراب از آجر کاشی است و آن مسجد و منار از بناهای شیخ عبدالصمد مرحوم است که بقعه خود مرحوم شیخ عبدالصمد در دالان مسجد پهلوی منار است. آجرهای کاشی زیاد داشت که اغلب آن را برده اند چیزی که باقی مانده است محرابی در آن بقعه است که هرگاه یکی از آجرهای آن گیر بیاید در اصفهان بیست تومان متجاوز میخرند.»

در مورد نوشته های این مورخ ناگزیر از ذکر چند نکته می باشد:

1-تاریخ دروازه (سردر خانقاه) را 800 سال نوشته و حال آنکه به سال 1294 هجری قمری 578 سال از تاریخ ساخت آن می گذشته است.

2-از محراب کاشی مسجد که به سو.ی بیت المقدس بوده یاد نموده. این محراب که به احتمال قریب به یقین در شبستان هشت ضلعی گنبددار بوده امروزه اثری از آن مشاهده نمی گردد.

3-مسجد و منار را از بناهای مرحوم شیخ عبدالصمد دانسته که سخن را بدون توجه به نوشته های موجود صرفاً به استناد گفته مردم که امروزه نیز در پاسخ پرسش از بانی بنا، همین جواب را می دهند، اظهار داشته است.

4-بسیاری از کاشیهای ازاره آرامگاه شیخ عبدالصمد قبل از سال 1294 ربوده شده و بقیه آن نیز طی سالهای بعد مورد دستبرد قرار گرفته است.

5-محراب کاشی آرامگاه شیخ عبدالصمد در سال 1294 بجای خود باقی بوده و سرقت این اثر کم نظیر مربوط به بعد از آن تاریخ است. با توجه به قیمتی که برای هر خشت آن در صد و اندی سال پیش تعیین نموده از یک طرف و جو آن زمان از نظر بی سر و سامانی مردم و گرفتاریهای بی حد و حصر آنان در اثر هرج و مرج کشور و تاخت و تاز اشرار و تاراج هستی مردم، سرنوشت اسف بار این محراب که همانا سرقت آن به دست ایادی بیگانه باشد امری غیرقابل اجتناب بوده است.

دوم-در سفرنامه تهران به شیراز نظام الملک نیز شرحی در باره این مجموعه مندرج است که نسبت به نوشته تحصیلدار اصفهانی مفصلتر می باشد.

نظام الملک و همراهان روز 12 شوال 1316 هجری قمری با کالسکه از تهرانم حرکت و پس از پانزده روز مسافرت روز جمعه 27 سوال به ده آباد نخستین آبادی نطنز (واقع در مسیر جاده آن زمان) وارد می شوند و از آنجا به خالد آباد و باد مب روند صبح شنبه 28 شوال از باد به خفر آمده که راه خود را به سوی طرق ادامه دهند، نظام الملک در خفر تصمیم می گیرد که از شهر نطنز بازدید نماید اینک دنباله مطلب عیناً از نوشته های منشی نظام الملک نقل می گردد:

«اجنمالاً اینکه بعد از صرف نهار و چای و فریضه حضرت آقایی مصمم رفتن بخود نطنز شدند که چهار به غروب مانده بروند و انشاءالله تعالی قبل از غروب مراجعت نمایند.

در ساعت مقرر حضرت آقایی سوار شدند و اغلب از همراهان نیز سوار شدند از طرف دست راست خفر از راه جاریان و مزرعه قطیب (منظور مزرعه خطیر است: نگارنده) به نطنز تشریف بردند.

به قدری این خط راه به واسطه اشجار و انهار و زراعت گندم و جو سبز و خرم بود که حقیقتاً انسان از دیدنش محظوظ می شد.

تقریباً ده روز به نوروز مانده است بادامهای این دهات نزدیک بود که شکوفه شا باز شود محل زراعت از یک چارک متجاوز بالا آمده بود از مزرعه قطیب گذشته وارد شدند. زن و مرد تماماً در کوچه و روی بامها به تماشا آمده بودند نزدیک به مسجد که رسیدند جناب ناظم الاطباء و چند نفر دیگر از سادات که اسامی آنها از قرار ذیل است به استقبال آمدند:

آقا سید محمدرضا تاجری، میرزا سید احمد تاجر، میرزااسدالله کدخدای قصبه نطنز، میرزا سید حسین تاجر، میرزا ابوالحسن تاجر، آقا میرزا سید علی پسر مرحوم امام جمعه برادر امام جمعه حالیه.

درب مسجد جامع که رسیدند چون مسجد از بناهای عتیقه بود به جهت ملاحظه خطوط کتیبه بیرون مسجد که به خط ثلث بود و خطوطی که در داخل مسجد بود پیاده شدند. منار بسیار ممتازی که نظیر آن تا کنون دیده نشده و قدری خرابی در آن منار به هم رسیده بود، متصل به مسجد بنا کرده بودند که این شرح در کتیبه بیرون سر درب نوشته شده بود. در وسط طاقنمای طرف دست راست بقعه به خط نسخ لایقربی نوشته بود امیرکبیر جلال الدین عبدالله اعزه الله در زیر همان کتیبه به همان طریق فوق مرقوم بمساعی عبدالصمد صدالمعظم کمال الدین محمد جزاءالله خیرا.

در کتیبه داخل مسجد یعنی محلی که در مقابل آنجا امامت می کنند سوره مبارکه جمعه به خط ثلث با نهایت امتیاز نوشته شده بود این خط را از گچ برجسته درآورده بودند.

در محل امامت و اطراف محراب کاشیهای خیلی ممتاز داشته است که همه را کنده و فروخته اند مختصری از خطوط آن که آیات قرآنی بود باقی بود که نهایت امتیاز را داشت واقعاً خیلی اسباب تاسف بود که چرا چنین آثاری که از صنایع قدیمه ایران و آثار بزرگ است همت در انهدام آن گماشته اند.

بهر حال بقعه ای نیز در یک مسجد بود که آن بقعه نیز کتیبه ممتازی به خط ثلث با نهایت امتیاز از گچ برجسته درآورده بودند و زمینه آن را گچ بری بسیار ممتازی کرده بودند که هیچ طرف مشابهت به گچ بری حالیه نداشت. چهار طرف آن طاقها که در بقعه بود از ساروج شکل ستون به وضع خیلی ممتلز مشبک ساخته بودند که سرهای ستون خیلی به قبه های فولادی که در علمها نصب می کنند شبیه بود.

مرقدی هم از مرحوم شیخ عبدالصمد که از اجله عرفا بود ملاحظه شد که اطراف آن ضریح چوبی بود و سنگ مزار شیخ را در دیوار نصب کرده بودند که در سال 973 وفات کرده بود. فاتحه خوانده از آنجا بیرون آمدیم و سوار شده به راه افتادیم.»

همان گونه که ملاحظه شد نوشته های منشی نظام الملک حاوی اطلاعات بیشتر و مستندتری می باشد که به بررسی آن یم پردازیم.

1-در نقل مندرجات کتیبه مناره چند اشتباه جزئی به چشم می خورد.

2-نوشته های متن یکی از لوحه های موجود در داخل طاقنمای کتیبه کمربندی مناره در اثر ریختگی ناخوانا شده و حال آنکه در نوشته مورد بحث متن کامل آن «بمساعی عبدالصمد صدرالعظم کمال الدین محمد جزاءالله خیرا» درج گردیده است.

3-از کتیبه داخل مسجد شامل سوره جمعه که به خط ثلث برجسته گچ بری شده بوده است امروز بخشی از آن ریخته و به هنگام تعمیر نتوانسته اند که آن را به صورت اولیه درآورند.

4-سخن از محراب کاشی و کندن و فروختن کاشیهای آن دارد و اینکه تا آن زمان مختصری از کاشیهای محراب که حاوی خطوط قرآنی بوده باقی بوده که متاسفانه در زمان حاضر اثری از محراب کاشی دیده نمی شود فقط در تعمیرات اساسی اخیر شبستان سه قطعه کاشی نوشته بدست آمد که احتمالاً مربوط به همان محراب کاشی می باشد.

5-نویسنده به هنگام اشاره به کتیبه گچ بری بقعه شیخ عبدالصمد از محراب بقعه که تا سال 1294 هجری باقی مانده بوده سخن به میان نیاورده است. حال آنکه با دیدن اندکی از کاشیهای محراب داخل مسجد از محراب آن یاد نموده است. این سکوت می تواند دلیلی بر نبودن محراب کاشی بقعه شیخ عبدالصمد در سال 1316 هجری قمری بوده باشد.

6-از سنگ مزار شیخ که در دیوار نصب شده یاد نموده که اکنون چنین سنگی وجود ندارد و سنگ موجود در قسمت بالای سر قبر نصب شده که حاوی صلوات چهارده معصوم و تاریخ 1045 هجری قمری است.

7-سال وفات شیخ را که 973 ذکر نموده صحیح نیست زیرا در کتیبه گچی بقعه اولاً کلمه مزار….. عبدالصمد بن علی و ثانیاً تاریخ ساخت بقعه یعنی 707 ذکر شده و مسلم است که در سال مذکور شیخ نورالدین عبدالصمد رخت از جهان بربسته بوده است. اکثر مورخین نیز درگذشت شیخ را به سال 699 هجری قمری نوشته اند.

وضع کنونی مسجد

مسجد کنونی از شبستان هشت ضلعی گنبد داری که مشرف بر صحن است و چهار ایوان اصلی و نمازخانه ها و دهلیزهایی که اضلاع صحن را به یکدیگر می پیوندد تشکیل گردیده و مصالح بکار رفته در آن آجر و آهک و پوشش گچ می باشد.

مسجد دارای سه ورودی است یکی جنوبی و دو شمالی که ورودیهای شمالی هم سطح حیاط بوده ولی ورودی جنوبی دالان نسبتاً وسیعی است به طول 82/16 متر که با دوازده پله وسیع به سطح کوچه جنوبی می رسد و این اختلاف سطح موجب گردیده که بخش جنوبی مسجد در گودی قرار گیرد.

در کتیبه سردر جنوبی مسجد با حروف مینایی فیروزه رنگ بر متنی زرد روشن و مات (به طریقه متداول در عهد مغول) جملات زیر خوانده می شود:

بسم الله الرحمن الرحیم، امر بعمارت المسجد فی المسجد المولی المعظم و الکرم خواجه زین الدنیا و الدین خلیفه بن حسین الماستری بمساعی الصدر المعظم شمس الدین محمد بن علی النطنزی فی سنته اربع و سبعائه.

در این کتاب علاوه بر بانی و ساعی و تاریخ ساخت جمله «امر بعمارات المسجد فی المسجد» خود روشنگر مراتب زیر است:

بنای مسجد در این مکان ابتدا به ساکن نبوده و بانی این زمین را به علت وجود جای کافی بدین امر اختصاص نداده است زیرا مجموعه مسجد کنونی به پیرامون مسجدی دیگر بنا گردیده است. گرچه وجود تنگناها و گنبد آجری عهد دیلمی خود مبین این امر است ولی ترتیب کار چنان داده شده که تمامی این بناها در ظاهر مجموعه واحدی را نشان می دهند.

ورودی جنوبی مسجد دارای طاق یا سردر نسبتاً مرتفعی است که علاوه بر ورودی، طرفین آن را دو طاقنمای تزئینی نیز فرار گرفته و کتیبه مورد اشاره به طور کمربندی بالای در ورودی و دو طاقنمای مذکور قرار گرفته است.

ستونهای دو طرف سردر که آجری است و بخشی از آن مورد مرمت قرار گرفته شامل دو طاقنمای تزئینی در متن نغول در دو طبقه است که در فاصله بین طاقنماهای زیر و رو سنگ نبشته ای نصب شده است. سنگ نبشته سمت چپ فرمان شاه عباس اول و سمت راست دستوری است از شاهزاده حسام السلطنه قاجار که متن هر یک عیناً درج می گردد.

1-فرمان شاه عباس

این سنگ که از مرمر سفید و نوشته آن به خط ثلث برجسته است به ابعاد 45×75 سانتیمتر و شامل 7 سطر است.

2-سنگ نبشته سمت راست سردر به ابعاد 28×31 سانتیمتر و به رنگ خاکستری و متن آن حاوی هفت بیت شعر است که خط نستعلیق برجسته کنده کاری شده به شرح زیر:

بعهد ناصر دین شهریار کز عدلش

ز جور پیل قوی ایمن است مور ضعیف

حسام سلطنت آن داوری که از کرمش

دعا به دولت می کنند و ضیع و شریف

چو میرزااسدالله را اجازت داد

بسرپرستی خلق ضعیف و زار و نحیف

بازدیاد دعاگویی و سلامت شاه

بخاص و عام رعیت روف کیست لطیف

وجوه ما حصل پاره دوز و صابونی

معاف کرد مسلم بصیغه تخفیف

به لعنت ابدی باد مبتلا هرکس

که منحرف شدوش رایی یا کند تحریف

بسال دو صد هشتاد و یک پس از یک الف

ز طبع سیما این قطعه یافت نظم و ردیف

 سردر، دارای در چوبی منبت کاری است که به سوی پله کانها و راهروی وسیع پشت آن باز می شود و در اثر تماس با آفتاب و سایر عوامل جوی بیشتر نقوش منبت و خطوط آن محو یا ریختگی پیدا کرده است. آن چنانکه فقط بر دماغه در جمله های زیر به دشواری خوانده می شود:

«……بن یحیی النطنزی تقبل الله عمل استاد….. الاصفهانی فی رمضان سنه خمس و عشرین و ثمانمائه»

825 هجری قمری

راهرو و ورودی جنوبی از سطح کوچه پایین تر و با 10 پله به کف آن می رسند.

دالان ورودی جنوبی از طریق پله کانی از یک سو به بام و از سوی دیگر به اطاق پشت آرامگاه شیخ نورالدین عبدالصمد و توسط راهروهای فرعی به شبستان بزرگ، شبستان نوساز احداثی بر خرابه های خانقاه، آرامگاه شیخ عبدالصمد، حیاط و حیاط خلوتی که در آن آبریزگاه ایجاد شده اتصال دارد.

صحن مسجد فضای مربع شکلی است به طول 06/14 متر که در چهارسوی آن چهار ایوان بزرگ شبستانهای بزرگ و کوچک و راهروهایی چندگانه بنا گردیده است.

در میان حیاط فضای گودی است که با هشت پله وسیع به کنار قنات آبی پایان می گیرد که نه تنها آب مورد نیاز ساکنین پیرامون مسجد را در سابق تأمین می نمود بلکه با وجود پیدایش و گسترش شبکه آب لوله کشی هنوز نیز آب این قنات جهت آشامیدن مورد استفاده قرار می گیرد.

فهرست مطالب

-بررسی کالیدی خانقاه

خانقاه شیخ احمد جام

خانقاه شیخ عبدالصمد اصفهانی

خانقاه چلبی اوغلو

خانقاه تقی داد

خانقاه تاج الدین

خانقاه شاه نعمت ا... ولی

-ویژگی های معماری خانقاه

-خانقاههای خارج شهر

-بخش های خانقاهها

مشخصات ساختمانی زاویه

خانقاههای اولیه

نخستین خانقاه در ناحیه عبادان

روند تحول بنای خانقاه

رباطها و خانقاههای منطقه بغداد

واژه‌ی رباط و کاربرد آن

نخستین رباط

خانقاههای کشور مصر

خانقاههای ترکیه

خانقاههای منطقه شام

تصوف در خراسان

خانقاههای منطقه‌ی خراسان

تصوف در فارس

رباطهای شیراز

اردبیل

کانونهای خانقاهی

امور اقتصادی خانقاهها

امور فرهنگی خانقاهها

اعمال خانقاهی

آداب و رسوم خانقاهی

بررسی تفصیلی چند خانقاه

آرامگاه شیخ صفی الدین

مسجد جمعه و خانقاه شیخ عبدالصمد

آرامگاه بایزید بسطامی

خانقاه چلبی اوغلو در سلطانیه

پلانها

نگاره ها

منابع

منابع:

تاریخ خانقاه در ایران                                   کیانی

تاریخ تحلیلی اسلام                                      جعفر شهیدی

مساجد ایران                                             حسین زمرشدی

مجله ساخت و ساز                                      شماره‌ی 28

معماری اسلامی ایلخانیان                              دونالدئ ویلبر

نطنز                                                      میراث فرهنگی

مجموعه سلطانیه                                        -----------

سبک شناسی معماری ایرانی                          محمدکریم پیرنیا