دانلود گزارش تخصصی معلمان علاقه مند نمودن دانش آموزان به درس کار و فناوری به کمک راهبرد های خلاقانه بافرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات25
دانلود گزارش تخصصی,راهکارها و پیشنهادات,گزارش تخصصی فرهنگیان
این گزارش تخصصی جهت ارائه برای ارزشیابی و کسب امتیاز کامل و همچنین جهت ارائه به عنوان تحقیق ارتقاء شغلی بسیار کامل میباشد
چکیده
دانش آموزانی که از طریق یادگیری فعال به یادگیری می بردازند نه تنها بهتر یاد می گیرند بلکه از تجربه یادگیری لذت بیشتری نیز می برند .حتی اگر دبیر بهترین سخنران باشد ودر تمام مدت جلسه درسی به سخنرانی بپردازد ممکن است یادگیری صورت گیرد اما این یادگیری به اندازه یادگیری که در موقعیت فعال به وجود می آید کامل جامع وپایدار نیست . به نظر بین وویتاکر یکی ازمهمترین راهبرد های فعال کردن دانش آموزان در فرآیند یادگیری ازگروهها مطالعه در کلاس و فراهم کردن فرصت بحث تبادل نظر وپرسش و باسخ است (بین وویتاکر 2000)
اینجانب ..... در طرح ابتکاری فوق الذکر بر آنم که از طریق مشارکت و فعالیت و کار گروهی و روش تدریس فعال دانش آموزانم را به درس کار و فناوری علاقه مند سازم. طرح ابتکاری حاضر با هدف بهبود عملکرد دانش آموزان در انجام کارگروهی در مهارتهای عملی درس کار و فناوری گردآورس شده است. ابزارهای گردآوری کارهای عملی دانش آموزانی است که به منظور تعیین سطح علاقه و نگرش دانش آموزان به انجام کار گروهی در کارهای عملی کار و فناوری بود که اعتبار آن از سوی صاحب نظران مورد تأیید قرار گرفته است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها مشخص گردید که عملکرد دانش آموزان در سطح پایینی قرار دارد. راه حل های اعمال شده در این طرح ضمن بهره گیری از مشارکت ونظرات ذیربطان شامل آموزش مهارت کار گروهی در انجام کار عملی مطرح کردن موضوع با مدیر مدرسه و درخواست کمک از مدرسه بود. پس از انتخاب راه حل ها با ابزارهای استفاده شده در شواهد یک به ارزشیابی اقدام پرداختیم که نتایج حاصل کار عملی دانش آموزان نشان می دهد که عملکرد آنها در شواهد یک بیشتر است.
مقدمه کوتاه
انسان می تواند با توانایی هایی که خداوند در اختیارش گذاشته و با استفاده از امکانات طبیعی و قدرت تفکر دست به اختراع و خلاقیت بزند.
استفاده از ابزار و منابع و امکانات طبیعی به دانش و کسب مهارت نیاز دارد و انسان این مهارت ها را به مرور زمان و کسب آموزش و تجربه به دست می آورد. این مهارت ها برای رفع نیازهای زندگی فردی و اجتماعی لازم است. مهارتهای عملی امر آموزش را تسهیل می کند و یادگیری مطالب درسی را با معناتر ، کامل تر و در نتیجه مفیدتر خواهد کرد. آزوبل و برونر به استفاده از وسایل دیداری و شنیداری و کارگاهی تأکید می کردند و معتقد بودند که با استفاده از این وسایل می توان به درجه بالایی از آگاهی و مهارت عملی دست یافت. استفاده ی هم زمان از دروس تئوری و عملی در مدارس و استفاده از وسایل کمک آموزشی در قالب کارگاهی می تواند به بهبود آموزش و یادگیری کامل تر منجر شود. همچنین موفق شدن در ساخت وسیله کارگاهی باعث برخورداری از اراده و اعتماد به نفس قوی، قدرت تصمیم گیری و ابتکار، خلاقیت و نوآوری، سلامت فکر و بهداشت روانی، رابطه ی مستقیمی با میزان و چگونگی عزت نفس و احساس خود ارزشمندی فرد دارد. و همچنین امروزه در اصطلاح و درمان اختلالات شخصیتی و رفتاری کودکان و نوجوانان نظیر کمرویی و گوشه گیری، لجبازی و پرخاشگری تنبلی و کمرویی به عنوان اولین و مؤثرترین گام به پرورش احساس عزت نفس، تقویت اعتماد به نفس و مهارتهای فردی و اجتماعی آنان می پردازند. مسئله عزت نفس و اعتماد به نفس از اساسی ترین عوامل در رشد مطلوب شخصیت نوجوانان است. نوجوانانی که دارای احساس عزت نفس قابل توجهی هستند نسبت به همسالان خود در شرایط مشابه، پیشرفت تحصیلی و کارآمدی بیشتری از خود نشان می دهند و افرادی خلاق و خودکفا و کارآمد و از دیدگاه روشنتری برخوردار هستند.
غرض از اعتماد به نفس وجود قدرت و اتکایی مستقل در نفس است که در سایه آن آدمی بدون چشمداشت از کمک و مدد دیگران کاری را که آغاز کرده و می کوشد آن را به فرجام برساند. ( قائمی، علی 1364 ص 48)
بیان وضعیت موجود
اینجانب .....سال است که در آموزش و پرورش در حال خدمت می باشم.در پایه هفتم این آموزشگاه 30 نفر دانش آموز دارم که علاقه ای به شرکت در کار گروهی و فعالیت های درس کار و فن آوری نداشتند.
در مقدمه ی کتاب آموزش کار و فناوری برای تدریس آن هفت هدف در نظر گرفته شده است. که از اهداف آن عبارت از «تقویت روحیه انجام دادن کار گروهی در دانش آموزان» و دوم «ایجاد زمینه برای شکوفایی استعدادهای علمی، و پرورش خلاقیت در دانش آموزان». در جای دیگر آمده است که رعایت نکات زیر در طول اجرای برنامه موجب تسهیل در تحقق اهداف یاد شده خواهد شد. فعالیت هایی برای فعال سازی دانش آموزان و به کارگیری اطلاعات و تجربیات دانش آموزان طراحی شده است. که سعی شود این فعالیت ها به دقت اجرا شود و در پایان یک بحث کوتاه تکمیلی از طرف معلم داشته باشیم.
بیشتر مواقع برای تدریس کار و فناوری در این درس دانش آموزان را گروه بندی می کنم که از فواید آن:
1. کمبود وسایل کمک آموزشی
2. تشویق به یادگیری بیشتر در بین گروه
3. وجود رقابت بین گروهها
4. درگیر و فعال شدن همه ی دانش آموزان
در این بین مسئله ای که با آن مواجه شدم به عهده نگرفتن مسئولیت در گروه و اینکه برای انجام کار عملی آن چنان علاقه ای از خود نشان نمی دادند و با اینکه بعضی از دانش آموزان تمایل به کار گروهی نداشتند و دوست داشتند خود به تنهایی کار انجام دهند. لذا تصمیم گرفتم این موضوع را برای پژوهش انتخاب کنم تا بتوانم راه درست حل مشکل دانش آموزان را بیابم.
شناسایی مسئله
دنیای امروز دنیای تشکیل تیم های کاری است و اگر در هر موسسه یا سازمان افراد موفق به کار گروهی نشوند، شرکت و سازمان، یکی از کلید های مهم موفقیت را از دست داده است. دوران کنونی، دوران تخصص های متفاوت است. امروز دیگریک نفر تنها به صرف این که در یک رشته تخصص یا حتی فوق تخصص دارد نمی تواند در فعالیت های مختلف آموزشی، تجاری، اقتصادی، درمانی و... موفق باشد.
یکی از معیارهایی که کشورهای توسعه یافته را از کشورهای در حال توسعه مجزا میکند، فرهنگ گروهی کار کردن است، در کشورهای توسعه نیافته، افراد علاقهیی به فعالیتهای گروهی ندارند و همین امر سبب می شود علاوه بر صرف انرژی بیشتر، کارها با کیفیت پایینترین انجام پذیرد. اصولا جهت رسیدن به یک جامعه کارآفرین، رشد فعالیتهای گروهی نیز ضروری است و بدون چنین ویژگی، کارآفرینی در جامعه فراگیر نخواهد شد. حال ما با این سوال روبرو خواهیم بود که چگونه باید یک گروه کاری موفق را سازماندهی کنیم و چه شرایط فرهنگی باید بر این گروه حاکم شود تا بتواند به اهداف مورد نظر خود دست یابد. برای رسیدن به این هدف باید از قدمهای کوچک آغاز کرد تا در نهایت با کسب تجربیات لازم بتوان به تشکیل گروههای بزرگتر اقدام نمود.
یکی از معیارهایی که کشورهای توسعه یافته را از کشورهای در حال توسعه مجزا میکند، فرهنگ گروهی کار کردن است، در کشورهای توسعه نیافته، افراد علاقهیی به فعالیتهای گروهی ندارند و همین امر سبب می شود علاوه بر صرف انرژی بیشتر، کارها با کیفیت پایینترین انجام پذیرد. اصولا جهت رسیدن به یک جامعه کارآفرین، رشد فعالیتهای گروهی نیز ضروری است و بدون چنین ویژگی، کارآفرینی در جامعه فراگیر نخواهد شد. حال ما با این سوال روبرو خواهیم بود که چگونه باید یک گروه کاری موفق را سازماندهی کنیم و چه شرایط فرهنگی باید بر این گروه حاکم شود تا بتواند به اهداف مورد نظر خود دست یابد. برای رسیدن به این هدف باید از قدمهای کوچک آغاز کرد تا در نهایت با کسب تجربیات لازم بتوان به تشکیل گروههای بزرگتر اقدام نمود.
اثرات یادگیری از طریق کار گروهی و همیاری را می توان در این 5 بند خلاصه کرد :
1.افراد از یکدیگر می آموزند
2.انگیزه جهت یادگیری راافزایش می دهد
3.احساسات مثبت نسبت به یکدیگر را افزایش می دهد واز جدایی و تنهایی می کاهد وروابط دوستانه ایجاد می کنند
4.باعث تقویت مهارتهای اجتماعی می گردد.
5. منجربه تقویت عزت نفس می شود.
بنا بر این بنده تصمیم گرفتم از طریق رویکرد مشارکت و همیاری دانش آموزان را به این درس جذاب علاقه مند نموده و علاقه به همیاری را در آنها نهادینه سازم.
جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات
یکی از اصول عمده فلسفه گرایان در تعلیم و تربیت؛ اهمیت دادن به محیط فعال یادگیری است. برای استفاده از محیط فعال بایستی کلاس درس را به گروه های کوچکی از دانش آموزان که بتوانند به صورت هماهنگ با یکدیگر کارهای فکری و عملی را کار کنند و در روش کار عملی بصورت گروهی علاوه بر رشد مهارت تحصیلی و درسی زمینه های لازم را برای رشد مهارتهای اجتماعی و تفکر انتقادی را به وجود می آورد.
برای این منظور جهت کسب اطلاعات در مورد میزان آمادگی دانش آموزان در مورد فعالیت گروهی و عملی بعد از حضور در کارگاه ارزشیابی تشخیصی از شناخت فراگیران نسبت به وسایل ، مفاهیم و کاربرد انجام شد.
1- بررسی وضعیت کارگاه مدرسه میزان استفاده از آن و بررسی دفتر ثبت فعالیت های کارگاهی، که این دفتر نشان دهنده ی میزان کارهای عملی انجام شده و ثبت شده در دفتر با ذکر تاریخ و ابزار و وسایل لازم به کار رفته است و همچنین نشان دهنده ی نحوه ی انجام کار و مراحل کار کارگاهی و تعداد کارهای عملی انجام شده در طول سال تحصیلی است هرچه تعداد گزارشات بیشتر باشد نشان دهندة علاقه و توامندی گروههای دانش آموزی و مهارت های لازم در زمینه ی انجام کار عملی را نشان می دهد.
2- گفتگو با مدیر مدرسه مدرسه جهت تهیه وسایل برای انجام کارهای کارگاهی. مدیر مدرسه در هماهنگی و پیشرفت کار خیلی مؤثرند. زیرا مدیر می تواند با همکاری معلم در تهیه وسایل، تشویق دانش آموزان در انجام کارهای کارگاهی مؤثر واقع شود.
3- گفتگو با والدین دانش آموزان ، و در مواردی می توان از فرم نظر سنجی نیز در بین اولیاء دانش آموزان استفاده کرد. دانش آموزانی که به لحاظ تواناییهای مهارتی ضعیف هستند شناسایی شوند ، شناخت دانش آموزان به لحاظ تفاوت های فردی برای انجام کار خیلی مهم است. زیرا دانش آموزان با توجه به موقعیتهای اجتماعی – فرهنگی – اقتصادی در موقعیت های مختلف قرار دارند. والدین می توانند معلم را یاری کنند. برای شناخت دانش آموزان به لحاظ انجام کارهای مهارتی و دستی و هماهنگی در انجام کار عملی در بین بچه های گروه خود که والدین می توانند معلم را یاری کنند.
4- تبادل نظر با دانش آموزان در باره نحوه انجام کارهای کارگاهی نحوه ی تدریس و نحوه انجام کار گروهی و اعضای گروهها با همدیگر و در کل مصاحبه با دانش آموزان پیرامون موضوع. این قسمت خیلی مهم است زیرا نظرات دانش آموزان خیلی سازنده است و می تواند در پیشبرد اهداف آموزشی کمک کننده ی مؤثر برای معلم باشد نظرخواهی از دانش آموزان در باره نحوه ی تدریس، نحوه کار گروهی نحوه ی تقسیم بندی گروهها – هماهنگی اعضای گروه علاقه و رغبت دانش آموزان را در انجام کار عملی و حضور پر شور و فعال در انجام کار گروهی را موفق تر می کند. اهداف آموزشی زمانی تحقق خواهد یافت که با توجه به نیازهای افراد فراگیر باشد.
دانلود گزارش تخصصی معلمان چگونگی علاقه مند نمودن دانش آموزان به نماز جماعت به کمک ابتکارات خلاقانه حرفه ای بافرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات 25
دانلود گزارش تخصصی,راهکارها و پیشنهادادت,گزارش تخصصی فرهنگیان
این گزارش تخصصی جهت ارائه برای ارزشیابی و کسب امتیاز کامل و همچنین جهت ارائه به عنوان تحقیق ارتقاء شغلی بسیار کامل میباشد
مقدمه کوتاه
اینجانب ...... در طرح فوق در پی یافتن این راهکار بودم که چگونه می توانم انگیزه وعلاقه ی دانش آموزان آموزشگاه ...... را جهت شرکت در نماز جماعت مدرسه افزایش دهم ؟
با توجه به مراحلی که اجراکردم و براساس مشاهداتم ازوضعیت روحی دانش آموزان وحضورشان در نماز، به این نتایج دست یافتم: دانش آموزان بدون اکراه ، در وقت مقرر اقدام به گرفتن وضوکرده و برای نماز آماده می شوند. آنان بدون کمرویی ،اشکالاتی را که با آن مواجه می شوند ، می پرسند میزان مشارکتشان در آماده کردن محل نماز ،نشان از علاقه ی آنان دارد شمارش دانش آموزان در هنگام نماز خواندن نشان از افزایش تعداد شرکت کنندگان دارد تمام همکاران در این پژوهش بیان نمودند که این موفقیت بر اساس کارهایی بوده که با هم انجام داده بودیم خوشحال بودند ومرا تشویق به ادامه ی کارها یی نظیر این کار نمودند ودرخواست کردند نسخه ای از کارم را در اختیار شان قرار دهم . اولیاء نیز بیان داشتند که فرزند انشان به نماز اهمیت می دهند ، والدین می گفتند : هر جای نماز و یا وضو اشتباه می کنیم ،اشتباه ما را گوشزد کرده و اصلاح می نمایند . با تلاش مداومی که در طول حدود3 ماه داشتم ، توانستم با کمک همکارانم با گرد آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها اقداماتی انجام دهم که نتیجه ی آنان به این شرح است :
1- اشکالات نماز وشرایط برگزاری نماز جماعت دانش آموزان به طور کامل رفع شده است .
2- دانش آموزان با اشتیاق واز روی اختیار هر روز خودشان مقدمات برگزاری نماز را مهیا می کنند.
3- گفته های والدین آنها واشتیاق و رفتارشان ، نشان می دهد که نسبت به خواندن نماز علاقمندی نشان داده وچنان چه این روش در سالها ی بعد پیگیری شود ،این امر بیشتر ملکة وجود آنان خواهد شد .
4- طبق گفته ی والدین ،دانش آموزان نه فقط خود نماز می خوانند، بلکه در خانواده نیز اقدام به رفع اشکال وضو و نماز والدین و دیگر اعضای خانوده ی خود می نماید.
نماز در اصطلاح ازنظر فقهی عملی است که دارای ارکان وشرایط خاص است که روزی پنج بار برشخص مکلف واجب است ، رسول خدا فرمودند : « نماز از احکام دین خدا وراه ورسم پیامبران است که رضایت و خشنودی حضرت حق درآن نهفته است . » نمازمیراث تمامی انبیاء است هر پیامبری که مبعوث به رسالت شد.انسانهارابه نمازدعوت کردوبه آن سفارش نمود.نماز کشتی نجات است که همه افراد بخصوص کودکان و نوجوانان ها و جوان ها را از طوفانها و خیزابها عبورمی دهد و به ساحل آرامش و رستگاری می رساند .
اگرچه نماز دارای اهمیت فراوان است، اما برگزار کردن نماز به جماعت اهمیت بیشتر دارد، زیرا نمازجماعت نمادی با ارزش از جامعه مطلوب اسلامی است که عناصری مانند رهبری، اتحاد و نظم را دربر می گیرد. بنابراین، مطالعه نماز جماعت و حکمتهای فراوانی که در آن نهفته، حایز اهمیت است. در دین ما نماز به عنوان ستون دین تلقی شده و ملاک ارزش آدمی و قبولی کلیه ی اعمال و فرائض دیگر اوست و اگر درست اقامه گردد، به عنوان معراج مؤمن و رأس دین شمرده می شود،که نیاز به مداومت ومحافظت دارد .
بدون تردید همه ی کودکان و نوجوانان، بالفطره استعداد پذیرش و انجام تکالیف مذهبی را دارند اما آنچه مهم است ، چگونگی روش ها و ارائۀ شیوه های جذب آنها به سوی تکالیف مذهبی است . از سنین نخستین دبستان باید کودکان را بتدریج با نماز آشنا و به نماز خواندن تشویق کرد .بسیار مشاهده شده است که کودکان در کنار پدر و مادر می ا یستند یا به تنهایی نماز خواندن آن ها را تقلید می کنند. این مساله بیانگر این واقعیت است که رفتار کودک ،انعکاسی از رفتار الگوهاست و اگر مورد تشویق و تایید والدین و سایر الگها قرار گیرد ،تمایل بیشتری برای انجام آن پیدا میکند . از سوی دیگر لازم است اولیا و مربیان همواره در عملکرد خود ثابت قدم بوده، شخصیتی عاطفی ، منطقی و محبوب داشته باشند تا اثرگذاری آن ها در اجاد عادات خوب در کودکان افزایش یابد . تعلیم و تکریم نماز و توام کردن نماز با تجارب متنوع و خوشایند برای کودکان می تواند به علاقه مندی و عادت دادن آن به نماز موثر باشد.
شناسایی مسأله
توجه به این که نماز آرامش دهنده ی دلها ، اصلاح کنندۀ فرد و اجتماع و پرچم اسلام است و عاملی است که موجب رهایی افراد از تنبلی ، گناه ، تباهی و دیگر رفتارهای زشت می شود ، و یکی از راههای تربیت دینی کودکان و نوجوانان ، یاد دادن نماز و شرکت دادن آنها در نماز جماعت می باشد ، برآن شدم تا در مدرسه نماز جماعت را پررنگ تر نمایم . مطلوب این بود که اکثر دانش آموزان در نماز شرکت نمایند. امّا این تصور من صحیح نبود و تعداد کمی از دانش آموزان راغب به شرکت در نماز جماعت مدرسه بودند؛ وعده ای از آن ها نیز حین برگزاری نماز جماعت شلوغ می کردند. این مهمترین مسئله ای بود که توجه مرا به خود جلب کرد.
با توجه به این که نماز در دین ما به عنوان ستون دین تلقی شده و ملاک ارزش آدمی و قبولی کلیه ی اعمال و فرائض دیگر اوست و اگر درست اقامه گردد، به عنوان معراج مؤمن و رأس دین شمرده می شود،که نیاز به مداومت ومحافظت دارد. بدون تردید همه ی کودکان و نوجوانان، بالفطره استعداد پذیرش و انجام تکالیف مذهبی را دارند ، به همین دلیل آموزش ویادگیری نماز امری واجب وضروری است چراکه زندگی فردی و اجتماعی وآخرت انسان را تحت تأثیر قرارداده وسرنوشت او را رقم می زند . به همین خاطر به عنوان یک معلم و احساس مسؤولیتی که در برابر خداوند متعال دارم و تعهدی که درقبال دانش آموزان وجامعه و رشد وشکوفایی فرهنگ اسلامی دارم جهت رفع این مشکل نهایت تلاش خود را خواهم نمود .
اهداف پژوهش
هدف این جانب از انجام این پژوهش این است که انگیزه وعلاقه ی دانش آموزان مدرسه ی خودرا نسبت به نماز بیشتر کنم که با این عمل ، آن ها با میل و علاقه ی درونی در نماز جماعت شرکت کرده و نماز را محترم شمرده وبه اهمیت آن پی می برند وهمچنین باعث می شود بچه ها به مرور در منزل نیز نماز بخوانند حتی درنمازهای جماعت مسجد محله ی خودنیز شرکت کنند ، کم کم ازمجالس و اجتماعات آلوده به گناه دوری کرده بیشتر به سمت اجتماعات دینی ومذهبی گرایش پیدا می کنند ، نماز خوان شدن بچه ها و علاقه مند شدن آن ها به نماز جماعت واجتماعات مذهبی تأثیر بسیار زیادی در داشتن محیط زندگی پاک و سالم و به دور از آلودگی های غیراخلاقی خواهد داشت وهمچنین به داشتن شهر ، کشور و حتی دنیایی پاک و باصفا بدون جرم وجنایت کمک بی نظیری کرده و در نهایت انسان را به سوی عاقبت به خیری هدایت می کند .
بیان وضعیت موجود
این جانب ...... سال است که در آموزش و پرورش مشغول خدمت هستم. در آموزشگاه فوق بعضی این دانش آموزان با انگیزه زیادی در نماز جماعت مدرسه شرکت نمی کنند ، برخی از آن ها در زمان برگزاری نماز در کلاس می مانند یا در گوشه ای ازحیاط مدرسه به بازی مشغول می شوند ، برخی دیگر بدون وضو درنماز حاضر می شوند ، بیشتر آن ها درحین برگزاری نماز جماعت با یکدیگر صحبت می کنند ، عده ای از آن ها مهر یکدیگر را به کناری می اندازند ، برخی با یکدیگر شوخی کرده وبا صدای بلند می خندند ، حتی دربعضی موارد باهم شوخی یا دعوا نیز می کردند با توجه به این که قبل ازشروع نماز دقایقی را جهت آموزش نماز و مقررات مربوطه اختصاص می دادم وهمچنین در خصوص فضایل نماز صحبت می کردم بازهم بیشتر بچه ها نسبت به نماز بی توجه بوده و با بی میلی درنماز شرکت کرده ونظم نماز را برهم می زدند ؛ از این رو تصمیم گرفتم به طور علمی به رفع این مشکل بپردازم .
اهمیت وضرورت پژوهش
امام علی (ع): نماز رحمت الهی؛ « اگر نماز گزار بداند که چقدر از رحمت(خداوند تعالی ) او را گرفته است، سرش را از سجده برندارد . » انسان حریص و کم طاقت آفریده شده است؛ هنگامی که بدی به او رسد، بیتابی کند و هنگامی که خوبی به او رسد، مانع دیگران میشود مگر نمازگزاران، آنها که نمازها را مرتباً به جای می آورند.
باتوجه به اهمیت نماز اگر من به این مسأله به طور علمی بپردازم باعث می شود که علاقه ی دانش آموزان به نماز بیشتر شود ، با میل ورغبت و انگیزه ی الهی در نماز جماعت مدرسه شرکت کنند و نظم وآداب نماز را در حین اجرای نماز رعایت کنند حتی باعث می شود دانش آموزان درآینده افرادی نماز خوان بارآیند و تأثیر مثبتی روی اطرافیان خود نیز داشته باشند. ولی اگر به این مسأله به طور علمی نپردازم و علاقه وانگیزه ی بچه ها را نسبت به نماز به خصوص نماز جماعت مدرسه افزایش ندهم ممکن است علاقه وانگیزه ای در دانش آموزان نسبت به نماز ایجاد نشود و بی نظمی در نماز جماعت مدرسه بیشتر شده و از تعداد شرکت کنندگان درنماز کاسته شود . همچنین امکان دارد درآینده نیز نسبت به نماز کم اهمیت بوده وآن را سبک شمارند که آثارمخربی درزندگی فردی و اجتماعی آنان خواهد گذاشت .
واقیموالصلوة و اتوا الزکوة و ارکعوا مع الراکعین. و نماز را برپا دارید، و زکات بپردازید و با رکوع کنندگان رکوع کنید. قرآن کریم دستور داده تا مسلمانان نماز را به بهترین و زیباترین شکلش، که جماعت است بخوانند. حتی در قبل از اسلام، در ادیان گذشته نیز، نماز جماعت مورد تأکید خداوند بوده است. روایات اسلامی در پاداش و ارزش نماز جماعت فراوان است. در حدیث معروفی که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از جبرئیل نقل کرده اند، می فرمایند: خداوند متعال وعده داده است که اگر عدد حاضران در نماز جماعت بیش از ده نفر باشد، اگر تمام دریاها مرکب و درخت ها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شوند، نتوانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند. بر اساس احادیث گهربار معصومین (علیهم السلام) رفتن به مسجد برای شرکت در نماز جماعت و درک نماز جماعت از ابتدای تکبیرة الاحرام اجر و پاداش بسیار زیادی دارد و نماز جماعت کوتاه و مختصر بر نماز طولانی برتری دارد؛ و نیز پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده اند: «در نماز جماعت حاضر شوید، اگر چه با دشواری و سختی باشد.»
حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمودند: « در زمان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مردی به علت نابینایی در نماز جماعت شرکت نمی کرد.
روزی به خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) رسید و عرض کرد: من نابینایم و صدای اذان را می شنوم، اما کسی نیست که دستم را بگیرد و مرا به مسجد بیاورد حضرت فرمودند: طنابی از خانه تا مسجد قرار بده و با آن خود را به نماز جماعت برسان.»
جمع آوری و تجزیه تحلیل اطلاعات
با توجه به اطلاعاتی که در بیان مسأله توصیف شد بعضی شرکت کنندگان درحین برگزاری نماز با یکدیگر صحبت کرده ونظم نماز را برهم می زدند . این عمل باگذشت حداقل 3 هفته از برگزاری نماز هر روز تکرار شده و روز به روز از علاقه وانگیزه ی دانش آموزان کاسته شد. بنابراین ، اطلاعاتی را از طریق پرسش نامه بدست آوردم که در بررسی از آن مشخص شد که :همۀ آنها دوست دارند نماز بخوانند ، و مقدمات نمازرا بلد هستند.
درپاسخ به سؤالاتی از قبیل :
" آیا در خانه نماز می خوانند ؟"
/13 درصد جواب مثبت 18/68 درصد جواب منفی داده اند و 18/18 درصد گفته اند که گاهی اوقات نمازمی خوانند.
« چه کسانی در خانۀ شما نماز می خوانند؟ »
72/22 درصد گفته اند، والدین آنها، نماز می خوانند و 09/59 درصد بیان داشته اند ، هیچ کس درخانه ی آنها نماز نمی خواند . و 18/18 درصد گفته اند فقط مادرشان نماز می خواند . این آمار نشان می دهد ، خانواده های برخی از آن ها اهل نماز بوده و می توانند الگوهای خوبی برای فرزندان خود باشند .
مصاحبه با بعضی از خانواده های دانش آموزان و مصاحبه با همکاران خود که سابقه کاری آنها بیشتر از بنده بوده است .اکثر اولیای این دانش آموزان معتقد بودند که فرزندانشان در منزل نماز نمی خوانند ولی گاهی اوقات در نماز جماعت هایی که در مسجد در ماه های رمضان ودهه ی اول محرم برگزار می شود شرکت می کنند.عده ای از آنها هم گفتند که فرزندانشان گاهی اوقات نماز می خوانند و در نماز خواندن خود سهل انگاری زیادی دارند و به درستی نمازهای خود را نمی خوانند و هرچه آنها را نصیحت می کنند گوش نمی دهند .
بعضی از همکاران هم معتقد به این موضوع بودند که شرکت دانش آموزان در نماز جماعت مدرسه از روی علاقه نیست و اکثر آنها در زنگ نماز یا نمی آیند یا دیر به نماز جماعت می آیند
بعد از رویت این مسئله شروع به جمع آوری شواهد نمودم تا وجود مسئله را تایید کند و در حل آن راهکارهایی ارائه نماییم و برای رسیدن به جواب سوالاتی که داشتم از روشهای زیر استفاده نمودم .
1- مصاحبه ، طی مصاحبه ای که با بعضی از خانواده های دانش آموزان و همکاران خود داشتم از آنها این سوال را پرسیدم که ((مهمترین دلایل عدم شرکت دانش آموزان در نماز جماعت مدرسه چیست ؟ )) و آنها نیز پاسخ های زیر را دادند: متنوع نبودن برنامه های نماز - محیط زندگی - نداشتن الگوی مناسب - واگذاری مسئولیت ها به افراد خاص و بر انگیختن حس حسادت بین دانش آموزان - عدم استفاده از تشویق - توسل به زور و اجبار - اهمیت ندادن به نماز مدرسه، از طرف معلمان و کادر مدرسه و عدم شرکت آنان در نماز
بعد از انجام این مصاحبه ها و لیست کردن دلایلی که از سمت همکاران و خانواده ها برای عدم استقبال دانش آموزان به نماز جماعت عنوان شده بود از آنها راهکارهایی برای شرکت بیشتر دانش آموزان در نماز جماعت خواستم که آنها هم راهکارهای زیر را به بنده پیشنهاد دادند :
اهمیت خانواده ها به نماز و تشویق فرزندانشان به نماز خواندن .
اهمیت به نماز در مدرسه و شرکت معلمان در نماز جماعت مدرسه .
متنوع کردن برنامه های نماز جماعت .
تقسیم مسئولیت به صورت چرخشی، به طوری که تمام دانش آموزان در برگزاری نماز سهیم باشند. تبلیغات کافی و سازنده.
استفاده از تشویق ، اهداء جایزه و پخش شیرینی در مواقع لزوم .
برگزاری مسابقه ، خواندن شعر و قصه گویی بین بعضی از نمازها .
عدم توسل به زور و اجبار و اختیاری کردن شرکت در نماز جماعت .
مطالعه کتب ، مقالات و مجلات مرتبط با این موضوع ؛
با توجه به مطالعاتی که انجام دادم و کتابها ، مقالات و مجلاتی که در این زمینه مطالعه کردم که این مقالات هم یاریگر بنده در انجام پژوهشم بود و هم متوجه شدم که کسانی بودند که قبل از بنده با این مشکل مواجهه شده بودند
آقای داود راعی در کتاب خود در مقاله ایی تحت عنوان ( راه های علاقه مند کردن دانش آموزان به نماز ) راههای درمان آسیب های اجتماعی نماز گریزی دانش آموزان را به شرح زیر معرفی می کند
1- به کارگیری روش محبت
2- استفاده از روش الگویی
3- روش تذکر
4- نقل یا نمایش قصهها و خاطرههای زیبا در ارتباط با اهمیت و عظمت نماز
5- احداث و زیباسازی مساجد و نمازخانهها
6- ویژگیهای شخصیتی و رفتاری امام جماعت مساجد و مدارس است. خلق و خوی نیکوی امام مسجد و مهارت اجتماعی او در برقراری ارتباط با نمازگذاران فوقالعاده مؤثر است، اگر رفتار مناسب و حاکی از احترام مشاهده نمایند، به نماز علاقمند میشوند
7- بیان رمز و راز نماز و آثار آن
پیشنهاداتی در این خصوص
1 - تشکیل جلسه آموزشی و تربیتی ویژه والدین با حضور افراد کارشناس 2- استفاده از روش تدریس همیار نماز 3- برگزاری جشن نماز 4- تهیه دفترچه نماز 5- بازی کارت های نماز 6- تهیه و تکثیر جدول نماز برای فراگیران در خانه 7- بیان داستان هایی در رابطه با نماز از بزرگان و استفاده از سی دی های آموزشی نماز 8- دادن کارت نماز 9- پذیرایی از دانش آموزان 10- استفاده از هر فرصت و موقعیت
همچنین...
1- تبیین اثرات نماز 2- تکریم وشخصیت دادن به دانش آموزان 3- نشاط آفرینی فرهنگی و اعتقادی و خود باوری در دانش آموزان 4- ایجاد رابطه قوی دینی بین معلم و دانش آموز 5- داشتن نمازخانه جذاب و عالی و استفاده از رنگ های دلپذیر 6- باز گو نمودن اهمیت و ضرورت نماز به اولیا دانش آموزان 7- اجرای مسابقات مختلف در خصوص نماز و اهدا جوایز به دانش آموزان برتر 8- داشتن دوستان دینی در مدرسه 9- شرکت معلمین ،مدیر،معاون، در کنار دانش آموزان در نماز جماعت 10- برگزاری نمایشگاه در خصوص نماز از آثار دانش آموزان 11- توزیع کتب دینی و اخلاقی ساده 12- معرفی دانش آموزان نماز گزار و تشویق آنان در حضور دیگران 13- دادن هدیه به هنگام نماز به دانش آموزان 14- استفاده از دانش آموزان خوش صدا برای اذان و .... 15- پخش فیلم های آموزنده در آموزشگاه در خصوص نماز 16- ارتباط مستمر با مساجد و نماز جمعه 17- بیان احادیث شیوا وبلیغ در خصوص نماز 18- استفاده از روحانیون جوان و شاداب و تاثیر گذار 19- داشتن سخنرانی کوتاه و مفید دربین نماز ها 20- اقامه نماز در منزل توسط والدین 21- برگزاری همایش نماز برای دانش آموزان 22- برگزاری همایش نماز برای اولیا 23- داشتن کفتگوی صمیمی با دانش آموزان در خصوص نماز 24- داشتن میزگرد دانش آموزی در خصوص نماز با رهبری کادر مدرسه 25- فعال نمودن شورای مدرسه و انجمن اولیا وداشتن مصوبات اجرایی در خصوص نماز 26- ارائه الگوی عملی مناسب به دانش آموزان 27- معرفی چهر های برتر دینی و ذکر موفقیت های آنان 28- برگزاری اردو های زیارتی و سیا حتی 29- انتخاب بهترین زمان آموزشگاه بعد از اوقات شرعی برای نماز 30- بیان داستا نها و قصه های در خصوص نماز 31- استفاده از تمثیل و شعر و ادبیات در سخنرانی در خصوص نماز 32- معرفی دانش آموزان نماز خوان و مومن به صورت منطقه ای به کلیه مدارس 33- چاپ عکس دانش آموزان نماز خوان در جراید محلی 34- ارائه سی دی های آموزشی به دانش آموزان در خصوص نماز 35- اختصاص زمان کوتاهی در آغاز کلاس به بیان آثار نماز توسط همه دبیران در کلاس 36- اختصاص دو روز در هفته در مراسم آغازین به مباحث نماز 37- ایجادرفتار دوستانه برای شرکت در نماز و نبود زور و اجبار 38- ایجاد سرویس های بهداشتی مجهز در مدارس 39- رفتار و کردار عملی کادر مدرسه 40- داشتن کتابخانه غنی با کتاب های سودمند در خصوص نماز
و همچنین...
1- آگاه نبودن دانش آموزان از اهمیت و فضیلت نماز جماعت 2- نداشتن امکانات خوب و مناسب و سرویس های بهداشتی 3- عدم تشویق مکرر دبیران به نماز و اهمیت آن 4- پایبنده نبون دوستان برای هم دیگر به نماز و شناخت آن 5- نداشتن سجاده و جاکفشی و جا مهری مناسب در نماز خانه 6- نداشتن ظاهر مناسب نماز خانه و بد بو شدن آن از طریق جوراب دانش آموزان
تنبلی و سستی دانش آموزان - عدم دانستن فایده و اثرات نماز در زندگیشان - بلد نبودن نماز - چون می بینند بعضی نماز می خوانند امّا نماز در زندگی آنها تأثیری نداشته و رفتار خوبی ندارند - عدم توجه والدین به نماز.تحقیق دیگری که در مجلۀ تربیت (10و11) توسط دو نفر فرهنگی انجام گرفته ، در پاسخ به این سؤال که «چرا نماز نمی خوانید؟» ، مخاطبان علاوه بر دلایل فوق گفته اند :
برنامه های مدارس به گونه ای نیستند که انسان به نماز تشویق شود.
مدرسۀ ما جایی برای نماز خواندن ندارد .
نمازخانه و موکت ها کثیف هستند.
- استفاده از تشویق و تحسین .
- آمادگی عقیدتی، به این معنی که مربیان باید از کودکی و پیش از سن تکلیف ، دانش آموزان را در فرا گیری احکام و شرایط برپایی نماز یاری دهند و در زمان به وجود آمدن گرایش در آنان ، زمینۀ انجام عمل را برایشان فراهم نمایند .
- میانه روی که نماز نباید خسته کننده باشد.
- بیان آثار نماز برای کودکان که نماز باعث جلوگیری از غرور ، جلب رحمت پروردگار ، نزدیکی با خدا و... می شود. - بر پایی نماز جماعت باعث می شود که کودکان با دیدن نظم و انضباط و جمعیت دوستان خود، برای شرکت در نماز تشویق شده و کم کم به آن روی آورند.
- آسان گیری در نماز ، از مواردی است که ایشان به آن معتقد است و بیان می دارد : باید طوری با کودک برخورد کرد که احساس جبر و خستگی نکند و نماز برای او رنج آور و کسل کننده نباشد . حتی اگر کودک نماز را ترک کرد و حواسش پرت شد ، او را سرزنش نکنیم