دانلود مقاله آشنایی با سیستم ایربگ (کیسه هوا)

کیسه هوا Air Bag
سالهای بسیار زیادی کمربند ایمنی تنها وسیله محافظت از انسان در خودرو بود. بحث های زیادی در مورد ایمنی سرنشین خودرو به خصوص کودکان وجود داشت و کشورها موظف بودند از قوانین و استانداردهای مربوط به کمربند ایمنی پیروی کنند. امار نشان میدهد کمربندهای ایمنی تا کنون جان صدها هزار نفر را در سوانح رانندگی از مرگ نجات داده اند.
همانندکمربند ایمنی مفهوم ایربگ نیز یا کیسه هوا نیز سالها قبل بوجود امده است. اولین نوعکیسه های قابل باد شدن در خلال جنگ جهانی دوم و در سال 1980 در هواپیماها و هنگامفرود به کار گرفته شد. اما ایربگ های تجاری اولین بار در خودروها مورد استفاده قرارگرفتند. اتومبیلهایی که بعد از سال 1998 تولید شدند همگی موظف به استفاده از ایربگبرای دریافت استاندارد شده اند
لازم است هم در قسمت راننده و هم قسمت سرنشینکناری از ایربگ استفاده شود. امروزه امار نشان داده است که استفاده از ایربگ درتصادف های مستقیم از رو به رو تا 30% احتمال مرگ را کاهش میدهد
بعدها ایربگهای جانبی در صندلی ها و درهای خودرو جاسازی شدند.خودرو های مدرن امروزی دیگر ازتنها 2 ایربگ استفاده نمیکنند بلکه تعداد زیادی ایربگ روبه رو و جانبی در اینخودروها به کار رفته است.همانطور که در سالیان گذشته مطالعات زیادی در مورد کمربندایمنی انجام میگرفت امروزه دولت ها و خودروسازان مطالعات و ازمونهای بسیاری در موردایربگ ها انجام میدهند

قوانین حرکت
قبل از مطالعه جزئیات ایربگ ها باید ابتدا قوانین حرکت را مرور نمائیم.میدانیم اجسام متحرک دارای مومنتوم (اندازه حرکت) هستند.مومنتوم در اثر جرم و سرعت بوجود میاید.
تا هنگامی که نیروی خارجی به جسم وارد نشود جسم در راستای قبلی و با همان سرعت به حرکت خود ادامه میدهد.خودرو از جرمهای متعددی تشکیل شده است .
وزن خودرو و اجسام داخل ان و همینطور مسافرین از ان جمله اند.اگر وسیله ای برای مهار وجود نداشته باشد در هنگام تصادف این اجرام مایل هستند با سرعتی که اتومبیل در حال حرکت بوده است به حرکت رو به جلوی خود ادامه دهند.
کاهش مومنتوم اجسام باید در یک بازه زمانی انجام گیرد.در هنگام تصادف نیروی وارده برای توقف مسافران بسیار زیاد است. همچنین زمان کمی برای اعمال این نیرو وجود دارد. هدف همه وسایل و تجهیزات ایمنی به کار رفته این است که هنگام به کارگیری کمترین اسیب و جراحت ممکن را به فرد وارد نماید.
آنچه ایربگ باید انجام دهد این است که سرعت سرنشین خودرو را به ارامی به صفر برساند تا وی اسیب نبیند. ایربگ فضایی میان راننده و فرمان و سرنشین کنار با داشبورد ایجاد میکند .

غیرفعال نمودن کیسه هوا
برای پاسخ به نگرانی در مورد کودکان و سایر سرنشینان اتومبیل به خصوص سرنشینانی که از نظر جثه کوچکتر هستند از لحاظ قدرت زیاد ایربگ که موجب اسیب یا مرگ انها می شد سازمان NHTSA در سال 1997 قوانینی تصویب کرد که به خودروسازان اجازه میداد از ایربگ های ضعیف تری استفاده کنند. این قانون به شرکتها اجازه داد از ایربگ هایی با قدرت 35%_20% کمتر استقاده نمایند.
علاوه بر این در سال 1998 به فروشندگان و مراکز خدمات خودرو اجازه داده شد تا برای ایربگ ها کلید رددفعال یا غیر فعال قرار دهند تا بتوان در مواقع لزوم ایربگ را از مدار خارج نمود.
دارندگان خودروهایی که در معرض یکی از خطرات زیر هستند میتوانند این کلید را روی خودروی خود نصب کنند:
برای طرف راننده و سرنشین کنار: بستگی به شرایط جسمی افراد دارد.در حالتی که خطر اسیب دیدگی با باز شدن ایربگ افزایش می یابد از این حالت استفاده میکنند.
برای طرف راننده: کسانی که نتوانند فاصله حداقل 10 اینچ را از مرکز فرمان حفظ کنند.
برای طرف مسافر: کسانی که در طول سفر در صندلی جلو نوزاد حمل میکنند به دلیل اینکه خودرو صندلی عقب ندارد و یا اینکه با کودک را تحت نظر داشته باشند
برای طرف مسافر: کسانی که در طول سفر در صندلی جلو کودک 1 تا 12 سال حمل میکنند به دلیل اینکه
الف:خودرو صندلی عقب ندارد
ب: تعداد کودکان بیشتر است
ج: باید کودک را تحت نظر داشته باشند.
گروهی از پزشکان در کنفرانسی که درباره ایربگ و غیرفعال ساختن آن برگزار شد طی گزارشی خواهان مجوز قطع ایربگ در موارد ضروری شدند:
موارد عمومی دستور قطع ایربگ که بیان شد عبارتند از:
کسانی که مشکل قلبی دارند
کسانی که عینک میزنند
کسانی که مبتلا به ورم گلو هستند
کسانی که مبتلا به اسم (تنگی نفس) هستند
کسانی که جراحی در ناحیه سینه داشته اند
کسانی که جراحی گردن داشته اند
افراد مسن
کسانی که ارای ورم مفاصل هستند
خانمهای باردار
باز شدن ایربگ
هدف ایربگ این است که بتواند سرعت حرکت رو به جلو سرنشین را تا حد ممکن به ارامی کاهش دهد تا کمتریت اسیب ممکن به سرنشین وارد شود و عمل باز شدن ایربگ باید در کسری از ثانیه انجام گیرد.

سه قسمت در ایربگ وجود دارند که به تحقق این امر کمک میکنند:
ایربگ از یک لایه نازک نایلونی تشکیل شده است که به صورت تاشده درداخل فرمان و داشبورد و اخیرا داخل در نیز تعبیه شده اند.
سنسور: وسیله ای است که زمان باز شدن ایربگ را مشخص میکند. زمانی که نیروی تصادف معادل برخورد با یک دیوار اجری با سرعت 24-16 کیلومتر باشد ایربگ باز میشود.سنسورها اطلاعات را از یک شتاب سنج دریافت میکنند
سیستم باز کننده ایربگ از واکنش NAN3 با نیترات پتاسیم KNO3 برای تولید گاز نیتروژن استفاده میکند.جریان نیتروژن داغ باعث باد شدن کیسه هوا میشود.

تلاشهای اولیه با مشکلات زیاد از جمله قیمت بالا و مشکلات فنی همراه بود. چگونگی باز شدن و همچنین تا شدن مجدد کیسه هوا از این جمله هستند. محققان نگران بودند که:
- آیا در اتومبیل فضای کافی جهت محفظه گاز وجود دارد؟
- آیا گاز میتواند در تمام طول عمر خود با فشار بالا در محفظه بماند؟
- کیسه هوا چگونه ساخته شود تا بتواند به سرعت باز شود و در دماهای کارکرد مختلف قابل اطمینان باشد و صدای باز شدن نیز به گوش صدمه وارد نکند؟

آنها بایدفرایند شیمیایی طراحی میکردند که بتوان نیتروژن مورد نیاز برای باد کردن ایربگ راتامین کند و برای این کار به یک محرک قوی نیاز بود.عملکرد این محرک بی شباهت بهتقویت کننده در پرتاب موشک نیست.سیستم ایربگ محرک را مشتعل میکند.این محرک با سرعتبسیار بالا مقدار فراوانی گاز برای باد شدن ایربگ تولید میکند. سپس کیسه به سرعت ازجای خود خارج میشود.این سرعت در حدود 322 کیلومتر بر ساعت است.یعنی حتی سریعتر ازیک پلک زدن! یک ثانیه بعد گاز به سرعت ار سوراخی که در کیسه قرار دارد پراکندهمیشود و شما میتوانید از دجای خود حرکت کنید
در حقیقت کل فرایند عملکرد ایربگ 1.25 ثانیه طول میکشد.اما همین زمان کوتاه است موجب جلوگیری و یا کاهش قابل ملاحظه اسیب دیدگی میشود.در این قسمت میخواهیم به مسائل و نگرانی هایی که در مورد ایمنی ایربگها وجود دارد( به خصوص در مورد کودکان) بپردازیم

مسائل ایمنی در مورد کیسه های هوا
از ابتدای بوجود امدن صنعت ایربگ متخصصان پیش بینی کرده بودند ایربگ و کمربند ایمنی باید پشت سرهم عمل کنند.وجود کمربند ایمنی همچنان ضروری بود زیرا اولا ایربگ فقط در سرعتهای خاصی عمل میکند و ثانیا در تصادف از کنار فقط کمربند ایمنی از سرنشین محافظت می نمود.(به همین علت نصب ایربگ جانبی دردستور کار قرار گرفت) همینطور در تصادف از عقب کمربند ایمنی نقش بسیار مهمی را ایفا میکند.لذا با اینکه تکنولوژی ایربگ بسیار پیشرفت کرده است اما هنوز این وسیله تنها زمانی مفید است که به همراه کمربند ایمنی به کارگرفته شود.
طولی نکشید که محققان دریافتندباز شدن ایربگ میتواند به کسانی که در فاصله نزدیکی با ان قرار داشته باشند آسیبهای شدیدی وارد نماید.آنها به این نتیجه رسیدند که منطقه خطر در حدود 8_5 اینچی محلباز شدن ایربگ است.لذا اگر راننده 10 اینچ معادل 25 سانتیمتر با فرمان فاصله داشتهباشد در منطقه ایمن قرار دارد.این فاصله را از مرکز فرمان تا محل پیشانی رانندهمحاسبه میکنند. اگر حالت فعلی صندلی شما فاصله کمتر از 25 سانتیمتر ایجاد میکندیکی از راههای زیر را هنگام رانندگی انتخاب نمایید
صندلی خود را تا جای ممکن عقب ببرید.تا جایی که همچنان به راحتی با پدالها ارتباط داشته باشید پشت صندلی خودرا اندکی خم کنید. باید به هر صورت ممکن فاصله 25 سانتیمتر را حفظ کنید. اگر با خم شدن صندلی دید جاده کم میشود میتوانید در بعضی خودرو ها از بالابر اتوماتیک استفاده کنید و در غیر این صورت از بالشی که لغزنده نباشد استفاده نمایید.
در صورتی که از فرمانهای تلسکوپی (قابل تنظیم) استفاده میکنید ایربگ را به جای سر و گردن روی سینه خود تنظیم کنید.
قوانین برای کودکان متفاوت است. ایربگ میتواند موجب اسیب دیدگی شدید و حتی مرگ کودکی شود که در صندلی جلو و بدون محافظت تسمه کمربند قراردارد. این خطر هنگام ترمز ناگهانی و پرت شدن کودک به جلو نیز وجود دارد. محققان رعایت نکات ایمنی زیر را لازم میدانند:
کودکان زیر 12 سال باید توسط کمربند یا صندلی مخصوص تحت حفاظت قرار گیرند.

نوزادان هرگز نباید درصندلی جلو خودرویی که دارای ایربگ سرنشین کناری است قرار داده شوند.
اگر کودک بالای 1 سالدر صندلی جلو قرار گرفت حتما باید توسط صندلی مخصوص یا کمربند ایمنی قابل تنظیم درجای خود مستقر شوند و صندلی تا جای ممکن عقب برده شود
تا چندی پیش اکثر اقداماتدر زمینه ایمنی درباره تصادف از روبه رو و پشت صورت میگرفت.در صورتی که حدود 40درصد از آسیب های جدی در حوادث رانندگی در تصادف از پهلو بوجود می آمد.ودر کل 30درصد تصادفات از ناحیه کنار صورت می گرفت.خودرو سازان باید به این آمار پاسخی میدادند و استانداردهای دیگری را لحاظ می کردند. این کار به وسیله تقویت و ضخیم سازیدرها تقویت قسمت کف و سقف و ستون های خودروصورت می گرفت.اما خودروهای مدرن به وسیلهایربگ جانبی موج جدید محافظت از سرنشین جلو را عرضه نمودند
مهندسان می گویندطراحی و ساخت ایربگ جانبی بسیار مشکل تر از ایربگ رو به رو است.علت این امر آن استکه در تصادف از رو به رو بخش عمده ای از انرژی و نیروی تصادف توسط سپر جلوو محفظهموتور و خود قسمت موتور جذب می شود و در حدود 40-30 میلی ثانیه طول می کشد تا ضربهبه قسمت سرنشین وارد شود
اما در تصادف از پهلو تنها یک در قرار دارد و فاصلهبین خودروی دیگر تا سرنشین فقط چند اینچ است.
و این یعنی ایربگ جانبی باید به طور آنی و در زمانی حدود 6-5 میلی ثانیه عمل کند.
مهندسان شرکت ولوو(volvo) راههای مختلفی را برای نصب ایربگ جانبی آزمایش کردند و درنهایت نصب ایربگ جانبی در قسمت پشت صندلی جلو را انتخاب کردند. زیرا این نوع نصب امکان حفاظت از سرنشین در هر ابعادی را فراهم میکند. در این روش سنسورهای مکانیکی را در بالشی که زیر راننده و سرنسین کناری قرار دارد تعبیه میکنند.این کار باعث می شود ایربگ طرفی که اسیب ندیده باز نشود.همچنین از باز شدن ایربگ در تصادفات جزئی مثل تصادف با دوچرخه جلوگیری می کند.این سنسورها در تصادفاتی با سرعت بالای 19 کیلومتر عمل میکنند.
مهندسین شرکت معتبر BMW ایربگ های جانبی را در قسمت درب خودرو جاسازی کرده اند.از انجایی که این قسمت فضای بیشتری دارد به انها اجازه میدهد از کیسه های بزرگتری استفاده کنند و از فضای بیشتری محافظت نمایند.
ایربگ قسمت سر از سال 1999 بر روی تمامی خودروهای( BMW به غیر از مدلهای کانورتیبل) نصب گردید. ایربگ سر شبیه یک سوسیس بزرگ است و برخلاف ایربگهای دیگر طوری طراحی شده است که حدود 5 ثانیه به صورت متورم باقی میماند تا از سر در برابر ضربات احتمالی بعدی محافظت نماید.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 16   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله قلمه زدن

یکی از روشهای ازدیاد غیر جنسی گیاهان استفاده از قلمه است گیاهانی که بوسیله بذر زیاد می شوند در صورتیکه قلمه آنها نیز قابل کشت باشد و از آنها برای ازدیاد استفاده شود طول دوره لازم تا رسیدن به دوره باردهی کمتر می شود. در اینصورت جدا از حفظ ترکیب ژنتیکی مورد نظر این روش مزایا ویژه خود را داراست. ریشه دار کردن قلمه پسته مدتهاست که مورد بحث متخصصین و علاقه مندان پسته می باشد. تحقیقات حاکی از آنست که برای تحریک ریشه زدایی در قلمه های پسته غلظت بالایی از اکسین خارجی ایندول بوتریک اسید (IBA) مورد نیاز است علاوه بر اینکه فاکتورهای مختلفی مانند سن قلمه های شاخه جوان یا بالغ، بیش تیمارهایی در مورد اتیوله کردن (بی رنگ) و غیره که همه در ارتباط با سیستم اکسیداسیون داخلی بافتها برای تحریک ریشه زدایی هستند موثر می باشند. همینطور مشخص شده که مواد فنل موجود در ساقه های درختان پسته به عنوان یک اکسین اکسید عمل نموده و فعالیت تحریک کننده ریشه زایی نیز دارد. تیمار قلمه های جوان با هورمون IBA در غلظتهای 3000-5000 پی پی ام سبب 100% ریشه زدایی گردیده است.
خوابا نیدن:
اگر چه از نظر گیاهشناسی درخت پسته را می توان بوسیله خوابانیدن ازدیاد نمود ولی از نظر اصول باغبانی در صورتیکه شاخه ای از درخت را بتوان ریشه دار نمود پس از جدا نمودن این شاخه از گیاه مادری قادر به ادامه حیات نخواهد بود این عدم موفقیت در زمینه ازدیاد با روش خوابانیدن می تواند از حساسیت ریشه درختان پسته به جابجایی و هم از ضعف شدید ریشه های نابجا تولید شده باشد.
کشت بافت: یکی از جدیدترین روشهای ازدیاد درختان کشت بافت و سلول گیاهی می باشد. که در این روش از طریق کشت بافت ساقه، برگ، جنین بساک، تخمدان، ساقه، و... میتوان تعداد زیادی گیاه تولید نمود. مزایای این روش به شرح زیر است:
1- تولید گیاه عاری از ویروس
2- کوتاه نمودن زمان مورد نیاز برای تولید گونه های جدید
3- تولید تعداد زیادی گیاه با ژنتیک یکسان
4- ازدیاد سریع گیاهان که تولید مثل جنسی در آنها مشکل و طولانیست.
روش کاشت بافت جدیدترین تکنیک برای ازدیاد و دسترسی به درختان پسته با صفات مناسب و پر محصول و واریته های مقاوم به امراض، شوری و خشکی و انتقال صفات مناسب از یک رقم به رقم دیگر با بهره گیری از علم مهندسی ژنتیک با توجه به اینکه پسته گیاهی دو پایه است، ازدیاد این گیاه به منظور پایه برای درختان پیوندی در حال حاضر تنها از طریق کاشت بذر عملی می باشد. که در نتیجه اختلاف ژنتیکی بین پایه های حاصله می باشد. بنابراین بمنظور دستیابی به کلونهای یکسان و پایه های یکنواخت بررسی هر چه بیشتر در موارد ازدیاد درختان پسته به روش کشت بافت کاملا ضروریست.

مراقبتهای مرحله داشت درختان پسته:
آبیاری باغهای پسته: درخت پسته نسبت به خشکی مقاومت زیادی دارد. و یقینا یکی از مقاومترین درختان میوه نسبت به کم آبی می باشد. علت مقاومت زیاد آن به کم آبی علاوه بر طبیعت گیاه، طول زیاد ریشه عمودی آن می باشد. درخت پسته در دوره اول رشد به طور عمودی در زمین فرو می رود و پس از برخورد به طبقات سخت به صورت عرضی گسترده می شود. آزمایشها نشان می دهد که نهالها با ارتفاع 60 سانتیمتر حدود 180 سانتیمتر ریشه داشته و تقریبا در این حالت نسبت طول ریشه به طول ساقه نزدیک سه بر یک می باشد. بطور کلی ریشه درخت پسته بین 2 تا 4 متر بسته به نوع زمین در خاک فرو می رود در زمینهای سنگین رسی شنی رشد ریشه کند می باشد و ریشه به صورت عرضی رشد می نماید و در این صورت درخت پسته به کود کمتر و آب بیشتر نیازدارد. در صورتیکه در اراضی شنی رسی سبک رشد و نمود درخت پسته به صورت طولی بوده و نیازمند کود بیشتریست.
چون در بعضی زمینهای زراعی ریشه درخت پسته تا عمق زیادی در خاک نفوذ می کند به راحتی می تواند از آبهای زیر زمینی استفاده کند. بر همین اساس در منطق کم آب زارعین دو تا سه مرتبه یخ آب زمستانه می دهند که علاوه بر از بین بردن آفات و انگلهای موجود در خاک با ذخیره آب در زمستان برای استفاده تابستانه گیاه در طبقات پایین تر زمین استفاده می نمایند.
در دو یا سه سال اول کشت نهال بنه یا پسته هر 7 تا 10 روز یکمرتبه آبیاری لازم دارد از سال سوم تعداد آبیاری کاهش می یابد. تا در موقع بهره برداری که از سال ششم یا هفتم شروع می شود نوبت آبیاری به ماهی یک مرتبه میرسد تنها درخت میوه ای که از نظر مقاومت به خشکی شباهت زیادی به درخت پسته دارد درخت مو می باشد.
در زمان گل دهی درخت پسته نباید انرا آبیاری نمود زیرا رطوبت زیاد در این مرحله ممکن است باعث کاهش تهویه خاک و ریزش گلها شود. آبیاری در پاییز یا زمستان برای درخت پسته چندان لازم نیست. زیرا تبخیر و تعرق از شاخه ها کم است و ممکن است رطوبت زیاد موجب پوسیدگی طوقه درخت شود و مواد غذایی موجود در خاک شسته شود. در تابستان رشد درخت یکنواخت تر از بهار است متناسب با آن بهتر است دوره ها آبیاری هم منظم باشد به علت گرم تر بودن هوا در تابستان و تبخیر و تعرق بیشتر شاخ و برگها نیز توسعه یافته و مقدار آب لازم بیشتر می باشد.
در خاکهایی با بافت ریز نباید خاک زیاد خشک شود زیرا سله بستن خاک ممکن است سبب پاره شدن ریشه های مویین گردد و از طرفی رطوبت بیش از اندازه نیز سبب پوسیدگی طوقه می شود سن درخت و بزرگی تاج درخت از نظر تعیین و بر آورد میزان آب مورد نیاز در هر دوره آبیاری حائز اهمیت است.
کیفیت آب آبیاری:
درخت پسته یکی از مقاومترین درختان به کم آبی و خشکی می باشد اما در صورتیکه شوری یا EC از 25 دسی زیمنس بر متر بیشتر شود میزان محصول به صفر میرسد بر اساس بررسیهای بعمل آمده از نظر کیفیت آب S A R سختی در حدود 22 برای درخت پسته خطر چندانی ندارد.
تغذیه درخت پسته:
مناطق پسته خیز ایران عموما دارای اقلیمی نیمه خشک یا بیابانی می باشد خاکهای این مناطق دارای املاح معدنی زیادی می باشد. که بخشی از آن جذب درختان پسته می شود این خاکها بر خلاف خاکهای مناطق مرطوب فاقد ترکیبهای آلی هوموسی و بقایای گیاهان می باشد بنابراین خاک باغ در هر صورت نیاز به مواد آلی دارد.
کودهای آلی (گیاهی و حیوانی) در درجه اول موجب افزایش مواد هوموسی خاک می گردد و در درجه دوم خواص فیزیکی خاک را تغییر داده ضمن افزایش نفوذ پذیری قابلیت نگهداری و جذب رطوبت و عناصر غذایی را در خاک افزایش می دهد در درجه سوم عناصر غذایی موجود در کود نیز مورد استفاده گیاه قرار می گیرد. معمولا مواد غذایی موجود در کودهای حیوانی پس از مصرف در سال اول 50% در سال دوم 25% و در سال سوم 10% آن جذب می شود. قابل به ذکر است که هر ساله در تابستان مقدار زیادی مواد هوموسی خاک در اثر تابش زیاد آفتاب و حرارت بالا از بین می رود.
مقدار کود مصرفی در باغهای پسته به عوامل متعددی از جمله وضعیت خاک، درجه حاصلخیزی خاک، وجود منبع آبی در دسترس و سن درختان پسته بستگی دارد. بنابراین علاوه بر مصرف حدود 20 کیلوگرم کود حیوانی برای هر اصله درخت پسته بارده در هر سال مقادیر عناصر زیر نیز توصیه می شود:
- ازت 600 گرم
- فسفر P205 300 تا 600 گرم
- پتاس K20 300 تا 600 گرم
نکات زیر برای دستیابی به محصول بیشتر و به منظور حاصلخیزی خاک و تامین مواد غذایی خاک حائز اهمیت می باشد:
1- کودهای دامی و مرغی را باید از اوایل پاییز تا اوایل زمستان مصرف نمود و در مصرف کودهای مرغی باید احتیاط لازم را بعمل آورد.
2- کودهای ازته برای ادامه رشد درخت پسته ضروری می باشد. هر ساله میتوان از کودهای اوره، نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم در محل سایه انداز درخت استفاده نمود اما لازم به یادآوری می باشد که قسمتی از کودهای از ته باید پس از مرحله گلدهی و ما بقی در آغاز دوره به مغز رفتن پسته در حدود اوایل تیر ماه مصرف می شود.
3- میزان کودهای فسفر و پتاس باید در زمینهای شنی بیشتر از زمینهای رسی باشد که معمولا این کودها در زمستان همراه با کودهای آلی مصرف می شوند.
4- استفاده از کودها با ترکیبهای گوناگون از قبیل سولفات آمونیم و سولفات پتاسیم ضمن تامین مقداری از گوگرد مورد نیاز درخت باعث کاهش PH خاکهای قلیایی می شود.
5- بایستی توجه داشت که زیادی فسفر مانع جذب عناصر آهن، روی، و منگنز می شود.
6- مصرف گود سولفات پتاسیم در زمینهای شور موجب کاهش کلرور سدیم میگردد اما در خاکهایی که شور نیست از کلرور پتاسیم هم می توان استفاده نمود.
7- استفاده از عناصر کم مصرف غذایی مثل آهن، روی، منگنز در حد متعادل در کیفیت تولید پسته موثر می باشد.
8- با توجه به اینکه کودهای دامی دارای عناصر غذایی اصلی و فرعی نیز می باشد.
بنابراین لازم است در صورت مصرف کودهای دامی، مقدار مصرف کودهای شیمیایی را هم کاهش داد. ولی بهترین کار تجزیه خاک می باشد که بر اساس نتایج آزمایش خاک باغ می توان کودهای دامی و شیمیایی را بصورت دقیقتر استفاده کرد.
هرس درختان پسته:
هرس در درخت پسته مانند بسیاری از درختان میوه ضروری می باشد. و شاخه هایی که روی درخت باقی می مانند باید طوری انتخاب شوند که سالم و شاداب باشند و همچنین بطور یکنواخت و متعادل در کلیه جهات قرار گرفته باشند. تا بتوانند از نور و فضای کافی استفاده نمایند. این نوع هرس سه یا چهار سال پس از پیوند نهال انجام می شود. پس از آنکه جوانه پیوندک به اندازه کافی رشد کرد، جوانه انتهایی و کلیه شاخه های فرعی به استثنای شاخه هایی که در 20 تا 25 سانتیمتری انتهای پایه واقع می شوند در این قسمت سه تا پنج شاخه که بطور منظم به دور پایه قرار گرفته اند باقی می مانند. این شاخه ها اسکلت تاج درخت پسته یا شاخه های اصلی آنرا تشکیل می دهند.
برای هرس تشکیل فرم درخت بایستی نکات زیر را مورد توجه قرار داد:
1- حداکثر نور، حرارت خورشید و هوا به درون تاج درخت برسد.
2- زاویه بین شاخه باردهنده و شاخه اصلی که حامل شاخه بار دهنده می باشند باید بین 60 تا 80 درجه باشد تا در اثر وزن زیاد محصول شاخه بار دهنده از شاخه اصلی جدا نشود.
3- فاصله اولیه شاخه اصلی روی تنه درخت تا روی سطح زمین باید در حدود 100 تا 120 سانتیمتر باشد.
هرس باردهی برای درختان پسته لازم است. درخت پسته مانند درخت زیتون معمولا هر دو سال یکبار محصول فراوان می دهد. علت آن اینست که میوه پسته روی شاخه های جوان دو ساله تولید می شود.
درختی که میوه فراوان دارد قدرت و مواد ذخیره کافی برای تشکیل جوانه ندارد تا در سال بعد حامل میوه شود بنابراین باید در اوایل یا اواخر زمستان هر سال بسته به آب و هوای محل تمام شاخه هایی که در سال قبل میوه دار بوده اند از محل انشعاب حذف شوند. تا اینکه هرس موجب رشد شاخه های جوان حامل میوه برای سال بعد گردد با انجام این هرس محصول سالیانه تنظیم می گردد و تا حدودی سال آوری هم کاهش می یابد.
آفات مهم پسته و روشهای مبارزه با آن:
تعداد آفاتی که در ایران به درختان پسته حمله مینمایند بسیارند ولی تعداد محدودی از آنها خسارت قابل ملاحظه ای وارد می آورند آفات مهم و درجه یک پسته بشرح زیر می باشند.
1- زنجره پسته: در استان کرمان این حشره به شیره تر معروف است. این زنجره علاوه بر پسته اهلی به پسته اهلی به پسته های وحشی بنه و چاتلانقوش نیز خسارت وارد می کند. نحو خسارت آف بدین ترتیب است که پوره بیشتر درون خوشه جمع می شود و خرطوم خود را در نسوج گیاه و پریکارپ میوه های جوان فرو می نماید و از شیره گیاه تغذیه می نماید. نیش زدگی باعث خروج شیره گیاه همراه با فضولات و ترشحات پوره ها روی برگها و خوشه ها می شود. و علاوه بر اینکه موجب سوختگی برگها و خوشه ها میگردد محیط مناسبی را برای رشد قارچهای ساپروفیت فراهم می کنند. در اثر حمله این آفت درخت ضعیف و باعث خشکی و چروکیدگی تدریجی میوه ها و کاهش تنفس و سوختگی برگها می شود.
روش مبارزه: برای مبارزه شیمیایی علیه این حشره باید سمپاشی به صورت انجام شود که زنجره ها موفق به تخم ریزی نشوند. که بایستی از موقع ظهور جوانه ها شروع شود و به محض آغاز گل کردن درختان خاتمه یابد این زمان تقریبا مصادف با 15-20 روز قبل از باردار شدن جوانه های برگ و ظهور گلهاست. برای سمپاشی می توان از سموم فسفره و دیمتواتها استفاده کرد.
2- پروانه مغز خوار پسته: پروانه مغز خوار یا کرم مغز خوار پسته فقط روی انواع از پسته می تواند خسارت بزند لارو این حشره داخل میوه فعالیت دارد و از مغز آن تغذیه می کند. این آفت در بیشتر مناطقی که دارای پسته اهلی و وحشی می باشند شایع می باشد. عرض بالهای باز پروانه حدود 5/9-11 میلیمتر می باشد. این حشره زمستان را به صورت لارو در زیر پوست درخت بسر می برد. حشره کامل پروانه بتدریج از اواخر فروردین تا اواسط خرداد از سفیده خارج می شوند و تخم گذاری می کنند پس از دو هفته لارو پس از سوراخ کردن میوه جوان داخل آن می شود و از مغز آن تغذیه می کند هر کدام از لاروها طی دوره تکامل خود از 10 تا 12 عدد پسته تغذیه می نماید. این در هر سال یک نسل دارد.
روش مبارزه: برای مبارزه شیمیایی علیه این آفت توصیه می شود در اوایل بهار و بعد از تشکیل میوه درختان پسته را با سمومی مانند گوزاتیون 20 درصد به نسبت دو در هزار سمپاشی کرد.
3- پروانه چوبخوار پسته: وجود این آفت در بسیاری از مناطق پسته کاری ایران گزارش شده است. طرز خسارت آفت به دو صورت است: 1- برخی از لاروهای پروانه از دم خوشه و دم میوه پسته تغذیه می نمایند و باعث مرگ حدود 5 تا 8 درصد میوه های خوشه می شوند. 2- عده دیگری از لاروها پس از ورود به شاخه از های پروانه از دم خوشه و دم میوه پسته تغذیه می نمایند و باعث مرگ حدود 5 تا 8 درصد میوه های خوشه می شوند.2- عده دیگری از لاروها پس از ورود به شاخه از مغز چوب تغذیه می کنند و دالانهایی داخل چوب بوجود می آورند که خسارت آفت بیشتر از این طریق می باشد. و شاخه های مبتلا رشد شان کم و در نتیجه محصول سال یعد کاهش می یابد. حشره کامل این آفت پروانه ای می باشد که عرض آن با بال باز 11-13 میلیمتر است این پروانه در سال یک نسل دارد. زمستان را بصورت لاروهایی کامل در داخل چوب سر شاخه های درختان پسته بسر می برد و در اواخر زمستان وقتی متوسط درجه حرارت روزانه به 10 درجه سانتیگراد رسید لاروها با ایجاد سوراخ از شاخه خارج شده و سپس تبدیل به شفیره و بعد پروانه می شوند.
روش مبارزه: پارازیت پروانه چوبخوار یک زنبور از خانواده براکنیده می باشد که شدیدا پروانه های آفت را پارازیته می کند بنابراین بنظر می رسد پرورش این زنبور بهترین راه مبارزه با آفت مذبور باشد.سمپاشی بهاره علیه لاروهای جوانی که هنوز وارد چوب نشده اند نیز بسیار مفد می باشد.
4- پروانه جوانه و برگ خوار پسته: این آفت به شدت به درختان پسته اهلی و وحشی (بنه و خینجوک) حمله می کنند طرز خسارت بدین صورت است که لاروها ابتدا به جوانه ها و برگهای جوان و بعد هر چه بزرگتر می شوند به برگهای پیر حمله می نمایند و از کناره برگ شروع به تغذیه می نمایند و بالاخره تمام پهنای برگ را خورده و فقط رگبرگهای اصلی باقی می مانند. این حشره زمستان را بصورت تخم روی بقایای گیاهی و اندامها می گذراند. تخمها در اواخر فروردین ماه باز می شوند. لاروها پس از تکامل در زیر خاک و در عمق 15-25 سانتیمتری تبدیل به شفیره می شوند.
روش مبارزه: مبارزه شیمیایی علیه این آفت ساده است. در اوایل بهار به محض باز شدن تخمها و پیدا شدن لاروهای جوان می توان اقدام به سمپاشی کرد. که برای این منظور از سموم فسفره می توان استفاده کرد.
5- پروانه برگ خوار پسته: پروانه برگ خوار پسته که به آن رائو نیز می گویند یکی از آفات مهم پسته در ایران است. که علاوه بر پسته اهلی روی بنه و گاهی بادام نیز دیده می شود. طرز خسارت آفت بدین صورت می باشد که لاروهای این پروانه پس از خروج از تخم بالافاصله از پارنشیم برگ و ایپدرم فوقانی تغذیه می نمایند و لاروهای لنین بعد قسمت بیشتر پهنک برگها را می خورند و فقط رگبرگهای اصلی باقی می گذارند. پروانه با بال باز حدود 35 میلیمتر و طول آن 10 تا 11 میلیمتر می باشد.پ
رنگ بالها سفید می باشد. بسته به شرایط آب و هوایی منطقه پروانه های بالغ در اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت ماه ظاهر می شوند و شروع به تخمگذاری می کنند.
هفت تا ده روز پس از تخمگذاری لاروها بیرون می آیند و از برگ تغذیه می نمایند.
روش مبارزه: مبارزه شیمیایی علیه این آفت در صورت لزوم از حشره کشهای فسفره استفاده نمود ولی سمپاشیهایی که علیه سایر آفات پسته صورت می گیرد علیه این آفت موثر نمی باشد.
6- شته ها: روی انواع درختان پسته اهلی و وحشی گونه های مختلفی از رشته ها دیده می شود که اکثر روی برگها و برخی به جوانه ها و غیره حمله می کنند. معمولا در اثر حمله این حشرات گاتهایی روی برگها بوجود می آید. در صورتیکه جمعیت این حشرات روی درخت زیاد باشد و خسارت نیز قابل توجه باشد به آسانی می توان از سموم سیستماتیک استفاده کرد.
7- تریپس ها: اینها حشرات کوچکی هستند به طول 1/1 تا 3/1 میلیمتر. این حشرات از گرده گلهای نر تغذیه می نمایند و اگر شدت حمله نیز زیاد باشد غنچه های درختان نر اصلا باز نمی شوند در نتیجه عمل تلقیح صورت نمی گیرد، و درخت ماده نیز بارور نمی شود.
8- پسیل پسته: به این آفت شیره خشک و گاهی شته جهنده نیز می گویند حشره کامل زرد رنگ و طول بدن حشره حدود 5/1 تا 8/1 میلیمتر می باشد. پسیل پسته زمستان را بصورت بالغ در بین شکاف تنه درختان و شکاف دیوارها و زیر کلوخه های باغ بسر می برد. در اول بهار به محض مساعد شدن هوا از پناهگاههای زمستانی خارج می شود و روی برگهای اولیه شروع به مکیدن شیره آنها می کنند چند روز بعد شروع به تخم ریزی می کنند که تخمها در حدود 18 روز بعد باز می شوند و از آنها پوره نارنجی رنگی خارج می شود بر اثر حمله آفت مرتبا از درختان مبتلا شیره گیاهی همراه با ترشحات حشره ها میریزد و از طرفی میوه ها نیز ریز می شوند و برگها نیز خندان می شوند. همچنین افزایش درصد پوکی کاهش کیفیت محصول و اختلال در تنفس و فتوسنتز در اثر بسته شدن روزنه ها توسط
روش مبارزه: برای مبارزه شیمیایی علیه این آفت باید زمانی اقدام به سمپاشی کرد که تعداد تخمها در جمعیت آفت کم باشد و در عوض تعداد حشره کامل و پوره زیاد باشد. معمولا اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد ماه برای مبارزه مناسب می باشد و برای سمپاشی می توان از سمومی مانند زولون به نسبت 5/1 در هزار استفاده نمود.
7- زنبورهای مغز خوار پسته: این دسته از آفات دو تا سه نوع می باشند. به انواع درختان پسته اهلی و وحشی حمله می کنند. طرز خسارت افت به این صورت می باشد که حشره ماده تخم خود را زیر پوست و داخل میوه قرار می دهد سپس لارو از آن خارج می شود که از میوه تغذیه می نماید و تمام سال در آنجا باقی می ماند. پسته های آلوده معمولا کوچک و ضعیف و پوست انها چروکیده و تیره رنگ می شود. میزان خسارت گاهی به 50% نیز می رسد. حشره ماده بالغ 4-5/4 میلیمتر طول دارد و نرها کمی کوچکتر در حدود 4 میلیمتر می باشد.
روش مبارزه: بهترین راه مبارزه با این آفت جمع آوری و سوزاندن پسته های آفت زده در پاییز و اوایل بهار است مبارزه شیمیایی علیه زنبور مغزخوار پسته چندان موثر نیست. زیرا در تمام دوره فعالیت لارو داخل میوه است و از دسترس سم بدور است.
8- سوسک سرشاخه خوار پسته: این افت در بسیاری از مناطق پسته کاری جهان شیوع دارد. طرز خسارت آفت به این صورت است که حشره کامل برای تغذیه به جوانه هایی که در محل اتصال دمبرگ به شاخه قرار گرفته اند حمله می کند و آنرا سوراخ می کند و دالانهای کوتاهی در وسط چوب ایجاد می کند و در نتیجه جوانه هایی را که باید در سال بعد شاخه و میوه بدهد از بین می رود. معمولا لاروهای این سوسک زیر پوست شاخه های ضعیف و نیمه خشک پسته زندگی می کنند. طول بدن حشره کامل 5/3-3 میلیمتر و رنگ آن زرد مایل به خرمایی می باشد.
9- سنهای پسته: این حشرات زمستان را در زیر بوته ها و در پناهگاهها می گذرانند و در بهار روی علفهای هرز تخمگذاری می کنند. بسته به شرایط آب و هوایی منطقه از اواسط بهار به بعد بسوی باغهای پسته حمله می کنند و با خرطوم خود از مغز دانه پسته تغذیه می کنند و چون خرطوم این حشرات اغلب به قارچهای عمل بیماری ماسوی پسته آلوده می باشد. بنابراین مغز میوه به قارچ الوده شده و به تدریج فاسد و به تودهای سفید رنگ و نرم تبدیل می شود.
بیماریهای مهم پسته و روشهای مبارزه با آن:

افلااتوکسین در پسته:
زهرا به افلاتوکسین که در نتیجه فعالیت قارچ آسپرژیلوس فلاووس ایجاد می شود مسایلی را در نگهداری قبل و بعد از برداشت و صادرات پسته از نظر بهداشتی ایجاد می کند و این امر اثر منفی در صادرات پسته بدنبال خواهد داشت. قارچ آسپرژیلوس فلاووس ضمن رشد و نمو و تفغذیه از مواد غذایی پسته موجب ترشح افلاتوکسین می گردد.
در چه شرایطی افلاتوکسین تولید می شود:
مناسبترین شرایط برای فعالیت قارچهایی نظیر اسپرژیلوس پسته حرارت 25-35 درجه سانتیگراد و برای تولید آفلاتوکسین دمای 25 درجه می باشد. ابتدا قارچهای مذکور در دامنه دمایی 6-46 درجه سانتیگراد می تواند فعالیت نماید رطوبت نسبی مطلوب برای فعالیت قارچ 85 درصد به بالا می باشد. زیرا قارچهایی که تولید آفلاتوکسین می کنند همانند سایر قارچها به رطوبت کافی نیاز دارند. چنانچه حداقل مورد نیاز فراهم نباشد قادر به فعالیت نخواهند بود. یا اینکه تولید آفلاتوکسین نخواهند کرد. که در بیشتر مناطق کشت پسته ایران جزء مناطق خشک می باشند و رطوبت هوا نیز در زمانی که محصول روی درخت است برای فعالیت قارچ مساعد نمی باشد مگر بطور استثنایی که به علتی محصول پسته با رطوبت تماس داشته باشد. در این صورت شرایط برای رشد قارچ مناسب می گردد. و آفلاتوکسین تولید می گردد.
از عوامل دیگر تولید آفلاتوکسین آسیبهایی است که بوسیله حشرات (پروانه های مغزخوار) به دانه های پسته وارد می شود. همچنین فضولات کرم ترک و شکاف برداشتن پیش از زمان رسیدن محصول شرایط را تا اندازه ای برای رشد قارچ مساعد می نماید. اسپور قارچ در لابلای شکافها بوجود می آیند و جوانه می زنند و فعالیت خود را شروع می کنند.
راههای پیشگیری از بوجود آمدن آفلاتوکسین روی پسته:
1- استفاده از سموم حفاظتی گیاهان در جهت کنترل پاتوژن قارچی
2- استفاده از ارقام مقاوم قارچ آسپرژیلوس فلاووس
3- تا حد امکان برداشت محصول در شرایط خنک
4- جلوگیری از آب دیدن مکانیکی محصول برداشت شده
5- خشک کردن سریع محصول بعد از برداشت
6- استفاده از انبار خشک و بهداشتی، استریل با بخار آب جوش
7- مبارزه به موقع با آفات پسته بخصوص پروانه مغز خوار پسته
8- خودداری از مخلوط شدن پسته به زمین ریخته و همچنین محصول شاخه هایی که با زمین تماس با محصول مرغوب و پاکچین شده از درخت
9- برداشت محصول متناسب با توانایی پوست گیری در هر روز باشد و از انباشتن پسته های پوستگیری نشده روی هم خود داری شود.
10- برای ضد عفونی پسته ها از محلول اسید پروپیونیک به نسبت 35-40 میلیمتر در یک لیتر آب استفاده می شود این محلول بیشتر زمانی بکار می رود که پسته کور را در آب می خیسانند تا بعد بوسیله غلطک خندان شوند بعد از خیساندن پسته ها حدود نیم ساعت در محلول قرار گیرند و سپس خشک شوند.
بیماری پوسیدگی طوقه یا گموز درختان پسته:
علایم بیماری: نشانه های بیماری روی قسمتهای هوایی درخت پسته متاسفانه موقعی ظاهر می شود که بیماری طوقه و تنه درخت را پوشانده باشد و در واقع درخت تا سر حد مرگ پیش رفته است. روی شاخه های اصلی و قسمتهای هوایی تنه حبابهای شفاف و کوچک صمغ ترشح می شود و شاخه های کوچک نیز از انتها شروع به پژمردگی نموده و بطور ناگهانی یک قسمت یا تمام درخت می میرد.
در هوای گرم بعلت پیشرفت بیماری پوست تنه درخت حلقه وار آلوده شده و چنانچه که رطوبت خاک هم به حد کافی باشد علائم پژمردگی روی برگها بروز می کند. اولین آثار آلودگی قسمتهای زیر درخت بصورت لکه های نرم مشخص در سطح پوست طوقه و قسمتی از تنه که زیر خاک درخت به صورت لکه های نرم مشخص در سطح پوست طوقه و قسمتی از تنه که زیر خاک رفته ظاهر می شود. این لکه ها بیشتر تیره و گاهی قهوه ای یا سیاه می باشند. و چون پوست درخت خاکستری است لکه ها کاملا مشخص می باشد. اگر محل آلودگی را با چاقو خراش دهیم بافت تغییر رنگ یافته ای را مشاهده خواهیم کرد این بافت مبتلا ابتدا سطحی ولی بتدریج گسترش یافته و عمیق تر می شود. تا جایی که منطقه کامبیوم و تمام نسوج پوست را فرا گیرد.
در پوست نوعی صمغ ترشح میشود که مربوط به حالت پیشرفته بیماری می باشد. و به همین دلیل است که بیماری را گموز گویند. هنگامی که بیماری اطراف تنه و طوقه را فرا گرفت درخت خشک می شود. نشانه های بیماری حداقل پس از سه سال روی درختان پسته که عمق کاشته شده و بیش از حد آبیاری می شوند. ظاهر می گردد. این بیماری توسط گونه هایی از جنس فیتومترا ایجاد می شود. قارچ عامل بیماری گموز انگلی است که در خاک فعالیت دارد و مهمترین عاملی که در رشد و نمو آن دخالت دارد، رطوبت خاک می باشد. قارچ در محیط مرطوب خاک و به ویژه در خاکهای سنگین که قدرت نگهداری آب آنها زیاد است، رشد زیادی داراست.
انتشار بیماری از محلی به محل دیگر و از درختی به درخت دیگر توسط زئوسپرها صورت می گیرد. و وجود رطوبت زیاد نیز عامل مهمی برای حرکت زئوسپرها بحساب می آید.
پس از رطوبت عامل درجه حرارت نیز در فعالیت قارچ موثر است بدین شکل که فعالیت قارچ در درجه حرارتهای پایین تر از 8 درجه سانتیگراد بسیار کم می باشد.
و هر چه درجه حرارت بالاتر رود رشد آن نیز بیشتر می شود. چنانچه سایر شرایط فراهم باشد. در حالیکه32 درجه سانتیگراد قارچ بهترین و سریعترین رشد را خواهد داشت. در حالیکه در درجه حرارت 20 درجه سانتیگراد درست نصف سرعت رشد فوق میسر است. در حرارت 40 درجه قارچ در عرض چند ساعت و در درجه حرارت 46 درجه در عرض یک دقیقه می میرد به همین علت است که رشد قارچ در هوای گرم تابستان کم میشود و اگر در مواقع گرم سال خاک پای درخت را کنار بزنیم به طوریکه قسمت الوده در معرض حرارت زیاد قرار گیرد رشد قارچ کم و حتی ممکن است نابود شود اسیدیته خاک نیز در فعالیت قارچ موثر می باشد. در خاکهایی که مقدار Ph آنها بین 4/5 تا 5/7 باشد حمله و رشد قارچ به شدیدترین وجه صورت می پذیرد. و بر عکس در اسیدته 8/4 تا 5 بشدت حمله کاهش می یابد. با توجه به اینکه PH خاک بیشتر مناطق پسته کاری ایران بیش از 7 می باشد، و تغییر PH نیز اسیدی شکل است بنابراین امکان مبارزه با بیماری بوسیله دخالت در این امر مقدور نمی باشد.
کاشت عمیق و آبیاری غلط درختان پسته در ایجاد و گسترش بیماری حائز اهمیت است. برای نجات درختانی که تازه مبتلا شده اند باید خاک اطراف طوقه را بتدریج عقب زد و توجه نمود که به ریشه های درخت صدمه وارد نشود. خاکهای اضافی را می توان دور از تنه بصورت پشته در آورد تا در موقع آبیاری از انتقال آب پای طوقه جلوگیری بعمل آید اگر در موقع کنار زدن خاک علائم بیماری و پوسیدگی روی طوقه و تنه دیده شد بهتر است قسمتهای الوده را با چاقو برید و محل آنرا با محلول برد و در هر سال 2 یا 3 بار ضد عفونی نمود مقدار آب مصرفی و فواصل آبیاری نیز باید با توجه به نوع خاک، سن درخت و عوامل محیطی انجام گیرد.
بیماریهای ماسوی پسته:
این بیماری در بسیاری از مناطق پسته کاری ایران دیده می شود. خسارت این بیماری بیشتر متوجه میوه پسته است. مغز میوه های آلوده رشد نمی کند. در صد الودگی میوه ها گاهی به بیش از 50% هم می رسد در پسته های وحشی هم این بیماری وجود دارد.
علائم بیماری: بر اثر حمله بیماری میوه های پسته ظاهرا سالم می باشند ولی مغز ندارند و یا اینکه مغز کمی رشد می کند و به رنگ قهوه ای در می آید. مغز ممکن است تغییر شکل بدهد و خشک شود و روی آن لکه های کلروتیکی تشکیل شود. گاهی نیز میوه کاملا سالم است. ولی در میوه نارس الوده ماده ای چسبناک و بی رنگ مایل به سفید بین پوست و دانه و لبه های مغز وجود دارد این ماده در مرحله ای که میوه از نظر رشد کامل شده است سفید و نسبتا سخت می باشد، و بعلت همین ماده چسبناک سفید است که بیماری را ماسو مینامند. بروز این بیماری روی درختان پسته ارتباط مستقیمی با وجود برخی از حشرات ناقل عامل بیماری دارد که بیشتر مربوط به نوعی سن می باشد.
مبارزه با بیماری ماسوی پسته:
با توجه به اینکه این بیماری بیشتر بر اثر فعالیت سنهای آلوده ایجاد می شود بنظر می رسد که مبارزه علیه این حشرات در جلوگیری از بروز بیماری موثر باشد در باغهایی که توجه کافی در امر داشت درختان از قبیل ابیاری و تغذیه و مبارزه با افات شده باشد بیماری کاهش می یابد. عوامل آب و هوایی نیز در شدت و ضعف بیماری تاثیر بسزایی دارند.
سفیدک سطحی پسته:
قارچ مولد این بیماری روی گونه های زیادی از درختان مثمر و غیر مثمر خسارت زیادی دارد.
علائم بیماری: این بیماری معمولا از اواسط تابستان شیوع می یابد. و اولین علائم آن ایجاد لکه های سفید و خاکستری در سطح تحتانی برگهاست. بعد این لکه ها به هم می پیوندند و قشر سفید رنگی در سطح زیرین برگ بوجود می آورند. در سطح بالایی برک لکه های قرمز یا قهوهای رنگی ایجاد می شود. که در مقابل لکه های سفید سطح زیرین قرار دارد.
عامل بیماری: قارچی است بنام فیلاکتینیا گوتاتا که میسیلیوم آن در سطح زیرین برگ رشد می کند و گاهی در عمق پهنک نفوذ می کند و در پارانشیم میانی پیشروی کرده و بعضی از میسیلیومها نیز سطحی است و دائما در سطح زیرین برگ لکه هایی تولید می کنند.
مبارزه با سفیدک سطحی پسته: با توجه به اینکه بیماری بیشتر در اواسط تابستان شروع به فعالیت می نماید. بنابراین خسارت چندان زیاد نیست. و در صورتیکه سفیدک در برخی نواحی شدت داشته باشد می توان درختان را به محض مشاهده اولین علائم بیماری سفیدک در پشت برگها بوسیله سم کاراتان یا سموم گوگردی سمپاشی کرد.
نماتدها:
پس از بیماری خاکزاد گموز می توان گفت مهمترین بیماری پسته مربوط به نماتدهای مولد غده می باشد. گزارشهای زیادی از وجود این نماتدها در باغهای کشور و خسارت ناشی از آن وجود دارد. علائم مشخصه این بیماری تولید غده و گره هایی می باشد که روی ریشه و در قسمتهای هوایی شامل ضعف و کم رشدی عمومی درخت می باشد. این بیماری در شرایطی که به خزانه راه یابد بسیار خطرناک است. و در مواردی باعث مرگ و میر کل نهالهای خزانه می گردد. با توجه به بیولوژی و اپیدمیولوژی خاص عامل بیماری می توان گفت بهترین راه مبارزه و مقابله با آن استفاده از پایه های مقاوم درختان پسته به نماتدها و استفاده از نهالهای سالم و رعایت اصول بهداشتی نظیر جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا به باغ یا خزانه می باشد. اگر چه مواد شیمیایی نماتدکش نیز موثر می باشد اما آلودگی محیط زیست را بدنبال دارند. تا کنون از بین پایه های مطالعه شده پسته و را حساسترین و بنه مقاومترین آنها نسبت به نماتدهای مولد غده معرفی شده است.
میزان محصول سالیانه و تاریخ برداشت پسته:
در بیشتر نقاط کشور درخت پسته بین 7 تا 9 سالگی به ثمر میرسد. سن درخت برای بهره دهی مربوط به تاریخ پیوند می باشد. یعنی اگر درخت در سن 3 تا 4 سالگی پیوند شود معمولا در سن 7 تا 8 سالگی شروع به باردهی می کند ولی اگر طبق اصول فنی در سال اول یا دوم نهال در خزانه پیوند شود پس از انتقال نهال به زمین اصلی درخت در سن 5 تا 6 سالگی به بار می نشیند.
میزان محصول پسته به موارد زیر بستگی دارد:
الف) میوه پسته اصولا روی جوانه های دو ساله بوجود می آیند و از طرفی در سالی که محصول درخت زیاد می باشد شیره نباتی بیشتر به مصرف تولید محصول می رسد و مقدار کمتری برای ایجاد جوانه های تازه باقی می ماند. بنابراین تولید جوانه تازه در سالی که درخت محصول زیادی دارد احتمالا کمتر است.
در درختان پسته غالبا کاهش محصول مربوط به ریزش زیاد جوانه های گل در سال باردهی می باشد. در نتیجه در سال بعد تعداد جوانه تازه کم می شود. در اینصورت به علت کم شدن تعداد جوانه های دو ساله محصول درخت کاهش می یابد و چون در این سال محصول کم می باشد درخت فرصت بهتری برای تولید جوانه ها خواهد داشت و محصول سال بعد هم افزایش می یابد.
ب) میزان محصول درخت پسته نسبت غیر مستقیم با مرغوبیت آن دارد به همین درختان پیوندی که از کشت بذر بوجود آمده اند محصول آنها از درختان پیوندی که از کشت بذر بوجود آمده اند محصول آنها از درختان پیوندی بیشتر و نامرغوبتر است.
ج) میزان محصول یک درخت پسته در سالهای اول بهره برداری بسیار کم است و بسته به منطقه یک تا سه کیلوگرم پسته تر 300-900 گرم پسته خشک دارا است و بتدریج که درخت بزرگ و مسن میشود میزان محصول آن نیز زیاد می گردد.
بطوریکه از یک هکتار باغ پسته خوب میتوان تا بیش از دو تن محصول در هر سال برداشت کرد. درخت مرغوب و پیوندی دارای عمر کمتری نسبت به درختان نامرغوب و غیر پیوندی دارد به همین دلیل میزان محصول پسته در طول زندگی انواع درختان متفاوت است.
د) میزان محصول رابطه مستقیم با مراقبتهایی نظیر شخم، آبیاری منظم، کود کافی، دفع آفات و غیره دارد. بنابراین اگر باغهای پسته در فصل بهار و تابستان آبیاری کافی نشوند محصول کمی خواهند داشت.
و) میزان محصول پسته رابطه مستقیم با گرده و گرده افشانی درخت پسته دارد بنابراین همانگونه که گفته شد باید در باغ 10 درصد درختان نر باشند. و هم زمان گرده افشانی و آماده شدن گلهای درختانی ماده نیز از نکته هایی است که باید به آن توجه کرد.
تاریخ برداشت در مناطق مختلف متفاوت است که معمولا اویل شهریور تا اواسط مهر ماه ادامه دارد که زمان رسیدن محصول به نوع محصول بستگی دارد به عنوان مثال ارقام فندقی، غفوری، و کریم ابادی زودرس و ارقام اوحدی ممتاز و کله قوچی متوسط رس و ارقام جندقی و هراتی دیررس می باشند.
برداشت و آماده سازی پسته:
با توجه به اینکه میوه پسته روی جوانه های سال دوم تولید می شود باید موقع برداشت پسته مواظبت نمود که جوانه هایی که باید سال بعد محصول بدهند معمولا روی شاخه های ظریف و کوچک و شکننده واقع شده اند آسیب نبینند. زیرا آسیب وارده سبب می گردد که هنگام زمستان جوانه ها خشک شوند و از بین بروند.
میوه پسته دارای دو پوست خارجی می باشد. یک پوست رویی که سلولزی است و به رنگ کرم تا قرمز میباشد. که زمان برداشت 70 تا 80 درصد پوسته های رویی به راحتی از پوسته سخت جدا می شوند، مراحل برداشت شروع میشود و دیگری پوسته کرم رنگی است که به مغز چسبیده است دو لبه انتهایی این پوست اگر بهم چسبیده باشد به اصطلاح پسته را کور (دهان بسته) می گویند و اگر از هم باز باشد پسته را خندان گویند. بمنظور جدا سازی پوست رویی با استفاده از غلظت پوست را جدا می کنند و برای خندان کردن پسته های دهان بسته یا کور ابتدا چند ساعتی آنها را در آب خیسانده سپس با فشار غلطک آنها را خندان می نمایند. و با دستگاه خشک کن آنها را خشک می کنند. 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 30   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله لیکا چیست

یکی از روش های تهیه دانه های سبک استفاده از کوره گردان است .وقتی برخی از انواع رس با دانه هایی به ریزی صفر تا دو میکرون در دمای بالاتر از 1000 درجه سانتیگراد در این کوره ها حرارت می بینند ،گازهای ایجاد شده در داخل آنها منبسط می شوند و هزاران سلول هوای ریز تشکیل می دهند .با سرد شدن مواد ،این سلول ها باقی می مانند و سطح آن ها سخت می شود .
مهمترین ویژگی های لیکا عبارتند از :
وزن کم ،عایق حرارت ،عایق صوت ، باز دارنده نفوذ رطوبت، مقامت در برابر یخ زدگی ،تراکم ناپذیری تحت فشار ثابت و دائمی ،فساد ناپذیری ،مقاومت در برابر آتش و PH نزدیک به نرمال .
وزن کم این دانه ها و در نتیجه هزینه حمل پایین آن باعث شده است تا از لیکا در پر کردن فضاهای خالی استفاده شود .در کاربرد های خاص نظیر زیرسازی ساختمان و تسطیح و شیب بندی بام ،خواص عایق حرارتی و دوام لیکا مشخصات فنی مناسبی برای آن فراهم می کند .
در راهسازی نیز از تراکم ناپذیری لیکا برای کنترل نشست پلاستیک بستر های سست استفاده می شود .همچنین جذب آب مناسب ،تخلخل و دوام لیکا آن را برای کشاورزی بدون خاک مناسب ساخته است . همین خواص باعث شده است تا در تصفیه فاضلاب های خانگی از فیلتر های ساخته شده از لیکا استفاده شود.
ویژگی های بتن لیکا
خواص لیکا باعث شده است تا در بتن سبک لیکا کاربردهای فراوانی داشته باشد . مهمترین ویژگی های بتن لیکا عبارتند از ،وزن کم ،سهولت حمل و نقل ،بهره وری بالا هنگام اجرا ،سطح مناسب برای اندود کاری ،مقاومت و باربری در شرایط خاص ،عایق حرارت ،مقاومت در برابر آتش ،عایق صدا مقاومت در برابر یخ زدگی ،بازدارندگی در برابر نفوذ رطوبت و دوام در برابر مواد آهکی .
متناسب با وزن و مقاومت مورد نظر از بتن سبک لیکا به عنوان پر کننده ،عایق و یا باربر استفاده می شود . بتن لیکا می تواند درجا ریخته شود و یا به صورت بلوک ،اجزای ساختمانی و سایر قطعات پیش ساخته به کار رود . در هر مورد متناسب با کاربرد و روش اجرا از دانه بندی های مناسب لیکا استفاده می شود .
بتن های پرکننده و عایق اغلب در پی سازی و زیر سازی ساختمان ،شیب بندی کف و بام ،بلوک ها یا اجزای دیوارهای جداکننده و محیطی غیر باربر به کار می روند .
در حالی که از بتن های سبک سازه ای – که البته عایق نیز خواهند بود – در ساخت اجزای مقاوم نظیر بلوک های باربر ،پانل های دیواری و سقفی مسلح و نیز اسکلت بتن مسلح ساختمان ها استفاده می شود .قابل توجه است که به دلیل الزامات مقاومت و دانه بندی ،تنها با استفاده از دانه های لیکا می توان در ایران بتن سبک سازه ای ساخت .
اندازه کاربرد
(لیکای درشت )بادامی 10-20mm پی ،پرکننده سبک،تولید بلوک کف ،عایق سازی کف ،سقف عایق سازی ابنیه تسطیح بام ،زیر سازی ساختمان ،زهکشی
(لیکای متوسط)نخودی 3-10mm تولید بتن سبک لیکا ،تولید بلوک ،دال و اجزای ساختمانی ،زیر سازی ساختمان
لیکاری ریز و بسیار ریز 0-3mm تولید بلوک ،دال و اجزای ساختمانی تولید بتن سبک ،تولید اندود و ملات لیکا
جدول کاربردهای لیکا بر حسب اندازه دانه ها

لیکا در راه سازی
دانه هاى لیکا که وزن فضایى آن در طیف دانه بندى از 0 تا 25 میلى متر بین 300 تا 600 کیلوگرم بر متر مکعب است و همچنین به دلیل هدایت حرارتى کم در حد %9 تا 0.101 W/m.k و خاصیت زهکشى بالا ، کاربردهاى مفیدى در امور راهسازى دارد.

وزن فضایی کم
کنترل نشست
در خاک های رسوبى ضعیف و تراکم ناپذیر ، بار خاکریزى یکى از عوامل مهم تحکیم و نشست خاک است. میزان نشست به تناسب ارتفاع خاکریزى و خواص تحکیم پذیرى خاک میتواند در هموارى ، عملکرد و دوام راه بطور جدى مشکل آفرین باشد. علاوه بر بار ناشی از خاکریزى ، پرکردن ترانشه ها و کاهش سفره هاى آب زیرزمینى نیز مى تواند موجب نشست خاک بستر راه گردد.استفاده از لیکا به دلیل وزن فضایى کم از یک طرف باعث سبک شدن خاکریز جاده و به دلیل حجم فضایى بیشتراز خاک از جانب دیگر موجب کاهش تراکم و نتیجتأ عامل مهمى در کنترل نشست و تحکیم خاکریز به شمار مى رود. بار وارده بر زیر اساس ناشى از پرکردن ترانشه ها و کاهش سطح آب زیرزمینى موجب نشست غیر یکنواخت مى گردد که با کاربرد لیکا میتوان این نشست را به مقدار زیادى کاهش داد .
پایدارى خاکریزها
بار وارده به زیر اساس باعث گسیختگى لایه هاى خاک و خرابى خاک ریزى روى خاک هاى ضعیف گردد. بار خاکریزى روى بستر راه را مى توان با استفاده از لیکا کاهش داد تا پایدارى خاک تأمین گردد.
عایقکارى یخبندان
کاهش آسیب یخ زدگى
یخ زدگى زیر اساس در اثر نا همگونى زیر اساس، سنگ ها و نقاط بالاى عمق نفوذ یخبندان در سنگ و نیز در اثر جریان آب در زیر اساس روی مى دهد.در زمان ذوب یخ ها، آب حاصل از ذوب یخ با خاصیت نفوذپذیرى باعث کاهش ظرفیت باربرى زیر اساس و لایه هاى جسم راه مى گردد.با عایق کارى جسم راه با لیکا ، اثرات یخ زدگى جاده و آسیب هاى ناشى از آن و نیز کاهش ظرفیت باربرى در اثر ذوب یخ از بین مى رود. عایق لیکا در لایه هاى جسم راه قرار مى گیرد و مقاومت آنها را در برابر یخ بندان به دلیل ظرفیت عایق حرارتى بالاتر نسبت به دانه هاى سنگى ، افزایش مى دهد
تسطیح تورم یخبندان
با پوشش عریض ترى از یک لایه لیکا با ضخامت کمتر به عنوان بخشى از روسازى مى توان از تغییرات طبیعى موثر که موجب تورم طولى و عرضى ناشى از یخبندان مى گردد جلوگیرى نمود.
کاربرد لیکا به عنوان زهکش
با استفاده از لیکا و انجام زهکشى موثر لایه هاى روسازى مى توان از افت باربرى آن در اثر ورود آب جلوگیرى شود و ظرفیت باربرى مطلوبى را در طول عمر راه تامین شود.به دلیل خواص مطلوب انتقال آب، لیکا به عنوان مصالح پرکننده و هدایت کننده آب در کانال هاى زهکش مورد استفاده قرار مى گیرد.به هدایت مستقیم جریان آب زیرزمینى توسط یک لایه لیکا با شیب ملایم به کنار جاده، خسارت یخبندان و افت ظرفیت باربرى جاده حذف مى گردد.
نتیجه گیرى
با توجه به ویژگیهاى لیکا و از آن جمله وزن فضایى کم، زهکشى، عایق بودن، موئینگى کم، دوام، مقاومت در برابر تغییر شکل و ظرفیت باربرى کافى ، کاهش رانش دیوارهاى حایل پل ها و شیروانى ها همراه با اجراى صحیح مى توان بسیارى از مشکلات راه سازى را حل و ایمنى و دوام آن را تضمین شود
کاربرد رس منبسط شده درراه سازی
رس منبسط شده به دلیل وزن کم ، هدایت حرارتی کم ، زهکشی بالا و ... می تواند در کارهای خاکی، راهسازی ، تونل و راه آهن مورد استفاده قرار گیرد.در هنگام احداث یا بهره برداری از جاده مشکلات زیادی مانند یخ زدگی خاک های مستعد ، ورود جریان آب زیر زمینی به جاده ، تا"مین پایداری خاکریزها ، نشست ها و.... مانع حداکثر بهره برداری از جاده ها می شود . رس منبسط شده بسیاری از مسائلی را که در راهسازی رخ می دهد حل کرده باعث افزایش کارایی جاده می شود. در این مقاله به برخی از موارد کاربرد رس منبسط شده در راهسازی اشاره کرد
1- وزن فضایی کم :
الف : استفاده از لیکا در کنترل نشست به دلیل وزن کم
در خاکهای رسوبی ضعیف و تراکم پذیر ، بار خاکریزی یکی از عوامل مهم تحکیم و نشست خاک می باشد.میزان نشست بستر به ارتفاع خاکریزی ، عمق لایه ضعیف و خواص تحکیم پذیری خاک می تواند در همواری ، عملکرد و دوام راه به طور جدی مشکل آفرین باشد. علاوه بر بار ناشی از خاک ریزی ، پر کردن ترانشه ها و کاهش سطح آب زیرزمینی نیز می توانند موجب نشست خاک بستر راه گردد.تغییرات لایه های زیرین و تغییر باربری بستر جاده در فواصل کوتاه ، موجب نشست های موضعی در راه می شود . نشست های غیر یکنواخت و پله ای اغلب در محل های
زیر روی می دهند:
- اطراف لایه های ضعیف
- در محل تغییر مقاومت زیر اساس
- در ابنیه پل ها ، کانال های زهکشی و لوله ها که پر کردن کانال ها ، خاکریزی ها و یا کاهش سطح آب زیر زمینی باعث افزایش بار بر زمین گردد.
در برآورد پتانسیل آسیب ناشی از نشست های کلی و نسبی ، باید به عوامل زیر توجه نمود :
حرکت دینامیکی بر سطح راه
میدان دید راننده
عملکرد و قابلیت خسارت سازه مجاوریا نزدیک خاکریز
ترمیم نشست ها و درزها و مسائل مربوط به آن
هزینه ترمیم
هزینه تقویت بستر راه
بار ناشی از خاکریزی روی بستر راه و نیز نشست های کلی و نسبی را می توان با سبک کردن خاکریز جاده کاهش داد. اگر سبک کردن خاکریز راه کافی نباشد ، می توان مقدار بار عامل نشست را با جایگزینی لایه های ضعیف با مصالح سبک ، باز هم کمتر کرد. با توزیع بار کل ، نشست نا متقارن کاهش می یابد. توزیع کامل بار معمولا" در خاکریزهایی که یا نزدیک به سازه های بدون نشست و صلب هستند ، برای حذف نشست نسبی در مرز بین خاکریز و سازه لازم است.به علاوه بارهای اضافی وارد بر سازه ناشی از نشست زیر اساس نیز باید حذف شود.بار وارد به زیر اساس ، حاصل از پر کردن ترانشه ها و کاهش سطح آب زیرزمینی و نشست غیر یکنواخت ناشی از این بارها، با سبک کردن مصالح پر کننده و ترانشه و زیر اساس کاهش می یابد. در کناره های لایه های ضعیف خاک ، در نقاط تغییر در مقاومت جسم راه و در نقاط اتصال سازه به خاکریز جاده، تغییرات خطرناک و جدی نشست ها را می توان با لنزهای نازک رس منبسط شده اصلاح نمود. در نتیجه بار وارد بر بستر راه به خاطر تغییرات شیب سطح جاده تا محدوده مجاز کاهش می یابد. غالبا" استفاده از لیکا در تقویت بستر راه لزومی ندارد. در بسیاری از مسائل ، ترکیبی از راه حل هایی نظیر پیش بارگذاری ، زهکشی قائم ، تحکیم عمق (با چاه های پر شده از آهک و...) و استفاده از ژئو تکستایل ها و ژئوگریدها مفید خواهد بود
ب- پایداری خاکریزها با استفاده از سبکی لیکا
بار وارد بر زیر اساس می تواند باعث گسیختگی لایه های خاک و خرابی خاکریزی جاده روی خاک های ضعیف گردد. هنگام احداث خاکریز رابررسی نمود. بار خاکریزی راه را می توان با استفاده از لیکا کاهش داد تا پایداری کافی خاکریز تامین شود.برای پایدار سازی خاکریزها علاوه براستفاده از لیکا ممکن است از روش هایی نظیر بار گزاری پله ای ، کاربرد ژئوتکستایل یا ژئوگرید و یا تحکیم در عمق استفاده گردد
2- لیکا برای عایقکاری یخبندان
الف- کاهش آسیب یخ زدگی

یخ زدگی زیر اساس به ویژه یخ زدگی های موضعی موجب آسیب هایی به صورت نا همواری سطح راه و ترک در رویه راه می گردد. یخ زدگی زیر اساس در اثرنا همگونی زیراساس ، سنگها ، تخته سنگها و نقاط بالای عمق نفوذ یخبندان در سنگ و نیز در اثرجریان آب در زیر اساس روی می دهد. قابلیت یخ زدگی زیر اساس در جایی که منطقه سنگی به خاک مستعد یخ زدگی یا از برش مستعد یخ زدگی به خاکریز مقاوم در برابر آن تبدیل می شود ، نیز تغییر می کند. در زمان ذوب یخ ها ، به دلیل آن که آب ذوب یخ باعث کاهش ظرفیت باربری زیر اسا س و لایه های جسم راه می گردد ، آسیب هایی مشاهده می شود. با عایقکاری جسم راه با لیکا ، اثرات یخ زدگی جاده و آسیب های ناشی از آن و کاهش ظرفیت باربری در اثر ذوب یخ ، از بین می رود. عایق لیکا در لایه های جسم راه قرار می گیرد و مقاومت آنها را در برابر یخ بندان به دلیل ظرفیت عایق حرارتی بالاتر نسبت به دانه های سنگی ، افزایش می دهد. با قرار دادن ضخامت مناسب عایق لیکا، یخ زدگی بستر راه به کلی حذف می شود. از نقطه نظر مسایل فنی عایقکاری ، بهتر است یک لایه ماسه زیرعایق اجرا شود.کناره های لایه عایق با ضخامت متغیر و رو به کاهش ساخته می شود تا از نشست های غیر یکنواخت در امتداد طولانی جلوگیری شود
استفاده از رس منبسط شده در عایق کاری مزایای زیر را بر دارد :
- افزایش عمق خاک مستعد یخ بندان
- جلوگیری از ورود آب زیر زمینی به جسم راه.
ب- تسطیع تورم یخبندانی با لایه لیکا
تورم طولی و عرضی ناشی از یخبندان در نقاطی که تغییرات طبیعی موثری در خاک بستر روی می دهد ، می تواند با لایه های پوششی عریض تری از یک لایه با ضخامت کمتر تسطیع گردد. لایه لیکا به عنوان بخشی از روسازی که مساله زهکشی آب جمع شده در لایه ها برطرف می کند ،اجرا می شود.
3-کاربرد لیکا به عنوان زهکش
الف – کاربرد لیکا در بدنه زهکش جاده
زهکشی موثر لایه های روسازی می تواند از افت باربری مطلوبی را در طول عمر راه تا"مین نماید.لایه های جسم راه اغلب به گونه ای زهکشی می شوند که آب تراوش یافته از لایه های زیرین (در اثر پدیده موئیدگی) صعود می کند و به طور مستقیم در امتداد لایه های راه به شیروانی های خاکریز ، جوی های کناری ، زهکشی های پوشیده یا کانالهای زهکش روباز هدایت می گردد. آبی که از کناره های جاده می آید به جوی های کناری می پیوندد. اگر لایه های راه در زیر سطح آب زیرزمینی اجرا شده باشند ، سطح آب با استفاده از زهکش های سرپوشیده پایین نگاه داشته می شود .زهکشی موثر لایه های روسازی می تواند از افت باربری مطلوبی را در طول عمر راه تا"مین نماید.لایه های جسم راه اغلب به گونه ای زهکشی می شوند که آب تراوش یافته از لایه های زیرین (در اثر پدیده موئیدگی) صعود می کند و به طور مستقیم در امتداد لایه های راه به شیروانی های خاکریز ، جوی های کناری ، زهکشی های پوشیده یا کانالهای زهکش روباز هدایت می گردد. آبی که از کناره های جاده می آید به جوی های کناری می پیوندد. اگر لایه های راه در زیر سطح آب زیرزمینی اجرا شده باشند ، سطح آب با استفاده از زهکش های سرپوشیده پایین نگاه داشته می شود
ب – کانالهای زهکش لیکا برای خشک نگه داشتن لایه های روسازی
به دلیل خواص مطلوب انتقال آب ، لیکا به عنوان مصالح پرکننده و هدایت کننده آب در کانال های زهکش مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین مقدار کافی از لیکا به عنوان عایق حرارتی لایه های زهکش و کانال های بالاتر از عمق نفوذ یخ بندان عمل می کند و در هنگام ذوب بهاری آن را خشک نگه می دارد.
4- زهکشی جسم راه
خسارت یخ بندان و افت ظرفیت باربری جاده در شیروانی ، با هدایت مستقیم جریان آب زیر زمینی توسط یک لایه لیکا با شیب ملایم به کناره جاده از محلی که آب بتواند از یک زهکش سر پوشیده یا لوله خروجی به یک جوی کناری با شیب مناسب جریان یابد حذف می گردد
در جایی که مقاطع راه در زیر سطح آب زیر زمینی باشند ، خسارت یخ بندان و افت ظرفیت باری جاده با پایین بردن سطح آب کاهش می یابد. این عمل با هدایت جریان آبی که به روسازی وارد می شود توسط کانال های زهکش لیکا در دو کناره جاده – انجام می گیرد. هنگامی که حجم آب زیاد باشد، ظرفیت زهکش ها را می توان با استفاده از لوله های پوشیده افزایش داد . عمق خشک مورد نیاز برای حذف آسیب یخبندان معمولا" عمق نفوذ یخ بندان از سطح روسازی است. اگر خاک نفوذ ناپذیر یا سنگ یکپارچه ای در زیر جاده وجود داشته باشد یا از یخ زدگی زیر اساس باعایق لیکا جلوگیری شده باشد، سطح زهکش را می توان بالاتر گرفت. جوی های پوشیده یا کانال های زهکش در بالاتر از عمق نفوذ یخ بندان با لیکا عایق می گردند.
5-جلوگیری از نفوذ مویین آب به لایه های روسازی
در خاک های مورنی با استفاده از یک لایه عایق در برابر صعود مویینه آب ، از جذب آب توسط مورن و تورم یخ بندانی ناشی از آن جلوگیری می شود . با استفاده از لیکا در این لایه عایق ، تورم یخ بندانی زیر اساس نیز کاهش می یابد. زهکشی زیر اساس جاده غالبا" زمانی که آب زیر زمینی به جسم راه جریان می یابدلازم است.جریان آب زیر زمینی باعث خسارت های موضعی به جسم راه و کاهش ظرفیت باربری راه می گردد. این خسارت اغلب در شیروانی ها و مقاطع زیر سطح آب زیر زمینی روی می دهد
6- حفاظت لوله های پوشیده از یخ زدگی و خشک نگهداشتن شیروانی ها
جریان آب زیر زمینی می تواند باعث فرسایش شیروانی ها و تشکیل لنزهای یخ شود. با قرار دادن یک زهکش پوشیده محافظت شده یایک کانال زهکش لیکا در یک شیروانی دارای یک لایه خاک نفوذ پذیر ، فرسایش شیب و تشکیل لنزها از بین می رود
نتیجه گیری
با توجه به موارد مذکور رس منبسط شده دارای خواص وزن کم ، زهکشی ، عایق بودن ، مویینگی کم ،‌دوام ، مقاومت در برابر تغییر شکل و ظرفیت باربری کافی می باشد. این خواص همراه با اجرای صحیح ، بسیاری از مشکلات راه سازی راحل کرده ایمنی و دوام آن را تضمین می نماید.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 14   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله ریاضیات بابلی و مصری

-1 شرق باستان
ریاضیات اولیه برای توسعه خود نیازمند یک پایه عملی که چنین پایه ای با پیدا شدن اشکال پیشرفته تر بوجود آمد. در امتداد برخی از رودخانه های بزرگ آسیا و آفریقا مانند نیل در آفریقا و دجله و فرات و یانگ سه و گنگ در نواحی مختلف آسیا اشکال جدیدی بوجود آمد.
در امتداد برخی از رودخانه های بزرگ افریقا و آسیا یعنی نیل در افریقا دجله و فرات در آسیای غربی سند و پس از آان گنگ در آسیای جنوبی میانه و هوانگ هو و پس از آن یانگ تسه در آسیای شرقی بود که اشکال جدید که زمینهای واقع در امتداد این رودخانه ها به نواحی کشاورزی ثروتمندی تبدیل شوند.
با خشک کردن باتلاق و کنترل سیلاب و آبیاری این امکان وجود داشت که زمین هایی که در امتداد اینها قرار گرفته ا ند تبدیل به یک کشاورزی ثروتمند شوند.
ریاضیات اولیه در نواحی معینی از شرق باستان برای خدمت به کشاورزی و مهندسی بوجود آمده باشد یک تقویم قابل استفاده ایجاد دستگاههای اوزان و مقادیر برای استفاده در برداشت محصول ، انبارکردن و تقسیم غذا و غیره ... در تعیین قدمت اکتشافی دو مشکل وجود داشت:
1) در ماهیت ایستاپی ساخت اچتماعی و انزوای طولانی برخی از نواحی و 2) خبر موادی که کشفیات بر روی آنها ثبت می شد.
در قدیم بابلیان کشفیات خود را به روی سفالهای بادوام ثبت می کردند و مصریها بر روی سنگ و پاپیروس که از همه بادوام تر بود. در این میان هندی ها و چینی ها یافته های خود را روی خاشاک و برگ درختان ثبت می کردند که ازدوام بسیار پائینی برخوردار بود حال به مطالعه مطالب کشف شده در بابل و مصر می پردازیم.
بابل:
منابع
باستان شناسانی که در بین النهرین کار می کند از قبل از اواسط قرن نوزدمم تا کنون حدود نیم میلیون لوح سفالی منقوش از زیر خاک در آورده اند. بیشتر از 50 هزار لوح تنها در شهر باستانی نیپور به دست آمده.
مجموعه های کثیری از این لوح ها در موزه های پاریس ، برلین و لندن و نیز در دانشگاههای ییل کلمبیا و پلسیلوانیا موجودند. اندازه این لوحها متفاوت است و بین آنها لوحهایی به شکل مربع به مساحت چند اینچ و نیز لوحهایی به اندازه یک کتاب معمولی به چشم می خورد.
گاهی نوشته روی این لوح ها تنها در یک طرف لوح و یا در هر دو طرف آن است. از این نیم میلیون لوح 300 تای آنها صرفاً ریاضی شناسایی شده اند که شامل جداول و سیاهه های از مسائل ریاضی هستند ما دانش خود را از ریاضیات بابلی مدیون همین لوحها هستیم. تا پیش از سال 1800 قبل از میلاد کوشی برای کشف رمز خط میخی نمی شد در این سال عده ای مسافر اروپایی متوجه کتیبه های منقش در عمل 300 پایی در منطقه بیستون در شمال غربی لیوان کنونی کشف کردند.
معمای کتیبه های سرانجام توسط سرهنری کرسویک رالینسون (1895 – 1810) دیپلمات آشورشناس کشف شد که او کلیدی را که باستان شناس و زبان شناس آلمانی به نام جرج گئورگ فرید ریش ( 1853 – 1775) پیشنهاد کرده بود تکمیل کرد.
با بوجود آمدن توانایی لازم برای خواندن متون میخی لوحهای بابلی بدست آمده معلوم شد که این لوحها ظاهراً به کلیه مراحل و علایق زندگی آن اعصار مربوط است برخی از متون ریاضی موجود مربوط به دوره نهایی سومری در سال 21000 ق م است.
دومین گروه که گروه بزرگی هم است مربوط به سلسله بابلی اول ( یعنی دوره شاه حمورایی) تا حدود سال 1600 ق.م. می باشد .
سومین گروه مربوط به سالهای 6000 ق.م تا 300 ب.م می رسد. که مربوط به دورهای امپراتوری بابلی جدید ( بخت النصر) و دوره های بعدی پارسی و سکوی می باشد چون که تغییر این لوح هنوز در دست اقدام است پس بعید نیست به نتایج چشمگیرتری در آینده برسیم.
ریاضیات بازرگانی و ارضی :
حتی قدیمیترین لوحها نشانی از مهارت در محاسبه در سطح عالی داشته و وجود دستگاه موضعی شصتگانی را طی مدت زمانی طولانی آشکار می کند. متون متعددی از این دوره اولیه به واگذاری و محاسباتیکه بر پایه این معاملات می پردازد در دست است.
این لوحها نشان می دهند که سومریهای باستان با کلیه انواع قراردادها رسید ، سفته ضمانت و رهن مقابله سروکار داشته اند و نیز اسناد شرکتهای بازرگانی و لوحهایی که با دستگاه های اوزان و مقادیر سروکار دارند بدست آمده اند.
در این 300 لوح ریاضی که بدست آمده حدود 200 تای آنها جداول هستند. این لوحهای جدولی شامل جدولهای ضرب، عکسها، مربعات و مکعبات و حتی جدولهای توان نیز هستند. به نظر می رسد که تقویم در بابل به اعصار قدیمیترین مربوط می شود.
هندسه:
هندسه بابلی با پیوند نزدیکی با مسامی عملی دارد. بابلی های 2000 تا 1600 ق.م با قواعد کلی:
1) محاسبه مساحت مستطیل
2) مساحت مثلثهای قائم الزاویه و متساوی الساقین
3) ذوزنقه قائم الزاویه
4) حجم مکعب مستطیل و کلی تر از آن
5) حجم منشور قائمی که قاعده آن ذوزنقه خاصی است آشنا بوده اند آنها محیط دایره را به صورت سه برابر قطر و مساحت را یک دوازدهم در مجذور محیط بدست می آورده اند که با فرض ns3 درست است.
6) آنها حجم استوانه مستدیر قائم را پیدا کردن حاصلضرب قاعده در ارتفاع بدست می آورند.
7) اما حجم مخروط ناقص یا هر ناقص مربع القاعده را به غلط به صورت حاصلضرب ارتفاع در سقف مجموعه قاعده ها محاسبه می کردند. و اینکه می دانند که اضلاع متناظر در دو مثلث قائم الزاویه متشابه متناسبند و اینکه عمود مثلث متساوی الساقین قاعده را نصف می کند و همچنین محاط در یک نیم دایره قائمه است. قضیه فیثاغورث را هم بلد بودند و به جای در مسائل فرض می کردند.
مسائل متعددی راجع به خط قاطع موازی با یک ضلع مثلث قائم الزاویه وجود دارد که منجر به حل معادلات درجه دوم می شوند.
و نیز بعضی از مسائل منتهی به دستگاه معادلات می شود در یک لوح یک مورد دستگاه ده معادله ده مجهول به چشم می خورد. در یک لوح دیگر که مربوط به سال 1600 ق.م است و در دانشگاه بیل نگهداری می شود که معادله درجه سوم کلی در بحث هرمهای ناقص وجود دارد که نتیجه حذف Z از دستگاه معادلات از نوع زیر است.

تقسیم بر محیط دایره به 360 جز مساوی را بدون تولید به بابلیهای عهد باستان مدیونیم X در دوره های آغازین سومری واحد بزرگی برای اندازه گیری فاصله که توی میل بابلی وجود داشت که تقریباً معادل 7 مایل امروزی است.
و چون میل بابلی برای اندازه گیری فاصله های طولانی بود به صورت واحد زمان یعنی زمانی برای پیمودن یک میل بابلی لازم است در می آمده که بعدها برای اندازه گیری فواصل زمان مورد پذیرش قرار گرفت.
2-5 جبر:
سال 2000 حساب بابلی به جبری بیانی ، یا منشور متکامل گشته بود. نه تنها معادلات درجه دوم هم با روشی که معادل جایگزینی در یک فرمول کلی است وهم از راه مربع کامل کردن حل شده بودند. کلیه برخی از معادلات و بعد دوم و چهارم هم مورد بحث قرار گرفته بود. لوحی پیدا شده که نه تنها جدولی از مربعات و مکعبات اعداد درست از 1 تا 30 بلکه جدولی از ترکیب را برای این فاصله به دست می دهد.
و چندین مسئله که با معاملاتی شبیه منجر می شود وجود داشته است. برخی لوح های مربوط به 1600 ق.م در دانشگاه بیل وجود دارد که صدها مسئله حد فشده را ذکر کرده اند. این مسائل متضمن دستگاه معادلاتی هستند که حل آنها منجر به معادلات در مجذور می شود.
مانند
نوگه با وئر دو مسئله جالب راجع به سریها را بر لوحی مربوط به حدود 300 ق.م در موزه لومیر پیدا کرده است. می دانیم که بابلیها با فرمولهای

آشنا بوده اند یا نه اولی برای یونانیها آن عصر معلوم بوده و دومی نیز توسط ارشمیدس حل شده است به طور خلاصه نتیجه می گیریم که بابلیهای باستان جدول سازهای خستگی ناپذیر، محاسین چیره دست، و قطعاً در جبر قوی تر از هندسه بوده اند.
2-6 پلیپتن 322 :
شاید مهمترین لوح ریاضی که تا کنون تجزیه و تحلیل شده لومی باشد که به پلیمتن 322 معروف است. این لوح فقره ای است به شماره کاتالوگ 322 در مجموعه ج. 1. پلیمپتن در دانشگاه کلمبیا، این لوح به خط بابلی قدیم نوشته شده است که قدمتی آن بین 1900 تا 1600 ق م است و برای اولین بار توسط نوگه بارئو و زاکس در سال 1945 توصیف شد.
این لوح دجار صدمه در قسمتهای سمت راست و مرکز سمت چپ شده است که این قطعات در زمان کشف کنده شده اند و هنوز موجود ندارد اما پیدا کردن آن کار بسیار دشوار است مانند پیدا کردن:
1) سوزن در انبار کاه. روی این لوح چندین ردیف عدد به چشم می خورد که ستون اول بی شک برای *** سطرها به کار رفته است. در نگاه اول به نظر می رسد دو ستون بعدی چندان ترتیب و معنای استثنائی نامقبول تشکیل وتروساق مثلث قائم الزاویه را می دهد که اضلاع آن مقادیر صحیحی است در زمان بابل قدیم برخی از این لوحها با بی توجهی کنار می گذاشتند.

مصر
منابع وتاریخ:
ریاضیات مصر باستان برخلاف اعتقاد عموم هرگز به سطحی که ریاضیات بابل به آن نائل شده بود نرسید. شاید همین امر معلول توسعه پیشرفته تر اقتصادی بابل بوده است.
بابل بر سر راه مقداری جاده های کاروانها قرار دارد در حالی که مصر نیمه موتوری است. نیل نسبتاً آرام هم نیازمند مهندسی و امور اداری چندان گسترده ای در رودخانه های دجله و فرات نبود. با این حال تا قبل از کشف رمز تعداد زیادی لوح ریاضی در بابل در این اواخر، مصر برای مدت مدیدی غنی ترین منبع پژوهش های تاریخی عهد باستان بود.
دلیل این هم احترامی بود که مصریان به مردگان می گذاشتند اول اینکه برای آنها قبرها و معبرهایی با اشکال مختلف که رویشان هم منقش بود می ساختند – دوم هم در حفظ بسیاری از پاپیروس ها اثر زیادی می گذاشت. در زیر فهرستی گاه شناختی از برخی نمونه های برجسته که مطالبی از ریاضیات مصر باستان را در خود دارند مطرح می شود.
1) 3100 قبل از میلاد: در موزه ای واقع در آکسفوردیگ گرز سلطنتی مصری وجود دارد که در روی آن اعدادی از مرتبه میلیون و صدهزار نوشته شده است. که نتایج یک لشکر کشی موفقیت آمیز نظامی بر روی آن ثبت شده است.
2) 2900 ق.م: هرم بزرگ جیزه برپا گردید و بدون شک ساختن آن متضمن برخی مسائل ریاضی و مهندسی بود.
این بنا 13 جریب را می پوشاند و مشتمل بر 2 میلیون قطعه سنگ است که هر کدام به طور متوسط 5/2 تن وزن دارند و با دقت بسیار با هم جفت شده اند. این بنا توسط 100 هزار نفر طی مدت 20 سال ساخته شده است.
3) 1850 ق .م: این تاریخ تقریبی پاپیروس مسکوات. متنی ریاضی مشتمل بر 25 مسئله که در همان موقع تدوین نوشته شده است. پاپیروس مسکو در 1893 در مصر خریداری و در 1930 با توضیحات وایش شده این پاپیروس 18 فوت درازا و در حدود 3 اینچ پهنا دارد.
4) 1850 ق . م: سابقه قدیمی ترین وسیله نجومی بود که ترکیبی از یک شاقول و میله دید گرمی است و اکنون بر این نگهداری می شود.
5) 1650 ق. م : این تاریخ تقریبی پاپیروس ریندیا احمس است یک متن ریاضی به وسیله احمس کاتب از روی یک اثر قدیمی تر نسخه برداری شده است. این پاپیروس به وسیله مصرشناسی اسکاتلندی در سال 1858 در مصر خریداری شود به موزه بریتانیا رسید. پاپیروسهای رینو و مسکو از مهمترین منابع ما از ریاضی مصرمی باشند.
6) 1500 ق.م: بزرگترین مسئله یا ستون هرمی شکل سنگی موجود در مقابل محور خورشید در تبس برپا شده است.
7) 1500 ق. م : یک ساعت آفتابی مصری در موزه بر این موجود است که مربوط به همین زمان می شود و قدیمی ترین ساعت آفتابی است.
8) 1350 ق.م : پاپیروس رولن که اکنون در موزه لوور می باشد شامل تعدادی صورتحساب دقیق نان است.
9 ) 1167 ق.م : این تاریخ پاپیروس هریس است سندی که رامس چهارم در موقع جلوس بر تخت پادشاهی تهیه کرده است این پاپیروس شرح کارهای پدر وی ، رامس سوم می باشد و سیاهه دارایی موجود آن عهد است.
منابعی از مصرباستان که مربوط به سالهای بعد تر از زمانهای فوق الذکر است چیز زیادی از ریاضیات در آنها دیده نمی شود در واقع مواردی وجود دارند که مشخصاً نشان از سیر قهقرایی دارد.
2-8- حساب و جبر در مصر:
کلیه 110 مسئله ای که در پاپیروس مسکوریند دیده می شوند عددی اند وعده زیادی از آنها بسیار ساده هستند ، اگر چه اغلب ریشه عملی دارند اما بعضی ازآنها هم ماهیت نظری دارند یک پیامد دستگاه شمار مصری خصلت جمعی حساب وابسته به آن است، مثلاً ضرب و تقسیم معمولاً با یک سلسله اعمال دو برابر سازی انجام می شود و هر عدد را به صورت مجموعی از توانهای دو نمایش می دادند.
2- مصریان سعی می کردند با نمایش دادن همه کسرها بجز دو سوم به صورت مجموعی از به اصطلاح کسرهای واحد برخی مشکلات ناشی از محاسبه را حل کند. کسرهای واحد در خط هیروگلیفی مصری با قرار دادن یک نماد بیضی شکل روی عدد مخرج نشان داده می شد. مثلاً :
در جبر مصری تا حدی نمادگرایی وجود دارد. در پاپیروس ریند نمادهایی را از – و + مشاهده می کنیم.
هندسه در مصر:
26 مورد از 110 مسئله موجود در پاپیروس دمای رینه و مسکو هندسی هستند. اغلب این مسائل از فرمولهای مساحی مربوط به محاسبه مساحت زمینها و حجم انبارهای غله ناشی می شود .
مساحت دایره مساوی مساحت مربعی که روی 9/8 قطر ساخته شود و حجم استوانه قائم به صورت حاصلضرب مساحت قاعده در طول ارتفاع بدست می آمد مصریان از حالت خاصی از قضیه فیثاغورث مطلع بودند و آنها یک فرمول نادرست برای بدست آوردن مساحت یک چهارضلعی دلخواه با ضلع های a, b, c, d دارند.
4 / (bed) (aec) : K
بزرگترین هرم مصری هم یلی دیگر از نشانه های هندسه در مصر است که توسط (بل) مطرح شده است.
2-10 یک مسئله عجیب در پاپیروس رینو:
مطالعه مسئله ای
عددی را منظم گویند اگر معکوس آن اعداد منظم :
دارای بسط منظم متناهی می باشد به استثنای تنها یک لوح در مجموعه بیل همه جدوال عکس بابلی فقط شامل معکوسهای اعداد منظم هستند یک لوح در موزه لدور متعلق به دود 3000 ق. م شامل عدد منظمی با 7 رقم شصتگانی است و معکوس آن 17 رقم شصتگان دارد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   13 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله جهانی‌شدن و امنیت ملی

 چکیده:
جهانی‌شدن فارغ از آن‌که یک پروژه باشد یا پروسه، پدیده‌ای است که صرفنظر از عناصر اختیاری و کنترل‌شده آن، از برخی وجوه کاملا تحمیلی برخوردار است که حتی قدرتهای بزرگ را به تمکین وامی‌دارد و این مساله از آنجا ناشی می‌شود که پدیده جهانی‌شدن هنوز در کلیت خود برای هیچ‌کس روشن نشده است. گریز مداوم جهانی‌شدن از کالبد‌شکافی محققانه و تنوع ادبیاتی موضوع جهانی‌شدن که ابهامات و تضادهای فراوانی را بر آن تحمیل کرده‌است، دستیابی به یک تعریف و نظریه دقیق و روشن را ناممکن ساخته و آن را چونان پدیده‌ای نمایان می‌سازد که تا زمان تحقق کامل اساسا قابل شناخت نباشد.
اما به‌هرحال بسیاری از کشورهای جهان تکلیف خود را با این پدیده معین کرده‌اند و سهم خود را در بازیگری یا بازیگردانی در محیط آن معلوم ساخته‌اند. جهانی‌شدن هرچه باشد و هرموقع که تحقق یابد، مانند بسیاری دیگر از پدیدارهای تمدن بشری دارای وجوه منفعت‌بار و زیان‌بار خواهد بود و نرمی و زبری در آن آمیخته است. بنابراین توجه به اصل پدیده جهانی‌شدن تنها یک طرف معادله است، طرف دیگر آن‌که می‌تواند صغری یا کبرای استدلال ما برای تایید یا نفی آن باشد، همانا منافع و امنیت ملی است.
نه‌تنها ما بلکه همه کشورهای جهان در حال سبک‌سنگین‌نمودن و توزین و تبیین جهانی‌شدن در قبال خود هستند و باتوجه به امکانات و شرایط ژئوپلیتیک خود، در حال پذیرفتن یا واگذارکردن نقشهای بازی در این صحنه‌اند. کشورهایی چون ایران که دارای امتیازات منطقه‌ای عمده‌ای هستند به‌طور ویژه‌ای در معرض وجوه گسترده‌تری از منافع یا مضرات جهانی‌شدن واقع می‌شوند و تقریبا قادر به انزواگزینی یا جداسازی خود از سیطره جهانی‌سازی نخواهند بود. اما با به‌کارگیری اندیشه‌های کاملا مطالعه‌شده و محققانه و با اتخاذ رویه‌های مدبرانه و هوشمندانه در رهبری و مدیریت کلان، می‌توان در به‌حداقل‌رساندن مضرات و به‌حداکثررساندن منافع آن موثر بود.
جهانی‌شدن فرصتهای بیشماری را فراهم می‌کند، همچنانکه فرصتها و اختیارات بسیاری را نیز با خود می‌برد؛ اما استفاده درست و به‌موقع از فرصتهای به‌دست‌آمده می‌تواند زیانهای ناشی از اختیارات و فرصتهای تلف‌شده را حتی تا چندبرابر جبران کند.
این امر بستگی زیادی به تحول مثبت در دیدگاه نظری ما نسبت به جهانی‌شدن و نیز پیدایش نوعی مدیریت هوشمندانه در سطوح کلان سیاستگذاری ملی و منطقه‌ای خواهد داشت. آنچه را که ما تحت عنوان امنیت ملی و اعتلای فرهنگی جستجو می‌کنیم و هم‌اکنون در معرض آسیبهای جدی پدیده جهانی‌شدن قرار گرفته است، موضوع اساسی برای همه کشورهای جهان از جمله کشورهای قدرتمند صنعتی غرب می‌باشد. ای بسا کشورهایی چون ایران با دستیابی به نظریه‌ای اصولی و کارشناسانه درباب جهانی‌شدن بتوانند آینده این پدیده را از آن خود کنند و حتی بیشتر از غربیها منافع آن را کسب نمایند. مقاله زیر را ملاحظه فرمائید.

امنیت ملی کشورها تحت تاثیر متغیرهای بین‌المللی و منطقه‌ای که کانونهای بحران محسوب می‌شوند همواره مورد تهدید قرار دارد. هرچه بر دامنه گسترش جهانی‌شدن و ابعاد آن افزوده می‌شود، کشورهایی که در معرض آسیب‌پذیری بیشتری قرار دارند، این تهدیدات را در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی با شدت هرچه‌بیشتری دریافت می‌کنند؛ بنابراین لازم است که درخصوص پدیده جهانی‌شدن به مثابه تهدیدی برای امنیت ملی کشورها، بررسی کارشناسی صورت گیرد. این مساله سوالات بسیاری را برمی‌انگیزد که برخی از این سوالات به ماهیت جهانی‌شدن و ابعاد آن مربوط می‌شود که در این مقاله، متغیر مستقل، فرضیه تبیینی خواهد بود و تاحدودی نیز به امکانات و موقعیت جغرافیایی و فرهنگی جوامع در تقابل با جهانی‌شدن پرداخته خواهد شد. سوال این است که جهانی‌شدن چگونه و در چه سطحی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تاثیر می‌گذارد. همچنین مولفه‌های زیر مورد بررسی قرار خواهد گرفت: تنوع و تعدد بازیگران جهانی‌شدن یا جهانی‌‌سازی، انتزاعی‌بودن تعابیری که از مفهوم جهانی‌شدن استنباط می‌شود، وجود منافع و محدودیتها و نیتها و نیز پروژه‌هایی در راستای طرح پاره‌ای اهداف مشخص و نیز بررسی جهانی‌شدن در چارچوب تئوریکی با سه رویکرد پروژه، پروسه و پدیده. از سویی موقعیت منطقه‌ای و بین‌المللی ایران، شرایط اقتصادی، قرابتهای فرهنگی، موقعیت ژئوپلیتیک سبب می‌گردد که رهیافتهای مختلفی در پاسخ به سوال فوق پیش روی مخاطب قرار گیرد که این امر به مرتبط‌ساختن فرضهای احتمالی مورد نظر در دو متغیر مستقل و وابسته موضوع جهانی‌شدن و امنیت ملی جمهوری اسلامی بستگی دارد.
در این مقاله سعی شده است با توجه به پاسخ سوال اصلی، فرضیه مطرح شده، طراحی و ارائه گردد و به‌صورت زیر معرفی شود:
جهانی‌شدن چه به مثابه پروسه و پروژه و یا پدیده بر امنیت ملی جمهوری اسلامی تاثیرگذار است. این تاثیرات به ایفای نقش بازیگران و نخبگان جمهوری اسلامی و سیستم مدیریتی کلان کشور بستگی دارد. زمینه‌های مناسب و امکانات فرهنگی، سیاسی، ژئوپلیتیکی ایران در جهانی‌شدن می‌تواند فرصتهای جدی و مناسبی را که تضمینی است بر امنیت ملی، برای جمهوری اسلامی فراهم کند. درغیراین‌صورت به حذف فرصتها و تهدید امنیت ملی جمهوری اسلامی منجر خواهد شد.

منطقه‌گرایی، راهبردی در میانه
منطقه‌گرایی، راهبردی است در حد فاصل میان ناسیونالیسم اقتصادی و جهانی‌شدن؛ به این معنا که منطقه‌گرایی و جهانی‌شدن یکدیگر را به‌طورمتقابل تقویت می‌کنند؛ یعنی دولتها با واردشدن به اتحادیه‌های اقتصادی و تجاری منطقه‌ای، توان رقابتی و قدرت اتصال و تولید ملی خود را افزایش می‌دهند تا بتوانند با وضعیت و قابلیت بهتر در سطح جهانی ایفای نقش نمایند. این در حالی است که انواع جدیدی از تقسیم کار منطقه‌ای در حال ظهور است: مثلث رشد (جوهور در مالزی، ریو در اندونزی و دولت ــ شهر سنگاپور)، هلال شکوفایی (ژاپن، چین، تایوان، لائوس و ...). [i][i]
اگر قسمتی از جهانی‌شدن یا راهکاری برای استفاده از آن را منطقه‌گرایی بدانیم، در آن صورت باید گفت که ایران از این لحاظ دارای امتیاز خاصی است. واقع‌شدن ایران در یک منطقه حساس جهان و قرار‌گرفتن آن در منطقه اتصال چندین منطقه (خلیج‌فارس، قفقاز، آسیای میانه، شبه‌قاره هند، آسیای صغیر) ــ که هرکدام دارای مباحث خاص خود هستند ــ ایران را از حساسیت منطقه‌ای ویژه‌ای برخوردار ساخته است و همه این ویژگیها در کنار ویژگی دیگری قرار می‌گیرد که همانا اشتراکات تاریخی، قرابت فرهنگی در عرصه مذهب و زبان و نیز موقعیت ژئوپلیتیکی آن با همسایگانش می‌باشد، همسایگانی که از نظر تعداد و تنوع کم‌نظیر هستند. اما این سکه روی دیگری نیز دارد و آن این‌که، چنین شرایطی پاره‌ای تهدیدات منطقه‌ای را نیز متوجه ایران ساخته است، تا جایی‌که مرکز مطالعات امنیتی ــ استراتژیک کاخ سفید در جهت اجرای طرح امنیتی تازه (امنیت انرژی) این موضوع را به عنوان یک دستور کار عمده در سایت خارجی خود مورد تاکید قرار داده و به تهدیدات علیه ایران افزوده است. بااین‌همه، باید گفت که در برابر همه این تهدیدات منطقه‌ای و جهانی‌‌سازی، عوامل جغرافیایی موجود در خلیج فارس به سود ایران می‌باشد؛ به‌گونه‌ای که بیشترین جمعیت، طولانی‌ترین کرانه ساحلی، کنترل بر آبراه به کمک برخورداری جزایر متعدد، عظمت حضور جغرافیایی، استراتژیک، اقتصادی و. . . همگی جلوه‌هایی از این اهمیت استراتژیک ایران را به نمایش می‌گذارند. در این مقاله ضمن بررسی نحوه بسترسازی عوامل و زمینه‌های تهدید ناشی از فرایند جهانی‌شدن ــ که از ابعاد مختلف این مساله ناشی می‌شود ــ تاثیر روند جهانی‌شدن بر امنیت ملی ایران نیز بررسی خواهد شد.

آشنایی با مفهوم و کارکرد جهانی‌شدن
پرداختن به موضوع جهانی‌شدن، در ابتدا چندان دشوار به نظر نمی‌رسد؛ چرا که با توجه به گستردگی آن به نظر می‌رسد که از هر نقطه‌ای می‌توان به این بحث وارد شد و عملا نیز با توجه به علائق و دلمشغولیهای مختلف پژوهشگران، این موضوع از منظرهای مختلف به بحث گذاشته شده است. می‌توان گفت جهانی‌شدن یک مفهوم انتزاعی است که روند کلان فعالیتهای فنی، علمی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، امنیتی و زیست‌محیطی در سطح جهان را در بر دارد و یک مفهوم ذهنی است که واقعیت بیرونی مشخصی ندارد بلکه صرفا از طریق آثار و تبعات این روند کلان است که به مفهوم مذکور استناد می‌شود. اما آیا چنین رویکردهایی مفید، کافی و مناسب نظام بین‌المللی می‌باشند؟ در چنین شرایطی بحث از جهانی‌شدن چندان مطلوب نیست؛ چرا که به حوزه‌ای بدل گشته که برای موافق و مخالفش توامان هم مفید و هم زیانبار است. هم مخالفان از آن بهره می‌برند و هم موافقان متحمل خسارت می‌شوند و در این میان آنچه مساله‌ساز گشته نه جهانی‌شدن‌(سازی) بلکه انبوه بازیگران آن، اعم از افراد و ملت ــ دولتها، می‌باشند.
این، موقعیت و توانایی بازیگران است که طرح اولیه موضوع و توصیف آن را شکل می‌دهد و سپس به نسبت چگونگی رابطه میان این بازیگر و مساله، استدلال مد نظر صورت می‌گیرد؛ لذا بسته به تنوع و تعدد بازیگران‌، انواع جهانی‌شدن یا جهانی‌‌سازی خواهیم داشت؛ چنانکه تنوع ادبیاتی که تاکنون در این زمینه پدید آمده، تاییدی بر این مدعا می‌باشد. ضمن آن‌که در بحث جهانی‌شدن، با یک موضوع واحد روبرو نیستیم بلکه با مجموعه موضوعات مشابهی مواجهیم که در کل به آنها جهانی‌شدن گفته می‌شود و ما به جای آن‌که به اصل موضوع شناخت پیدا کنیم، با موقعیتها و تاثیرات وارد بر آن آشنا می‌شویم و هر پژوهشگری از دریچه‌ای محدود به بررسی آن می‌پردازد؛ لذا به‌طورخلاصه می‌توان گفت: ضعف عمده‌ای که عدم کفایت تلاشهای نظری را در این خصوص در پی داشته، همانا فراموشی «نسبیت» پدیده‌های اجتماعی در معنای کلان آن می‌باشد. نتیجه‌آن‌که تمایلات، خواسته‌ها، ضعفها و ناتوانیها به‌عنوان واقعیت جهانی‌شدن‌(سازی) ارائه و معرفی می‌شوند.
همین ابهام و تضاد در معنا و مفهوم جهانی‌شدن، علت اصلی جذابیت و کثرت استعمال این مفهوم می‌باشد، ابهام و تضادی که در مفاهیم منتج از دوران مدرن همواره وجود داشته است. علاوه‌براین، مفهوم جهانی‌شدن، به لحاظ سطح تحلیل از چنان گستردگی برخوردار گشته که قابلیت تحلیلی آن را زیر سوال می‌برد. در مجموع، گستردگی و بی‌کرانگی سطح تحلیل و بی‌توجهی به نسبیت مفاهیم علوم اجتماعی در برخی موارد، این مفهوم را در عین برخورداری از محتوا، تهی و پوچ می‌نمایاند؛ چنانکه نوعی ابهام در بررسی موضوع به چشم می‌خورد و واقعیت جهانی‌شدن همچون توهم و خیال جلوه‌گر می‌شود. این حالت درواقع خصیصه سیالیت این فرایند را نشان می‌دهد که باعث شده موضوع جهانی‌شدن دائما از زیر نگاه کالبدشکافانه محققان بگریزد و هرلحظه به صورتی درآید و مانع از ارائه یک نگاه جامع، دقیق و فراگیر شود. مروری بر ادبیات موضوع نشان می‌دهد که یکی‌شدن جهان مورد پذیرش اکثریت پژوهشگران می‌باشد. جهانی‌شدن و جهانی‌‌سازی دوروی یک سکه‌اند و این اصطلاح مفهومی نو برای فرآیندی کهن است.
گویی جهان، یکپارچه و از خرد تا کلان، مسیری غیرقابل‌پیشگیری را طی می‌کند و بحثهایی هم که تاکنون مطرح شد بیشتر بر سر چرایی و فرجام آن ــ اگر قابل تصور باشد ــ بوده، ولی فراتر از همه این بحثها، این شدن ــ چه در معنای فرایند و یا پروژه اجباری و تحمیلی از سوی برخی قدرتها ــ همچنان بی‌توجه به همه چیز مسیر خود را می پیماید و توقفی برای آن متصور نیست.
با این اوصاف می‌توان گفت جهانی‌شدن‌(سازی) مفهومی انتزاعی می‌باشد که برای مشخص‌نمودن روند کلان سیاستهای فنی، علمی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، امنیتی و زیست‌محیطی در سطح جهان وضع شده است. جهانی‌شدن یا جهانی‌‌سازی درواقع مفهومی ذهنی و فاقد واقعیت بیرونی مشخص می‌باشد که صرفا از طریق آثار و تبعات آن روند کلان به این مفهوم استناد می‌شود. مثلا اگر جهانی‌‌سازی را تشدید روابط اجتماعی میان انسانها بدانیم، در این‌صورت پدیده اینترنت برای ما خیلی جالب‌توجه و تأمل خواهد بود؛ اما نمی‌توانیم بگوییم جهانی‌‌سازی مساوی با اینترنت است در حالی‌که می‌توان گفت اینترنت زمینه‌ساز و وسیله‌ای برای تشدید روابط اجتماعی می‌باشد. همچنین در نگاه منفی به جهانی‌شدن ــ که در مفهوم جهانی‌‌سازی مستتر است ــ احساس می‌شود که نیتها و پروژه‌هایی برای اهداف کاملا مشخص در دست اجرا می‌باشد که به مجموعه آنها جهانی‌‌سازی اطلاق می‌شود. اما از این منظر نیز، با توجه به نشانه‌های عینی و اثرات بیرونی آن روند کلان مثلا گفته می‌شود که جهانی‌‌سازی یعنی گسترش فقر در جهان و افزایش فاصله دارا و ندار، در حالی‌که فقر و گسترش آن در سطح جهان معلول آن روندهای کلان بوده و لذا نمی‌توان ادعا کرد جهانی‌‌سازی مساوی با گسترش فقر می‌باشد.
در نتیجه، تعاریفی از این دست نمی‌تواند از غرضهای پژوهشگر بر کنار بماند و نتیجه آن بیشتر توجیه یا تقبیح این پدیده را مدنظر دارد. ازاین‌رو، می‌توان اذعان داشت که جهانی‌شدن یا جهانی‌‌سازی دو مفهوم جدید هستند که البته نو بودنشان به معنای تازگی این پدیده نیست و به نظر ما این دو، صرفا مفاهیمی نو برای فرایندی کهن هستند.
جهانی‌شدن آرمان همیشگی بشر بوده و همواره برای تحقق آن از سوی آنها تلاش شده، هر چند با موانع بسیاری نیز روبرو بوده است. این کوششها و فعالیتها از زمانی که بشر قدرت مقابله جدی با طبیعت و تغییر در آن را پیدا کرد، به صورت جهانی‌‌سازی جلوه کرده است؛ به‌این‌معناکه وجود منافع و محدودیتها، بازیگران را به برنامه‌ریزی وامی‌دارد اما روند تغییرات به گونه‌ای فرابرنامه‌ای خود را به برنامه‌ها تحمیل می‌نماید؛ و در این وضعیت، بازیگران نهایت تلاش خود را به کار می‌برند تا از وضعیتهای جدید و احیاناً پیش‌بینی‌نشده حداکثر بهره‌برداری را ببرند. ازهمین‌رو، مفاهیم جدیدی از مدیریت ارائه می‌گردد و پیشنهاداتی درخصوص تغییر معنای مدیریت و حدود و وظایف آن در جهت سازگاری بیشتر و توان بهره‌برداری افزون‌تر از موقعیتها داده می‌شود. این چالش (چالش توانایی و سازگاری) سابقه‌ای طولانی دارد و گذر موفقیت‌آمیز از این چالشها، رمز بقای هر بازیگری است. به‌هرصورت، چه به جهانی‌‌سازی قایل باشیم و یا به جهانی‌شدن، بی‌تردید کارگزار آن اراده، فعل و برنامه انسان است؛ هرچند البته نمی‌تواند فارغ از برخی محدودیتها باشد؛ بنابراین شاید بهتر آن باشد که در تحلیلها بیشتر به کارگزاران روند کلان جهانی‌شدن توجه شود و در این راستا از تقسیم‌بندیهای بی‌فایده صرف‌نظر گردد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   14 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید