دانلود مقاله بررسی سیستم های الکترونیکی خودروهای جدید

این مقاله در مورد سیستم های الکترونیکی موجود در خودرو های جدید است، اگرچه از زمان فراگیر شدن میکروکنترلر ها که حدود بیست سال از آن می گذرد، در خودرو های پیشرفته ی دنیا از سیستم های کنترل الکترونیکی استفاده می شود اما چند سالی است که در خودرو های ساخت داخل کشور هم از این امکانات استفاده می شود. به عنوان مثال اگر شما به سیستم برق پژو 206 آشنا باشید می بینید که این خودرو از لحاظ سیستم های الکترونیکی در سطح پیشرفته ای قرار دارد و یا در مدل هایی از خودروی فورد از حدود 50 میکروپروسسور استفاده شده است. اگرچه این سیستم ها باعث می شوند تعمیر این نوع خودروها نیاز به دانش فنی ویژه ای داشته باشد اما دارای مزایایی است که ارزش زیادی دارند. به طور کلی هدف از استفاده از کامپیوتر های الکترونیکی در خودرو ها عبارتند از:

- نیاز به کنترل دقیق مقدار سوخت مصرفی در خودرو برای رسیدن به استاندارهای اقتصادی و زیست محیطی
- عیب یابی پیشرفته
- کاهش مقدار سیم های استفاده شده در خودرو (با استفاده از روش های مالتی پلکسینگ)
- افزایش امنیت (در برابر سوانح رانندگی و سرقت)
- افزایش امکانات رفاهی در خودرو


به طور کلی کنترل موتور مهمترین وظیفه ی سیستم کامپیوتری موجود در خودرو است. از این رو واحد کنترل موتور یا ECU قدرتمندترین کامپیوتر موجود در خودرو است. (لازم به ذکر است که واژه ی "کامپیوتر"ی که در اینجا از آن استفاده می کنیم به معنای آن کامپیوتری که الان شما از آن این مطالب را می خوانید نیست بلکه از این کامپیوتر ها در فرهنگ الکترونیک به Embedded System یا سیستم های جاسازی شده یاد می شود.) روش کنترلی که ECU از آن استفاده می کند، Closed Loop Control نام دارد. در مورد این روش کنترل کافی است بدانید که به سیستم هایی که از خروجی خود برای کنترل سیستم نمونه برداری می کنند، کنترل حلقه بسته یا Closed Loop Control می گویند. ECU برای استفاده از این روش کنترل، از طریق تعداد زیادی سنسور، اطلاعات زیادی از وضعیت قسمت های مختلف (مثل دمای سیستم خنک کننده یا مقدار اکسیژن در اگزوز) بدست می آورد. ECU با استفاده از این اطلاعات بدست آمده و قرار دادن آن در تعداد زیادی فرمول، بهترین زمان جرقه در موتور و مدت زمان باز بودن پاشنده ی سوخت (Fuel Injector) را تعیین می کند. در واقع ECU این کار را برای به کمینه رساندن مقدار مصرف سوخت انجام می دهد.
در یک ECU مدرن ممکن است از یک پردازنده ی 32 بیتی و 40 مگاهرتزی استفاده شود. (اگر با این مفاهیم آشنا نیستید به پست های 2/11/2005 و 2/20/2005 مراجعه کنید.) اگرچه در نگاه اول ممکن است این مقادیر را با پردازنده ی 2 یا 3 گیگاهرتزی
کامپوتر خود مقایسه کنید ولی این مقایسه ی درستی نیست زیرا در سیستم های جاسازی شده یا Embedded System حجم کدهایی که مورد استفاده قرار می گیرد به مراتب کمتر از حجم نرم افزارهایی است که شما در کامپیوتر خود اجرا می کنید.
به عنوان مثال حافظه های مورد استفاده در ECU ها در حدود 1 مگابایت هستند در حالی که شما ممکن است نرم افزاری با حجم 300 مگابایت را در کامپیوتر خود اجرا کنید، یعنی 300 برابر! پس ECU ها خیلی هم قدرتمند هستند!
در شکل زیر تصویر یک ECU استفاده شده در خودروی فورد را مشاهده می کنید:


در این مدار، پردازنده به همراه صدها قطعه ی الکترونیکی دیگر بر روی یک برد چند لایه قرار گرفته است. تعدادی از اجزای الکترونیکی که به همراه پردازنده در این مدار قرار دارند عبارتند از:
- Analog-to-digital converters یا مبدل آنالوگ به دیجیتال
- High-level digital outputs یا خروجی دیجیتال سطح بالا
- Signal conditioners یا متناسب کننده ی سیگنال
- Communication chips یا تراشه های ارتباطی
1- Analog-to-digital converters یا مبدل آنالوگ به دیجیتال
اصولا پدیده های فیزیکی در دنیای اطراف ما پدیده هایی آنالوگ (پیوسته یا قیاسی) هستند، یعنی این کمیات هر مقداری از یک بازه ی مشخص را می توانند به خود اختصاص دهند. به عنوان مثال دمای هوای تهران در شرایط عادی می تواند هر مقداری بین -10 درجه تا 40 درجه ی سانتیگراد را داشته باشد. به عنوان مثال دمای هوای امروز می تواند 21.7 درجه ی سانتیگراد باشد. همین طور است در مورد کمیاتی مثل فشار، ارتفاع، وزن و غیره. اما سیستمهای دیجیتال و کامپیوتری فقط با مقادیر گسسته کار می کنند. به عنوان مثال ما فقط می توانیم مجموعه ای از اعداد گسسته مثل 27، 27.1 27.2 ... را به عنوان ورودی به یک سیستم دیجیتال وارد کنیم و اگر دمای مورد نظر ما چیزی بین یکی از این دو مقدار باشد برای این سیستم مفهومی نخواهد داشت. پس برای اینکه یک دستگاه آنالوگ (مثل یک سنسور دما) بتواند با یک دستگاه دیجیتال (مثل یک میکروپروسسور) ارتباط برقرار کند باید این دو دستگاه با یکدیگر سازگار شوند. این کار به عهده ی مبدل آنالوگ به دیجیتال است. اصول کار این مبدل ها تا حدودی مفصل است و بررسی مداری آن در اینجا چندان مناسب نیست اما بد نیست بدانید که فرایند تبدیل یک سیگنال آنالوگ به دیجیتال شامل مرحله ای به نام Quantizing یا پله ای کردن است که هر چه فواصل پله ای شدن یک سیگنال آنالوگ کمتر باشد اطلاعات کمتری در حین تبدیل از بین می رود. این کیفیت را با عنوانی به نام تعداد بیت مبدل می سنجند. به عنوان مثال یک مبدل 16 بیتی از یک مبدل 8 بیتی اطلاعات بیشتری را منتقل می کند. مبدل ها ی آنالوگ به دیجیتال ECU معمولا یک مبدل 10 بیتی هستند. 10 بیت، امکان 2 به توان 10 یا 1024 حالت را دارا می باشد پس اطلاعات آنالوگ یک سنسور می تواند به صورت 1024 عدد باینری کد شود. مبدل های آنالوگ به دیجیتال به نام ADC "ای تو دی" معروف هستند و معمولا به صورت مدارات مجتمع (IC) در دسترس هستند به عنوان نمونه آی سی با شماره ی ADC0808 یک ADC هشت بیتی معروف است که معمولا 28 پایه دارد. در زیر تصویر این IC را مشاهده می کنید.

2- High-level digital outputs یا خروجی دیجیتال سطح بالا
معمولا خروجی های ECU باید وسایلی را راه اندازی کند که نیاز به جریان بالایی دارند به عنوان مثال: کولر خودرو یا سیستم جرقه زنی. اما خروجی پردازنده می تواند جریان پایینی در حد میلی آمپر را تامین کند در حالی که مثلا ممکن است رله ی کولر خودرو در حالت روشن نیاز به 12 ولت و 0.5 آمپر جریان داشته باشد. برای حل این مشکل از سوییچ های ترانزیستوری استفاده می شود. همان طور که می دانید با یک سوییچ ترانزیستوری می توان با یک جریان کوچک در بیس (یا گیت در سوییچ های FET) جریان بزرگی را در کلکتور (یا درین در سوییچ های FET) کنترل کرد. به عنوان مثال فرض کنیم یک ترانزیستور نیمه قدرت می تواند با جریان 20 میلی آمپر در بیس خود، جریان 0.5 میلی آمپر را در کلکتور خود سوییچ کند و این جریان رله ی کولر خودرو را راه اندازی می کند.
3- Digital-to-analog converters یا مبدل دیجیتال به آنالوگ
فلسفه ی وجودی این واحد مثل مبدل آنالوگ به دیجیتال است که قبلا بررسی شد، با این تفاوت که این مبدل، خروجی پردازنده ی ECU را که یک سیگنال دیجیتال یا گسسته است به یک سیگنال آنالوگ یا پیوسته تبدیل می کند زیرا بعضی از اجزا خودرو برای راه اندازی نیاز به سیگنال آنالوگ دارند.
4 - Signal conditioners یا متناسب کننده ی سیگنال
گاهی اوقات ورودی و خروجی ECU قبل از اینکه مورد استفاده قرار بگیرد با تنظیم شود. به عنوان مثال مبدل آنالوگ به دیجیتالی که اطلاعات را از سنسور اکسیژن دریافت می کند باید ورودی آن در محدوده ای بین 0-5 ولت قرار داشته باشد در حالی که ممکن است خروجی این سنسور بین 0-1.1 ولت باشد. متناسب کننده ی سیگنال با ضرب کردن خروجی سنسور اکسیژن در چهار موجب دریافت دقیقتر اطلاعات این سیگنال می شود.
5 - Communication chips یا تراشه های ارتباطی
این تراشه ها استاندارهای ارتباطی موجود در بخشهای مختلف را مهیا می کنند. در خودرو های محتلف از استادهای مختلفی استفاده می شود اما استاندارد حاکم فعلی CAN (controller-area networking) نامیده می شود. این استاندارد اجازه ی ارتباط بخش های مختلف تا 500 کیلو بیت در ثانیه (500 Kbps) را می دهد. این سرعت لازم است زیرا برخی اجزا اطلاعات را صدها بار در ثانیه بر روی گذرگاه (BUS) قرار می دهند. این استاندار از دو سیم استفاده می کند.
تا اینجا فقط ECU یا کامپیوتر کنترل موتور را مورد مطالعه قرار دادیم. در ادامه مباحث دیگری نیز وجود دارد، مثل: عیب یابی پیشرفته، سنسورهای هوشمند، وایرینگ مالتی پلکس شده، امکانات امنیتی - رفاهی و غیره که بررسی آن ها نیازمند چندین پست است. اما از آنجایی که متاسفانه بازدید کننده های این وبلاگ نظرات خودشون رو از من دریغ می کنند و وبلاگ رسانه ای متقابل و پویا است، این کم لطفی شما باعث دلسردی من می شود. شمارنده ی این وبلاگ به طور متوسط 30 تا 40 بازدید در روز را نشان می دهد در حالیکه نظرات داده شده بسیار کم است.
ژنراتورها وموتورهای الکتریکی :

مقدمه: ژنراتورها و موتورهای الکتریکی گروه از وسایل استفاده شده جهت تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی یا برعکس . توسط وسایل الکترومغناطیس هستند . یک ماشینی که انرژی الکتریکی به مکانیکی تبدیل می کند موتورنام دارد.
وماشینی که انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند ژنراتور یا آلترناتور یامتناوب کننده یا دینام نامیده می شود .
دو اصل فیزیکی مرتبط با عملکردموتورهاوژنراتور ها
وجود دارد. اولین اصل فیزیکی اصل القایی الکترومغناطیسی کشف شده توسط مایکل فارادی دانشمند بریتانیایی است.
اگر یک هادی در میان یک میدان مغناطیسی حرکت کند یا اگر طول یک حلقه ی القایی ساکنی جهت تغییر استفاده شود. یک جریان ایجاد می شود یا القا می شود در کنتاکنتور بحث این اصل این است که در مورد واکنش الکترومغناطیسی بحث می کند و این که این واکنش در ابتدا توسط آندر مری آمپر در سال 1820 که دانشمند فرانسوی است کشف شد.اگر یک جریان از میان یک کنتاکتور که در میدان مغناطیسی قرار گرفتند عبور کند . میدان نیروی مکانیکی بر آن وارد می کند .
(1)
ساده ترین ماشینی های دیناموالکتریک دیسک دینامیکی است که توسعه یافته توسط افرادی است که آن شامل یک صفحه ی مسی پیچیده شده است. که این پیچش از مرکز تالبه وجود دارد .و بین قطبهای یک آهنربای سمبر اسبی است .
وقتی دیسک می چرخد یک جریان بین مرکز دیسک ولبه ی آن توسط عملکرد میدان آهنربا القا می شود
که دیسک یا صفحه میتواند ساخته شود. جهت عمل کردن به عنوان یک موتور توسط بکار بردن یک ولتاژ
بین لبه ی دیسک و مرکزش که این به علت چرخش
دیسک به دنده بدلیل نیروی تولید شده توسط واکنش مغناطیس است . میدان مغناطیسی آهن ربای دائم به اندازه ی کافی برای کار کردن کافی است . که حتی به عنوان یک موتور یا دینام کوچک بکار می رود ( کار می کند). در نتیجه برای ماشین های بزرگتر آهنربای بزرگتری بکار می رود. هم موتور ها وهم ژنراتورها دارای دو اصل هستند : قسمتها ومیدان که آهنربای الکترومغناطیسی با سیم پیچ هایش و آرمیچر و ساختاری که از کنتاکتور حمایت می کند و کار قطع میدان مغناطیسی وحمل جریان القا شده ژنراتور یا جریان ناگهانی به موتور را دارد است. آرمیچر معموﻸ هسته ی نرم آهنی اطراف سیم های القایی که دور سیم پیچ ها پیچیده شده اند است.
(2)
موتور های AC:
دو نوع اساسی موتور ها طراحی شده اند برای عمل کردن بر روی جریان متناوب پولی فاز موتور های سنکرون و موتور های القایی موتور های سنکرون اساسآ یک تناوب گر(آلترناتور) سه فاز است که بصورت معکوس کار می کند. آهنربا های میدان روی رتور پیچیده شده اند توسط جریان مستقیم تحریک شده اند و سیم پیچ آرمیچر به سه قسمت تقسیم می شود و با جریان متناوب سه فاز تغذیه می شوند . تغییر موج های سه فاز جریاندر آرمیچر واکنش متغییر مغناطیس را با قطبهای آهنربا های میدان سبب می شوند. و چرخش میدان با یک سرعت ثابت که ای سرعت ثابت توسط فرکانس جریان در خط قدرت AC تعیین می شود را سبب می گردند سرعت موتور سنکرون در وسایل خاصی سودمند است. همچنین در کاربدهایی که بار مکانیکی روی موتور خیلی زیاد می شود و نیز موتور های سنکرون نمی توانند استفاده شوند. بخاطر اینکه اگر موتور سرعتش کاسته شود تحت بار آن یک مرحله عقب می ماند . در واقع یک پله کاسته می شود با فرکانس جریان و منجر به توقف موتور می شود موتور های سنکرون می توانند ساخته شوند برای عملکرد از یک منبع قدرت تک فاز توسط با شاکل شدن عناصر مدار مناسب که یک میدان مغناطیسی چرخش را سبب می شود ساده ترین موتور های الکتریکی نوع قفس سنجابی موتور های القایی استفاده شده باید یک تغذیه سه فاز می باشد استاتور یا ارمیچر ساکن از موتور قفس سنجابی شامل سه سیم پیچ ثابت مشابه با آرمیچر موتور سنکرون می باشد عصر چرخشی متشکل از یک هسته: در قسمتی که یک سری از کنتاکتور ها سنگین نظم داده ومنظم شده اند وقرار گرفته اند بصورت یک دایره در اطراف شافت (میله) و موازی با آن برداشتنی هستند کنتاکتور های روتور به شکل قفسه ای استوانه ای و مشابه به ان استفاده می شوند بصورت سنجابی (کار می کنند) جریان سه فاز در سیم پیچ های استاتور جاری می شوند و یک میدان مغناطیسی چرخشی تولید می کند. این میدان یک جریان در کنتاکتور های نوع قفسه ای القا می کند . واکنش مغناطیسی بین میدان چرخشی و کنتاکتور های حامل جریان روتور روتور را به حرکت در می اورند. اگر روتور دقیقآ با سرعت یکسانی به مانند میدان مغناطیسی بچرخد هیچ جریانی در آن القا نخواهد شد. و از این رو روتور با سرعت سنکرون نباید به حرکت دراید. در عمل سرعتهای چرخش روتور و میدان در حدود 2 تا 5 درصد با هم تفاوت دارند. این تفا وت سرعت بعنوان لغزش معروف است. متور ها با روتور های قفس سنجابی می توانند استفاده شوند روی جریان متناوب تکفاز بوسیله نظم های مختلفی از القا و ظرفیت و بر اساس این دو مورد که ولتاژ تکفاز را اصلاح می کند و تغییر می دهد و آن را به ولتاژ فاز تبدیل می کند چنین موتور هایی بعنوان موتور های فاز شکاف (Spelat Phase) مشخص و معروفند یا موتور های تعدیل کننده یا کند از سر(متور های خازنی) بر اساس نظم و ترتیب آن ها استفاده می شوند.
4و3
موتور های قفس سنجابی تکفاز گشتاور شروع(راه اندازی) زیادی ندارند. و برای به کار انداختن در حالی که گشتاور زیاد است موتور های خنثی القایی استفاده می شود . یک موتور خنثی القایی ممکن است از نوع فاز شکاف باشد. یا از نوع تعدیل کننده اما یک سوئیچ یا اتو ماتیک یا دستی دارد که اجازه می دهد جریان بین جاروبک های کموتاتور وقتی موتور شروع به حرکت می کند. جاری شود و اتصالات کوتاه همه اجزای کموتاتور بعد از اینکه موتور به یک سرعت تقسیم می شوند . موتور های دفع القایی یا خنثی القایی به ای خاطر نامیده شده اند . که گشتاور راه اندازیشان وابسته است به دفع بین روتور و استاتور و گشتاورشان در زمان راه اندازی وابسته است به القا موتورهای سیم پیچی شده ی سری با کموتاتور ها که بر روی جریان متناوب با جریان مستقیم عمل می کنند. موتور های یونیورسال نامیده می شوند. آن ها معمولآ فقط در اندازه های کوچک ساخته می شوند و معمولآ در مصارف خانگی کاربرد دارند.
آلتر ناتور های جریان متناوب(AC)(آلتر ناتور ها) ژنراتوها:
همانتور که در بالا گفته شد یک ژنراتور ساده بدون کموتاتور تولید خواهد کرد که یک جریان الکتریکی که متناوب می شوند.در مسیر همانطور که آرمیچر می چرخد چنین جریان متناوبی مزیت زیادی دارد . برای اتقال توان الکتریکی و از این رو بشترین ژنراتور های اللتریکی بزرگ از نوع AC هستند.در ساده ترین شکلش یک ژنراتور AC فقط در دو حالت خاص فرق می کند با ژنراتور DC پایانه های سیم پیچ آرمیچرش بیرون هستند. برای حلقه های لغزان جزئی شده جامد روی شافت(میله)ژنراتو بجای کموتاتور و سیم پیچ های میذان توسط یک منبع DC خارجی تغذیه انرژی می شوند. تا اینکه توسط خود ژنراتور این کار انجام می شود. ژنراتور های AC سرعت پایینی با تعداد زیادی در حدود 100 قطب ساخته می شوند. هم برای بهبود بازده شان و هم برای دست یافتن به فرکانس دلخواه به آسانی. آلترناتور ها با توربین های سرعت بالا راه اندازی می شوند. همچنین اغلب ماشین های دو قطبی هستند. فرکانس جریان گرفته شده توسط ژنراتو AC مساوی است با نیمی از تعداد قطبها و تعداد چرخش آرمیچر در هر ثانیه. اغلب مطلوب است در مورد ژنراتور که واتژ بالایی وجود داشته باشد و آرمیچر های در حال چرخش در چنین کاربرد هایی صرف عمل نمی کنند. بخاطر احتمال جرقه زنی بین جاروبکها و حلقه های لغزان و خطر شکستهای مکانیکی که ممکن است سبب اتصال کوتاه شود . آلترناتور ها بنا بر این با یک سیم پیچ ساکن که بدور یک روتور می چرخد . و این روتور شامل تعدادی اهنربای مغناطیسی میدان هستندساخته می شوند 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 22   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله انتقال اطلاعات

انتقال اطلاعات
قرن حاضر، قرن اطلاع رسانی و تبادل اطلاعات بین اقصی نقاط جهان امروز، امری اجتناب ناپذیر به شمار می آید. کسانی که با کامپیوتر سروکار دارند دیگر نمی توانند خود را به قلعه و کامپیوتر شخصی خویش محدود سازند و برای کسب جدیدترین اطلاعات علمی، پزشکی، اجتماعی و اقتصادی ناچار به برقراری ارتباط با بانکهای اطلاعاتی در سرتاسر دنیا خواهند بود. لذا اهمیت استفاده از شبکه های کامپیوتری به عنوان ابزار انتقال اخبار در جهان حاضر، هویدا می گردد. بنابراین مطالبی که در فصل جاری مورد بررسی قرار خواهند گرفت به شرح زیر می باشد.

اهداف کلی
آشنایی با دستگاه ها و مسیرهای انتقال اطلاعات
2-آشنایی با اصطلاح شبکه (Network) و انواع آن
3-و آشنایی با اینترنت (Internet) شبکه های جهانی کامپیوتر
4-معرفی روشهای استفاده از کامپیوتر
بدین ترتیب، شما خواننده محترم و گرامی می توانید. با استفاده از یک کامپیوتر و به کارگیری امکانات سخت افزاری مورد نیاز، از امکانات شبکه های کامپیوتری جهت رفع نیازهای خویش بهره مند شوید. امروزه انتقال اطلاعات نقش مهمی در پردازش داده ها به عهده دارد و سبب می شود که کاربران، کارهای کامپیوتری خود را در منزل یا اداره یا هر مکانی که خط تلفن یا سایر خطوط انتقال اطلاعات در دسترسی باشد، انجام دهنده این امر تأثیر بسزایی در صنعت پردازش داده ها، علی الخصوص در اجتماع، داشته است. انتقال اطلاعات بر حسب تعداد بیشماری از اطلاعات که
می توانند در ثانیه منتقل شوند(بیت در ثانیه) اندازه گیری می شود و واحد آن باد است. انتقال اطلاعات همچنین بر حسب کاراکتر در ثانیه نیز اندازه گیری می شود. جهت انتقال اطلاعات نیاز به دستگاه هایی است ک بتواند سیگنال دیجیتال را به آنالوگ و بلاعکس تبدیل نماید. و یکی از این دستگاه ها «مودم» نام دارد.

«مودم»
مودم یکی از دستگاه هایی است که برای انتقال اطلاعات بین کامپیوترها از طریق کانال هایی مخابراتی به کار می رود. مودم یک دستگاه modulation- Dimodulat و کلمه مودم از این دو کلمه گرفته شده است. زمانی که یم کامپیوتر می خواهد اطلاعاتی را به کامپیوتر دیگر منتقل کند یک مودم در سر راه خطوط ارسالی قرار می گیرد تا بتواند از پالس هاس دیجیتالی یا به عبارت دبگر اطلاعات رقمی را به صورت سیگنال های انالوگ تبدیل کند، که این عمل را مدوله کردن می گویند. سپس سیگنال های آنالوگ را می توان از طریق خطوط تلفن، فیبر نوری، کبل کواکسیال، مایکروویو، ماهواره های مخابراتی و غیره انتقال داد. با استفاده از یک بشقاب خیلی کوچک یا آنتن دریافت کرده. کامپیوتر که می بایست اطلاعات را دریافت کند نیز از یک مودم دیگر استفاده می کند تا بدین وسیله سیگنال آنالوگ را مجددا به صورت پالس های دیجیتال تبدیل کند که این عمل را دمدوله کردن گویند.

انتقال اطلاعات بین کامپیوترها
برای تبادل اطلاعات بین دو کامپیوتر که نزدیک به یکدیگر باشند یک کابل کفایت می کند، ولی برای انتقال اطلاعات از راه دور ابتدا باید علایم دیجیتال به سیگنال های آنالوگ، مانند امواج صوتی، تبدیل شود قابلیت انتقال توسط خطوط تلفن را پیدا کند، این محل توسط دستگاههای به نام مودم صورت می گیرد.
مودم ها به صورت داخلی یا خارجی به پورت سریال کتمپیوتر متصل می شوند. در حال حاضر موردم به دو صورت وجود دارد.1-خارجی 2-داخلی در نوع اول مودم به صورت یک دستگاه جانبی در کنار کامپیوتر قرار می گیرد و در نوع دوم، مودم در داخل کامپیوتر تعبیه می شود. آنتن بشقابی آنتنهای بشقابی برای گرفتن اطلاعات از ماهمواره ها به کار می روند. با یک خیلی کوچک می توان اطلاعات را از طریق ماهواره از اقصی نقاط دنیا دریافت کرد پوشش اطلاعات کره زمین. با تعداد کمی ماهواره می توان کل کره زمین را تحت پوشش اطلاعاتی قرار داد.
مودم اطلاعات را در طی یک مسیر به نام کانال ارتباطی انتقال می دهد که در این مسیر جرییان اطلاعات به عوامل زیر بستگی دارد. روشهای انتقال اطلاعات.
1-روش یکطرفه:اطلاعات فقط در یک جهت انتقال می یابد برای مثال شما فقط می‌توانید به صدای دستگاه رادیو گوش کنید و یا تصویر تلویزیون را رؤیت کنید ولی عکس ان صادق نیست.
2-روش دو طرفه غیر همزمان:داده ها می توانند در دو مسیر جریان پیدا کنند ولی همزمان نمی توان اطلاعات را منتقل کرد مانند دستگاه های بی سیم که در هر لحظه می توان فقط یا صحبت کرد یا گوش داد.
3-روش دو طرفه همزمان:داده ها می توانند در دو مسیر همزمان جریان داشته باشند تلفن نمونه ای از این نوع انتقال می باشد.
اطلاعات به دو صورت می توانند منتقل شوند:1-انتقال اطلاعات به صورت آسنکرون 2-انتقال اطلاعات به صورت سنکرون
روشهای انقال اطلاعات:در جهت انتقال یک طرفه اطلاعات فقط در یک جهت انتقال
می یابد، مانند رادیو و تلویزیون. ولی در انتقال دو طرفه غیر همزمان اطلاعات در دو جهت ولی در زمانهای مختلف انتقال می یابد مانند بی سیم، در انتقال دو طرفه همزمان اطلاعات همزمان در دو جهت انتقال می یابد مانند تلفن.

شبکه ها
کامپیوتر به روشهای گوناگون می توانند بهم متصل شوند و یک شبکه را ایجاد نمایند. وقتی کامپیوتر در شبکه مورد استفاده قرار گرفت به ان ایستگاه کاری یا در اصطلاح فنی گره می گویند هدف از ایجاد شبکه ها در واقع مبادله اطلاعات بین گره ها و استفاده چندین گره به طور همطمان از منبع اطلاعات و یا منابع کامپیوتری از قبیل چاپگر، دیسک سخت، مودم و فاکس میل به طور اشتراکی می باشد. معمولا سه نوع ارتباط شبکه ای مورد استفاده قرار می گیرد که به آن توپولوژی شبکه می گویند:
1-توپولوژی شبکه ستاره ای 2-توپولوژی شبکه خطی 3-توپولوژی شبکه حلقوی
شبکه های کامپیوتری گسترده(WAN)
هنگامی که کامپیوترها در یک محل نباشند و بخواهیم بین انها اطلاعات رد و بدل کنیم، باید از شبکه های گسترده (wan) استفاده کنیم. در این گونه شبکه، کامپیوترها از طریق خطوط مخابراتی به یکدیگر متصل کرده و هیچگونه محدودیتی از نظر جغرافیایی وجود ندارد.
هر شبکه گسترده معمولا نامی خاص دارد که ان را از سایر شبکه ها متمایز می کند. مثلا بیت نت، اینترنت و... تفاوت شبکه های گسترده گوناگون عمدتا در قراردادهای تبادل اطلاعات شیوه های نشانه دهی مواصلاتی تکنولوژی و تسهیلاتی عرضه شده و نحوه اداره آنهاست.
شبکه بیت نت:پروژه بیت نت در بهار 1981 جهت برقراری ارتباطات کامپیوتری بین داشنگاه ییل و دانشگاه نیویورک با استفاده از پروتکل جدید ان جی ای آغاز شد. طی یک سال قلمرو این شرکت به کالیفرنیا رسید و تا پایان سال 1981 تعداد اعضای این شبکه به 500 مؤسسه رسیده بود. شبکه بیت نت نخستین شبکه گسترده بین المللی است و در حال حاضر تقریبا 1400 سازمان از 49 کشور از طریق این شبکه متصل هستند.
شبکه اینترنت:سابقه راه اندازی شبکه اینترنت به شبکه دیگری به نام آرپانت بر می گردد آرپانت یک شبکه آزمایشی بود که یه عنوان پروژه ای از طرف آژانس پروژه های تحقیقاتی پیشرفته وابسته به وزارت دافع آمریکا در سال 1676 میلادی آغاز به کار کرد. طی دهه 70 آرپانت از شکل گیری یک پروژه آزمایشی به یک پروژه فراگیر مبدل شد و رفته رفته به صورت یک شبکه گسترده در آمد و گام بعدی در شکل گیری اینترنت قبول پروتکل تی سی پی/آی پی به عنوان پروتکل استاندارد برای تبادل اطلاعات از طرف وزارت دفاع امریکا بود در سال 1983 میلادی نخستین شبکه
بین المللی میل نت که یک شبکه نظامی بوده با همکاری آژانس ارتباطات وزارت دفاع آمریکا و داشنگاه استانفورد بر اساس مدل تی سی پی آی پی شد و ای پروتکل رفته رفته به متداولترین پروتکل ارتباطی مبدل شد به شیوه ای که امروزه به طور گسترده در سطح بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد و این شبکه هم اکنون فرا گیر ترین و مهمترین شبکه بین المللی است و بنا به اهمیت موضوع توضیحات بیشتری در ادامه همین فصل تحت عنوان اینترنت یا شبکه جهانی کامپیوتر مطرح می شود شبکه آموزشی و پژوهشی اروپا EARN شبکه کامپیوتری و پژوهشی اروپا نخستین و مهمترین شبکه کامپیوتری است که دانشگاه های و مراکز پژوهش اروپا- آفریقا و خاورمیانه را به یکدیگر مرتبط می سازدو کاربر این شبکه منحصر به امور علمی و پژوهشی است. سابقه این شبکه به سال 1984 بر می گردد. ایران در شبکه های کامپیوتری جهان.
مرکز تحقیقاتی فیزیک نظری و ریاضیات در اواخر سال 1991 میلادی به عنوان نماینده ایران در شبکه آموزشی و پژوهشی اروپا (EARM) پذیرفته شد. این مرکز که برای راه اندازی گره ایران در این شبکه یک برنامه ریزی دو مرحله ای اتصال موقت- راه اندازی گره دایمی را به اجرا گذاشت.
در حال حاضر 16 داشنگاه در تهران و شهرستانها به این شبکه آموزشی EARN و Internet متصل هستند و همچنین مجتمع فنی تهران نیز از ابتدای سال 1374 به جمیع مشترکین شبکه Internet پیوسته است. اینترنت که اختصار کلمات و
networking International است یک شبکه جهانی کامپیوتر می باشد که از آن به عنوان بزرگراههای اطلاعاتی نیز یاد می کنند. محص.لی دیگر از تکنولوژی ارتباطات است که همچون تار عنکبوت در سرتاسر جهان بسط سافته و این مکان را برای همگان فراهم ساخته است تا با داشتن یک خط تلفن یک کامپیوتر و یک وسیله جانبی کامپیوتر به نام مودم به بانکهای اطلاعاتی کامپیوتری موجود در دنیا دسترسی پیدا کنند. از طریق این شبکه نه تنها می توان به اخذ متون و اطلاعات مکتوب پرداخت بلکه صدا، تصویر و فیلم قابل دریافت است. اینترنت نیز به مانند دیگر محصولات تکنولوژی ارتباطات، شمشیر دو دمی است که می تواند به کار اصلاح و فساد بشر در آید.
استادان زبردست برای اشاعه دانش و اگاهیهای خود در میان اعضای جامعه علمی و دانشگاه ها از این شبکه اطلاعاتی استفاده می کنند و مباحث پیچیده علمی خود را با یکدیگر در میان می گذراند دوستان و خویشاوندان دور از یکدیگر توسط پست الکترونیک و با هزینه ای بسیار کمتر از یک مکالمه تلفنی به ارتباط با هم می پردازند، نوجوانان بازیهای کامپیوتری خود را با یکدیگر مبادله می کنند، علاقه مندان به هنر، با کمک این شبکه به آثار مهمترین موزه های جهان دسترسی پیدا می کنند. بالاخره همه انچه که تصور کردنی نمی باشد می توان در متن، صدا و تصویر ارایه شده توسط اینترنت یافت این اطلاعات را می توان و در ساعتی از شبنه روز و درصد نقطه ای از جهان دریافت کرد. ولی در این جهان کوچک افراد بد اندیش بیماران روانی بذهکاران با سابقه و افراد بی شرم دیگری نیز وجود دارند که از اینترنت مانند ابزاری مدرن به منظور انجام کارهای خلاف خود استفاده می کنند.
با این وجود اینترنت همچون هر وسیله نوظهور ارتباطی جای خود را به سرعت در میان جوامع باز خواهد کرد. امروزه بیش از 200 میلیون نفر در جهان از آن استفاده می کنند که حدود 50000 نفر از اعضای آن در ایران می باشند و با گذشت زمان تعدادی کاربران این شبکه جهانی رو به افزایش است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 17   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله اعتیاد

مقدمه
تحقیق و پژوهش برای آگاهی و شناخت مجهولات و پی بردن به مسائل ناشناخته صورت می گیرد. در انسان میل به داشتن و کشف حقایق حالات فطری داشته و همین امر یکی از عوامل موثر در پیشرفت امر تحقیق و ایجاد روشهای مختلف بوده است.
انسان همواره برای رسیدن به مقصد و حل مشکلات راههای مختلف را تجربه می نماید و مناسب ترین راه و روش انتخاب می کند .
اعتیاد
تعریف اختلالات مربوط به اعتیاد یا مبتنی بر کمیت، فراوانی و یا شدت رفتارهای مواد جویانه از طرف بیمار می‏باشد و یا اینکه اصطلاح ”مصرف غیر قانونی مواد“ مبنای تعریف اختلالات مربوط به اعتیاد قرار می‏گیرد.
امروزه در محافل دانشگاهی به جای اعتیاد از وابستگی به مواد (substance dependence) نام برده می‏شود، هر چند که در میان مردم این بیماری ”اعتیاد“ و خود بیمار به عنوان معتاد شناخته شده است.
بیمار وابسته به مواد علیرغم تجربه مشکلات متعدد ناشی از مصرف مواد قادر بر قطع مصرف آن نیست. مصرف مواد یک الگوی رفتاری ناسازگارانه و بیمار گونه است که بروز علائم رفتاری، روانی، شناختی و جسمی به اختلالهای بالینی در فرد مصرف کننده منجر می‏شود. این اختلالها عبارتند از:
1) ایجاد تحمل: بیمار در دفعات بعدی مصرف مواد برای رسیدن به سطح قبلی روانی و جسمانی ناشی از اثر مواد باید مقادیر بیشتری از آن را مصرف کند.
2) بروز علائم ترک: عدم مصرف مواد علائم جسمانی و روانی ترک مانند بیقراری، اضطراب، بیخوابی، درد عضلات، اسهال و استفراغ ظاهر می‏شود.
3) تمایل بعدی: هوس، در بیشتر بیماران پس از قطع مصرف مواد وجود دارد ولی بیمار قادر به کنترل هوس و ترک مصرف این کار نمی‏باشد.
4) بیمار برای تهیه مواد، هزینه، وقت و سرمایه‏های دیگران و خانواده را مصرف می‏کند.
5) درپی استمرار مصرف مواد با تغییرات روانی و رفتاری در بیمار، مشارکت وی در فعالیتهای خانوادگی، اجتماعی، تفریحی و شغلی کاسته می‏شود.
6) علیرغم آگاهی بیمار از عوارض جسمانی و روانی مصرف مواد، بیمار قادر به عدم استفاده از آن نمی‏باشد. در تعریف علمی برای اینکه فردی را بیمار وابسته به مواد بدانیم لازم است حداقل 12 ماه الگوی مستمر مصرف مواد را داشته باشد.
موضوعات مطرح‌شده در بالا نکات آموزشی برای بیماران، خانواده آنان و همه افراد جامعه به‌ویژه جوانان است. همه باید این نکات را بدانند، و بدانند که حتی یک‌بار مصرف هم ممکن است فرد را به‌سوی این همه مشکل بکشاند.
طبقه بندی مواداعتیاد آور
مواد مخدر را به اعتبارات متعددی می توان طبقه بندی کرد. مثلا اگر آنها را به طبیعی، نیمه مصنوعی و مصنوعی گروه بندی کنیم، یا از نظر تاریخ کشت یا آشنایی بشر با آنها، کشف و ساخت دسته بندی کنیم، یا در دو گروه، یعنی گروه مواد مخدری که مصرف پزشکی دارد. یا گروه مواد مخدری که مصرف پزشکی ندارد، دسته بندی شوند، همه درست بوده، ولی در عین حال هیچیک طبقه بندی یا تعریفی جامع و مانع نمی باشند. اگر چه متخصصیــن، طبقه بندی هایی از جنبه های علمی و تجربی ارائه داده اند ولی بهترین نوع گروه بندی از طرف سازمان بهداشت جهانی به عمل آمده که طبقه بندی مواد از جهت تاثیر آنها بر انسان است .

این طبقه بندی به صورت زیر می باشد:
□ توهم زاها (Hallucinations)
□ کانابیس یا شیره گیاه شاهدانه (CANNABIS)
□ مواد مخدر
□ سستی زاها (مسکنها – خواب آورها)
□ آرام بخش ها
□ چسب و مواد فرار (مواد استنشاقی)
□ محرک ها
□ الکل ، توتون و قهوه = (Neglected Invisible Drugs)
انواع مواداعتیاد آور
□ تریاک (Opium)
□ مورفین (Morphine)
□ هروئین ( Heroin)
□ متادون (Methadone)
□ ماری جوانا
□ حشیش
□ کوکایین وکراک
□ توتون و دخانیات (نیکوتین Nicotine)
□ قهوه (کافئین)
□ ال.اس.دی (LSD)
□ 4- برومو 5,2 دی متوکسی فنتیلامین
□ اکستاسی (MDMA)
□ داروهای تجویزی (Prescription Drugs)
□ الکل (Alcohol)
سوء مصرف مواد (substance abuse)
در مقابل بیماران ”وابسته“ کسانی هستند که اقدام به مصرف می‏کنند ولی با مشخصاتی که در بالا برای بیماران وابسته به مواد ذکر شد مطابقت ندارند. در این گروه شدت مصرف به حدی نمی‏باشد که وابسته تلقی شوند. این گروه از بیماران بارها و به طور متناوب مواد مصرف می‏کنند. الگوی مصرف این دسته بر خلاف گروه بالا مقاومت ناپذیر نبوده و جنبه اجباری ندارد. اما بهرحال نتایج مصرف و مخرب مواد را در پی دارد. از این موارد می‏توان غیبت از مدرسه، محل کار، درگیری با همکاران و دوستان، عدم انجام تعهدات اجتماعی و خانوادگی، بی توجهی به فرزندان و خانواده و... را نام برد. الگوی مصرف به هر گونه‏ای که باشد می‏تواند با مخاطرات فیزیکی مانند مصرف مواد هنگام رانندگی و خطرهای فراوان به دنبال آن همراه گردد. به‌خاطر داشته باشیم یک‌بار مصرف ممکن است موجب سوءمصرف یا مصرف تفریحی شود و مصرف تفریحی موجب مصرف دائم و اعتیاد شده و خطر بعدی اعتیاد مصرف تزریقی و ایدز است.

علل و عوامل مؤثر بر اعتیاد
اعتیاد یک بیماری زیست شناختی، روانشناختی و اجتماعی است. عوامل متعددی در سبب شناسی سوء مصرف و اعتیاد مؤثر هستند که در تعامل با یکدیگر منجر به شروع مصرف و سپس اعتیاد می‏شوند. عوامل مؤثر بر فرد، محیط فرد و عوامل اجتماعی، عوامل در هم بافته‏ای هستند که بر یکدیگر تأثیر می‏گذارند. آشنایی با عوامل زمینه ساز مستعد کننده بروز اعتیاد و نیز عوامل محافظت کننده در مقابل آن از دو جهت ضرورت دارد:
1) شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد و اقدامهای پیشگیرانه لازم برای آنان؛
2) انتخاب نوع درمان و اقدامهای خدماتی، حمایتی و مشاوره‏ای لازم برای معتادان.
عوامل مخاطره آمیز
عوامل مخاطره آمیز مصرف مواد شامل عوامل فردی، عوامل بین فردی و محیطی و عوامل اجتماعی است.
1) از عوامل مخاطره آمیز فردی می‏توان به دوره نوجوانی، استعداد ارثی، صفات شخصیتی، اختلالات روانی، نگرش مثبت به مواد و موقعیتهای پر خطر اشاره نمود.
2) از بین عوامل مخاطره آمیز بین فردی و محیطی نیز می‏توان عوامل مربوط به خانواده، دوستان، مدرسه و محل سکونت را نام برد.
3) از میان عوامل مخاطره آمیز اجتماعی نیز به عواملی چون فقدان قوانین و مقررات جدی ضد مواد مخدر، بازار مواد، مصرف مواد به عنوان هنجار اجتماعی، کمبود فعالیتهای جایگزین، کمبود امکانات حمایتی، مشاوره‏ای و درمانی، توسعه صنعتی، محرومیت اجتماعی ـ اقتصادی اشاره نمود.
درمان اعتیاد
1) مرحله سم زدایی (detoxification)
نخستین گام برای بیمارانی است که وارد برنامه‏های درمان و توانبخشی ترک مواد مخدر می‏شوند. ساده‏ترین راه برای سم زدایی درمان علامتی بیماران به صورت سرپایی با داروهای مسکن، آرام بخش و خواب آور می‏باشد.
2) مداخله‏های غیر دارویی
با توجه به اینکه اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری مزمن و عود کننده است و عوامل و شرایط زیستی و روانی ـ اجتماعی منجر به گرایش مجدد به مصرف مواد مخدر پس از تکمیل دوره درمانی می‏شود ضروری است که مراکز درمان اعتیادپس از تکمیل دوره سم زدایی برای مدتی که احتمال عود اعتیاد زیاد است ارتباط مراجعان با مراکز درمانی را حفظ نمایند. مطالعات مختلف نشان داده است که میزان عود در معتادان به الکل و مواد مخدر بسیار بالا است و سه چهارم افرادی که دوره درمان را کامل نموده‏اند در فاصله یکسال پس از تکمیل درمان عود مجدد داشته‏اند. درمانهای غیر دارویی با هدف مداخله‏هایی مانند تغییر نگرشهای نادرست فرد معتاد، آموزش مهارتهای لازم برای مقابله با عوارض جسمی و روانی ترک و تحمل بهتر آنها و مداخله در محیط بیمار با درگیر نمودن خانواده در راستای درمان بیمار و ایجاد یک شبکه اجتماعی حمایت از وی و در نهایت کمک در جهت یادگیری مهارتهای شناختی و حرفه‏ای لازم در پیدا کردن شغل مناسب و قابل قبول وی و یا انجام بهتر وظایف شغلی خود می‏باشد. سرانجام بازگشت به جامعه به عنوان یک فرد عادی و بهره‏گیری از یک زندگی معمول با لذات واقعی آن است. بیمار و خانواده به‌خاطر داشته باشند که قادر نیستند به تنهایی این‌همه کار انجام دهند. روانپزشک، پزشکان عمومی آموزش‌دیده، روانشناسان بالینی، مشاوران، مددکاران و پرستاران متخصص در این رشته لازم است حتماً در کار درمان همراه نظارت داشته باشند.

اعتیاد ایدز و هپاتیت در زندان
اعتیاد ، سالها تنها به عنوان یک « جرم » شناخته می شد و فرد معتاد را صرفاً یک « مجرم » می شناختند . تحقیقات جامعی که به ویژه در دانشگاه « یل » انجام گرفت بروز تغییرات شیمیایی و حتی ، فیزیکی در بافت مغز افراد معتاد را به اثبات رساند و کارشناسان ، امروزه اعتیاد را یک بیماری مزمن و عود کننده می شناسند که به صورت حمله های متناوب « احساس نیاز » و « مصرف » ماده مخدر تظاهر می یابد . متأسفانه به نظر می رسد که در برخورد با معضلات و مشکلاتی که اهمیتی به مراتب کمتر از اعتیاد دارند منطقی تر برخورد می شود . عذر یک فرد سیگاری که با قیافه حق به جانب ادعا می کند که « مجبور است » سیگار بکشد ؛ به راحتی پذیرفته می شود و خیلی مؤدبانه از او می خواهند که در محل مجزایی به استعمال دخانیات مشغول شود .
این در حالی است که نگاه صرفاً مجرمانه به شخص معتاد ، از او تنها و تنها انتظار « ترک » و آن هم « خیلی فوری » دارد . دکتر آلن لشنر «Alan Leshner » دبیر انستیتو ملی مبارزه با مواد مخدر معتقد است که هیچ نیازی در انسان ، قوی تر و شدیدتر از احساس نیاز یک معتاد به مصرف مواد مخدر نیست .
اعتیاد در ایران
کشور اسلامی ایران به علت قرار داشتن در شاهراه ترانزیت مواد مخدر و نیز جایگاه نسبتاً موجه مصرف تریاک در فرهنگ ایرانی ، همواره با خطر و عوارض اجتماعی اعتیاد روبرو بوده است .
تخمین زده می شود که حدود 2 میلیون نفر معادل 3 درصد از کل جمعیت ایران به نوعی از مواد مخدر استفاده می کنند . پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه در یک دهه اخیر اقدامات بسیار جدی و مؤثری در مقابله با گروههای قاچاق و توزیع مواد مخدر صورت گرفته است . با این حال ، افزایش شیوع اعتیاد در جمعیت زنان همه و همه حقایقی هستند که لزوم برخورد ریشه ای تر و منطقی تر با این معضل ملی را طلب می کنند .
نکته مهمی که در این مجال قصد پرداختن به آن را داریم ؛ پرداختن به مشکلات بهداشتی و بیماریهای عفونی خطرناک است که یک فرد معتاد را در جامعه و محیط زندان تهدید می کنند و با توجه به ارتباط این افراد با کل جامعه ، آنها را به منابع خطرناکی برای انتشار بیماریهای عفونی خطرناکی چون ایدز و هپاتیت تبدیل می سازند .
ایـدز
از زمانی که نخستین مورد بیماری ایدز در سال 1981 در کشور آمریکا گزارش شد تا کنون بالغ بر 3 میلیون مورد ثابت شده بیماری ایدز از 208 کشور جهانی به سازمان جهانی بهداشت ( WHO ) گزارش شده است و به گزارش همین سازمان ، امروزه حدود 1/36 میلیون نفر انسان زنده آلوده به ویروس ایدز در جهان زندگی می کنند.
آمار رسمی منشر شده در انتهای سال 1380، تعداد مبتلایان به عفونت ویروس ایدز در ایران را 3109 نفر عنوان می کند . در حالیکه کارشناسان و متخصصین امر، این رقم را به حدود 25 هزار نفر تخمین می زنند
بر اساس آمارهای جهانی ، حدود 80 درصد از عفوتنهای ویروس ایدز از راه تماس و رابطه جنسی ، 12 درصد از طریق اعتیاد تزریقی و استفاده از سرنگهای آلوده و مشترک و 4 درصد از طریق انتقال فرآورده های خونی آلوده منتقل می شوند .
این در حالی است که متخصصین و کارشناسان معتقدند که الگوی انتقال ویروس ایدز در کشور ما متفاوت است و برآورد می شود که 31 درصد از موارد ابتلا در ایران از طریق اعتیاد تزریقی ، 25 درصد از راه انتقال خون و فرآورده های خونی آلوده و 11 درصد متفرقه انتقال می یباند .
به این ترتیب در می یابیم که افراد معتاد و به ویژه ، معتادان تزریقی به طرز فاحشی بیشتر از افراد عادی جامعه در معرض خطر آلودگی با ویروس ایدز ( HIV ) قرار دارند .
هپـاتـیت
هپاتیت به معنی التهاب کبد است و 5 نوع ویروس هپاتیت D ، C ،B ،A و E شایع ترین و مهمترین علت این بیماری به شمار می روند .
هپاتیتهای ویروسی شایع ترین علت بیماریهای مزمن کبدی و سرطان کبد شناخته شده اند و سازمان بهداشت جهانی سرطان و سیروز کبدی ناشی از هپاتیت B را نهمین علت مرگ و میر در تمامی دنیا معرفی کرده است .
ویروسهای هپاتیت نوع B وC مهمترین و خطرناکترین نوع هپاتیتهای ویروسی را ایجاد می کنند ودرست مانند ویروس ایدز ، اعتیاد تزریقی و انتقال فرآورده های خونی آلوده ، مهمترین راه انتقال آنها به شمار می روند و معتادان تزریقی ، باز هم به عنوان گروه پر خطری شناخته می شوند که بیش از افراد عادی جامعه در معرض آلودگی با این نوع ویروسها قرار دارند .
در خصوص بیماری هپاتیت نوع B که 2 میلیون نفر را در ایران مبتلا نموده است ، 3 درصد جمعیت کشور را پوشش می دهد .
زنـدان
جرمهایی که افراد زندانی به علت انجام آنها در زندان به سر می برند اغلب همان رفتارهای پر خطری هستند که فرد را در معرض ابتلاء به بیماریهای عفونی خطرناکی چون ایدز و هپاتیت قرار می دهند . ( اعتیاد تزریقی ، بی بند و باری جنسی ، خشونت و ... ) از سوی دیگر ، محیط زندان برای بسیاری از افراد ، نخستین فرصت زندگی برای آشنایی با اعمال خلافی چون اعتیاد و بی بند و باری جنسی محسوب می شود .
با وجود تمام ممنوعیتها و مراقبتها دیده می شود که رفتارهای پر خطری چون اعتیاد تزریقی ، اشتراک سرنگ ، خالکوبی ، رابطه جنسی و ... در بین زندانیان از شیوع بالایی برخوردار است .
زندانیهای معتاد در اثر پیامدهای روانی ماده مخدر و یا در ازای دریافت پول یا دارو گاهی تن به روابط جنسی نامشروع می دهند . از سوی دیگر، ممنوع بودن استفاده از مواد مخدر و در دسترس نبودن وسیله مناسب تزریق گاهی افراد معتاد را مجبور می سازد که از هر راه و به هر شیوه ای متوسل شود تا ماده مخدر را به بدن خود برساند . دیده شده است که در برخی موارد 15 تا 20 نفر از یک سرنگ آلوده مشترک استفاده می کنند و استفاده از وسایل معمولی مانند مغز خودکار به یک جهت تزریق مواد مخدر چندان ناشایع نیست .
بر اساس اطلاعات موثق و تأیید شده ای که از زندانها و مراکز بازپروری کشور به دست آمده است ، عده بسیاری از ساکنان این مراکز بخصوص در استانهای کرمانشاه و کرمان از نظر عفونت با ویروس ایدز ، ویروس هپاتیت ، مثبت هستند .
از سوی دیگر ، زندانها ، دیگر چهار دیواریهای بلند و جدا از جامعه به شمار نمی روند . خیلی از زندانیها دوره حبس کوتاه دارند و بسیاری از آنها در دوران مرخصی و یا پس از آزادی به جامعه باز می گردند و با جامعه در ارتباط هستند .
در تحقیقی که در کشو رآمریکا انجام گرفت دیده شد که 51 درصد از زندانیان و 12 ساعت پس از آزادی ، یک رابطه جنسی داشته و 11 درصد آنها در نخستین روز آزادی به تزریق مواد مخدر روی آورده اند .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   27صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله اصول پایه در طراحی بسته بندی

طراحی بسته بندی را از چهار منظر مختلف می توان بررسی کرد:
- روشی برای حفاظت محتویات بسته
- عامل موثری بر قیمت گذاری محصول
- بازاریابی که ویژگیها, و مزایای محصول را تبلیغ می کند.
- بخشی از خود محصول
این مبحث به دو ویژگی آخر می پردازد , در حقیقت جایی که طراحی در راستای افزودن ارزش واقعی مطرح است . البته این به این معنی نیست که طراحی نقشی در بهبود نگهداری کالا یا کمک به بهبود راندمان قیمت ندارد.
طراحی بسته بندی در عصر حاضر از عملکردگرایی ساده فراتر رفته است و اکنون یکی از پیچیده ترین و جذاب ترین نمونه های هنر طراحان است . بیشتر محصولات بدون بسته بندی شان بی معنی اند.
یک بسته خوب طراحی شده باید ملزومات چرخه زندگی اش را دنبال کند.این چرخه زندگی از زمانی که برای بسته بندی محصولش به کار می رود (خواه با دست انجام شود یا در یک کارخانه) شروع می شود , تا سفرش به فروشگاه , و با رفتنش به محل استفاده ادامه می یابد و سرانجام پس از استفاده با قوانین زیست محیطی سخت رایج روبرو می شود.
بسته در هر یک از مراحل زندگی اش مقتضیات متفاوتی دارد: نگهداری محتویات , کمک به فروش آنها و کمک به مصرف کننده در استفاده از محصول .
مهم تر از همه, یک بسته باید در زمان خرید جلب توجه کند. هزاران محصول در فروشگاه برای جلب توجه خریدار در رقابت اند وطبق یافته های تحقیقات یک بسته در قفسه یک فروشگاه کمتر از سه ثانیه برای تصاحب این توجه فرصت دارد. این به این معنی نیست که بسته لزوما باید پر و برق یا ساده باشد , بلکه باید با سلایق مشتری همخوان باشد.
بیش از ده هزار بسته مختلف اعم از اجناس خوراکی و غیر خوراکی در یک سوپرمارکت معمولی برای انتخاب کردن وجود دارد. بنابراین رقابت برای دیده شدن در میان جمعیت است .
یک عامل کلیدی در کمک به شاخص بودن, داشتن نشانه های ساده وقابل تشخیص است .
نشانه هایی که حتی بدون نگاه مستقیم به آنها دیده می شوند. این نشانه ها را می توان " ارزشهای بصری" نامید. ابزارهایی وجود دارند. که می توان آنها را برای ایجاد ارزش بصری و در نتیجه بیشتر دیده شدن به کار برد از قبیل فرم , رنگ , تصویر سازی و اسم.
اینها فقط چند ترفند هستند که یک طراحی می تواند برای کمک به یک بسته که داد بزند "سلام به من نگاه کنید" استفاده کند . از این گذشته بسته باید مورد بررسی دقیقتر قرار گیرد. در این سطح توجه به سلسله مراتب و قابلیت درک اطلاعات مهم است.
اولا و مهم تر از همه , آیا بسته مزیت های کلیدی اش را سریع منتقل می کند, خواه قیمت باشد (این ارزانترین محصول در ویترین است) اشتها آوری باشد(این خیلی خوشمزه است) , یا مزیت های کاربردی مانند اندازه .
از این گذشته , طراح باید اطلاعات کمکی مانند دستورات کاربردی با ترکیبات ماده غذایی را در نظر بگیرد. درک صحیح این سلسله مراتب کلید خلق یک بسته بندی مشتری پسند است. اینجا جایی است که رقابت بسیار شدید است و نوآوری ارزشمند.
اهمیت بسته بندی در تجارت:
خواه شما یک تولید کننده باشید یا یک خرده فروش طراحی بسته بندی باید بعنوان یک سرمایه گذاری دیده شود نه یک هزینه. متاسفانه بسیاری از شرکتها هنوز ابتدا به قیمت طراحی نگاه می کنند تا به ارزش کا.
موضوع اصلی اینجا این است که اغلب بسته بندی می تواند به نوعی از ارزش واقعی ذکر شده ختم شود و گذشته از خود محصول , بسته بندی به Brand تبدیل می شود.
با اینکه بسته بندی مظهر Brand می شود . شرکت باید به خاطر داشته باشد که Brand احتیاج به مراقبت دقیقی دارند.
گرچه یک Brand قوی بسته بندی شده می تواند در مقابل فعالیت رقیب برای ساختن علامت تجاری مقاومت کند, اما شاید جالب تر این باشد که یک بسته بندی قوی می تواند وسیله ای برای به دست آوردن سود بالاتر ارائه نماید.
اینجا جایی است که رقابت بسیار شدید است و نو آوری ارزشمند
خلاصه کلام اینکه طراحی بسته بندی تقریبا همیشه روی سود و زیان شرکت تاثیر دارد. تلقی آن بعنوان یک هزینه و نه چیز دیگری بیشتر از یک روش برای خلق تزیینات , نتیجه گیری نادرستی خواهد بود. تلقی آن بعنوان یک سرمایه گذاری و به کار بردن آن به عنوان یک حربه استراتژیکی اغلب به سود کلان منتبخ می شود.
اهمیت بسته بندی برای ضایعات عمومی برای بسیاری از موسسات خدمات عمومی رسیدن به مزایای شیوه های برتر در طراحی بسته بندی مستقیماً مشهود نیست.
به طور کلی در بیمارستان و درمانگاه , طراحی بسته بندی درکمک به انتقال تمام اطلاعات ضروری است و مهم بین پزشک , پرستار و بیمار نقش بزرگی دارد. محدوده این پیامها از اطلاعاتی درباره مقدار استعمال دارو تا تصاویر در نظر گرفته شده برای دادن آرامش و اطمینان و تقویت اعتماد به نفس می باشد.
بعلاوه , بسته بندی هوشمند می تواند به توزیع دارو و سهولت استفاده برای افراد سالخورده و بیماران نا توان کمک کند.
باید به خاطر داشته باشیم بسته بندی رسانه ای است که وارد خانه های ما شده است و چیزی است که شاید آن را بارها در یک دوره طولانی می بینیم. بنابراین می تواند رسانه خوبی برای اطلاع رسانی پیرامون موضوعات بسیاری از پیامهای عمومی مفید بهداشتی درباره تغذیه سالم گرفته تا هشدار درباره استعمال دخانیات باشد.
طراحی بسته بندی در دنیای امروز
امروزه بسته بندی ها تابع صرفه اقتصادی و سهولت در حمل و نقل می باشند. قیمت , زمان و مکان مناسب تعیین کننده اقتصاد بازار آزاد هستند. بسته بندی های امروزی باید با توجه به استانداردهای بین المللی طراحی و تولید شوند. زیرا باید حداقل سهم قیمت تمام شده در هر واحد تولید (محصول) به بسته بندی تعلق بگیرد, علاوه بر این بسته بندی از نظر خریدار رایگان و جزء منافع او به حساب می آید. در واقع بسته بندی باید دارای ظاهری زیبا بوده , محتویات درونش را حفاظت کند و قابلیت چیدمان در حالت عمده وقرارگیری بر روی پالتهای استاندارد را داشته باشد و در نهایت روی قفسه های فروشگاه ایستایی لازم را داشته باشد.
تمامی موارد یاد شده بسیار مهم است اما در نهایت به یک بعد قضیه پرداخته و از احساسات سخنی به میان نیامده است . هر چقدر بیشتر این تصمیم گیری ها وابسته به بازرگانان باشد احتمال موفقیت برای کسب مجوز ابداع و نوآوری کمتر خواهد شد" دنیای امروز از تمام رسانه های موجود مثل تلویزیون و مجلات برای جلب نظر ما و رسیدن به خواسته های ما بهره می گیرد در حالی که خواسته های ما به خود این رسانه ها تبدیل شده و از محصول واقعی دور شده است . یعنی وقتی چیزی را مصرف می کنید در واقع مشغول صرف تصویر یا تصور آن هستید نه خود محصول , با این همه بسته بندی می تواند نقش بسیار مهمی در ایجاد یک میل یا خواسته جدید در مشتری بازی کند . امروزه همه مردم با رسانه های گروهی آشنایی دارند و همه هم می دانند که با توجه به تبلیغات آنهاست که اقدام به خرید می کنند.
یک بسته بندی خلاقانه به این خاطر خلاقانه است که
الف- یا مردم هرگز آن را ندیده اند
ب- و یا به چیزی رسیده اند که به طور غریبی برایشان آشناست اما مدتهاست که آن را ندیده اند
هم چنین در دنیای امروز بسته بندی محور شکل دهی سمینارهای بسیاری می باشد.
موارد زیر باید در یک بسته بندی رعایت شود:
قابل تشخیص بودن- ازآنجا که پول و وقت بسیاری صرف تبلیغ و فروش محصول میگردد لذا قابل تشخیص بودن بسته بندی اصل اولیه آن و بسیار مهم می باشد. بسته بندی باید بتواند به سرعت تاثیر مثبت خود را روی خریدار بگذارد, عمچنین باید برای کسانی که آن را گذرا می بینند و آن افرادی که آن را در آگهی تلویزیون دیده اند , به گونه ای باشد که تصویر آن در ذهن شان باقی بماند بسته بندی های جدید باید به وسیله شکل ظاهرشان , رنگ مواد به کار رفته و نیز علاقه مصرف کننده که قبلا چیزی شبیه به آن را ندیده است به سرعت در بین دیگر بسته بندی ها قابل شناسایی باشد.
آگاهی دهنده بودن- هیچ تبلیغ تلویزیونی یا چاپی نمی تواند همانند بسته بندی گویای اطلاعات باشد. اطلاعات مربوط به دستورالعمل استفاده همیشه مسئله مهمی برای طراح به شمار می آید چرا که ضرورتاً باید روی بسته ظاهر و اغلب هم چئد بار تکرار شود.
بی واسطه بودن – بسته بندی همراه با اطلاعات مربوطه اش همواره در دسترس مشتری است . درنتیجه این ارتباط بین مشتری و بسته باید بی درنگ صورت پذیرد یکی از رسالات بسته بندی جدید این است که باید محرک یک واکنش سریع بوده و به سرعت پاسخ گوی سئوال آخر مشتری که برای چه کاری آن را برداشته است باشد.
بافت دار بودن:
به کارگیری موادی که دارای بافت ویژه ای هستند در صورت اجازه دادن بودجه, می تواند بسته بندی را در سطحی بالاتر از رقیبان قرار دهد, حس لامسه یک احساس مهم است که تمام احساسات دیگر را تحریک کرده و تحت تاثیر خود قرار می دهد اما متاسفانه در بیشتر موارد اهمیت لازم به آن داده نمی شود.
کابردی بودن:
بسته بندی باید در ست همان طور که تبلیغات می گوید عملکرد داشته باشد بسته بندی با استفاده از کارکرد خود باید راه را برای خلاقیت در بسته هموار کند و کارکرد, تقابل مواد و روند طراحی را مشکل می سازد.
چه کسی فکرش را می کرد که روزی چیپس و کرم شکلاتی را درون تیوپ های و لفاف های آلومینیومی که در اصل برای زمین پاک کن ها طراحی شده بود بخوریم ؟
قابل اعتماد بودن: امروزه قابل اعتماد بودن به خصوص در مواد غذایی از ابعاد بسیار مهم بسته بندی های استاندارد است. خوشبختانه توسط تحقیقات و آزمایش ها می توان طرح های جدید بسته بندی را جایگزین نمونه های فعلی کرد. البته بعضی وقتها ممکن است نتوانید آنچه را که تولید شده بهبود بخشید, اما سعی در انجام آن لذت بخش است.
ازرش های حسی به کارگرفته شده برای خلق یک بسته بندی جدید , نسبت ببه حس بینایی کارآیی بیشتری دارند. بسته بندی می تواند به واسطه مواد و فرایند , موارد ذیل را نیز بیان کند:
طعم – شیرین , تند, گوارا, خیلی تند, رسیده
بو – معطر , خنک , عجیب و غریب , دلتنگ کننده
صدا – لطیف و ملایم , خشن و زمخت , ترکیبی یا بافت دار
بساوش- خشک و ترد , سخت , ظریف , جدید , محکم
حس های فوق در زمان حاضر به دلیل اینکه اکثر بسته بندی ها یک جور جس را القا می کنند ارضا نشده اند. آنها با هم متحد شده اند تا بر موانع , بازارهای خاص , اهداف رسانه ای و دیگر عبارات این چنینی فائق آیند. لیکن چگونه می توان چنین بسته بندی را تولید کرد؟ اینجا چند نکته کلیدی وجود دارد که اطلاع از آنها به هنگام شروع کار بسته بندی بسیار مهم هستند که ممکن است آن را به عنوان یک بسته بندی جدید ثبت گرداند.
مواد / فرآیند
اولین نکته برای تحقیق بخشیدن به امر فوق این است که بدانیم علم قدیم, بزرگترین مانع سر راه اکتشاف است , تعامل ما با دنیا بر پایه دانش و اعتقادمان است که بر نحوه قضاوت و توانایی ما چهت فهم دیگر گزینه ها اثر می گذارد. طراحی یک کار خدماتی نیست بلکه یک فرآیند خلاقه بوده و طراح باید این توانایی را در راه های تعقیب کشف یک راه حل , تحت کنترل خود در آورد.
مانع دیگر در مسیر آزمایش , خود زنجیره تولید است. در واقع چاپ و بسته بندی , فقط در امر بهبود سطوح خدماتی (نه چیز دیگر) , مانع هر گونه اکتشافی توسط جامعه طراحی گردیده است تولید توسط رونق منابع انسانی و اقتصادی و متعاقباً هزینه رسیدن به طرح مورد نظر است که کنترل می گردد. و به دلیل ناکافی بودن منابع آموزشی, حقیقتاً دو مورد فوق به بیشتر دانشجویان آموزش داده نمی شود. غیر از لیتوگرافی افست, چاپ به عنوان بهترین مورد باقی مانده در دانشگاه ها در نظر گرفته می شود.
این بر عهده طراح است که به جمع آوری اطلاعات از این مواد و مراحل بپردازد . در تمام نواحی جغرافیایی شهری در سراسر دنیا , فروشندگان مواد و خدمات را ارائه می دهند اما جالب است بدانید که همیشه کاربرد, کمی با این خدمات چاپی بسیاری وجود دارد که این اختلاف اولین فرصت برای طراحان است . چنانچه بتوانید راه حل های بسته بندی های موجود را از یک گوشه جهان به خود اختصاص دهید و آنها را برای خودتان اقتباس کنید, می توانید این فرصت را تجربه کنید. این به خود اختصاص دادن ممکن است واقعی نباشد اما روش اجرای نحوه استفاده میتواند جدید باشد. همین روش را هم میتوان در مورد اقتباس مواد و فرآیند یک بخش از صنایع و بکارگیری آن در جایی دیگر , اظهار داشت . در زمینه صنعت و پزشکی را ه های غنی و بهره برداری نشده بسیاری از مواد , مراحل و ایده ها وجود دارد که هرگز کشف نشده اند . لازمه این کشف داشتن دانش سطح بالایی از محصول نیست بلکه فقط داشتن یک ذهن پرسشگر کافی است.
آزمایش در قالب بسته بندی به خصوص متکی بر شناخت مواد است . همه مواد دارای ویژگی های متفاوتی می باشند که برخی از آنها به شما اجازه دستکاری کردن به مواد را به شکلی که دوست داشته باشید می دهند و برخی هم این اجازه را به شما نمی دهند. یک ورق تخت از یک ماده را نمی توان بدون دردسر و پیچیدگی تا یا خم کرد. پس چه شکل دیگری را می توان به وجود آورد و یا حداقل چگونه می توان یک شکل مشابه ساخت؟
فرض کنیم یک جعبه دارای اضلاع کناری, سرپوش , کف , کلید, سوراخ و در است . بعضی از این قسمت ها نقش مهمی در حفاظت از محتویات دارند. با استفاده از هر ماده ای اجزاء فوق ویژگی های متفاوتی به خود می گیرند. مثلاً در , وقتی از پلاستیک ساخته شود و دارای حجم خاصی شود شبیه یک مجسمه به نظر می رسد که به عنوان قسمت اصلی بسته بندی باید روی تبلیغ آن سرمایه گذاری شود.
همچنین فرآیند کار را باید مثل راه های متغیر جداکردن سرپوش جعبه در نظر گرفت . درست است که بگوییم آن , هم تجهیزات کران قیمت نیاز دارد , هم زمان طولانی , اما چنانچه استفاده از ورق تخت یک ماده نظر شما را تامین نکند فرآیندهایی مثل ایجاد خلا , جوشکاری های متفاوت و ما فوق صوت میتوانند اقتصادی به نظر آیند.
نکته دیگری که باید در نظر گرفته شود این است که بستهبندی به اندازه محتویات درونش لازم و حیاتی است.
بسته بندی کاربردی
انواع تیوبهای انعطاف پذیر
تیوبهای انعطاف پذیر را می توان از فلز به روش ضربه – اکسترود , از پلاستیک به روش اکسترود و کواکسترود (CO-extrude) و از مواد لایه بندی شده ساخت . هر یک از این روشها تیوبی با خواص کاربردی متفاوت ایجاد می کند. این خواص در جدول 1 – 19 خلاصه شده است
عدم برگشت پذیری یعنی قابلیت تخت ماندن تیوب پس از این که محتویات آن خارج شود. برای بسیاری از کاربردهای دارویی از خواص مهم است , در این گونه موارد مکش هوا به درون تیوبی که قسمتی از محتویات آن خارج شده ممکن است به آلودگی محصول منجر شود. خاصیت عدم برگشت پذیری عالی همراه با خاصیت بازدارندگی مطلق , فلزات را مناسبترین ماده برای بسیاری از کاربردهای دارویی ساخته است . تیوبهای لایه بندی شده (لمینیتی) که با یک لایه فویل آلومینیوم ساخته شده اند نیز تقریباً به خوبی فلزات چنین خواصی را از خود نشان می دهند. تیوبهای کواکسترود شده دارای لایه های بازدارنده برای بسیاری از کاربردهای کمتر حساس , خاصیت بازدارندگی کافی را دارند , ولی خاصیت عدم بازگشتی پذیری مناسبی ندارند. با وجود این , در مورد بسیاری از لوازم آرایشی و سایر کاربردهای عمومی , فقدان خاصیت عدم برگشت پذیری به عنوان یک ویژگی مثبت قلمداد می شود , زیرا این امر امکان نمایش کامل مشخصات گرافیکی بسته بندی در طول عمر مخصول را فراهم می آورد.
بدنه تیوپهای فلزی و پلاستیکی شکل داده شده به روش افست خشک چاپ می شوند . یکی از محدودیتهای این روش این است که چاپ تمام رنگی (ترکیبی) در آن مشکل است (هر چند غیر ممکن نیست) از این رو بیشتر تزئینات تفکیکی محدود میشود. تیوبهای امینیتی در حالت تخت تخت چاپ قرار می گیرند, به همین دلیل, حداقل از نظر اصول کار , هر روش چاپی تمام رنگی برای آنها امکان پذیر است . در مورد این تیوبها اغلب از روش گراور (gravure) استفاده می شود. (در حال حاضر چاپ فلکسوگرافی نیز در این عرصه بخوبی فعالیت می کند . سرویراستار)
شکل بطری
مبحثی که در این بخش در خصوص شکل های مختلف بطری می آید عمدتاً با توجه به دبه ها و بطریهای پلاستیکی تنظیم شده است , هر چند توضیحات کلی در خصوص شکل بطری به طور یکسانی در مورد بطریهای شیشه ای نیز مصداق دارد.
هنگام طراحی یک بطری یا دبه , اولین ملاحظاتی که باید در نظر گرفته شود ماهیت کالا و چگونگی استفاده یا دسترس مصرف کننده به کالاست , در مواردی که محصول نیمه جامد است (مثل کرم آرایشی , کره بادام زمینی یا مربا) باید آن را با ابزاری از ظرف خارج ساخت. این ابزار ممکن است قاشق , کارد کره , یا در مورد کرمهای آرایشی, انگشت باشد و دسترسی راحت به محصول و برداشتن آن نیازمند این است که ظرف آن دهانه گشاد (جار) بوده و عمقش بیشتز از طول ابزار مورد استفاده نباشد. این ظرف باید فاقد شانه و هرگونه مشخصه شکلی باشد که فضای مرده ایجاد کرده و دسترسی به آن با ابزار سخت باشد. (شکل 19-7). ایده آل این است که این ظرفها دارای دیواره های داخلی صاف و مستقیم و بدون برش باشند. این امر تنها در صورتی قابل پیاده سازی است که دنده حدیده های دربندی , پیرامون بخش خارجی یک سییلندر با دیواره های مستقیم قرار داشته باشد , که نتیجه آن دربندی است که قطر آن از ظرف بیشتر خواهد بود. به دلایل زیبا شناسی , در برخی از طراحیها باید سطح خارجی دربندی و دیواره ظرف کاملاً هم سطح یکدیگر باشند. یکی از راههای رسیدن به این هدف در شکل 19-8 نشان داده شده است . ظرفی که به روش تزریقی قالب ریزی شده است . ظرفی که به روش تزریقی قالب ریزی شده است در واقع کاسه ای با دیواره های هموار برای نگهداری محصول در خود دارد. دنده های دربندی بر روی ظرف قرار دارند. ظرف محصول یک پوسته خارجی است. که سطح هموار لازم برای همخوانی کامل با دربندی را فراهم می کند. در کف پوسته خارجی و بر سطح خارجی ظرف نگهداری محصول سازو کاری تعبیه شده است که با در گیر شدن در یکدیگر باعث قفل شدن ظرف درون پوسته می شود و از چرخیدن ظرف درون پوسته هنگامی که دربندی را می پیچانیم جلوگیری می کند.
محصولاتی غلیظی مثل شربتها و سسها تا اندازه ای روان هستند که جریان پیدا کنند . بطری این نوع محصولات باید تا آن جایی که از نظر ظاهری پذیرفتنی است , سوراخ خروجی بزرگ داشته باشد. دیوار ه ها باید هموار بوده و فاقد شانه باشد و با شیب ملایم شبیه قیف به سوراخ خروجی منتهی شود. (شکل 19-9)
در مواردی که هزینه های حمل از اهمیت برخوردار است , بطری باید جمع و جور بوده و دارای کوتاه ترین قسمت گلویی باشد . هر چه قطر سوراح خروجی بزرگتر باشد عملیات پرکنی نیز سریعتر و راحت تر انجام می شود . نوع طراحی گلویی بر میزان ارتفاع قابل روئیت محصول پر شده در ظرف تاثیر دارد . یک اختلاف حجم معلوم از محصول پر شده درون بطری , در بطری های با گلویی باریک بیشتر خود را نشان می دهد تا بطریهای با گلویی گشاد (شکل 19-10)
ویژگی های کلی طراحی :
بطریها را باید با انحناهای باز و نرم طراحی کرد. گوشه های تیز به صورت نقاط تمرکز تنش عمل می کنند و باید از آنها پرهیز کرد.
بطریهای با دیواره مستقیم و صاف در مقایسه با بطریهای مشابه که دارای نقشها و انخناهای محیطی یا عمودی هستند مقاونت فیزیکی کمتری دارند. حلقه های محیطی استحکام حلقوی بطری را افزایش می دهد که نتیجه آن مقاومت بیشتر بطری را در برابر تغییر شکل به سمت داخل (قر شدن) یا بیرون زدگی دیواره (شکم کردن) می باشد.
نقشهای عمودی در وهله اول باعث افزایش قابلیت تحمل بار بطری در جهت بالا به پایین می شود . بسیاری از بطریها دارای نقش های برجسته یا تزئینی هستند که باعث بهبود خواص فیزیکی و همچنین افزایش زیبایی ظاهری آن می شود. (شکل 19-11)
قرشدگی دیواره در یک بطری دایره ای شکل کاملا به چشم می آید به همین دلیل است که از بطری های بیضوی و مکعب مستطیل بیشتر استفاده می شود. به طور مثال , بیشتر بطریهای مواد شوینده ظروف آشپزخانه بیضوی یا مکعب مستطیل هستند. این بطریها اغلب در قسمت میانی باریک می شوند تا نگه داشتن آنها در دستان خیس و لغزنده ساده تر باشد.
در حالی که حلقه ها یا شیارهای محیطی , بطری را در جهت شعاعی محکم تر می کنند, ولی آن را در جهت محور عمودی انعطاف پذیر تر یا فنری تر می کنند. این حالت فنری در صورتی که حلفه ها شعاع تیز داشته و عمیق باشند بیشتر می شود. (شکل 19-12). هر چه فنریت در جهت عمودی بیشتر شود, احتمال وقوع لرزشها و ارتعاشات حمل بیشتر شده که نتیجه آن می تواند شرایط شدید لرزش باشد. طرح هایی که درآنها فنریت به طور غیر عادی زیاد است باید بررسی پاسخ فرکانسی و تعیین فرکانسهای طبیعی با استفاده از روشهای آزمون قبل از حمل تحت آزمون قرار گیرند.
شانه های تخت که به قسمت انتهایی بطری منتهی می شوند به راحتی تغییر شکل می دهند (شکل 19-12 مثال چپ) و تحت بارگذاری دراز مدت باعث ایجاد شکستگی در محل اتصال قسمت انتهایی به شانه می شوند. شانه های با شیب ملایم و انحناهای نرم باعث توزیع بار یکنواخت می شوند. قسمت تحتانی (پایه) یک بطری تحت بدترین شرایط محیطی نسبت به سایر بخشهای آن قرار دارد. انحناهای نرم و شعاعهای بلند تنشهای داخلی قالبگیری را کاهش داده وشکل توزیع و استحکام ماده را بهبود می بخشد.
به طور مشابه , (انحناهای مربوط به پانل برچسب زنی نیز باید دارای فرم و با شعاع بزرگ باشند)(شکل 19-13)
دبه های بزرگ دسته دار یک وسیله موثر و کارآمد در جابه جایی حجم های بزرگتر محصولات مایع هستند, از آن جایی که این دبه ها سنگین هستند, استحکام فشردگی در جهت عمودی (از بالا به پایین) در آنها بسیار مهم است . موثرترین روش دستیابی به استحکام فشردگی در جهت عمودی طراحی دبه هایی است که دهانه خروجی آنها را در وسط بوده و دیواره های آنها شیب ملایم داشته باشد. ولی چنین دبه ای از نظر روش بیرون ریختن محتویات آن چندان مطلوب نیست . دبه هایی که دهانه خروجی آن خارج از مرکز قرار دارد (نوع F) متداولتر هستند, ولی هنگامی که روی هم چیده می شوند, تقریباً تمام بار بر یک طرف دبه متمرکز می شود.
بهترین طراحی ها آن هایی هستند که دسته را در محلی قرار می دهند که هم سطح با سطح در بندی قرار میگیرند(شکل 19-14) و بدینترتیب باعث می شوند که بار به طور یکنواخت تری بر دیواره های بطری وارد شود.
بطری هایی که مرکز جرم آنها در قسمتهای پایینی بطری قرار می گیرد بهترین مشخصات از نظر جابجایی راحت را از خود نشان می دهند.
بطریهایی که قسمت بالایی آنها گشادتر از قسمت پایه است هنگام انتقال بر روی تسمه های نقاله در مواردی که گروه بطریها از مقابل یکدیگر عبور می کنند مشکلاتی را در جابه جایی ایجاد می کنند . (شکل 19-15) انحراف عرضی , یکی دیگر از مشکلات محتمل درمرحله جابه جایی است , که در مورد بطری های با مقطع بیضوی باریک بیشتر رخ می دهد. انحراف عرضی باعث روی هم افتادگی بطریها شده و موجب میشود که بین نرده های نقاله گیر کنند یا در حرکت ایجاد مشکل نمایند.
قبل از اقدام به طراحی بطری باید نیازمندیهای مربوط به برچسب زنی را در نظر گرفت. در مواردی که سرعتهای بالا در برچسب زنی مهم است سطح مقطع گرد مناسب تر است. در مقایسه , استفاده از برچسبهای Three-Side-Wrap بر روی بطریهای با مقطع مربع در سرعتهای برچسب زنی بالا چندان قابل کنترل نیست.
بسیاری از برچسبهای پلاستیکی با خواص شرینک ساخته می شوند و چنان طراحی می شوند که با انحناهای پیچیده نیز قابلیت هم خوانی داشته باشند. در حالی که , کاغذ تنها در یک محور می تواند انحنا پیدا کند و در نتیجه نمی تواند باسطوحی که در دو محور انحنا دارند هم خوانی یابد. برچسبی که مانند شکل 19-16 در شانه بطری قرار میگرد تنها در صورتی به درستی عمل می کند که شانه یک مخروط واقعی با وجوه راست و مستقیم (بدون انحنا) باشد.
برچسبهایی که بر روی بطریهای با شانه شیبدار و بدنه مخروطی شکل قرار می گیرند در مرحله جابجایی باسطح سایر بطری ها تماسی پیدا نمی کنند.
بطریهایی که دیواره غیرشیبدار و مستقیم دارند . معمولاً دارای پانل تو رفته هستند تا از تماس برچسبهای بطریهای همجوار با یکدیگر و همجنین با دیواره جعبه کارتن در خلال مرحله جابجایی جلوگیری به عمل آید. پنلهای برچسب زنی در بطریهای شکل های 19-10 , 19-11 , 19-14 نشان داده شده است.
برجسب زنی که درموقعیتی نصب شده که در تماس مستقیم نقطه به نقطه با بطری مجاور یا ظرف حمل (کارتن) قرار میگرد. در معرض آسیبهای حاصل از سایش می باشد.
بسته بندی برای صادرات
بسته بندی , لباس یک کالاست و بسته بندی آبروی یک کالاست و بسته بندی زیبا و شکیل موجب علاقه و محرک نیاز و بسته بندی زشت و نامناسب سرکوب کننده تقاضاست . بسته بندی در ارتباط مستقیم با اخلاق و روحیات یک ملت است . بسته بندی کالاهای صادراتی باید به گونه ای طراحی شوند که:
" در کشور مقصد, با آداب و فرهنگ رایج مردم آن کشور هماهنگی داشته باشند."
یکی از بزرگترین مشکلات در صادرات کالاهای مصرفی , میوه ها , تنقلات , کالاهای بهداشتی و روزمره , مشکل بسته بندی مناسب و همخوان باسلیقه و نیاز مصرف کنندگان در بازار هدف است.
بازاریابی دیگر یک دایره با یک شعبه حقیر در ساختار سازمانی شرکتها نیست بلکه در سطح معاونت و مدیرعامل و از حوزه های استراتژیک واحدهای بازرگانی و تولیدی به شمار می رود.
بسته بندی یکی از ویژگیهای حساس , مهم و دارای نفوذ بر مصرف کننده است که ضمن ایفای وظیفه حفاظت از کالا, وظیفه اطلاع رسانی معرفی کالا , ارسال پیام و بالاخره ترغیب مصرف کننده بر خرید را انجام می دهد.
به کمک بسته بندی می توان کالا را معرفی کرد, ویژگیها یا صفات و کیفیات مورد نظر مصرف کننده را به آگاهی او رساند, مزیتهای کالا را نسبت به دیگر تولیدات نشان داد, در مشتری ایجاد انگیزه کرد, وفاداری مشتریان گذشته را جلب کرد. روی مشتریان گذشته را جلب کرد. روی مشتریان آینده اثر گذار بوده و بالاخره با هزینه ای به مراتب کمتر از هزینه های تبلیغات در رسانه های جمعی , پیامهای لازم را در محل فروش به مشتری برساند.
تبلیغات در حمل و فروش یا به کمک بسته بندی و یا به کمک پوستر و دیگر وسایل تبلیغاتی مانند پرچم , تقویم , تابلو و . . . انجام می شود.
بدین لحاظ است که بسته بندی های مصرف کننده در اطلاع رسانی و ترغیب مصرف کننده احتمالی به خرید از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
و بالاخره نکته مهم اینکه با عنایت به تولیدات میلیونی درشرکتهای بزرگ چند ملیتی و لزوم صادرات مازاد محصول به خارج معمولاً از مکانیزم های القای نیاز با ایجاد نیاز کاذب استفاده می شود ولی در وادی بازاریابی داخلی معمولاً می توان این مکانیزم ها را فقز در نظر داشت ولی با توجه به الگوی مطلوب مصرف و فرهنگ و سلیقه و ذائقه و قدرت خرید مردم , نوعا شیوه مقتضی را بکار بست.
بسته بندی از ابزاهای مهم بازاریابی در بعد ملی و بین المللی است که نقش کلیدی خود را در افزایش فروش , کاهش موجودی انبار و به حداکثر رساندن سود بنگاه های تولیدی نشان داده است.
بنگاه های اقتصادی برای تقویت قدرت رفابت خود در بازارهای داخلی و خارجی سالهاست که به موضوع بسته بندی توجه دارند و از طراحی , گرافیک , رنگها و بکار بردن مواد به بسته بندی مناسب برای افزایش سهم خود در بازار رقابتی بهره می گیرند.
مدیران بازاریابی به طور معمول درباره موضوعاتی مانند تحقیقات بازاریابی , خرید , مواد اولیه , توزیع , قیمت گذاری ها , راههای افزایش فروش و . . . تصمیم میگرند. وظیفه بسته بندی از نظر ایجاد رابطه با مشتری القاء نیاز و ترغیب مشتری به خرید در زمره وظایف مدیران بازار یابی است و تصمیم مشترک آنها با مدیران تولید می توانند در اتخاد روش مناسب و جذاب بسته بندی و بارازیابی موثر واقع شود.
تحقیقات ویژه و نقشهای شرکتهای بزرگ در زمینه بازاریابی و راههای پیشبرد فروش نشان می دهد که بسته بندی بیشتری اثر را در افزایش فروش (در بازارهای درون و برون مرزی) دارد بسته بندی مقوله ایست از تولد تا مرگ جواع انسانی را همراهی می کند. متاسفانه در کشور ایران اغلب صنعت بسته بندی در همان حد روش سنتی گردآوری محصول و انتقال آن به بازار باقی مانده است . در شرایطی که دیگر کشورها کالاهای مصرفی نه چندان مرغوب شان را در ظروف و بسته بندی هایی فوق العاده شکیل و مشتری پسند روزانه بازارهای جهانی می کنند, کالاها در کشور ما ره رغم مرغوبیت بسیار بالا , روی دست تولید کننده می ماند, بسیاری از کالاهای ایرانی به صورت فله به کشورهای دیگر (نظیر ترکیه و .. .) می رود و پس از بسته بندی مناسب به نام محصول همان کشور به فروش می رسد.
سالانه از 17 هکتار نخلیات آبادان حدود 55 هزار تن رطب و خرما ... برداشت میشود. حال باید پرسید سهم ایران از صادرات این محصولات چقدر است ؟ متاسفانه فقدان بسته بندی مناسب باعث شده است تا خرمای تولیدی داخل با قیمت نازل به خارج ازکشور صادر شده و در کشورهایی چون انگلیس و کشورهای آسیای میانه با بسته بندی مدرن مجددا به قیمت به مراتب بالاتر صادر شود.
این درحالیست که شرکت های کوچک صنایع غذایی در ایران طی سالهای اخیر با تلاش فعالان بخش خصوصی در راستای کسب سود بیشتر و بازگشت سریع سرمایه توانسته گام های بسیار کوچی بردارند.
از سوی دیگر فقدان تکنولوژی ساخت وتولید ماشین آلات صنایع غذایی و تبدیلی در کشور فعالان این صنعت را با هزینه های بالای خرید و نگهداری این دستگاه ها مواجه کرده است. عدم توجه به صنایع غذایی و تبدیلی در کشور طی سالهای گذشته علی رغم تمام سودهای کلانی که در نهفته در تعامل با موضوع الحاق به سازمان تجارت جهانی, سبب بیداری صاحبان این صنعت ازخواب زمستانی شده و آنان را در تب و تاب جهانی شدن قرار داده است.
امروزه آن دسته از کشورهای فقیر دنیا که اقتصادی وابستگی به کشاورزی دارند به دلیل نداشتن صنایع مدرن و نگهداری اصولی , مقادیر کلانی از محصولات کشاورزی آنها یا نابود می شود و یا در بازارهای غیر قابل اطمینان به قیمت نازل به فروش می رسد.
آمار و ارقام , گویای این مطلب است که در کشورهای پیشرفته و صنعتی , چندین برابر درآمد کشور ما در خصوص بسته بندی کالاهای مختلف صرف می شود و از تکنولوژی مدرنی در بسته بندی استفاده می شود نبودن تکنولوزی , عدم بسته بندی , مواد اولیه مناسب و ماشین آلات جدید در ایران سبب شده که وضعیت بسته بندی در سطح بینابین واقع شود.
در حالی که کشورهای پیشرفته رشته های بی شماری در رابطه بابسته بندی دارند اما درایران ار چند عدد تجاوز نمی کند و آن هم بیشتر مربوط به بسته بندی مواد غذایی بوده و فاقد یک دید کلی و اطلاعات لازم در علم بسته بندی است.
طراحی بسته بندی و توجه به خصوصیات مصرف کننده
باید توجه داشت افرادی که برای خرید به فروشگاهها می روند سه گروه هستند.
گروه اول:
آنان که جنبه اقتصادی را در خریدهایشان همواره مدنظر دارند و برای جلب توجه آنها ارایه نمونه های مجانی کارساز است
گروه دوم:
موقعیت اقتصادی بهتری دارند و تفاوت قیمت چندانی برایشان مهم نیست و اغلب از اقشار تحصیل کرده جامعه هستند. مسایل حفظ محیط زیست و سلامت و بهداشت کالال را مدنظر دارند و هنگام خرید به بسته بندی کالا اهمیت می دهند. لذا طراحی بسته بندی مناسب بهداشتی و جذاب برای جلب توجه آنها ضرورت دارند.
گروه سوم:
افرادی هستند که به صورت موردی خرید میکنند و از پیش تصمیم خاصی برای خرید ندارند. برای جلب توجه این گروه نیز طراحی بسته بندی اهمیت پیدا می کند.
در کشورهای توسته یافته که بازار بالقوه برای بسیاری از محصولات تولیدی در جهان می باشند. ارایه بسته بندی های مناسب خانواده (خانواده های تا بعد 4 نفر) اهمیت زیادی دارد. این افراد قدرت خرید زیادی دارند و برای نفوذ در آنها و ترغیبشان به خرید موضوع طراحی بسته بندی از ابزار کار بازاریابی موفق می باشد.
طراحی بسته بندی از شاخه های طراحی صنعتی است. طراحی بسته بندی علاوه بر درک حجم و فرم بسته بندی علاوه بر درک حجم و فرم بسته بندی باید گرافیک قابل درک باشد تا بتواند طراحهای عملی , اقتصادی و ابتکاری ارایه دهد و درباره فن آوری تولید و موارد مورد استفاده در صنعت بسته بندی آگاهی کافی داشته باشد.
برچسب
از نظر تاثیر فرم در بسته بندی , شکل برچسب بسیار مهم است و معمولا بسته ها با اشکال مکعب و چهارگوشی به خاطر قابلیت شان دارای خصوصیت اطلاع رسانی با بهترین نحو مناسب می باشند. از سوی دیگر برچسب های چهار گوش و مکعب شکل, فضای قفسه های فروشگاهها را تلف نمی کند. البته شکل و رنگ بسته ها در کنار هم به گونه ای که باعث اغتشاش بصری نشود, نیز اهمیت زیادی دارد.
طراحی خط برای درج پیامهای تولید کننده بر مشتری اهمیت زیادی دارد. برخی از طراحان استفاده از خطوط خاصی را مطرح می کنند و برخی پیوسته درحال ابداع خطوط جدید هستند.
به طور کلی یک طراح بسته بندی باید بتواند از توانایی و تجربه خود در انتخاب خط برای پوسترها ,نشریات و علایم بازرگانی درمعابر و ... استفاده کند.
نقش بسته بندی در صادرات
تبلیغات از ابزار اصلی بازاریابی است و بسته بندی حلقه تکمیل کننده زنجیر تبلیغت است. بسته بندی اهمیت فزاینده ای از نفوذ به بازارهای پر رقابت امروزی است. پژوهش موسسه انگلیسی << یونایتد بیسکوتیس >> نشان می دهد که از مطالعات خرده فروشی مشاهده کالا در قفسه فروشگاه و خرید در یک نگاه 42 درصد و دیگر روش ها 6 درصد فروش را باعث می شود.
با این وصف بسته بندی مناسب سهم بسزایی در فروش کالا دارد زیرا که معمولاً نیمی از مشتریان با مشاهده محصول در بسته بندی مناسب و جذاب به خرید می پردازند.
در طراحی بسته بندی کالاهای صادراتی, توجه به بازارهای مصرف , قدرت خرید مردم در این بازارها و فرهنگ و سلیقه آنها ضروری است.
برای نفوذ در بازارهای رقابتی پرتقاضا , تمام عرضه کنندگان کالاهای مشابه به ویژگیهای بسته بندی مناسب و شکیل توجه دارند و آنان که نسبت به این امر دقت نداشته باشند از بازار خارج خواهند شد. در سالهای اخیر با وجود پیشرفتهایی که در صنعت بسته بندی , طراحی بسته بندی و مواد مورد استفاده در آن به وجود آمده است اما همانطور که در بالا گفته شد هنوز بخش زیادی از کالاهای صادراتی غیرنفتی کشور ما به صورت فله یا با بسته بندی نامناسب عرضه می شود. این گونه کالاها درکشورهای واسطه تجدید بسته بندی شده و با قیمت های بسیار بالاتر به بازارهای مصرف عرضه می شوند.
تولید کنندگان بخش خصوصی که نیاز به گسترش بازارهای فروش در داخل و ارایه نامناسب کالاها توجه بیشتری مبذول نمایند چرا که حتی رعایت تمام اصول بهداشتی و استانداردهای قابل قبول جهانی , بدون عرضه نامناسب و شکیل کالاها , هزینه هایی است که برگشت آنها تضمین شده نیست. با عنایت به این مطلب که هزینه های بسته بندی کمتر از 10 درصد هزینه تمام شده کالا را تشکیل می دهد. اما اهمیت فزاینده ای در فروش دارد.
مدیران تولید و بازاریابی با هماهنگی و تلاش مشترک خود و درک اصول فرهنگی بازارهای فروش می توانند بسته بندی هایی مبتکر ارایه دهند که در افزایش فروش کالا و به حداکثر رساندن سود واحد تولیدی موثر باشد. ازآنجایی که توسعه صادرات غیرنفتی گامی در جهت فقر زدایی و دستیابی به اقتصاد بدون نفت است و ادامه حیات اقتصادی کشور در بلندمدت را تضمین می کند, نقش بسته بندی در افزایش صادرات بیش از پیش اهمیت یافته و سرمایه گذاری دراین زمینه ضرورت دارد.
"بسته بندی صادراتی" یعنی زرق و برق آن بیشتر باشد. در حالی که بسته بندی صادراتی به دلایلی باید متفاوت باشد. این تفاوت دلایلی کاملاً تکنیکی و تاکتیکی دارد. زمانی که صحبت از صادرات می کنیم و به بعد مسافرتی که کالاهای صادراتی می بایست طی کند توجه کنیم. بنابراین دور بودن مقصد خود باعث می شود تغییراتی روی نوع مواد, نوع سیستم تکنولوژی و یا سیستم حمل و نقل انجام شود. یک کالا ممکن است به گونه ای طراحی شود که در صد کیلومتر اول به طرف ضعف خود را نشان دهد اما درصد کیلومتر بعدی ضعف ناشی از بسته بندی کاملا آشکار شود . در بحث استانداردها ممکن است مقیاس وزنی فرق داشته باشد.
معرفی رعایت الزامات مهم در صادرات بسته بندی:
1- بازار
1-1- اندازه , حجم , ارزش فعلی و روندهای آتی
1-2- نام های تجاری و سهم آنها از بازار
1-3- فصلی بودن
1-4- عوامل بین المللی ,ملی و منطقه ای
1-5- توزیع: عمده فروشی و خرده فروشی
1-6- شرح حال خریدار, مسرف کننده , کاربر نهایی و تصمیم گیرنده های خرید:
1-6-1- سن
1-6-2- جنس
1-6-3- گروههای اجتماعی – اقتصادی
1-6-4- مشخصات ویژه
2- محصول:
2-1- ماهیت محصول
2-2- تاریخچه
2-3- سهم نام تجاری
2-4- محصولات رقیب
2-5- نام تجاری مورد اعتماد
2-6- انگیزه خرید
2-7- جایگاه فروش و جایگزین در قفسه
2-8- استراتژی نگارش متن بسته
2-9- ترویج و تبلیغات برنامه ریزی شده
2-10- انتقاد پذیری
3- اهداف طراحی :
3-1- محصول جدید
3-2- طراحی دوباره یا به روز کردن
3-3- تکامل یا تحول
3-4- دامه گسترش یا یکپارچگی
ویژگی های بسته بندی صادراتی کالا
- مناسب بودن بسته بندی با شرایط اقلیمی کشورهای در مسیر حرکت تا بازار هدف
- بسته بندی صادراتی باید از لحاظ اندازه, شکل , رنگ, نوع, جنس, استانداردهای بازار هدف را مورد توجه قرار دهد و نیز قوانین و مقررات و مو انع گوناگون را رعایت کند.
- در بسته بندی صادراتی اهمیت ارتباط آن با فرهنگ مصرف و مصرف کننده بسیار حایز اهمیت است زیرا مردم پیش از آن که کالا را مصرف کنند یا به کیفیت توجه نمایند, با ظاهر آن کالا آشنا می شوند. بنابراین ارتباط ویژگی های ظاهری با انتظامات خریداران می تواند در جلب مشتری بسیار موثر باشد.
امروزه دراروپا با وجودی که یکی از شاخه های قدرت خرید , درامد سرانه است و قدرت خرید آنها بالاتر از کشور ما است کالاها در ایجاد و بسته بندی هایی کوچکتر نیز وجود دارد.
آیا این به خاطر فقر و نخریدن است جواب منفی است و عواملی از جمله:
1- امنیت اقتصادی در جامعه و حضور مستمر کالا در بازارها است . بنابراین خریدار به اندازه ظرفیت و مصرف مورد نیاز خود خرید میکند ونیازی به انبار کردن برای مصرف آنجا وجود ندارد
2- دلیلی دیگر این است که در روند زندگی آنها مکانیزم تعارف وجود ندارد و کالاها حالت استفاده شخصی دارد.
3- سومین دلیل احترام نهادن به سلیقه های مختلف است و بنابراین کالاها درابعاد گوناگون عرضه می شود . مثلاً درهیچ کشوری خرما را در بسته بندی های یک کیلویی نمی خرید بلکه در بسته بندیهای 10 عددی مشاهده می کنید.
گذر بسته بندی , عقب ماندگی ما ,دلایل و راه کارها
صنعت بسته بندی , صنعتی نوپاست که نیاز به توسعه فراگیر دارد. با توجه به نقشی که این صنعت در توسعه صادرات غیر نفتی و افزایش درآمدهای ارزی کشور می تواند داشته باشد,سرمایه گذاری برای رشد و توسعه همه جانبه آن , ضرورت دارد. بسته بندی به بخش اصلی و نمایان شیوه زندگی امروز ما تبدیل شده است . در هر جایی از این کره پهناور که زندگی می کید همیشه به بسته بندی بسیاری از محصولات نیازمند خواید بود.
با توجه به اینکه کیفیت به عنوان یکی از مهمترین شاخص های مطرح شده در بخش مواد غذایی و اقلام دارویی کشور به حساب می آید , بسته بندی یکی از حساسترین و سوال برانگیزترین اجزا در فرآیند تهیه وتولید این محصولات است و بنابراین نمی توان به سادگی از مقوله بسته بندی گذشت چرا که بخش قلم وبسته بندی آن مخصوصاً در دو گروه از اقلام معرفی شده جزء لاینفک یک مقوله هستند (لازم و ملزوم). در این جا این سوال پیش می آید که چرا با توجه به در دست داشتن بهترین محصولات زراعی کشور هنوز نتوانسته ایم در بخش صادرات با سایر کشورها رقابت کنیم؟
همانطور که درکشور ما کلیه علوم درحال رشد و توسعه می باشند , صنعت بسته بندی نیز در حال رشد می باشد ولی متاسفانه نسبت به دنیا عقب هسیتم هنوز نتوانسته ایم تکنولوژی تولید بسته بندیهای اسپتیک ,Hot Pack , Colb Pack بسته بندی های محافظ در برابر کودک , بسته بندی حساس به مواد خطرناک (تشعشعات خطرناک و ... )بسته بندی بالک , تتراپک و . . . را در صنعت فراگیر کنیم. در ادامه با توجه به نقد صورت گرفته , خواسته شده است که چند بسته بندی را که از دهه های گذشته به چشم می خورد در مقایسه با بسته بندی های جدید که هر کدام حداقل جایگزین چند بسته بندی برای اقلام می شوند را به اطلاع رسانده تا با جمع بندی آن بدانیم که در کجا قرار گرفته ایم و برنامه ریزان در آینده بتوانند در برنامه ریزی چند مرحله ای این صنعت محروم از جایگاه دانشگاهی در کشور را به رشد و توسعه پیش رانند. نمونه هایی که در زیر می خوانید مواردی منتخب از بسته بندی های کلاسیک هستند که موفقیت بی چون و چرایشان تثبیت شده است . این بسته موفقیت خود را مرهون عواملی متفاوتی از قبیل:
1- نوآوری های تکنولوژیک
2- نوآوری در طراحی
3- بهره گیری تمام و کمال از لیبل

واکس KIWi
در میان زبانها و فرهنگ های مختلف فوراً قابل تشخیص است . شهرت آن به دلیل KIWI قوطی سنتی واکس کفش سرپوش قرمز و سفید قوطی است که سمبل پرنده کیوی است . کیوی نیز به یکی از نمادها و نشانه های بسته بندی در جهان تبدیل شده است . این کمپانی در استرالیا در سال 1906 به پیشگامی مردی اسکاتلندی به نام رامسی تاسیس شد. او که پس از سالروز تاسیس کمپانی آن را به نام همسر نیوزلندی اش نامگذاری کرد اکنون محصولاتش در 130 کشور جهان فروخته می شود.
در قرن نوزدهم استفاده از واکس کفش برای طبقاتی که می توانستند از عهده خرید پاپوش های چرمی گران قیمت برآیند, مورد اهمیت قرار گرفته , با ظهور قرن بیستم روشهای تولید واکس کفش گسترده و پیشرفته تر بود تا جایی که معمولا در دسترس بود.
در سال 1906 کیوی واکس اصلی اش را در استرالیا تولید کرد در حالی که پنج سال بعد تولید آن در امپراتوری بریتانیا گسترش یافت. با وقوع جنگ جهانی اول و نیاز برای محافظت و نگهداری از چکمه های تعداد بی شماری نظامی , افزایش ثابت و پایداری در تقاضای واکس چکمه به وجود آمد, تاجایی که در طول جنگ جهانی دوم این تقاضا ادامه یافت تا دومین نسل مصرف کنندگان که به این محصول متکی بودند از پاپوش های با ارزششان حفاظت شود . با بازگشت سربازان به زندگی شهری مصرف واکس کفش همچنان ادامه یافت تا از کفش ها و چکمه هایشان محافظت کند. کیوی در زمان کوتاهی به عنوان مارک درجه یک واکس کفش ماندگار شد و امروزه به عنوان یک راهبر جهانی در پیشاپیش رقبایش همچنان به پیش می رود.
قوطی اسپری
پی بردن به ضرورت تولید یک اسپری از مایعی که تحت فشار قرارگرفته باشد مربوط به قرنهای طولانی بوده است. به هرحال تکنولوژی اسپری ابتدا در نروژ در سال 1929 ابداع شد و در دهه 1940 به موقعیت تجاری بزرگی دست یافت. این موقعیت توسه بعد کاملا نوینی را در گستره بسته بندی امکان پذیر کرد.
افشانه های بویایی با همان گوناگونی اش منافع چشمگیری – همانند سس گوجه فرنگی – برای توزیع کنندگان آن در بازارهای فروش در بر داشت.
اسپری ها به یک عامل وارد کننده فشار (که معمولا گاز است) نیازمند هستند تا وقتی سوپاپ یا سرپوش را فشار دهند محصول از داخل ظرف با فشار به بیرون افشانده شود. کلید ابداع این شیوه در اسپری ها استفاده از مایعی بود که در حرارت اتاق تبدیل به گاز شود و د ر فشار کم یا حرارت پایین مایع باقی بماند.
ماده که به بیرون افشانده می شود هر چیزی می تواند باشد, اسپری مرطوب کننده مانند اسپری مو , اسپری کف برای اصلاح صورت یا اسپری خشک مانند پودر ضد تعرق . بدنه خود اسپری می تواند از آلومینیوم , حلبی , استیلی , شیشه و یا پلاستیک تولید شود. ظرف های حلبی 75 درصد بازار فروش انگلیس را پاسخگو است در حالی که به نظر می رسد در دیگر کشورهای اروپایی قالب آلومینیومی را ترجیح می دهند چون آلومینیوم به واسطه چکس خوری بالایش می تواند تحت فشار از یک قالب یک تکه بیرون بیاید. تکنیک های تولید آن نیز معمولا به ساختار دو یا سه قسمتی استوانه متکی است . این خاصیت درجه بیشتری از ازادی در طراحی شکل ظرف را ممکن می سازد. ضمن این که تجربه نشان داده است سایز عمودی قطی های اسپری به عنوان محصولاتی که ما استفاده می کنیم رمز موفقیت شان است.
بطری شیشه ای کوکاکولا:
روسای جمهور ,مدیران بلند پایه ,

دانلود مقاله سیری در زندگانی استاد مطهری و دکتر علی شریعتی

زندگانی استاد مطهری
تولد و دوران کودکی
در 13 بهمن ماه سال 1298 هجری شمسی در قریه فریمان – که اکنون شهرستان شده است و در 75 کیلومتری مشهد قرار دارد – در خانواده ای از اهل علم و تقوا کودکی دیده به جهان گشود. خانواده ای که انوار علم و ایمان، تقوا و پاکی، راستی و درستی در آن پرتو افکنده بود و نام شایسته (مطهری) بهترین معرف این بیت پاک و مطهر بود.
در سنین کودکی به مکتبخانه رفته و به فراگیری قرآن و دیگر تعلیمات ابتدایی می پردازد. نقل می کنند که در سن حدود 5 سالگی علاقه زیادی به رفتن به مکتبخانه از خود نشان می دهد. در یک شب مهتابی، نزدیک صبح، به خیال اینکه صبح شده است، دفتر و کتاب خود را برمی دارد و به سوی مکتبخانه روان می شود و چون مکتبخانه بسته بوده است پشت درب آن به خواب می رود. صبح زود پدر و مادر می بینند مرتضی نیست و سرانجام او را در پشت درب مکتبخانه در حال خواب می یابند. در سنین حدود دوازده سالگی شور و عشق و علاقه او به اسلام و علوم دینی که در سراسر زندگی درخشان او متجلی بود در وجودش پیدا می شود و هر دم این شعله از اعماق وجود او زبانه می کشد. این درست در هنگامی است که ظلم و فشار حکومت استبدادی رضاخانی روزگار را بر علما و روحانیون تنگ کرده و چهره ضد اسلامی او را آشکار نموده است. تصمیم مرتضی همگان را به حیرت فرو برده بود که شگفتا! در چنین هنگامی که وی اوضاع سخت و ناگواری را که بر علما و روحانیون می رود به رأی العین مشاهده می نماید چگونه روزها و شبها را در این اندیشه به سر می برد.
عزیمت به حوزه علمیه مشهد
به سن سیزده سالگی – یعنی در سال 1311 شمسی – به حوزه علمیه مشهد عزیمت نموده و تحصیل مقدمات علوم دینی را آغاز می کند. در این دوران یکی دیگر از فرازهای حساس زندگی استاد مطهری که نقش بسیار تعیین کننده در حیات علمی و معنوی او و نیز نقش مؤثر در حیات ایدئولوژی اسلامی داشته است نمایان می گردد. اندیشه های مربوط به خداشناسی سخت او را به خود مشغول می دارد. به طوری که خواب و استراحت را از او باز می گیرد، روز را در این اندیشه به شام و شام را به صبح می رساند. روزها و شبها سپری می شود، هفته ها و ماهها و سالها می گذرد و استاد مطهری در این دغدغه های روحی به سر می برد. شک و حیرت وجود او را فرا می گیرد. به اصالت و اهمیت این افکار و دغدغه های روحی پی می برد که اگر این مسائل برای او حل نشود و از این وادی حیرت به سرزمین یقین و ایمان پای ننهد در هر موضوع دیگر اندیشه کردن جز اتلاف وقت نخواهد بود. مقدمات عربی، فقهی، اصولی و منطقی را تنها از آن جهت می آموخت که اینها بتوانند او را آمادة بررسی سخن فیلسوفان بزرگ بنمایند. از همان دوران به فیلسوفان و عارفان، و متکلمان تنها به این دلیل که آنها را قهرمانان صحنه این اندیشه ها می دانست در نظرش بزرگ می نمودند و لذا مرحوم آقا میرزا مهدی شهیدی رضوی، مدرس فلسفه الهی حوزه مشهد، در میان آنهمه علما و مدرسین حوزه، تنها کسی است که استاد مطهری را شیفته خود کرده و دل از دست او ربوده بود؛ و شاید جاذبة معنوی او و آرزوی حاضر شدن در درس وی بزرگترین شوق و محرک او در طی هرچه سریعتر علوم مقدماتی بوده است.
عزیمت به حوزة علمیة قم
بالاخره استاد مطهری پس از حدود چهار سال تحصیل در حوزه علمیة مشهد در سال 1315 شمسی عازم حوزه علمیه قم می گردد و این، فرازی دیگر از زندگی پرفراز و نشیب اوست که در تدوین شخصیت علمی و روحی وی نقش بسیار موثر ایفا نموده است و در طی پانزده سال اقامت در حوزه علمیه قم و کسب فیض از محضر اساتید بزرگ، بر اندوختة علمی و معنوی خود افزوده و تحصیلات خود را در علوم و فنون مختلف اسلامی ارتقاء می بخشد. از عوامل تکوین شخصیت استاد مطهری، باید برخورداری او از اساتید مجرب و عالی را برشمرد. وی شاگرد برجستة آیت الله بروجردی در فقه و اصول محسوب می شد و حتی قبل از مهاجرت آیت الله بروجردی از بروجرد به قم، چون ایشان را شخصیتی فرزانه یافته بود، تابستانها به بروجرد می رفت و از محضر آیت الله بروجردی بهره می برد و مهاجرت آیت الله بروجردی از بروجرد به قم تا حدی مرهون تلاشهای استاد مطهری است. استاد شهید در مقاله ای تحت عنوان «مزایا و خدمات مرحوم آیت الله بروجردی» می گویند:
«این بنده در مدت هشت سال آخر اقامتم در قم، که مصادف بود با سالهای اول ورود معظم له به آن شهر، از درسهای ایشان بهره مند می شدم و چون به روش فقاهت ایشان ایمان دارم، معتقدم که باید تعقیب و تکمیل شود.»
(تکامل اجتماعی انسان، ص 196)
یکی از فرازهای حساس این دوران که در تکوین شخصیت روحی استاد مطهری تأثیر بسزایی داشته است آشنایی با عالم ربانی مرحوم حاج میرزا علی آقا شیرازی قدس سره بوده است که در سال 1320 در اصفهان رخ می دهد. استاد مطهری اساتید دیگری نیز داشته اند، از آن جمله مرحوم آیت الله سید محمد محقق داماد و مرحوم آیت الله بهجت تبریزی.
مهاجرت به تهران
در سال 1331 استاد مطهری به تهران مهاجرت نمود فصل پر فراز و نشیب دیگری از زندگی خود آغاز می نماید برخی علت این مهاجرت را وضع سخت معیشتی ایشان پس از ازدواج می دانند و برخی بی مهری اطرافیان آیت الله بروجردی به ایشان پس از ناکام ماندن تلاشهای امام خمینی و به تبع ایشان استاد مطهری و دیگران در اصلاح حوزه، و شاید علت دیگری در کار بوده است، مثلاً ورود به دانشگاه و ارتباط با قشر تحصیل کرده و بردن اسلام به میان آنها و آگاهی از سئوالات و مشکلات فکری آنها.
فعالیت علمی استاد مطهری از همین سال آغاز می گردد. ابتدا به تدریس در مدرسه سپهسالار – که امروز به نام خود ایشان است و مدرسه مروی می پردازند و تدریس استاد در مدرسه مروی تا سه سال قبل از شهادت ادامه داشته است. مقدمه و پاورقی بر جلد اول اصول فلسفه را در سال 1332 به پایان رسانده و شرح جلد دوم آن نیز در سال بعد به انجام می رسانند. با اینکه بیش از سی و هفت سال از تألیف این کتاب می گذرد، گردش ایام از طراوت بیان و استحکام منطفی آن، چیزی نکاسته است. جلد سوم این کتاب نیز در سالهای بعد، از چاپ خارج می شود. تأثیر این کتاب در خنثی کردت تبلیغات مارکسیستی حزب توده در آن زمان – که در اوج اقتدار خود بود – و به طور کلی تأثیر آن در نجات مبارزان از افکار مادی تا پیروزی انقلاب اسلامی و بعد از آن بر کسی پوشیده نیست.
احسان طبری، ایدئولوگ حزب توده، که در اواخر عمر خود مارکسیسم را مردود اعلام کرد و به اسلام گرایش پیدا نمود، در مصاحبه ای این تغییر ایدئولوژی خود را نتیجه مطالعه آثار استاد مطهری خصوصاً «اصول فلسفه و روش رئالیسم» دانست. استاد شهید از سال 1334 فعالیت علمی خود را در دانشکدة الهیات و معارف اسلامی شروع نموده و کار تعلیم و تدریس را در آنجا علیرغم مشکلاتی که از ناحیة رژیم شاه و برخی استادان وابسته برای ایشان به وجود آمد، به مدت 22 سال ادامه می دهد.
حضور فعال در قیام پانزده خرداد
به موجب ارتباط نزدیک استاد شهید مطهری با اقشار و طبقات مختلف جامعه در جریان قیام پانزده خرداد سال 42، ایشان در هدایت قیام مردم تهران و مرتبط کردن آن با رهبری حضرت امام خمینی (ره) نقش اساسی داشته‌اند و خود در شب پانزده خرداد سخنرانی مهمی علیه شخص شاه ایراد می کند که در همان شب دستگیر و به زندان موقت شهربانی انتقال می یابند و به همراه عده ای از روحانیون مبارز تهران و شهرستانها زندانی می شوند و پس از 43 روز به دنبال فشاری که از ناحیه علما و مردم بر رژیم شاه وارد می شود به همراه سایر روحانیون آزاد می گردند.
همکاری با هیئتهای مؤتلفه اسلامی
بعد از قضایای 15 خرداد و آزادی امام خمینی و استاد مطهری و سایر علما، هیئتهای مؤتلفة اسلامی که هسته آن همین هیئتهای مذهبی بودند و از نیروهای مخلص و فداکار و تابع ولی فقیه تشکیل شده بود، برای یاری نهضت امام خمینی ظهور کرد. این گروهها از امام درخواست چند نماینده کردند که تحت هدایت آنها در فکر و عمل باشند. استاد مطهری که از قبل با این هیئتها مرتبط بودند، به عنوان یکی از نمایندگان از سوی حضرت امام خمینی شدند تأکید استاد بر این بود که این هیئتها از نظر فکری و آشنایی با معارف اسلامی ساخته شوند و به همین جهت درسهایی را برای آنها دایر نمودند که از آن جمله است بحث در بارة «سرنوشت» و «قضا و قدر» که بعداً به صورت کتاب «انسان و سرنوشت» منتشر شد.
در سال 1343 حسنعلی منصور، نخست وزیر وقت که بسیار به روحانیت هتاکی می کرد، توسط محمد بخارایی از اعضای این هیئتها کشته می شود. به دنبال دستگیری وی گروه اقدام کننده لو می رود و ساواک پی به تشکلات و گروه رهبری کنندة این هیئتها می برد و این جمعیت رو به انقراض می گذارد. محمد بخارایی از جوانان پرشور بود که در درسهای استاد مطهری شرکت داشت و حتی در دادگاه نامی از ایشان می برد. در بارة نقش استاد مطهری در این اقدام به دو گونه سخن گفته اند. برخی (مانند همسر ایشان) استاد شهید برای ایشان نقش اساسی قائل اند و نجات ایشان را از زندان و حتی اعدام یک امر خارق العاده و مرهون اندک ارادت قاضی دادگاه به ایشان دانسته اند. که مانع از ادامه اظهارات محمد بخارایی شد، و معتقدند که صادق امانی که او نیز دستگیر شده بود معتقد بود که باید استاد مطهری دستگیر شوند تا موجب قیام مردم گردد. و برخی مانند آیت الله انواری ایشان را مخالف اینگونه حرکات دانسته اند.
پس از قتل حسنعلی منصور در سال 1343 بدست محمد بخارایی (عضو مؤتلفه اسلامی و شاگرد استاد مطهری) استاد مطهری دستگیر و به زندان محکوم می شود. در سال 1356 از زندان آزاد می شود.
فصل جدید
پس از این دوران،فصل جدیدی در زندگانی و مبارزات استاد مطهری آغاز می شود. از طرفی قیام 15 خرداد، سرکوب شده و امام خمینی به خارج از کشور تبعید و جمعیت مؤتلفه اسلامی نیز منقرض شده است و از طرف دیگر رعبی از سرکوب آن قیام در دل مردم افتاده است. باید به فکر زمینه چینی برای حرکات بعدی بود. فرضاً قیام 15 خرداد پیروز می شد، ایدئولوژی مدونی برای ادارة حکومت مهیا نبود و تعداد کافی افراد متدین و متخصص برای اداره کشور وجود نداشت، و بعلاوه آگاهی مردم از اسلام راستین در حد مطلوبی نبود. پس باید به تدوین ایدئولوژی اسلامی به زبان روز و به کادرسازی برای نهضت اسلامی پرداخت و این چیزی بود که استاد مطهری بیشتر و بهتر از دیگران از عهدة این کار برمی آمد.
با ید چهرة اسلام آن طور که هست برای مردم نمایان شود؛ آنگاه خود مردم به سائقة حس زیبایی دوستی فطری خود به سوی آن جذب خواهند شد و نهضت با بنیة فکری به انجام خواهد رسید.
اینجاست که استاد مطهری مردانه وارد این میدان می شود. سخنرانیهای خود را در مجامع اسلامی اعم از مساجد و انجمنهای اسلامی مهندسین و پزشکان و دانشجویان افزایش می دهد و موضوعات این سخنرانیها به گونه ای انتخاب شده است که هر یک مشکلی از مشکلات فکری جامعه را حل می کند و گوشه ای از چهرة زیبای اسلام را نمایان می سازد. این سخنرانیها بعداً از نوار استخراج می شد و اصلاحات و اضافاتی توسط استاد انجام و به صورت کتاب منتشر می گردید. در سال 1345 مقالاتی در مجلة (زن روز) آن زمان بر ضد حقوق زن در اسلام منتشر می شد که عواطف مردم متدین را جریحه دار و بسیاری از خوانندگان خود را به اسلام بدبین ساخته بود.
در سال 1346 موسسه حسینیه ارشاد توسط استاد مطهری و با همکاری مرحوم محمد همایون و مرحوم حجت الاسلام شاهچراغی و ناصر میناچی بنیاد گذاشته شد. این مؤسسه پایگاه خوبی بود برای کار فرهنگی مورد نظر استاد و آشنا کردن مردم بخصوص نسل جوان با اسلام راستین، و این پایگاه به پایگاههای دیگر استاد اضافه شد.
شاید بتوان ادعا کرد که دوران اداره حسینیه ارشاد سخت ترین دوران زندگی استاد مطهری بوده است.
آقای دکتر علی مطهری می گوید: روزهای اول پیروزی انقلاب، در حضور استاد، صحبت از اعضای شورای انقلاب بود. چون سابقه من با او را می دانستند. من ابتدا چیزی نگفتم تا حمل بر دشمنی شخصی نشود. ناگاه آقای طالقانی گفتند او آمریکایی است و نباید در شورا باشد.
باری، در این سالها تلاش بی وقفه استاد مطهری صرف تدوین ایدئولوژی اسلامی به عنوان یک مکتب و یک دستگاه هماهنگ فکری و صرف آشکار کردن چهره واقعی اسلام و زدودن زنگاره های بدعت می شد که در طول تاریخ بر چهرة تابناک آن نشسته بود. در واقع استاد شهید به دنبال آن چیزی بود که در قیام 15 خرداد کمبود آن احساس شد، یعنی یک ایدئولوژی مدون و یک مکتب جامع به زبان روز و پاسخگو به شبهات جدید که نهضت بر اساس آن به حرکت خود ادامه دهد و انقلابیون به انحراف کشیده نشود و پس از پیروزی نیز دارای برنامه باشند. این تلاش مقدس استاد، از سال 1346 که حسینیه ارشاد توسط ایشان تأسیس شد، تا سال 1349 که از این مؤسسه کناره گرفتند، بیشتر در این مؤسسه متمرکز بود. سخنرانیهای استاد شهید در حسینیه ارشاد از شور و حال و صبغة انقلابی زیادی برخوردار است. از آن جمله، بیانات انتقادی ایشان در بارة مسأله فلسطین.
استاد مطهری را باید از پیشتازان مبارزه با صهیونیسم در ایران دانست. نطقهای آتشین علیه صهیونیسم و در دعوت مسلمانان به یاری رساندن به ملت مظلوم فلسطین هنوز در گوشها طنین انداز است. استاد چنان کینة صهیونیستها را به دل داشتند که در هر موقع مناسب فریاد حق طلبانه خویش در این باب را سر می دادند نطق تاریخی استاد علیه صهیونیسم در عاشورای سال 1390 قمری برابر با اسفند 1348 شمسی در حسینیه ارشاد که منجر به دستگیری ایشان شد فراموش نشدنی است.
در سال 1350 حسینیه ارشاد توسط رژیم شاه تعطیل شد و علیرغم اینکه استاد مطهری قبلاً از عضویت در هیئت مدیرة این مؤسسه استعفا داده بودند، ساواک ایشان را دستگیر و چند روز زندانی نمود. آقای دکتر علی مطهری می گویند خود استاد نقل می کردند که پس از آنکه مرا به داخل اتومبیل بردند چشمهای مرا بستند و اتومبیل حرکت کرد. من از قلهک (محل منزل استاد) تا میدان فردوسی را فهمیدم که مرا به کمیتة ساواک بردند. در آنجا در حالی که چشمانم بسته بود مرا از پله هایی پایین بردند و چون نمی دیدم، سرم محکم به مانعی خورد و از پیشانی ام خون جاری شد و به هر حال چند روز در زندان تک سلولی بودم و پس از آن بازجویی آزاد شدم.
بعد از تعطیلی حسینیه ارشاد، پایگاه استاد به مسجد الجواد منتقل شد و ادارة این مسجد که دارای یک تالار تبلیغ نیز بود و هست، به عهدة استاد شهید بود و ضمن اینکه امامت جماعت این مسجد را به عهده داشتند، جلسات تفسیر قرآن و غیر آن توسط ایشان برقرار بود. پس از چندی مسجدالجواد نیز از سوی رژیم شاه تعطیل شد و استاد سخنرانیهای خود را بیشتر در مسجد جاوید و مسجد ارک برگزار می کردند.
درگیری در دانشکدة الهیات
در سال 1355 به دنبال درگیری با یک استاد کمونیست در دانشکده الهیات، که در سر کلاسهای درس تبلیغات ضد دینی می کرد و استاد شهید بارها به او تذکر داده و او را دعوت به مناظره به جای تبلیغ در سر کلاس کرده بودند – رژیم شاه که به دنبال فرصتی برای خارج کردن استاد از دانشگاه بود، ایشان را بازنشسته کرد. داستان درگیری استاد مطهری با آن استاد کمونیست در آن زمان – میان گروههای اسلامی و گروههای چپ رقابت وجود داشت – مسأله روز شده بود. خصوصاً که آن استاد کمونیست اعلامیه ای صادر و در همه دانشگاهها توزیع کرد و در آن به قلب واقعیت و مظلوم نمایی پرداخت و البته استاد شهید نیز طی اعلامیه ای پاسخ آن را مرقوم نمودند و اعلامیه ایشان نیز در دانشگاه توزیع شد و آثار مثبتی داشت.
در سال 1355 استاد مطهری با همکاری چند تن از دوستان روحانی خود جامعه روحانیت مبارز را در تهران تأسیس کردند.
از حوادث دیگر سال 55 در زندگی استاد مطهری، بنیانگذاری «جامعه روحانیت مبارز تهران» با همکاری چند تن از دوستان روحانی است. استاد احساس کرده بودند که روحانیت تهران نیاز به یک تشکیلات دارد و معتقد بودند که مانند این تشکیلات باید در روحانیت شهرستانها نیز ایجاد شود.

دورة جدید نهضت اسلامی
پس از شهادت آیت الله حاج سید مصطفی خمینی و آغاز دورة جدید نهضت اسلامی، استاد مطهری به طور فعال و به عنوان بازوی توانای حضرت امام خمینی (ره) در داخل کشور، در پیشبرد این نهضت تلاش می کرد، در برگزاری مراسم چهلم شهادت فرزند گرامی حضرت امام در مسجد ارک تهران، نقش اصلی را به عهده داشت.
باری، استاد مطهری برای تبادل نظر در بارة مسائل مربوط به انقلاب اسلامی با حضرت امام، چند ماه قبل از پیروزی نهضت به پاریس سفر کردند و با ایشان ملاقات نمودند. در همین سفر بود که استاد شهید از سوی امام (ره) مسئول تشکیل شورای انقلاب اسلامی گردیدند و غیر از چند نفر که عضویت آنها در همان جا مورد تأیید امام بود، بقیة افراد شورا بعد از مراجعه استاد به تهران تعیین و به «شورای انقلاب اسلامی» از سوی حضرت امام در مراسمی که در دانشگاه تهران با حضور مردم برقرار بود اعلام گردید.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقالاب اسلامی نیز استاد مطهری همچون گذشته مشاوری دلسوز و مورد اعتماد برای حضرت امام بودند
شهادت
باری استاد مطهری در روز سه شنبه 11 اردیبهشت 1358 ساعت 20/10 دقیقه شب توسط گروه فرقان به شهادت رسید و رهبر و مردم را در ماتمی عظیم فرو برد.
ریشه های شهادت استاد مطهری
از آنچه که تا کنون گفته شد، ریشه های شهادت استاد تا حدی روشن گردید اما برای آنکه این ریشه ها را دقیقتر بشناسیم به جو اجتماعی دو سه سال آخر حیات استاد بازمی گردیم. در آن زمان اندیشه های مارکسیستی و مادی تا نهانخانة انقلابیون و حتی در حوزه های علمیه نفوذ کرده بود. گاهی به افرادی با لباس روحانیت برمی خوردیم که طرفداری از اتحاد مسلمانها و مارکسیستها می کردند و از اینکه اسلام و مارکسیسم با هم تفاوت زیادی ندارند دم می زدند.
زندگانی شریعتی
دکتر علی شریعتی در سال 1312 در مزینان چشم به جهان گشود و در خانواده دانش و تقوی و در جمع کتابها و سخنان سازنده در جهت خدمت به مستضعفین پرورش یافت. از سن 18 سالگی همراه با آموزش به کار تدریس پرداخت. در سال 1957 از دانشگاه تهران و در سال 1964 به عنوان استاد جامعه شناسی از دانشگاه سوربن فرانسه فارغ التحصیل گردید.
شریعتی نهضت مبارزات فرهنگی اسلامی را رهبری کرد و پس از آنکه در عرضة اندیشه مترقی اسلام به عنوان راه حل کلیه مشکلات عصر ما، موفقیتهای چشمگیری حاصل نمود همواره پیشگام دانشجویان مسلمان بود.
بیش از 150 جلد کتاب تألیف نموده است که بیشتر آنرا کنفرانسهای او برای دانشجویان تشکیل می دهند. شریعتی از هواداران دکتر محمد مصدق و از اعضاء برجستة جبهه ملی و نیز از طرفداران مرجع مجاهد حضرت آیت الله العظمی امام خمینی بود.
شریعتی به نفع جنبشهای ملی و متحد جهانی بویژه الجزایر، مقاومت فلسطین و جنبش های آزادی بخش اریتره، فیلیپین و زامبیا فعالیت داشت.
چندین بار بازداشت گردید. بطور مرموزی در لندن درگذشت و در کنار مزار حضرت زینب (ع) در حومه دمشق به خاک سپرده شد شریعتی از خود، همسر و چهار فرزند بجای گذاشت.
در مجلس یادبود چهلم این شهید مبارز که در تالار دبیرستان (عاملیه) بیروت برگزار شد. این محفل از طرف سازمانهای زیر برگزار گردید:
1-حرکت المحرومین
2-جنبش ملی آزادیبخش (فتح)
3-گروههای مقاومت لبنان (امل)
4-جبهه خلق برای آزادی اریتره
5-اتحاد کل دانشجویان مسلمان در اروپا (بخش فارسی زبان)
6-اتحادیه دانشجویان مسلمان در آمریکا و کانادا (بخش فارسی زبان)
7-مرکز برنامه ریزی فلسطین
8-مرکز مطالعات و تحقیقات فلسطین
9-اتحادیه کل کارگران فلسطین
10-اتحادیه آموزگاران فلسطین
11-جبهه آزادیبخش اریتره
12-نیروهای العاصفه (بخش نظامی فتح)
13-نهضت ازادی ایران
14-روحانیون مبارز ایرانی
15-جنبش آزادیبخش زنگبار
16-جنبش ملی برای آزادی زیمباوه
17-جنبش ملی برای آزادی جنوب فیلیپین
18-دوستان دکتر علی شریعتی

در عصر تباهی و فساد و در فضای مسمومی که کفر بر دروازه ها لانه گزیده است علی شریعتی، سخن را در استخدام عمل متحدانه و در مسیر رستاخیر انسانها و وارستگی بشری قرار داد، آنچنانکه انفجاری در جهان پرسکوت و مشعل فروزانی در دریای ظلمانی و تاریک پدید آورد.
علی شریعتی در عصر عقب گرد فکری و فقدان معنوی خود راه جهاد و جویبار رسالت و تعهد و زبان گویائی بود که رشته های وجودش از اصالت و تعهد شده بود. او از سرچشمة لایزال آسمان، نان بینوایان و از دست بیکران محمد (ص) شعله امید را برمی گرفت و از شیوه علی، عدالت و فرم و روشنگری و از عاشورای حسین منطق شهادت و قربانی شدن را آموخته بود. (شیخ محمد یعقوب در مراسم چهلم دکتر شریعتی)
شریعتی انسانی بود که اندیشه و قلمش را در خدمت مبارزه مسلحانه قرار داد و در مسیر آموزگاران و استادان بزرگش امام خمینی و آیت الله طالقانی و آقایان بازرگانی و سحابی قدم نهاد. دکتر شریعتی عمر خود را در خدمت رشد و آگاهی ملت ایران قرار داد تا آن را به مرحله آزادی و عدالت برساند و از استعمار و امپریالیسم شرق و غرب رها سازد.
ملت ما خشمگین است زیرا که نمی تواند اظهار ناراحتی کند رژیم ایران از هرگونه تظاهرات در مساجد و خیابانها و خانه ها جلوگیری بعمل می آورد و حتی از دیدار خانواده او نیز جلوگیری می کند. علی شریعتی از سن 18 سالگی مبارزه ای را به خاطر آزادی و عدالت آغاز نمود. در سن 19 سالگی یعنی در سال 1953 از حکومت دکتر مصدق پشتیبانی کرد و سپس به سازمان مقاومت ملی پیوست و همراه دیگر دوستانش به زندان افتاد و تحت شکنجه قرار گرفت. در سال 1957 تحصیلات دانشگاهی اش را به پایان رسانید و به عنوان اولین شاگرد فارغ التحصیل شد بهمین جهت می توانست برای ادامة تحصیلاتش بورس تحصیل بگیرد و به خارج مسافرت کند ولی دولت پهلوی 2 سال تحصیلات او را به تأخیر انداخت. در سال 1959 به صفوف انقلاب الجزایر پیوست و همکاری گسترده ای را با آنان آغاز نمود. بعد از پیروزی انقلاب الجزایر فعالیتهای خود را در چهارچوب مبارزان ایران آغاز نمود و نهضت آزادی ایران را در خارج از کشور تأسیس کرد. همچنانکه آیت الله طالقانی و آقایان بازرگان و سحابی این نهضت را در داخل کشور بنیان نهادند.
در سال 1964 با درجه دکترا در رشته جامعه شناسی فارغ التحصیل شد و همراه 3 فرزندش به ایران بازگشت ولی در مرز دستگیر و به مدت 6 ماه زندانی شد. رژیم می خواست با شکنجه او را وادار به همکاری نماید ولی او موافقت نکرد. پس از آزادی در دانشگاههای مشهد تدریس می کرد. هزاران دانشجو به کنفرانسهای او گوش می دادند و این امر موجب گردید که او را اجباراً بازنشسته کنند و در آن هنگام به تهران منتقل گردید. در سال 1970 کنفرانسهای خود را در مساجد و حسینیه ارشاد آغاز کرد و در این کنفرانسها بخصوص به فلسفه تاریخ اسلام پرداخت و مورد توجه دانشجویان و لیسانسه ها قرار گرفت. تعداد این شاگردان 6 تا 10 هزار دانشجو بود و تیراژ کتابها و نوشته هایش به 150 هزار نسخه می رسند.
دکتر علی شریعتی در سال 1974 بار دیگر به زندان افتاد. او و دوستان و هواردانش را در جلو چشم او شکنجه کردند. آنها را مجبور می ساختند که به او دشنام بدهند. برخی از آنها در زیر شکنجه جان می سپردند و حاضر نمی شدند به او دشنام بدهند.
پس از 5/1 سال زندان هنگامی که شاه برای بستن پیمان صلح با عراقیها به الجزایر مسافرت نمود، مقامات الجزایری از او درخواست آزادی شریعتی را کردند. او از زندان آزاد شد ولی پس از آزادی نیز دائماً تحت کنترل و تعقیب بود. او در سال 1977 توانست به خارج بگریزد و پس از مدت کوتاهی به طور مرموزی در انگلستان درگذشت. رژیم ایران می خواست جسد او را به ایران بازگرداند و به این منظور 80 نفر از مأموران ساواک را به انگلستان فرستاد ولی پس از تلاشهای پیگیر و پافشاری فرزند او و فعالیتهای نهضت آزادی ایران بالاخره توانستیم جسد او را در کنار مزار حضرت زینب (س) به خاک بسپاریم. در کنار شخصیتی که علی شریعتی همواره نسبت به او ارادت خاصی داشت. او در کتاب شهادتش می گوید:
«آنها که رفتند کاری حسینی کردند و آنها که مانند باید کاری زینبی کنند وگرنه یزیدی اند»

بازتاب خبر شهادت دکتر علی شریعتی در داخل و خارج
خبر شهادت دکتر علی شریعتی بسرعت در بین اقشار مختلف مردم پخش شد و موجی از تأثر و تأسف در بین کلیه افراد علاقه مند به جنبش نوین اسلامی بوجود آورد.
رژیم در ابتدا اجازه درج آگهی تسلیت و ختم شریعتی را در رنگین نامه های خود داده پس از ناامیدی از دریافت جنازه وی طی اطلاعی خبر ترحیم را تکذیب کرده و شروع به اعمال قدرت برای جلوگیری تظاهرات نمود.
در تهران، اراک، مشهد، شیراز مراسمی در تجلیل از دکتر شریعتی از طرف مردم برگزار شد.
کلیه برادران و خواهران انجمنهای اسلامی در امریکا و اروپا ضمن اعلامیه هایی از خدمات شریعتی تجلیل کرده و هرکدام به نوبه خود مراسم ختمی اعلام نمودند.
برنامه تجلیل از شریعتی در خاورمیانه، سوریه، نجف، لبنان، به نحوی بی نظیری اجرا شد. در میان تشریات اسلامی غیرفارسی (امل و رساله) که ارگان حرکت المحرومین است طی مقالاتی خدمات و مجاهدات دکتر شریعتی را تجلیل کردند.
نظر علما در مورد دکتر شریعتی
امام خمینی (ره)
امام خمینی در پاسخ تلگرافهای واصله که از اروپا و امریکا از طرف اتحادیه انجمنهای اسلامی دانشجویان در اروپا و انجمنهای اسلامی دانشجویان در امریکا واصل شده بود چون جواب به همه آنها میسر نبود حضرت امام از آقای دکتر یزدی خواستند تا مراتب تشکر را از ایشان نماید و در ادامه طبقه جوان روشن بین در خارج و داخل را به پایداری و قرارگرفتن در زیر پرچم توحید فراخوانده تا یک دل و یک صدا از حق انسانیت و انسانها دفاع کنند تا بخواست خداوند متعال دست اجانب از کشور کوتاه شود. (شعبان 97 سال 56 هـ . ش)
مرحوم آیت الله طالقانی
آیت الله طالقانی در دومین سالگرد هجرت شریعتی آیه (ان الله لا یغیر بقوم حتی یغیر بانفسهم و اذا ارادلله یقول فلامراله و مالهم من دونه من وال) را بیان می کند که شخصیت و اصالت دکتر شریعتی را از همین آیه مشخص می کند.
زیربنای اجتماع بشر، تحولات انسان،‌ انسان است شریعتی این امتیاز را داشت که نخست به تغییر خود پرداخت.
در وضع نظام (دینی) در معتقدات دینی، در همه چیز شک کرد. شک اولین مرحله تغیر است. انسانی که شک نکند به یقین نمی رسد یا مبتلا می شود به یک سری عقاید و آراء سنتی و تقلیدی تا آخر عمر و یا در بی تفاوتی در تمام عمر می ماند.
مرحوم شریعتی دائماً گوش می داد دائماً فکر می کرد و آنچه را احسن بود از هر مکتبی می گرفت، از مکتب چپ، از مکتب راست، از مکتب اسلام.
حضرت آیت الله خامنه ای
مخالفان او به اشتباهات دکتر شریعتی تمسک می کنند و این موجب می شود که نقاط مثبتی که در او بود را نبینند بی گمان شریعتی اشتباهاتی داشت و من هرگز ادعا نمی کنم که این اشتباهات کوچک بود. اما ادعا می کنم که در کنار آنچه که ما اشتباهات شریعتی می توانیم نام بگذارید چهره شریعتی از برجستگی ها و زیبائیها هم بر قرار بود.
(دکتر شریعتی از نظر شخصیت ها – جعفر شهیدی – نشر اشراقیه)
سردار دکتر مصطفی چمران
قسمتی از متن سخنرانی شهید چمران در مراسم دفن شهید شریعتی در دمشق
ای علی تو نمایندة بحق محرومین و زجردیدگان تاریخی و من ناله دردمندان را از حلقوم تو می شنوم خروش اعتراض آنها در فریاد رعدآسای تو می یابم.
و تو ای خدای بزرگ علی را بما هدیه کردی تا رسم عشق بازی و فداکاری را بما بیاموزاند چون شمع بسوزد و راه ما را روشن کند و به عنوان بهترین و ارزنده ترین هدیه، خود، او را به تو تقدیم می کنیم تا در ملکوت اعلای تو بیاساید و زندگی جاوید خود را آغاز کند.
شریعتی متفکر فردا
رهیافت دکتر شریعتی به دین چیست؟ دکتر شریعتی دو دین و دو اسلام را از هم تفکیک می کند. یکی اسلام نخستین و صدر که پیامبر آورده است و در مدینة پیامبر تحقق پیدا کرد و در قرآن تبیین شده است، و دیگری اسلام و دین تاریخی است، اسلام و دینی که در بستر تاریخ و از رهگذر تاریخ به ما رسیده است. این دو اسلام از نظرگاه شریعتی حکم واحدی ندارند.
اسلام دوم، اسلام واقعاً موجود، اسلام تاریخی، دین است به اضافة بسیاری مسائل دیگر. دین در اسلام، حکمی مظروفی دارد که به شدت تحت تأثیر ظرف مکانی و زمانی و تاریخی و جغرافیایی خود قرار گرفته و از این رو، چهرة آن دفرمه و شده است. برای دریافت دین باید به دین اصیل و نخستین، به قرآن و سنت پیامبر رجوع کرد و تمام این تاریخ 1400 ساله را درنوردید و مستقیم به سرچشمة اسلام و دین نخستین راه برد. در همین جاست که دکتر شریعتی دو اصطلاح دین و سنت را در برابر هم می نهد و آنها را تفکیک می کند. می گوید بسیاری از مسائل هست که به عنوان موضوعات و مسائل و احکام و اصول دینی و اسلامی ترویج می شود. در حالی که سنت است، سنن قومی و تاریخی و اجتماعی و ملی است که وارد این دین شده و به نام اسلام معرفی و به جامعه اسلام درآمده. در راهیابی به آن سرچشمه نخستین و ناب اسلامی و دینی، باید مراقب باشیم که سنتها را با دین مخلوط نکنیم. تفکیک دوم که بی رابطه با این تفکیک نیست، تفکیک و تمایز میان دین به عنوان یک ایمان، به عنوان نوعی آرمان و مسئولیت، به عنوان عمل مبتنی بر ایمان و آرمان، با فرهنگ است. میان دین و اسلام با فرهنگ و فرهنگ اسلامی نیز باید فرق گذاشت. در طول تاریخ اسلام قرائتهای مختلفی از دین داشته ایم، قرائت فلسفی، قرائت کلاسی، قرائت عرفانی، قرائت فقهی. مجموعة این قرائتها و مجموعه سخنگویان و نمایندگان آنها، یعنی حکیمان و فیلسوفان و عارفان و فقیهان و متکلمان، همه متعلق به حوزة فرهنگ اسلامی اند، و فرهنگ اسلامی و اسلام، دو چیز متفاوت اند.
شریعتی وقتی به دین رجوع می کند و متون و مفاهیم دینی را بازتعریف و بازتفسیر می کند، دین را یک راه، یک مذهب برای رهایی و نجات بشر در طول تاریخ، در دنیا و آخرت باز می یابد. یعنی بر خلاف دیدگاه دوم که معتقد به یک دین حداقلی و فردی و باطنی است شریعتی در این بازیابی، اسلام و ادیان ابراهیمی را داعیه دار نجات بشر در همة عرصه ها تلقی می کند. پیامبران ابراهیمی آن چنان که قرآن معرفی می کند، هم آمده اند که بشر را نجات دهند، هم از استبداد سیاسی، هم از ستم و استثمار طبقاتی، هم از جهل و استعمار دینی و مذهبی، و جامعه ای عادل و قسط آمیز بسازند.
دکتر در هندسة معرفتش از جهان بینی توحیدی در مقابل جهان بینی شرک شروع می کند. جهان بینی توحیددی، یک جهان بینی وحدت گراست. جهان بیتی است که به انسان و جهان و تاریخ، به گونه ای وحدت گرایانه نگاه می کند. اصل را در آفرینش بر توحید می گذارد و در نتیجه، حقیقت فی نفسه، یک حقیقت توحیدی است یک کثرت گرایی فلسفی و هستی شناختی یا انتولوژیک نیست. نه ثنوی است و نه اهل تثلیث و نه چندگانه گرا. یگانه گرا و موحد است. بر اساس این بینش توحیدی تاریخ، جامعه و انسان تفسیر می شود.
در انسان شناسی دکتر شریعتی، انسان با ویژگیهای اساسی و پایدار خودش تعریف می شود. انسان، نه حیوان ناطق است – آن چنان که «ارسطو» می گفت – نه حیوان ابزارساز است – آن چنان که «مارکس» می گفت – نه، حیوانی است که محرک فطری و سرشتی او در اعمال و رفتارش، عقدة ادیب است – آنچنان که «فروید» می گفت – انسان به عنوان یک حقیقت، با ویژگیهای مثل آزادی، خلاقیت و انتخاب تعریف می شود و تا جایی که این ویژگیها در انسان تجلی می کند، انسانیت انسان تبلور می یابد. اما این انسان، وقتی که وارد جامعه می شود، در مسیر تاریخی خود، گرفتار تناقض و تضاد می شود.
جامعه ایده آل دکتر علی شریعتی، جامعه ای است که همة عوامل از خود بیگانه ساز انسان از آن زدوده شود. بحثی که دکتر شریعتی در الیناسیون و از خود بیگانگی دارد، همه معطوف به این است که تمام آنچه که در تاریخ مانع از این شده که انسانیت راستین انسان تجلی یابد، باید به تدریج زدوده شود، با همه این عوامل مبارزه شود. متفکران گوناگون، هر یک به سهم خویش، وجهی از وجوه از خودبیگانگی را در تاریخ انسان نمایانده اند. مارکس وجهی از این وجوه را که عبارت است از فروش کار و کالا، به عنوان تبلور از خود بیگانگی انسان در نظام سرمایه داری معرفی کرده. فروید وجه دیگری را شناخته که ضمیر ناخودآگاه، است. فویر باخ وجه دیگری را در نظر گرفته که عبارت از شناساندن مذهب. مذهب گاهی موجب از خود بیگانگی انسان می شود. در جامعة ایده آل دکتر شریعتی، همة افراد انسانی، باید انسان باشند، فارغ از همه عوامل بیرونی که آنان را از خود بیگانه می کند. فقط جامعه در همة شرایط و مراحل، امکان تحقق و تجلی فردیت راستین انسان را فراهم نمی کند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   33 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید