دانلود مقاله زندگی نامه ایت الله تهرانی

مفسر فقیه و وارسته آیت الله میرزا جواد آقا تهرانی در سال ١٢٨٣شمسی در خانواده ای اصیل ومذهبی در تهران متولد شد.پدرش مرحوم حاج محمد تقی و برادرش مرحوم حاج آقارضاشاهپوری از تجار متعهد و مورداطمینان دربین بازاریان بودند.مرحوم حاج آقا رضا به انتخاب مرحوم آیت الله العظمی بروجردی تا آخر عمر در سمت سرپرستی مسجد اعظم قم تلاشی مخلصانه وموفق داشت.
مرحوم میرزا پس از تحصیل دوره ابتدایی اخذ گواهی سیکل از مدرسه ثروت تهران برای فراگیری علوم دینی راهی قم شد.پس از چند سال سکونت در آن شهروگذراندن مقدمات وبخشی از سطوح به نجف اشرف رفت. در توقف دو ساله خود در نجف اشرف از محضر اساتیدی چون آیت الله حاج شیخ مرتضی طالقانی ومرحوم آیت الله العظمی حاج شیخ محمد تقی آملی بهره های علمی واخلاقی فراوانی برد. با این که تصمیم داشت در نجف بماند وبه ادامه تحصیل بپردازد از والده مکرمه اش نامه ای دریافت کرد که وی را به مراجعت به تهران فرا میخواند لذاعلی رغم میل باطنی اش از آنجا که به گفته خویش (تحصیل را واجب واطاعت از امر مادر را اوجب میدانست) به تهران برگشت وپس از گذشت سه روز از مراسم ساده ازدواجی که قبلا تدارکش رادیده بودند رهسپار مشهد مقدس شده بود واین حدود سال ١٣١٢ شمسی بود.
در مشهد که اینک در آن رحل اقامت افکنده بود پس از پایان تحصیل سطح در محضر مرحوم آیت ا... شیخ هاشم قزوینی در حوزه درس خارج فقه واصول ومعارف مرحوم آیت ا...غروی اصفهانی حاضر می شود وتا پایان عمر استاد نزدیک ١٠ سال از محضر وی مبانی اصولی مرحوم آیت ا... میرزای نایینی وفقه ومعارف اهل البیت (ع) را فرا می گیرد سالیان ملازمت با مرحوم آیت ا... میرزا مهدی در دوران شکل گیری شخصیت علمی واخلاقی او بود مکتب استاد چنان در او رسوخ کرده بود که تا پایان عمر در تبیین وترویج مبانی وخط مشی اعتقادی او کوشش داشت در کتابها ودرسهای خود همواره به تبیین وتفسیر معارف بر اساس اندیشه ای استاد می پرداخت .
ای گلبن جوان بر دولت بخور که من
در سایه تو بلبل باغ جهان شدم
اول زتحت وفوق وجودم خبرنبود
درمکتب غم توچنین نکته دان شدم
آن روز بر دلم در معنی گشوده شد
کز ساکنان درگه پیر مغان شدم
ازآن زمان که فتنه چشمت به من رسید
ایمن ز شر فتنه آخر زمان شدم

مرحوم میرزا پس از نیل به مدارج عالیه علوم متعارف حوزه وکسب کمالات معنوی واخلاقی به تدریس وتالیف پرداخت ودر انتخاب موضوع درس همواره به نیاز جامعه ومصلحت مسلمین وطلاب عنایت داشت سالیانی دراز خارج از فقه واصول درس می گفت ومعارف رابراساس آموخته های مکتب مرحوم میرزای غروی تدریس می کرد وبه درخواست طلاب یکی دودوره به تدریس شرح منظومه سبزواری پرداخت وسپس به تفسیر قرآن همت گماشت ودلیل آن را تنها اقتضای مصلحت می شمرد محل تدریس ایشان غالبا مدرس فوقانی مدرسه میرزا جعفر بود وپس از بسته شدن مدرسه در مسجد حاج ملا حیدر درس می گفت در ایراد مطالب بسیار مراقب بود که احترام بزرگان علمی ودینی کاسته نشود واهانت به آنان را گناهی کبیره می شمرد در نقد آراء دیگران نیز به دلیل پرهیز از تنزل مقام ایشان نام فردی را به میان نمی آورد واگر نا خواسته برزبانش جاری می شد نخست او را به بزرگی وعظمت علمی می ستود وعلو مقامش را می شناسانید سپس در نهایت تواضع به نقد نظر او می پرداخت چنان که یک بار نام مرحوم صاحب جواهر را بر زبان آورد ابتدا به تمجید مقام او می پرداخت ولختی از خدمات علمی وارزش کتاب بی نظیرش (جواهر الکلام) سخن راند آنگاه نقد خود را ناشی از نفهمیدن سخن وی دانست وبرای درک آن از شاگردان مدد خواست اگر از رای ونظر خود عدول می کرد یا در بحث وگفتگو مجاب می شد با شجاعت وصراحت می فرمود ((من اشتباه کردم ویا غلط گفتم)) .
در تالیف نیز تابع وظیفه دینی ومسئوولیت شرعی واجتماعی بود وتخلف وتاخیر در آن را در صورتی که تکلیف را احساس می کرد جایز نمی شمرد از چاپ هیچ کدام از آثار خود بهره مادی نبرد آنچه در چاپ کتاب هزینه کرده بود دقیقا محاسبه می کرد وقیمت کتاب را براساس آن تعیین می نمود وبرای خود هیچ منظورنمی فرمود نام وعنوان خود را برروی جلد نمی نوشت بلکه به عبارت ((تالیف (ج – زارع ) یا (ج) یا (جواد) واین اواخر (جواد تهرانی) اکتفا می کرد وقتی از ایشان سوال شد نام فامیلی شما که زارع نیست چرا برروی جلد کتابتان نوشته اید :تالیف (ج – زارع ) ؟ فرمود : معنوی لغوی زارع را قصد کردم چه (( الدنیا مزرعة الاخرة )) وما در این دنیا زارع هستیم آری مرحوم میرزا دنیای ناپایدار را در پرتو احادیث – کشتزاری می دید وخویشتن را برزیگری که نیک می کارد تا نیک بدرود .
آثار چاپ شده وی که برخی از آنها بارها به چاپ مجدد رسیده است بدین شرح است:
١- بررسی در پیرامون اسلام
٢- فلسفه بشری واسلامی (در بیان و رد مبانی فلسفه کمونیسم )
٣- بهایی چه می گوید ؟(در رد فرقه ضالة بهائیت )
٤- عارف وصوفی چه می گویند ؟
٥- میزان المطالب (٢-١ ) (شامل مباحث کلامی بر اساس قرآن وعترت
٦- آیین زندگی ودرسهای اخلاق اسلامی
مرحوم میرزا در مسایل اجتماعی و رفع حوایج مومنین ورفع گرفتاریهای برادران دینی سعی بلیغ واهتمام جدی داشت.آنچه را از وی برای حل مشکل ویا گرفتاری میخواستند با گشاده رویی ودر حد توان می پذیرفت ودر انجام آن ذره ای کوتاهی نمی کرد حتی اگر لازم بود توصیه ای بکند ویاتلفنی بزند یا نامه ای بنویسد ابدا دریغ نداشت بدین جهت خانه او همیشه مامن خسته دلان وپناه دردمندان ودرماندگان بود.
تدریس وتالیف واشتغالات علمی او را هرگز از توجه به مسئولیتهای اجتماعی باز نداشت ودر توصیه به شاگردان ودوستان همواره رعایت تقوی وبرآوردن نیازهای مردم رایادآوری میکرد .
مرحوم میرزا که پرورده مکتب انسان ساز اسلام وخود مجسمه ای از اسلام وتشیع بود هیچگاه تنها به یک زمینه از دین ومذهب منحصر نبود او وظیفه وتکلیف الهی خود را هم در فراگیری وتدریس علوم دینی جستجو می کرد وهم در حضور در جامعه وتلاش در رسانئن مفاهیم والا وچند بعدی اسلام به زوایای مختلف اجتماع تا بدین حد که به هنگام جنگ شش روزه اعراب واسرائیل روزی دردرس تفسیر گریست وفرمود ((کاش در صحرای سینا بودم وکفش سربازهای مصری را جفت می کردم )) او که به لزوم دگرگونی در ارکان فرهنگی وسیاسی ایران باورداشت در طول مبارزات اسلامی ملت ایران علیه رژیم ستم شاهی از پیشگامان نهضت بود اطلاعیه های انقلابی او به همراه سایر آیات عظام در مشهد وحضور مستمر در مراسم راهپیمایی واعتراضات وتحصنها از خاطرات فراموش نشدنی روزهای اوج انقلاب در مشهد است پس از پیروزی انقلاب نیز پیوسته از بارزترین چهره های حامی انقلاب بود وچندین بار برای دیدار حضرت امام خمینی (قدس سره) در فرصتهای مختلف به صورت انفرادی یا با هیاتهایی از علما وروحانیون به قم وتهران رفت ازجمله در سال ١٣٥٨ که امام خمینی (قدس سره) برای مدتی به قم مراجعت کرده بودند مرحوم میرزا به همراه جمعی از علماء مدرسین وطلاب حوزه علمیه مشهد برای دیدار با امام رهسپار قم شدند ودر اتاقی که برای سخنرانی در نظر گرفته شده بود مستقر شدند مرحوم میرزا در میان علمای حاضر در اتاق با قامت خمیده ایستاده وبه عصای خود تکیه داده بود نظر امام به ایشلن جلب شد ودستور دادند صندلی آوردند واز مرحوم میرزا خواستند که روی صندلی بنشیند ایشان به امام تعارف کردند وبالاخره با اصرار امام مرحوم میرزا روی صندلی نشستند وامام ایستاده مشغول سخنرانی شدند واین خود نمونه ای از توجه خاص امام نسبت به مرحوم میرزا بود تایید ها وپشتیبانیهای مکرر مرحوم میرزا از مواضع نظام جمهوری اسلامی در زمینه های مختلف وبه ویژه حضور چند باره او در جبهه های جنگ در آشکار نمودن حقانیت انقلاب سهم به سزایی داشت انس ومبحت او با جوانان بسیجی چنان تاثیری در آن جوانان می نهاد که عزم آنان را در ادامه نبرد دو چندان می کرد به جوانی بسیجی که اصرار داشت همراه مرحوم میرزا عکس بگیرد فرمود مشروط به اینکه در قیامت از (جواد) شفاعت کنی .

اقدامات ایشان:
اولین خیریه درمانی مشهد به نام درمانگاه بینوایان با اشاره ومساعدت ایشان وجمعی ازدوستان پزشک وی در سال ١٣٣٤ تاسیس وراه اندازی شد وخود هر هفته یک شب در جلسه هیئت مدیره آن شرکت می کرد وبرای آنان درس تفسیر می گفت.
تاسیس نخستین صندوق قرض الحسنه ایران که در سال ١٣٤٢ در مشهد آغاز به کار کرد با تائید ومساعدتن ایشان صورت گرفت این موسسه هم اکنون به صورت مجموعه ای شامل صندوق قرض الحسنه وفروشگاه تعاونی وکتابخانه جهت ارائه خدمات فرهنگی ورفاهی به طلاب وروحانیون حوزه علمیه مشهد ودیگر اقشار مردم فعالیت چشمگیر وموفقی دارد.
روش تفسیری استاد :
عالم جلیل القدر آیت ا... میرزا جواد آقا تهرانی با قرآن کریم پیوندی عمیق داشت ایشان چشم وچراغ اهل معنی بودند استاد یک دورونیم قرآن را در حوزه علمیه مشهد تفسیر کردند ودر درسهای تفسیری خود روشهای ویژه ای داشتند از جمله:
١- فهم روشن از آیات :
استاد پس از تلاوت آیه مورد نظر با بیان شان نزول ومعنای واژه ها وترجمه وتوضیح ارتباط آیه با آیات قبل وبعد هدف اساس وخاصی رادر نظر داشت وآن هدف عبارت بود از اینکه از آیه معنای روشنی در ذهن مخاطب ترسیم گردد که با شنیدن بیانات استاد بتواند مفهوم آن را فهمیده وبفهمند که این آیه در چه موضوعی نازل شده وچه هدفی را در بر دارد
٢- تنظیم مطالب قبل از تدریس :
استاد قبل ازتدریس همه مطالب را یاداشت می کرد خیلی جدی وحساب شده درس را عرضه می داشت در اقوال مفسران واحادیث هیچگاه از حافظه استفاده نمی کرد آنقدر محتاط ودقیق ونکته سنج بود که اعتماد شخص صددرصد به مطالب ایشان جلب می شد
٣- توجه به اقوال مفسران:
به اقوال مفسران توجه داشت وبااحترام بدانها مینگریست به خصوص مفسرانی چون علی بن ابراهیم چون معتقد بود مطالب ایشان از متون رویات برگرفته شد ه است ودر نقل قولها تمامی جوانب احتیاط را رعایت میکرد.
٤-میدان بحث و گفتگو:
درس استاد فضایی آزاد برای بحث وگفتگو،خفض جناح،حسن خلق وسعه صدر بود هر گاه شاگردان مطلبی رامتوجه نمی شدند با اطمینان خاطر از استاد سوال میکردند چون نه تنها استاد ناراحت نمیشدند بلکه خوشحال هم اطاعت میشدند ونیز در برابر اشکالات بی مورد هیچ گاه از خود واکنش نشان نمی دادند ونیز اگر کسی در کلاس مطلب مفید و خوبی ارائه میکرد با کلماتی همچون احسنت وآفرین وی را تشویق میکردند.
٤-تبیین معارف:
تبیین وشناخت معارف در مکتب استاد بر دو پایه اساسی استوار بود:
الف:معارف دینی می بایست از منبع وحی وخاندان عصمت وطهارت سرچشمه میگرفت نه از مکتبها وفلسفه های بشری .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  33  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله بررسی حسابداری گروه صنایع سیمان کردستان (شرکت سهامی عام )

-1- کلیات
شرکت سیمان کردستان بزرگ‌ترین واحد صنعتی استان کردستان در شمال غربی بام ایران شهرستان بیجار واقع شده است. در سال 1368 در پی‌اندیشه استقلال صنعتی و اهداف والای نظام مقدس جمهوری اسلامی و خدمت به ‌منطقه محروم کردستان مقدمات اجرای کارخانه سیمان کردستان شکل گرفت و در سال 1369 عملا مقدمات اجرایی فراهم گردید و کارخانه سیمان کردستان در سال 1375 به‌بهره‌برداری رسید و در حال حاضر با ظرفیت تولید3200 تن کلینکر در روز به‌فعالیت خود ادامه می‌دهد.

2-1- موضوع فعالیت
موضوع فعالیت شرکت طبق ماده 3 اساسنامه تاسیس و اداره کارخانجات بمنظور تولید و تهیه سیمان پرتلند و انواع دیگر سیمان ، تاسیس و اداره هر نوع کارخانجات تولیدی و فروش فرآورده های آن و انجام کلیه عملیات مالی ، اداری و بازرگانی از قبیل خرید ، فروش ، صادرات ، واردات و حمل و نقل کالا ، مواد و مصالح تولیدی و سایر موارد مشابه ، خرید و فروش سهام ، تاسیس شرکتهای تولیدی و صنعتی و بازرگانی و سرمایه گذاری بیمه ، اتخاذ نمایندگی و تاسیس شعبه در داخل یا خارج از کشور و انتشار اوراق مشارکت می باشد . طبق پروانه های بهره برداری به شماره های 36584 مورخ 12/08/1369 ، 5068541 مورخ 08/11/1369 و 352441 مورخ 25/03/1370 که توسط اداره صنایع و معادن صادر شده ، بهره برداری از کارخانه در حال حاضر با ظرفیت اسمی جمعا 3600تن کلینکر در روز انجام می پذیرد . ضمنا پروانه بهره برداری از معدن در سال 1385 برای یک دوره 6 ساله تمدید شده است .

3-1- موقعیت جغرافیائی و مشخصات کلی کارخانه
محل استقرار کارخانه: کیلومتر 5 شمال غربی بیجار
ظرفیت اسمی کارخانه: 3200 تن کلینکر در روز
ارتفاع از سطح دریا: 2017 متر
متوسط حداقل و حداکثر دما: حداکثر Cْْ 37+ و حداقل Cْْ 24-
سرعت و جهت باد غالب: 32 متر در ثانیه
میزان بارندگی سالیانه: 619 میلیمتر
شدت احتمالی زلزله: 98 درجة مرکالی
ماشین الات
تجهیزات و ماشین آلات خط تولید کارخانه از معتبرترین سازندگان خارجی مانند شرکتهای اف . ال . اسمیت ، فایفر ، او.اند.کا ، آموند و ... خریداری شده و بخش قابل توجهی از ماشین آلات در داخل کشور و توسط شرکت های جستار ، اکسین صنعت و ... ساخته و نصب گردیده است.کوره از نوع خشک دوار و مجهز به پیش گرمکن مواد و سیستم خنک کن می باشد
حضور در بازارهای داخلی و خارجی
از ابتدای راه‌اندازی، محصولات کارخانه سیمان کردستان در سراسر ایران توزیع می‌شود و در مدت کوتاهی به‌علت کیفیت فوق‌العاده بالا شهرت خاصی در میان مصرف‌کنندگان کسب نموده است. با توجه به‌محدودیت‌های اعمال شده جهت توزیع سیمان، هم اکنون این محصول در استان‌های کردستان، زنجان، قزوین و آذربایجان غربی توزیع می‌شود.
در سال‌های گذشته با توجه به ‌افزایش عرضه محصول داخلی، شرکت سیمان کردستان اقدام به ‌صادرات سیمان در ابتدا به ‌کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و در مدت کوتاهی پس از آن با تناژ قابل توجهی به‌اروپای غربی صادر نمود. اخیرا با توجه به‌تغییرات سیاسی در کشور عراق، شرکت سیمان کردستان با حضوری پررنگ در بازار این کشور مقادیر قابل توجهی سیمان به‌این کشور صادره نموده است و با راه‌اندازی پروژه افزایش ظرفیت کارخانه قابلیت صادرات این شرکت افزایش یافته است
پروژه های توسعه و مدیریتی
از پروژه های مهمی که مدیریت شرکت سیمان کردستان انجام داده است افزایش تولید کارخانه از 2300 تن کلینکر در روز به 3200 تن می باشد . این پروژه به طور کامل اجرا شده و در سال 1385 به بهره برداری رسید .
شرکت سیمان کردستان در کنار رشد و توسعه کارخانه از لحاظ کمی و کیفی با توجه به مسائل زیست محیطی زیرساختهای فضای سبز را در اولویت قرار داده و پس از اخذ گواهینامه استاندارد ملی ایران از سال 1380 فعالیتها و برنامه ریزیهای وسیع و مستمری در جهت اجرای استانداردهای بین المللی ، زیست محیطی ایزو 14000 ، مدیریت کیفیت ایزو 9001 و سیستم یکپارچه IMS صورت گرفته است .

2_ انواع محصولات شرکت سیمان کردستان
• سیمان تیپ I – کلاس 325
• سیمان تیپ I – کلاس 425
• سیمان تیپ I – کلاس 525
• سیمان تیپ II
• سیمان پرتلند پوزولانی
• سیمان پرتلند پوزولانی ویژه
• سیمان پرتلند سرباره‌ای
خصوصیات سیمان تیپ I – کلاس 425
• عیار سیمانی بالا و در نتیجه مصرف کمتر آن در بتن.
• گیرش اولیه پایین مناسب برای استفاده در مناطق سردسیر.
• مقاومت اولیه و نهایی بالا.
• انبساط اتوکلاو و بسیار پایین و در نتیجه میزان ترک‌خورده‌گی کمتر بتن.
• دوام بیشتر بتن ساخته شده با آن نسبت به‌سیمان 325-1.
• امکان دستیابی به‌بتن \ا رده مقاومت بالاتر در سازه‌های سنگین و نازک.
• امکان کاربرد بیشتر در ساخت قطعات پیش‌ساخته و پیش‌تنیده.
• مقاومت فشاری بیشتر نسبت به‌سیمان 325-1 در سنین مشابه.
• قابلیت قالب‌برداری زودتر نسبت به‌سیمان 325-1 و سیمان پوزولانی.
خصوصیات سیمان تیپ II
• درجه هیدراتاسیون پایین دارد. در نتیجه در بتن‌ریزی حجیم کاربرد دارد.
• به‌سبب مقاومت متوسط در برابر حمله سولفات‌ها، ‌در محیط‌هایی که خطر تهاجم متوسط سولفات‌ها وجود دارد دارای کاربرد می‌باشد.
• در کلیه موارد مصرفی که سیمان پرتلند تیپ I مورد استفاده قرار می‌گیرد دارای کاربرد فراوان می‌باشد.
• از لحاظ مواد اولیه دارای ترکیبی مشابه سیمان پرتلند تیپ I است با این تفاوت که C3A کمتر از 8% است،‌این محدودیت سبب می‌شود تا سیمان تولیدی تا حدّ متوسط در برابر تهاجم سولفات‌ها مقاوم شود.
خصوصیات سیمان پرتلند پوزولانی
• این سیمان از لحاظ مقاومت فشاری می‌تواند جایگزین سیمان‌های تیپ I و II شود و در مصارف عمومی از آنها گردد.
• باتوجه به‌مقدار C3A موجود در این سیمان که در آسیب‌پذیری مقابل حملات یون‌های سولفاتی مهم می‌باشد، بنابراین سیمان پوزولانی (تیپ I) ویژه می‌تواند جایگزین بسیار مناسبی برای سیمان تیپ V باشد.
• کمتر است، ‌لذا از آن می‌توان به‌عنوان سیمان با گرمای هیدراسیون پایین در بتون‌ریزهای حجیم و در مناطق گرمسیر استفاده کرد.
• از این سیمان می‌توان به‌عنوان سیمان آلکایی پایین استفاده کرد و برای ساختن کانال‌های آب و فاضلاب (مخصوصا با درصد پوزولان بالاتر) مناسب است.

3_ تعاریف و اصطلاحات حسابداری
بهای تمام شده: عبارت است از مجموع ارزش عوامل تخصیص داده شده به تولید یک محصول.
هزینه‌های تولیدی: عبارت است از هزینه‌هایی که برای ساخت یک واحد محصول بکار می‌رود که شامل دستمزد مستقیم، مواد مستقیم و سربار ساخت می‌باشد.
مواد مستقیم: هر نوع موادی که برای تولید مستقیما بکار می‌رود و یک جزء اصلی و قابل شناسائی محصول تکمیل شده را تشکیل می‌دهد مواد مستقیم نامیده می‌شود.
دستمزد مستقیم: حقوق و دستمزد کارکنانی که بطور مستقیم در تولید محصول دخالت دارند و مواد مستقیم را به محصول تبدیل می‌کنند، دستمزد مستقیم نامیده می‌شود.
سربار ساخت: تمام هزینه‌های منظور شده در جریان تولید به جزء مواد مستقیم و دستمزد مستقیم، به عنوان سربار کارخانه تلقی می‌شود، از قبیل مواد غیر مستقیم، دستمزد غیر مستقیم و سایر هزینه‌های غیر مستقیم تولیدی.
تخصیص هزینه‌ها: عبارت است از منظور نمودن هزینه‌ها به حساب هر یک از محصولات.
نرخ جذب سربار: نرخی است که بر اساس آن هزینه‌های سربار ساخت به محصولات تخصیص داده می‌شود.
عناصر تشکیل دهنده بهای تمام شده:
عناصر تشکیل دهنده بهای تمام شده محصولات تولیدی به طور کلی شامل اقلام زیر می‌باشد:
1ـ مواد مستقیم
2ـ دستمزد مستقیم
3ـ سربار کارخانه
هر نوع موادی که برای تولید مستقیما بکار می‌رود و یک جزء اصلی و قابل شناسایی محصول تکمیل شده را تشکیل می‌دهد مواد مستقیم نامیده می‌شود مانند سیب زمینی آماده شده جهت کاشت.
حقوق و دستمزد کارکنانی که بطور مستقیم در تولید محصول دخالت دارند و مواد مستقیم را به محصول تبدیل می‌کنند، دستمزد مستقیم نامیده می‌شود، مانند حقوق کارگران قسمت برداشت گندم.
تمام هزینه‌های منظور شده در جریان تولید به جزء مواد مستقیم و دستمزد مستقیم، به عنوان سربار کارخانه تلقی می‌شود از قبیل مواد غیر مستقیم، دستمزد غیر مستقیم و سایر هزینه‌های غیر مستقیم تولیدی.
اصطلاحاً جمع هزینه‌های مواد مستقیم و دستمزد مستقیم و سربار کارخانه را بهای تولید یا بهای ساخت گویند و جمع هزینه‌های مواد مستقیم و دستمزد مستقیم را بهای اولیه و جمع دستمزد مستقیم و سربار کارخانه را هزینه‌های تبدیل گویند.
سایر هزینه‌هایی که در یک موسسه تولیدی واقع می‌شوند هزینه‌های دوره نامیده می‌شوند. مانند هزینه‌های توزیع و فروش و اداری و تشکیلاتی که در پایان سال مالی به حساب سود و زیان انتقال می‌یابند.

حسابداری بهای تمام شده:
چه چیزی را به چه قیمتی به دست آورده ایم؟ پاسخ این سوالات در حسابداری به وسیله تکنیکها و روشهایی داده می شود که به آن حسابداری بهای تمام شده یا حسابداری صنعتی می گویند.
شناخت و طبقه بندی صحیح هزینه ها، تعیین محل وقوع آنها و تخصیص درستشان به انواع فعالیتهای سازمان و نهایتا تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده را می توان به عنوان هدف اصلی سیستم بهای تمام شده نامید.
- قبول یا عدم قبول سفارش مشتریان
- تعیین قیمت فروش محصولات
- تولید یا عدم تولید یک محصول خاص
- افزایش یا کاهش حجم تولید محصولات
- ایجاد یک خط تولید جدید و یا توسعه واحد صنعتی
- حذف و یا ایجاد تغییر در خط تولید موجود
- تغییر در کیفیت محصولات و یا تغییر در فرآیند تولید
تصمیم گیری در مورد هر یک از موارد فوق و دهها مورد دیگر از این قبیل، بدون داشتن یک سیستم مناسب حسابداری بهای تمام شده، اگر غیر ممکن نباشد، بدون شک خالی از اشکال نخواهد بود. محاسبه بهای تمام شده در بدو امر کاری ساده به نظر می رسد. چرا در هر موسسه تولیدی، حداقل برای محاسبه سود و زیان سال، ناچارند که هزینه ها را ثبت و در مقابل درآمدها قرار دهند. حال کافی است که مشخص شود در طی سال چه محصولاتی و با چه کمیتی تولید شده است که با تخصیص این هزینه ها به تولیدات، قیمت تمام شده هر محصول بدست خواهد آمد. آنچه که گفتیم، اساس کار حسابداری بهای تمام شده است ولی انجام این کار به مراتب از گفتن آن مشکل تر است.
روشهای طبقه بندی هزینه ها:
الف: طبقه بندی هزینه ها به تفکیک عوامل اصلی بهای تمام شده
موسسات تولیدی در جریان عملیات خود، مواد اولیه را با کمک تکنولوژی و کار نیروی انسانی به محصول تبدیل می کنند . پس عوامل تشکیل دهنده بهای تمام شده محصولات یک موسسه تولیدی را می توان در سه بخش کلی هزینه مواد، هزینه کار و هزینه سربار طبقه بندی کرد.
ب: طبقه بندی هزینه ها به مستقیم و غیر مستقیم:
هزینه های مستقیم هزینه های هستند که بتوان آنها را به سهولت به واحد محصول تخصیص داد مثل هزینه مواد اولیه، هزینه پرسنلی که مستقیما با مواد و ماشین آلات سازنده محصولات کار می کنند و بقیه هزینه ها غیر مستقیم تلقی می شوند یعنی هزینه های مواد اولیه و پرسنلی که در تعریف فوق به صورت مستقیم تلقی نمی شوند.
ج: طبقه بندی هزینه های متغیر و ثابت
د: طبقه بندی هزینه ها با توجه به وقایع سازمانی : هزینه های تولیدی _خدماتی_اداری_فروش
ه: طبقه بندی هزینه ها به روش ترکیبی: در سطح حسابهای کل از یک روش و در سطح حسابهای معین از دیگر روشهای طبقه بندی هزینه ها استفاده کرد.
مراکز هزینه :
عملیات ساخت محصول در یک موسسه تولیدی ممکن است توسط قسمتهای مختلفی صورت گیرد در این حالت هر قسمت،مسئولیت بخشی از فرآیند تولید را بعهده داشته و محصول با عبور از این قسمتها بتدریج تکمیل شده ونهایتا بصورت محصول آماده برای فروش در می آید. بمنظور کنترل هزینه های تولید ومحاسبه بهای تمام شده محصولات به شکلی که بتوان مشخص کردکه هر یک از قسمتهای تولید چه مبلغی از عوامل تشکیل دهنده بهای تمام شده را به خود اختصاص داده اند،می بایست این قسمتها به دقت شناسایی شوند. در حسابداری صنعتی هر یک از این قسمتها را مرکز هزینه می نامند. تعیین مراکز هزینه باید بنحوی صورت گیرد که تخصیص هزینه ها به آنها امکان پذیر بوده و حوزه مسئولیت سرپرستان این مراکز مشخص باشد. در حسابداری بهای تمام شده اصطلاح مرکز هزینه به هر یک از واحدها و قسمتها اعم از تولیدی، پشتیبانی، اداری و فروش اطلاق می شود. مراکز پشتیبانی، خدماتی- سرویس دهنده مانند مراکز تهیه آب و برق و گاز، تعمیرگاهها و انبارها. این مراکز با خدمت خود عملیات تولید را تسهیل می کنند و بدون وجود آنها اصولا عمل تولید امکان نخواهد داشت .
منظور از حسابداری (بهای تمام شده) چیست؟
حسابداری بهای تمام شده شاخه‌ای از علم و فن حسابداری است که وظیفه جمع آوری اطلاعات مربوط به عوامل هزینه و محاسبه بهای تمام شده محصولات و خدمات را بر عهده داشته با و تجزیه و تحلیل گزارش‌ها و بررسی‌ راههای تولید روشهای تقلیل بهای تمام شده تولیدات را بیان می‌کند.
اهمیت حسابداری بهای تمام شده برای چیست ؟
در واقع حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده یک ابزار بسیار مهم در اختیار مدیریت می‌باشند تا مدیران با استفاده از حسابداری صنعتی، بهای تمام شده تولیدات را محاسبه می‌کند و کنترل خود را بر روی هزینه‌های مواد، دستمزد و سایر هزینه‌های تولید اعمال می‌کند.
مدیران اگر گزارشات دقیق و صحیحی از عوامل هزینه نداشته باشند در تصمیم گیری خود در جهت افزایش تولید یا سایر تصمیم گیری‌ها و راه انجام تصمیمات خود با مشکل مواجه خواهند شد.
کاربرد حسابداری بهای تمام شده چیست ؟
گاهی تصور می‌شود کاربرد حسابداری صنعتی و بهای تمام شده محدود به کارخانجات و صنایع تولیدی می‌باشد هرچند شاید مشهورترین کاربرد آن در این جهت باشد ولی سایر مؤسسات نیز از حسابداری بهای تمام شده بهره برده و از روشهای حسابداری بهای تمام شده در بانکها، شرکتهای بیمه عمده فروشی‌ها ، شرکتهای حمل و نقل ، شرکتهای هواپیمایی ، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها در جهت کارایی بیشتر استفاده می‌گردد.
4- سرمایه شرکت
سرمایه اولیه شرکت در بدو تاسیس مبلغ 110 میلیون ریال بوده است و تا این تاریخ طی 10 مرحله نهایتا" در تاریخ 18/10/1388 طبق تصمیم مجمع عمومی فوق العاده به 116.250 میلیون ریال افزایش یافت که مراتب در اردیبهشت ماه سال 1387 اداره ثبت شرکتهای کردستان به ثبت رسید .

1-4- ترکیب سهامداران
در پایان سال مالی مورد گزارش (29/12/1389) شرکت دارای 3015 سهامدار حقیقی و حقوقی بوده است. اسامی سهامداران شرکت در جدول زیر نمایش داده شده است:
جدول (2) : اسامی سهامداران شرکت به تاریخ 29/12/1389
سهامداران تعداد سهام درصد مالکیت
شرکت سرمایه گذاری بانک ملی ایران (سهامی عام ) 6.366.463 26/18
مدیریت سرمایه گذاری بانک ملی ایران (شرکت سهامی عام ) 20.912.215 20/7
شرکت مدیریت سرمایه گذاری بانک مسکن 1.725.351 85/3
شرکت سرمایه گذاری توسعه ملی 10.050.000 56/14
شرکت سرمایه گذاری ملی ایران (سهامی عام ) 9.788.153 44/12
شرکت سرمایه گذاری تدبیر (سهامی خاص) 6.018.196 74/2
شرکت سهامی بیمه ایران 3.780.766 9/20
شرکت سرمایه گذاری بوعلی(سهامی خاص) 3.640.766 65/1
شرکت سرمایه گذاری فرهنگیان 2.366.463 07/1
سایر سهامداران 60.636.529 09/30
جمع کل 116.250.000 100

5- وضعیت سیمان در ایران و جهان سال 2009
1-5- وضعیت سیمان در جهان
در سال 2009 بطور تقریبی در جهان 2.800 میلیون تن سیمان تولید شده است که نسبت به سال قبل 1.5% رشد نشان داده است از این میزان حدود 1400میلیون تن سیمان درکشور چین تولید شده که حدود 50% تولید جهانی این کالا است وهمچنین کشورهندباتولید180میلیون تن دررده دوم قرارگرفت البته این درحالیست که تولیدسیمان ایران درخاورمیانه مقام دوم راپس ازترکیه دارد.
جدول (3) میزان تولید سیمان جهان ( واحد تن )
سال میزان تولید سال میزان تولید
1986 1.008.000.000 2003 2.020.000.000
1990 1.043.000.000 2006 2.550.000.000
1995 1.445.000.000 2007 2.600.000.000
2.000 1.750.000.000 2008 2.655.000.000
Source: www.chinacements.com Year: 2008
 در سال 2009 ایران نهمین تولید کننده سیمان در جهان بوده است.
 در سال 2009 ایران با تولید 45میلیون تن 1/6% تولید جهانی سیمان را به خود اختصاص داده است .
هم اکنون حدود12نوع سیمان درکشورتولیدمیشود، درحالی که این رقم دردنیابه بیش از30نوع میرسدامادرمجموع حدود90درصدسیمان تولیدی درجهان ، پرتلندمعمولی بوده وتنها10درصدمربوط به سیمانهای خاص است.یکی ازضرورتهای تنوع بخشی به تولیدسیمان درکشور،بازاریابی برای سیمانهای خاص است.درواقع تازمانی که بازاری برای سیمانهای باکاربردهای خاص وجودنداشته باشدبطورطبیعی تولیدکنندگان نیزتمایل چندانی برای حرکت به سمت تولیدسیمانهای خاص نخواهندداشت.
جدول (4) : میزان تولید ومصرف سیمان طی4سال اول برنامه چهارم توسعه(واحدمیلیون تن )
تولید درصد تغییرات تحویل سیمان صادرات مصرف داخل درصد تغییرات
سیمان کلینکر
84 65/32 8/29 98/0 55/32 95/1 8/30 65/1
85 3/35 32 1/8 26/35 455/0 87/34 2/13
86 5/40 04/38 7/14 5/40 300/0 2/40 2/15
87 4/44 40 6/9 2/44 150/0 44 9
ماخذ : واحدبرنامه ریزی سیدکوومجله سیمان فروردین88
6- تولید ، مواد اولیه و معادن کارخانه
1-6- مواد اولیه
مواد اولیه مورد نیاز عبارتند از :
مارل ( ماده آهکی اصلی تشکیل دهنده سیمان )
مواد اصلاح کننده شامل : سنگ آهن ، خاک رس و سنگ سیلیس
پوزولان
سنگ گچ
1-1-6- مارل(آلوویم)
مارل ماده اصلی تشکیل دهنده سیمان است .این ماده مخلوط شده آهک وخاک رس میباشدو پس از پخت حدود 5/96 درصد اجزاتشکیل دهنده سیمان را شامل میشود . مارل مورد نیاز از معادن جوار کارخانه استخراج و به کارخانه حمل می گردد. تمدید پروانه بهره برداری از معادن شرکت با اعتبار شش ساله در سال 1386 از وزارت صنایع و معادن دریافت گردیده است . در طول سال 1388 جمعا معادل 7/1 میلیون تن مارل برداشت شده است .
2-1-6- مواد اصلاح کننده
سنگ آهن حدود 2/1الی3 درصد از مواد اولیه سیمان رابسته به نوع سیمان تولیدی تشکیل می دهد . این ماده با درجه بندی و خلوص مورد نیاز از معادن مختلف کشور خریداری و با کامیون به محل شرکت حمل و مورد بهره برداری قرار می گیرد . ضمنا معدن استخرویه(معدن گزدارو) متعلق به شرکت می باشد که دارای سنگ آهن با عیار متوسط می باشد که در سالهای گذشته با توجه به افزایش قیمت سنگ آهن شرکت اقدام به بهره برداری مجدداز معدن فوق نموده است که این یکی از مزیتهای بالقوه شرکت سیمان کرمان می باشد . سنگ سیلیس نیز حدود1الی3 درصد از مواد اولیه سیمان را تشکیل می دهد .این ماده از معدن سیلیس شهرزاد که متعلق به کارخانه است استخراج و به کارخانه حمل و مورد استفاده قرار می گیرد . درضمن تمدید پروانه بهره برداری از معدن فوق با اعتبار شش ساله در سال 1387 از اداره معادن و فلزات دریافت گردیده است .لازم بذکر است در کارخانه گروه صنایع سیمان کرمان از سنگ آهک استفاده نمی شود .

3-1-6- پوزولان
سنگ پوزولان مورد نیاز از معادن مختلف کرمان خریداری و به وسیله کامیون به کارخانه حمل و مورد استفاده قرار می گیرد . لازم بذکراست درسال 1388باتوجه به عدم نیاز،خریدپوزولان صورت نگرفته است .
5-1-4- جدول و نمودار مواد تشکیل دهنده یک تن سیمان در سال 1388
در جدول زیر ترکیب مواد مصرف شده برای تولید یک تن سیمان در سال 1388 خلاصه شده است .
جدول (5) : درصد تشکیل دهنده مواد کلینکرتیپ2و5 ، سیمان تیپ 2 و پوزولان
ردیف شرح مواد اولیه درصد مواد
در یک تن کلینکر2 درصد مواد
در یک تن کلینکر5 درصد مواد
در یک تن سیمان تیپ دووپنج درصد مواد در یک تن سیمان پوزولانی
1 مارل 4/87 5/92 --- ---
2 سنگ آهن 2/1 5/3 --- ---
3 سیلیس 4/0 4 --- ---
4 خاک 11 ---
5 کلینکر --- --- 5/96 5/81
6 پوزولان --- --- --- 15
7 گچ --- --- 5/3 5/3
جمع کل 100 100 100 100

نمودار(1): درصدموادتشکیل دهنده دریک تن کلینکر2
نمودار(2): درصد موادتشکیل دهنده دریک تن سیمان تیپ2

2-6- مقایسه کمی و کیفی تولیدات شرکت
1-2-6- کیفیت تولید
برداشت واستفاده مقدار 1.700.000 تن مواداولیه تحت نظارت دقیق قسمت کنترل کیفی وآزمایشگاه با استفاده از تکنولوژی پیشرفته آزمایشگاهی طبق روشهای مدون و ثبت شده در سیستم مدیریت کیفیت به منظور تغذیه کوره های کارخانه و همچنین ارتباط مستقیم با مصرف کنندگان و دریافت نظرات آنان از طریق ارسال پرسشنامه و به کارگیری نتایج آن موجب گردیده است که شرکت ضمن حفظ بازارمنطقه ،کیفیت تولیدات خود را همچنان در سطح بالا نگه داشته و موفق به تمدید پروانه استاندارد تولیدات خود گردد.
2-2-6- مقایسه تولید با ظرفیت اسمی
ظرفیت اسمی تولید کلینکر1.104.000تن و برای تولید سیمان 1.148.150 تن در سال است . آمار تولید کلینکر و سیمان و تحویل سیمان در 5 سال گذشته و مقایسه آن با ظرفیت اسمی ، همچنین درصد افزایش یا کاهش هر یک از تولیدات نسبت به تولید سال قبل از آن در جدول ذیل منعکس است :
جدول (6) : مقایسه تولید با ظرفیت اسمی طی سالهای 1388- 1384
کلینکر سیمان
سال تولید کلینکر تن درصد تولید کلینکر به ظرفیت اسمی درصد افزایش(کاهش) کلینکر نسبت به سال قبل تولید سیمان تن درصد تولید سیمان به ظرفیت اسمی درصد افزایش(کاهش) تولید سیمان نسبت به سال قبل
1384 1.125.320 9/101 4/3 1.290.015 112 6/6
1385 1.137.300 9/102 06/1 1.313.010 5/114 8/1
1386 1.121.000 102 (1) 1.301.600 5/113 (1)
1387 1.112.700 7/100 (0/7) 1.230.000 107 (5/5)
1388 1.100.200 7/99 (1/1) 1.226.000 8/106 (3/0)
3-2-4-دلیل اصلی افت تولیدسیمان درسال 1388درمقایسه باسالهای84لغایت 87کاهش تولیدسیمان پوزولانی براساس تقاضای مشتری میباشد.

نمودار (3) : مقایسه تولید کلینکر و سیمان در سالهای 1388- 1384
4-2-6- مقایسه تولید با بودجه پیش بینی شده
مقایسه تولید کلینکر و سیمان با برنامه پیش بینی شده طی پنج سال گذشته بشرح جدول ذیل است :
جدول (7) مقایسه تولید واقعی و پیش بینی طی سالهای 1388- 1384
کلینکر سیمان
سال تولید واقعی
تن تولید پیش بینی تن درصد افزایش (کاهش ) نسبت به پیش بینی تولید واقعی
تن تولید پیش بینی تن درصد افزایش (کاهش ) نسبت به پیش بینی
1384 1.125.320 1104800 2 1.290.015 1.148.160 12
1385 1.137.300 1104770 3 1.313.010 1.148.160 14
1386 1.121.000 1.104.770 5/2 1.301.600 1.148.160 5/13
1387 1.112.700 1.137.560 (2) 1.230.000 1.290.000 (4)
1388 1.100.200 1.098.840 1/0 1.226.000 1.229.920 (3/0)

جدول فوق نشان می دهد که در سال مالی مورد گزارش تولید کلینکر و سیمان در مقایسه با برنامه پیش بینی به ترتیب 0.1 درصد افزایش و 0.3 درصد کاهش داشته اند . نمودار شماره 4 مقایسه تولید واقعی و پیش بینی شده کلینکر را نمایش می دهد . همچنین نمودار شماره 5 تولید واقعی سیمان را در مقایسه با تولید پیش بینی آن نشان می دهد.
جدول (8) : مقایسه تولید واقعی ، پیش بینی ، ظرفیت اسمی کلینکر 1388-1383

سال
تولید واقعی
ظرفیت اسمی درصد واقعی به ظرفیت اسمی تولید
پیش بینی شده درصد واقعی به
پیش بینی شده
1383 1.088.000 1.104.000 5/98 1.104.770 5/98
1384 1.125.320 102 1.104.800 102
1385 1.137.300 103 1.104.770 103
1386 1.121.000 5/101 1.104.770 5/101
1387 1.112.700 8/100 1.137.560 98
1388 1.100.200 7/99 1.098.840 1/100

نمودار(4)مقایسه تولیدکلینکرباتولید پیش بینی سال 1388-1383

نمودار(5) : مقایسه تولیدسیمان باتولید پیش بینی سال 1388-1383

5-2-6-تولید سرانه
تولید سرانه کلینکر و سیمان به ازای هر یک از کارکنان شرکت در طول شش سال گذشته در جدول ذیل منعکس است :
جدول (9) : مقایسه تولید سرانه سال 1388 - 1383
سال تولید کلینکر
تن تولید سیمان تن تعداد کل پرسنل سرانه تولید
کلینکر – تن سیمان – تن
1383 1.088.000 1.205.100 656 1659 1837
1384 1.125.320 1.290.015 662 1700 1943
1385 1.137.300 1.313.010 651 1747 2017
1386 1.121.000 1.301.600 608 1844 2141
1387 1.112.700 1.230.000 581 1915 2117
1388 1.100.200 1.226.000 569 1933 2154
به طوری که اقلام فوق نشان می دهد سرانه تولید کلینکر نسبت به سال گذشته از 9/0% افزایش برخوردار بوده و سرانه تولید سیمان7/1% افزایش نسبت به سال قبل داشته است .
3-6- ساعات توقف کوره ها
ساعات توقف کوره ها در سال 1388 و مقایسه آن با ارقام مربوط به ساعات توقف کوره ها در پنج سال گذشته در جدول ذیل منعکس است :
جدول (10) : ساعات توقف کوره ها سال 1388 - 1384
ساعات توقف ساعات افزایش (کاهش ) نسبت به سال قبل
سال کوره خط 1 کوره خط 2 کوره خط 3 کوره خط1 کوره خط 2 کوره خط 3
1384 900 1100 1174 (121) (285) (125)
1385 807 1147 853 (93) 47 (321)
1386 983 1622 917 176 475 (64)
1387 651 1051 1189 (332) (571) 272
1388 924 1202 1166 273 151 (23)
7- طرحهای توسعه ( پروژه ها )
1-7-پروژه های در جریان
در حال حاضر گروه صنایع سیمان کردستان طرحهای توسعه ای زیر را در دست اجرا دارد :
1-1-7- پروژه های تولیدی :
جدول شماره (11) : پروژه های تولیدی شرکت سال مالی منتهی به اسفند ماه 1388
نام پروژه مخارج انجام شده لغایت 29/12/88(ارقام به میلیون ریال) درصد پیشرفت فیزیکی
پروژه طرح احداث MV پست kv 3/6 347 5%
پروژه اتوماسیون (برق)-جدید 400 10%
پروژه انتقال کلینکر واحد 2 (طرح توسعه ) 6.000 95%
2-1-7- پروژه های ساختمانی

جدول ( 12) : پروژه های ساختمانی شرکت سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1388
نام پروژه مخارج انجام شده لغایت 29/12/1388(میلیون ریال) درصد پیشرفت فیزیکی
پروژه شبکه طراحی پیاده رووفضای سبز 600 50%
پروژه منازل مسکونی – فاز3شهرک باهنر 1.600 15%

2-7 – افزایش وتنوع بخشی محصول
الف- شرکت دراجرای سیاست تنوع بخشی به انواع تولیدات سیمان درسال1388 موفق گردیدبرای تولیدسیمان پرتلندنوع یک (پ _ 1) بارده مقاومتی 525-1 مجوزاستفاده ازپروانه کاربردعلامت استانداردبه شماره 13053/12مورخ 10/11/1388 بارعایت استاندارد ملی شماره 389 راازاداره کل استانداردوتحقیقات صنعتی استان کردستان درتاریخ 15/11/1388 دریافت نماید. بدیهی است براساس این مجوزتولیدسیمان مذکوربه تولیدات شرکت که انواع سیمانهای پوزولانی ، تیپ 2 ، تیپ 5 ، سیمان حفاری چاه نفت کلاس G میباشداضافه میگردد.
ب - باتوجه به تولیدسیمان چاه نفت کلاس G ووجودتقاضای خریدبرای سیمان چاه نفت کلاس AوD برنامه ریزی واقدامات اولیه لازم برای تولیدسیمانهای مذکورصورت پذیرفته وامیداست که درسال 1389 به مرحله اجرا درآید.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   77 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله کاراموزی مکانیک خودرو

سیستم هیل بورن :
در سال 1945 یک سیستم انژکتوری توسط یک آمریکایی به نام “ استوارت هیل بورن” برای اتومبیل فورد ساخته شد . به طوری که این سیستم فاقد هر گونه نوآوری بود . اما امتیاز آن کیفیت ساخت آن بود و در مقایسه با معروف ترین انواع کاربوراتوری آن زمان که اتسرومبورگ نام داشت به مراتب کارآیی بهتری داشت . فقط یکی از نقاط ضعف سیستم هیل بورن این بود که تمامی سوختی که از پمپ انژکتور به داخل کانال های ارتباطی پاشیده می شد به داخل موتور راه پیدا نمی کرد . فشار در داخل نازل های سیستم تزریق از طریق دو کانال ارتباطی نازک و باریک در حد متوسط تنظیم شده و مقدار اضافی بنزینی که از نازل پمپ پاشیده می شود از طریق این دو کانال به باک بنزین برگردانده می شود . در راه بازگشت میزان اضافی سوخت پاشیده شده یک دریچه کوچک قرار دارد که در هنگام به اصطلاح تخت گاز کردن بخشی از این سوخت برگردانده شده از طریق این دریچه مورد استفاده قرار گرفته تا مخلوط سوخت مورد نیاز حاصل شود . بعد از ورود طرح هیل بورن به بازار اظهار شد که چنین طرح سیستم تزریق سوختی برای استفاده در موتورهای خیابانی مناسب نیست . حقیقت این بود که این طرح به طور کلی طرحی مناسب برای اتومبیل های موتور بنزینی نبود .

سیستم روچستر :
بعد از چندی کمپانی جنرال موتورز سیستم انژکتوری روچستر را به عنوان جانشین برای کاربوراتورهای چهار دهنه خود معرفی کرد که متأسفانه این سیستم نتوانست باعث به وجود آمدن نیروی تولیدی بیشتری برای موتورها شود . اما اظهار می شود که اتومبیل با چنین سیستمی از شتاب بهتری برخوردار است . سیستم روچستر تا حدودی مشابه سیستم هیل بورن بود و در این سیستم تنظیم جریان سوخت با تغییر فشار سوخت انجام می گرفت .
متأسفانه برای روچستر و جنرال موتورز ، مشکلات سوخت رسانی در هنگام آهسته کار کردن موتور توسط مهندسین حل نگردید و نازل های اسپری کننده تا حدودی در این کار مؤثر بودند و این حقیقت را می شد از رنگ سیاهی که از اگزوز این گونه اتومبیل متصاعد می شد ، دریافت . کمپانی معظم بوش آلمان توانست تا حد زیادی مشکل قطرات سوخت را مرتفع کند با ابداع سیستم K-Jetronic مشکلات به طرز چشمگیری برطرف شد . این سیستم دارای توانایی و قابلیت بالایی بوده ولی در مقایسه با سایر سیستم های انژکتوری گران می باشد . برنامه تدارک و تنظیم میزان سوخت در سیستم K-Jetronic بسیار پیچیده می باشد .
اساس کار سیستم K-Jetronic :
این سیستم با تزریق دائم بوده و اندازه گیری سوخت در آن بطور مستقیم با جریان هوای مصرفی موتور انجام می شود . در این سیستم پمپ عامل جریان یافتن سوخت ، حجم هوای عبوری به موتور بوده و سیستم محرک مکانیکی نیست . نظر به این که هوای مصرفی موتور بطور مستقیم قابل اندازه گیری و کنترل میباشد ، طرح K-Jetronic برای کنترل گازهای خروجی اگزوز و استفاده از پس سوز نیز بسیار مناسب است . هوای مصرفی موتور پس از عبور از فیلتر هوا به صفحه اندازه گیر هوا برخورد می کند و آنرا به حرکت در می آورد . با حرکت صفحه اندازه گیر ، اهرم آن قرقره سوپاپ سوخت را حرکت داده و معبری از سوخت را متناسب با حجم هوا به موتور باز می کند . سوخت از باک توسط پمپ الکتریکی به آکومولاتور می رسد ، پس از ذخیره سازی در آن که برای نوسان گیری ضربان های سوخت ضروری است ، به فیلتر رسیده و سپس وارد قسمت توزیع کننده می شود .
یک رگلاتور اولیه در قسمت توزیع کننده فشار سوخت را در مقدار ثابتی نگه می دارد و از برگشت سوخت اضافی به باک و یا ارسال بیش از حد به موتور جلوگیری می کند .
واحد اندازه گیر هوا :

واحد اندازه گیر هوا شامل یک محفظه مخروطی است که در میان آن یک صفحه ای متصل به اهرم قرار گرفته است . تعادل وزنی صفحه واهرم را یک وزنه عهده دار است . این تعادل در حالت خاموش بودن موتور می باشد و در هنگام روشن بودن موتور به نسبت مصرف هوا ، تعادل صفحه اندازه گیر با دبی هوای مصرفی موتور بهم می خورد . البته بعداً توسط نیروی هیدرولیکی سوختی که به پلانجر کنترل سوخت تاثیر می کند ، نوعی تعادل در سیستم ایجاد می شود .در حقیقت موقعیت صفحه اندازه گیر با مقدار هوای عبوری از محفظه مخروطی تعیین می شود و حرکت آن توسط اهرم به پلانجر توزیع کننده سوخت منتقل می شود و آنرا بسمت بالا حرکت می دهد

شرح کامل سیستم K-Jetronic :
سوخت از باک توسط پمپ برقی به آکومولاتور می رسد و ضربان آن در این قسمت جذب می شود سپس به فیلتر رسیده و ناخالصی از سوخت جدا می شود .
سوخت وارد شده به سیلندر اندازه گیری کننده یا خارج شده از آن به کناره های مخالف صفحه نازک فولادی دیافراگمی منتقل می شود و این صفحه هنگامی که فشار پمپ بیش از فشار طرف بیرونی صفحه باشد ، راه های انتقال سوخت را به انژکتورهای میخی شکل مسدود می کند . هنگامی که بنزین وارده به سیلندر اندازه گیری کننده در وضعیتی باشد که فشار در هر دو طرف صفحه دیافراگمی یکسان با شد ، خطوط ارتباطی مفتوح شده و بنزین یا هر سوخت دیگر با فشار پمپ انژکتورها هدایت می شود البته با باز شدن خطوط ارتباطی به انژکتورها ، فشار طرف بیرونی صفحه دیافراگمی افت پیدا کرده و بلافاصله باعث بسته شدن این خطوط می شود تا زمانی که دوباره فشار در دو طرف یکسان شود .
هدف تمامی این مجموعه ایجاد یک جریان سوخت مداوم و در عین حال متغیر با وجود یک فشار سوخت کمتر از فشار دیافراگم بود . سوخت به طرف بالای آن رانده می شد و سیستم K-Jetronic کار می کرد . نحوه انتقال سوخت به طرف انژکتور به صورت امواج و دایره های بسته ای صورت گرفته و فرکانس این مربع با افزایش هوای ورودی به داخل موتور افزایش پیدا می کرد .
قسمت کنترل سوخت ارسالی به انژکتورها :
بین فیلتر هوا و دریچه گاز موتور واحد کنترل سوخت ارسالی قرار دارد . این قسمت شامل یک سنسور و کنترل دبی هوا و یک تقسیم کننده سوخت بین لوله های انژکتور ها ست . سنسور دبی سنج هوا ، در مقابل حجم هوای ورودی تغییر موضع داده وروی سوخت ارسالی تاثیر می گذارد ورود ، هوا مصرفی موتور از دهانه مخروطی شکل ، باعث حرکت صفحه حساس سنسور شده و در نتیجه اهرم متصل به صفحه اندازه گیر به بالا حرکت کرده و پلانجر کنترل سوخت نیز به سمت بالا هدایت می شود . با بالا رفتن پلانجر شیار خروجی آزادشده و سوخت بیشتری به انژکتور ها فرستاده می شود . هر چه هوای مصرفی موتور افزایش یابد ، پلانجر حرکت بیشتری به سمت بالا داشته و در نتیجه ارسال سوخت از شیار پلانجر به انژکتور ها زیادتر خواهد بود . وقتی موتور خاموش است ، صفحه اندازه گیر و پلانجر توسط وزنه تعادل و فنر برگردان در پایین ترین وضعیت قرار دارد . در این حالت سوخت ارسالی به انژکتور ها به صفر می رسد . هرگاه موتور حالت پس زدن شعله داشته و فشار مانیفولد گاز بالا رود ، صفحه اندازه گیر به سمت پائین حرکت کرده و دریچه را بزرگتر می کند تا تاثیر فشار منفی سیستم را معیوب نسازد .
نحوه توزیع سوخت :
سوخت بطور یکنواخت برای هر سیلندر توسط شیار سوپاپ قرقره ای ارسال می شود . در بارل اندازه گیر که پلانجر حرکت می کند ، یک مجرای چهار گوش برای هر سیلندر پیش بینی شده که حرکت پلانجر در بارل ، تعدادی از این مجاری برای سیلندرها باز شده و سوخت از آنها به لوله های انژکتور ارسال می شود . در ابتدای لوله ورودی هر سیلندر ، در واحد اندازه گیر یک سوپاپ کنترل فشار وجود دارد که وظیفه اش ثابت نگهداشتن سوخت در لوله های انژکتور است .
انژکتورها :

انژکتورها بطور خودکار با فشار ثابت 3.6 bar باز شده و سوخت را به موتور تزریق می کند ، انژکتورها در سیستم K-Jetronic فقط تزریق سوخت را بعهده دارد ، نه اندازه گیری آنرا ، سوخت وارد شده در داخل انژکتور سوپاپ فشار آنرا باز کرده و ضمن ایجاد ارتعاش با فرکانس 1500 HZ کنترل دقیق در باز و بستن سوزن به وجود می آورد .
اجزاء تشکیل دهنده سیستم K-Jetronic :

1 . باک
2 . پمپ بنزین برقی
3 . آکومولاتور
4 . فیلتر سوخت
5 . واحد کنترل کننده مخلوط سوخت
5.1 . صفحه حساس در مسیر هوا
5.2 . سوپاپ فشار
5.3 . مدار اولیه فشار سنج
6 . انژکتور
7 . سوپاپ حالت استارت
8 . وسیله ارسال هوای اضافی دور آرام
9 . کلید تایمر گرمایی
10. کنترل کننده حرارتی
سیستم سوخت رسانی KE – Jetronic :
این سیستم نسبت به سیستم K – Jetronic گران بوده ولی دارای انعطاف بیشتری است . و تجهیزات اضافی آن عبارتند از :
1 . حسگر تعیین کننده مقدار هوا مصرفی موتور
2 . سوپاپ کنترل فشار که مقدار سوخت ارسالی را تحت کنترل دارد
3 . رگلاتور تنظیم فشار که فشار مدار اولیه را ثابت نگاه می دارد و نیز در هنگام خاموش کردن موتور سوخت را کاملاً قطع می کند .
اجزاء سیستم KE– Jetronic در شکل زیر نشان داده شده است :

1 . پمپ برقی
2 . آکومولاتور سوخت
3 . فیلتر سوخت
4 . رگلاتور فشار سوخت
5 . انژکتور
6 . سوپاپ سوخت رسانی استارت
7 . توزیع کننده سوخت
8 . اندازه گیر جریان هوا
9 . کلید ترمو تایم
10 . سوپاپ هوای اضافی
11 . سنسور گرمایی موتور
12 . سوئیچ دریچه گاز
13 . سنسور لامبدا
14 . واحد کنترل مرکزی ECU
طرز کار :
در این سیستم سوخت پس از فیلتر شدن به دو قسمت تقسیم می شود ، یک قسمت به رگلاتور و قسمتی دیگر وارد تقسیم کننده می شود . خروجی رگلاتور تنظیم فشار روی پلانجر کنترل سوخت تاثیر گذارده و حرکت آنرا کنترل می کند . در حالیکه در سیستم K – Jetronic عمل کنترل سوخت بعهده یک صفحه دیافراگمی است . سوخت خارج شده از رگلاتور از یکطرف به پلانجر و از طرف دیگر به سوپاپ کنترل فشار الکتروهیدرولیکی تاثیر می کند این سوپاپ از نوع الکترومگنتی است و موازی با مدار محفظه پلانجر قرار گرفته است .
سوپاپ استارت سرد Bosch در سیستم K و KE – Jetronic :

سوپاپ استارت سرد یک سوپاپ با عمل کننده مغناطیسی است . و به دمای موتور وابسته است . و مقداری سوخت اضافی برای یک دوره محدود به درون محفظه پیش بینی شده تزریق می کند .
اجزاء :
1 . اتصال الکتریکی
2 . سوخت اعمال شده با صافی
3 . سوپاپ ( آرمیچر الکترومغناطیسی )
4 . سیم پیچ
5 . نازل چرخشی
6 . نشیمنگاه سوپاپ

سیستم سوخت رسانی L-Jetronic
اساس کار :
هوای ورودی به موتور از اندازه گیر هوا یا دبی سنج عبور کرده و با انحراف دریچه آن ، علائم الکتریکی مناسبی به واحد کنترل ارسال میدارد . دریچه گاز نیز دارای سنسور تعیین وضعیت بوده که مقدار باز بودن آن به واحد کنترل گزارش می شود . انژکتورها مگنتی هستند و در صورت فعال بودن انژکتور ، سوخت متناسبی را بداخل مانیفولد هوا روی دریچه گاز تخلیه می کنند . انژکتورها نسبت بهم موازی قرار داشته و دارای فشار ثابتی هستند . که بین 2.5 تا 3.5 آتمسفر می باشد مقدار سوخت تزریق شده به زمان باز بودن انژکتور ها بستگی دارد . در هر انژکتور یک رگلاتور کنترل فشار بکار رفته است که از نوع دیافراگمی فنردار بوده و وظیفه دارد فشار تزریق در انژکتور ها را ثابت نگهدارد .
دستگاه اندازه گیر هوا :

جریان هوای ورودی موتور از اندازه گیر هوا عبور می کند ، با عبور هوا صفحه اندازه گیر منحرف شد ه و فنر برگشت دهنده آن متراکم می شود . انحراف این صفحه در پتانسیومتر حرکت به وجود آورده و تغییرولتاژی در مدار آن تولید می شود این تغییر ولتاژ طول زمانی پالس های الکتریکی در واحد کنترل را تغییر می دهد . سنسور حرارت سنج هوا نیز وجود دارد که تغییرات وزن مخصوص هوا با تغییرات دما را مشخص می کند .
در ضمن در این سیستم از کلید الکتریکی دریچه گاز استفاده شده که دو وضعیت را مشخص می کند یکی مربوط به بسته بودن دریچه دردور آرام ودیگری مربوط به حالت تمام بار ، در هر دو وضعیت علائمی به واحد کنترل ارسال شده وروی زمان باز بودن انژکتورها تاثیر می گذارد . همچنین با توجه به سنسور حرارت سنج موتور ، متناسب با گرم شدن موتور ، زمان باز بودن انژکتورها کمتر می شود .
اجزاء سیستم L– Jetronic در شکل زیر نشان داده شده است :

1 . پمپ سوخت الکتریکی
2 . فیلتر سوخت
3 . تنظیم کننده فشار سوخت
4 . انژکتور
5 . سنسور جریان هوا
6 . سوئیچ گرمایی
7 . تنظیم کننده هوای کمکی
8 . سوئیچ سوپاپ دریچه گاز
9 . سنسور لامبدا ( Lambda )
10 . ECU
طریقه پاشش انژکتورها در سیستم L– Jetronic :
دلکو در این سیستم دارای دو دست پلاتین میباشد ، یک دست پلاتین مانند دلکو های معمولی مربوط به قطع و وصل مدار اولیه و دست دوّم مربوط به علامت دادن به دستگاه الکترونیکی میباشد . هرگاه این پلاتین ها جریان الکتریکی در مدار تولید کنند . دستگاه کنترل مرکزی نصف انژکتورهای موتور را فعال می کند .
حسگر فشار سنج هوا :
در این حسگر از دو کپسول توخالی روی محور آن وجود دارد که داخل کپسولها خلا نسبی وجود دارد . در فشار زیاد محیط سطوح خارجی کپسولها مقعر و در فشار کم محیط سطوح خارجی آنها محدب می شود . حرکت ناشی از انبساط و انقباض کپسولها میله میانی را حرکت داده و در سیم پیچ آن ولتاژی القاء می شود تغییر حوزه و ایجاد ولتاژ در آن علامتی به دستگاه کنترل کننده الکتریکی ارسال می کند
سیستم LH – Jetronic :

تفاوت اساسی این سیستم با سیستم L-Jetronicدر روش اندازه گیری هوای ورودی به موتور ونوع دبی سنجی آن است . در سیستم LH-Jetronic از یک سیم داغ الکتریکی برای اندازه گیری دبی هوا مصرفی موتور استفاده شده است . در این سیستم یک واحد کنترل دیجیتالی وجود دارد که نسبت سوخت به هوا را با توجه به بار و دور موتور تغییر می دهد و بهترین نسبت سوخت ویژه را با توجه به علائمی که از اگزوز دریافت می کند تهیه می نماید . واحد کنترل الکترنیکی با دریافت علائم از سنسور های مختلف ، زمان باز بودن انژکتورها را با توجه به شرایط موجود تنظیم می کند . در واحد کنترل یک میکرو کامپیوتر بکار رفته که شامل حافظه برنامه ریزی شده بوده و مقادیر مختلف را ضبط می کند
اجزاء سیستم LH-Jetronicدر شکل زیر نشان داده شده است :
1 . پمپ الکتریکی
2 . فیلتر سوخت
3 . رگلاتور تنظیم فشار سوخت
4 . لوله های توزیع سوخت مشترک
5 . سیستم سیم داغ الکتریکی
6 . سنسور حرارت سنج موتور
7 . سوپاپ هوای اضافی دور آرام
8 . کلید رئوستای دریچه گاز
9 . سنسور لامبدا
10 . ECU
دستگاه اندازه گیر دبی هوا :
این دستگاه از یک سیم حرارتی داغ تشکیل شده که هوای مصرفی موتور از اطراف آن عبور داده می شود جریان لازم برای ثابت نگهداشتن درجه حرارت این سیم داغ به حجم هوای عبور کرده از اطراف آن بستگی دارد جریان الکتریکی برای گرم نگهداشتن سیم داغ که با هوای ورودی تغییر می کند ، تغییر ولتاژ در مقاومت آن به وجود می آورد . به علاوه دور موتور با حجم هوای مصرفی ارتباط داشته و علامتی هم از دور سنج ارسال می شود .
دبی سنج :
در این سیستم دبی سنج از خاصیت گردابی هوا پیچشی استفاده کرده و امواج صوتی مافوق صوت ارسال می دارد . مقدار فرکانس ایجاد شده به مقدار هوای عبور کرده بستگی دارد . فرکانس از یک امیتر پخش شده و در یک جذب کننده دریافت شده و تبدیل به پالس الکتریکی شده وبه واحد کنترل ارسال می شود .
سیستم Mono - Jetronic :
در این سیستم یک انژکتور وجود دارد که سوخت مورد نیاز هر چهار سیلندر موتور را متناوباً در مانیفولد هوا تزریق می کند به این سیستم تزریق یک نقطه ای Injection = SPI ) Single – Point ) یا تزریق مرکزی ( Central – Fule – Injection = CFI ) ویا تزریق در دریچه گاز گویند ( Throttle Body Injection = TBI )
واحد انژکتور:
در این سیستم انژکتور درست در بالای دریچه گاز نصب می شود و به این ترتیب سوخت یکنواختی در مدار تخلیه می کند . دستور تزریق سوخت الکترونیکی بوده و فرمان آن از واحد کنترل و سیستم جرقه تامین می شود .
اجزاء سیستم Mono - Jetronic در شکل زیر نشان داده شده است :
1 . پمپ سوخت الکتریکی
2 . فیلتر سوخت
3a . پتانسیومتر سوپاپ دریچه گاز
3b . تنظیم کننده فشار
3c . انژکتور
3d . کابل اتصال با محفظه دمای هوا
3e . محرک سوپاپ دریچه گاز در هنگام درجا کار کردن
4 . سنسور دمای موتور
5 . سنسور لامبدا ( Lambda )
6 . ECU
نتیجه گیری :
سیستم های سوخت رسانی انژکتوری بنزینی انواع مختلف دارند که در این مقاله سعی شده که اولاً یک تاریخچه از نحوه به وجود آمدن و مراحل توسعه این سیستم ها شرح داده شود . و ثانیاً مختصری از هر سیستم شامل شکل ، اجزاء تشکیل دهنده آن و فرق سیستم های موجود با هم توضیح داده شود .

فصل سوم

پردازنده های سوخت چگونه کار می کنند؟
اگر مقاله مربوط به سلولهای سوختی (fuel cells) را خوانده باشید، می دانید که این سلولها از هیدروژن و اکسیژن الکتریسیته تولید و تنها بخار آب ساتع می کنند. مشکل اصلی سلولهای سوختی هیدروژنی ، ذخیره و توزیع هیدروژن است. برای اطلاعات بیشتر قسمت " how the hydrogen economy works" را ملاحظه بفرمایید.
هیدروژن، گازی با دانسیته انرژی زیاد نیست؛ یعنی در مقایسه با یک سوخت مایع مثل بنزین یا متانول انرژی کمی در واحد حجم دارد. لذا قرار دادن مقدار کافی هیدروژن در سلول سوختی یک ماشین هیدروژنی به منظور طی مسافتی معقول و منطقی دشوار به نظر می رسد. هیدروژن مایع، دانسیته انرژی خوبی دارد ، اما باید در دمای بسیار پایین و فشار زیاد نگهداری و ذخیره شود که نگهداری و حمل آن را مشکل می سازد.
سوختهای رایج و معمولی مثل گاز طبیعی ، پروپان ، بنزین وسوختهای غیر رایج مانند متانول و اتانول ، همه در ساختار مولکولیشان هیدروژن دارند. اگر یک فناوری وجود داشت که هیدروژن را از این سوختها جدا و از آن برای سوخت رسانی به سلول سوختی استفاده می کرد می توان گفت مشکل ذخیره و توزیع هیدروژن به کلی برطرف می شد.این فنا وری در حال توسعه پردازنده سوخت یا مبدل (Reformer ) نام دارد. در این قسمت می آموزیم که مبدل گازی (Steam Reformer ) چگونه کار می کند.
هدف پردازنده های سوخت
وظیفه پردازنده های سوخت، تأمین هیدروژن خالص وابسته برای سلول سوختی ، با استفاده از یک سوخت است که آماده و دردسترس بوده و براحتی قابل حمل است. پردازنده های سوخت باید قادر باشند که این عمل را به روش بهینه و کارآمد با کمترین آلودگی انجام دهند؛ در غیر این صورت آنها مزایای استفاده از سلول سوختی را از بین می برند.
برای اتومبیلها، مسأله اصلی ذخیره انرژی است.. برای اجتناب از مخزنهای سنگین و فشرده ، یک سوخت مایع به گاز ارجحیت دارد. شرکتهای مختلف روی پردازنده هایی برای سوختهای مایع مانند بنزین و متانول کار می کنند. بهترین سوختی که در کوتاه مدت توصیه می شود متانول است. در حال حاضر این سوخت بسیار شبیه بنزین، ذخیره و توزیع می شود.
برای خانه ها و ایستگاههای تولید برق، سوختهایی چون گاز طبیعی و پروپان مناسبترند. بسیاری از خانه ها و ایستگاههای تولید برق قبلاً به منابع گاز طبیعی، لوله کشی و متصل شده اند. بعضی خانه ها نیز که لوله کشی نشده اند ، مخزن پروپان دارند.
بنابراین معقول به نظر می رسد که این سوختها را به هیدروژن تبدیل کرده تا در سلولهای سوختی ساکن استفاده شوند.
متانول و گاز طبیعی هردو می توانند در یک مبدل گازی (steam reformer) به هیدروژن تبدیل شوند.ن فناوری در حال توسعه، پردازنده سوخت یا مبدل (reformer) نام دارد. در این قسمت می آموزیم که مبدل گازی (steam reformer) چگونه کار می کند.
مبدل گازی (steam reformer)
دو نوع مبدل گازی وجود دارد؛ یکی متانول و دیگری گاز طبیعی را بازسازی می کند.
بازسازی متانول
فرمول مولکولی متانول CH3OH است. هدف مبدل این است که حداکثر هیدروژن (H) ممکن را از این مولکول جدا کند طوری که میزان نشر آلاینده هایی چون کربن مونواکسید را به حداقل برساند.این فرآیند با تبخیر متانول مایع و آب آغاز می گردد. گرمایی که در فرآیند بازسازی تولید شده بود، برای این منظور (تبخیر) استفاده می شود. ترکیب بخار آب و متانول (متانول گازی) از یک اتاقک داغ حاوی کاتالیزگر عبور داده می شود.
هنگامی که مولکول های متانول به کاتالیزگر برخورد می کنند به مونواکسید کربن (CO) و گاز هیدروژن (H2) تجزیه می شوند:
CH3OH => CO + 2H2
بخار آب نیز به گاز هیدروژن و اکیسژن تجزیه می شود. این اکسیژن با CO ترکیب می شود تا CO2 بسازد. با این روش، مقدار بسیار کمی CO آزاد می شود چرا که بیشتر آن به CO2 تبدیل شده است:
H2O + CO => CO2 + H2
بازسازی گاز طبیعی
گاز طبیعی که بیشترین ماده ترکیبی آن متان(CH4) است ، با عملکردی مشابه پردازش می گردد. متان موجود در گاز طبیعی با بخار آب واکنش داده و گازهای مونواکسید کربن وهیدروژن، آزاد می‌کند:
CH4 + H2O => CO + 3H2
همانند عملی که در بازسازی متانول انجام شد، بخار آب به گاز هیدروژن و اکسیژن تجزیه می شود. اکسیژن با CO ترکیب شده و CO2 حاصل می گردد:
H2O + CO => CO2 + H2
هیچ کدام از این ترکیبها ایده آل نیستند؛ مقداری از متانول یا گاز طبیعی و مونواکسید کربن بدون اینکه واکنش دهند باقی می مانند. این مواد در مجاورت یک کاتالیزگر با مقدار کمی هوا(برای تأمین اکسیژن) سوزانده می شوند. این عمل، بسیاری از ملکولهای CO باقی مانده را به CO2 تبدیل می کند.
بسیاری روشهای دیگر ممکن است استفاده شود تا آلاینده های دیگری همچون گوگرد که ممکن است در گاز اگزوز باشند را پاک کنند.
به دو دلیل حذف کردن مونواکسید کربن از گاز اگزوز اهمیت دارد: اول اینکه اگر CO از سلول سوختی عبور کند ، کیفیت عملکرد و طول عمر سلول سوختی کاهش می یابد . دوم اینکه این گاز یک آلاینده کنترل شده است که بسیاری از ماشینها مجازند تنها مقدار بسیار کمی از آن را تولید کنند.
پردازنده سوخت و سلول سوختی
برای تولید برق، سیستم های مختلفی باید با هم کار کنند تا جریان الکتریکی خروجی را تأمین نمایند. یک سیستم معمولی از یک مصرف کننده الکتریکی (مثل اتاق خودرو یا موتور الکتریکی) یک سلول سوختی و یک پردازنده سوخت تشکیل شده است.
خودرویی که با سلول سوختی کار می کند را بررسی می کنیم. وقتی که شما پدال گاز(هیدروژن) را فشار می دهید، فعل و انفعالاتی به طور همزمان رخ می دهند.
● کنترل کننده موتور الکتریکی شروع به برقراری جریان در موتور الکتریکی کرده و موتور الکتریکی نیز گشتاور بیشتری ایجاد می کند
● در سلول سوختی، هیدروژن بیشتری واکنش می دهد، الکترونهای بیشتری تولید شده، در موتور و کنترل کننده الکتریکی جریان می یابند و نیاز بیشتر به انرژی را برطرف می کنند.
● پردازنده سوخت، متانول بیشتری را درون سیستم - که هیدروژن تولید می کند- پمپ می کند. پمپ دیگری جریان هیدروژنی را که به سلول سوختی می رود افزایش می دهد.
فعل و انفعالات متوالی مشابه ای نیز هنگامی که دراتاق، مصرف انرژی بالا می رود رخ می دهد. مثلاً وقتی سیستم تهویه روشن می شود برق خروجی سلول سوختی باید سریعاً افزایش یابد وگرنه چراغها کم نور می شوند تا اینکه سلول سوختی نیاز انرژی را تأمین کرده و افت ولتاژ را جبران نماید.
جنبه های منفی پردازنده های سوخت
پردازنده های سوخت زیانهایی نیز دارند. زیانهایی همچون آلودگی و تأثیر روی بازده کلی.
آلودگی
اگرچه پردازنده های سوختی می توانند گاز هیدروژن را برای سلول سوختی با آلودگی بسیار کمتر از یک موتور درون سوز تأمین نمایند، مقدار قابل توجهی دی اکسید کربن (CO2) تولید می کنند. اگرچه این گاز یک آلاینده کنترل شده نیست، گمان می رود که در گرم شدن زمین (global warming) نقش داشته باشد.
اگر در یک سلول سوختی هیدروژن خالص استفاده شود ، تنها محصول فرعی آن ، آب (بخار آب) است. CO2 یا هیچ گاز دیگری تولید نمی شود. اما چون خودرو هایی با پردازنده های سوخت از سلول سوختی انرژی می گیرند، مقدار کمی از آلاینده های کنترل شده (مثل مونواکسید کربن) را تولید می کنند، نمی توان نام وسایل نقلیه پاک و غیر آلاینده (ZEVs : zero emission vehicles) را با با توجه به قوانین آلودگی کالیفرنیا بر آنها نهاد. هم اکنون فناوری های اصلی که تحت عنوان ZEV ها شناخته می شوند ، خودرو های الکتریکی با باتری و خودرو های هیدروژنی هستند.
به جای تلاش در جهت بهبود پردازنده های سوخت برای حذف آلاینده های کنترل شده از آنها، برخی شرکتها روی شیوه های جدیدی برای ذخیره یا تولید هیدروژن در وسیله نقلیه کار می کنند. Ovonic روی مخزنی از جنس هیدرید فلزی کار می کند تا هیدروژن را مثل اسفنجی که آب را جذب می کند، جذب کند. با این وسیله نیازی به مخزنهای پرفشار نیست و می توان ظرفیت هیدروژن وسیله نقلیه را افزایش داد.
Powerball Technologies درنظر دارد از گلوله های پلاستیکی کوچکی که مملو ازسدیم هیدرید می باشند استفاده کند. این توپها وقتی باز شده و به داخل آب انداخته شوند هیدروژن تولید می کنند. محصول فرعی این واکنش سدیم هیدرواکسید مایع بوده که یک ماده شیمیایی صنعتی رایج است.
بازده
زیان دیگر پردازنده های سوخت این است که بازده کلی ماشینی که با سلول سوختی کار می کند را کاهش می دهند. پردازنده سوختی ازگرما وفشاربرای کمک به انجام واکنشهایی که هیدروژن آزاد می کنند استفاده می کند.
بسته به نوع سوختی که به کار می رود و بازده سلول سوختی و پردازنده سوخت، بهبود بازده روی خودرو های بنزینی معمولی به طور آشکار کم است. این مقایسه بازده های ماشین بنزینی و ماشین با سلول سوختی و ماشین برقی را ملاحظه بفرمایید.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   45 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله مدیریت نوین در عرصه جهانی

جهانی شدن ،مدیریت و تجارت الکترونیک
جهانی شدن پدیده‌ای است که بروز آن در عصر حاضر موجب تغییر و تحولات بسیاری در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در عرصه بین‌المللی شده و کشورهای بسیاری را به چالش کشانده‌است.

یکی از مهمترین پیامدهای جهانی شدن، افزایش رقابت درسطح بین المللی اقتصاد است. زیرا در این شرایط، همواره با کاهش هزینه های حمل ونقل، رشد حیرت انگیز فناوری اطلاعات و گسترش روزافزون تجارت الکترونیک و به حداقل رسیدن محدودیتهای جغرافیایی و رشد رقابت مواجه خواهیم بود که درنتیجه کارایی اقتصاد بین المللی افزایش خواهدیافت. در این میان می توان گفت مهمترین پیامد جهانی شدن بر اقتصاد کشورها رشد تجارت الکترونیک است. که عناصر آن بازار الکترونیک، تبادل الکترونیک داده و تجارت اینترنتی هستند که مبین ارتباط تنگاتنگ بین فناوری اطلاعات و ارتباطات با فرایندهای بازار ومدیریت است. بنابراین، برای باقی ماندن مدیران در عرصه رقابتهای اقتصادی باید ابزارهای مختلف اطلاعاتی و ارتباطی با دیدی روشن و طبق نیازهای سازمان تامین و راه اندازی شوند. درنهایت آنچه در راستای تجارت الکترونیک برای مدیران دارای اهمیت است بسترسازی مطلوب برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ساختار سازمانی توأم با شناخت کافی و نگرش مثبت مدیران به ضرورتهای حضور این پدیده در روند فعالیتهای سازمان است.
جهانی شدن پدیده‌ای است که بروز آن در عصر حاضر موجب تغییر و تحولات بسیاری در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در عرصه بین‌المللی شده و کشورهای بسیاری را به چالش کشانده‌است. به طوری که بی‌شک مهمترین و بارزترین وجه تمایز اقتصاد امروز و دیروز جهانی شدن است. جهانی شدن‌ برای‌ بیماریهای‌ اقتصادی‌ جهان‌ تجویز شده و چنین‌ ادعا می‌شود؛ که‌ جریان‌ آزاد سرمایه، نیروی‌ کار، کالا و اطلاعات‌ بدون‌ دخالت‌ دولت‌ و دیگر شکلهای‌ مداخله، تنها راه‌ رسیدن‌ به‌ سعادت‌ جهانی‌ است (چنج، ۱۹۹۹، ۲۲۵)
در دوران‌ کاپیتالیسم، بازرگانان‌ ناچار بودند، که‌ کل‌ سرمایه‌ تجاری‌ خود را به‌ دور و نزدیک‌ ببرند؛ زیرا بدون‌ وسعت‌ دادن‌ به‌ حوزه‌ فعالیتشان، در رقابت‌ نابود می‌شدند. یک‌ شکل‌ ابتدایی‌ جهانی‌شدن‌ که‌ امپریالیسم‌ بازرگانی‌ نامیده‌ می‌شد؛ شروع‌ به‌ پیوند اقتصاد بخشهای‌ مختلف‌ جهان‌ به‌ یکدیگر کرد(پیپلس، ۱۹۹۹، ۹۹).
امروزه تعاریف متفاوتی از مفهوم و واژه‌ جهانی شدن عنوان گردیده است. گروهی از آن به عنوان یک مفهوم عام یعنی درهم ادغام شدن بازارهای جهان در زمینه‌های تجارت، سرمایه‌گذاری مستقیم و جابه جایی و انتقال سرمایه، نیروی کار و فرهنگ در چارچوب نظام سرمایه‌داری آزاد بازار و نهایتاً سر فرود آوردن در برابر قدرتهای جهانی بازار یاد می‌کنند. گروه دیگری از آن به‌عنوان پیروزی نظام سرمایه‌داری در جهان نام می‌برند. و گروهی از آن به‌عنوان وجود رقابتی بی‌قید و شرط در سطح جهان به‌گونه‌ای که کشورهای غنی را ثروتمندتر و کشورهای فقیر را فقیرتر می‌کند یاد کرده‌اند.
گروهی هم از آن به‌عنوان عصر تحول عمیق سرمایه‌داری برای همه انسانها نام برده‌اند.
با این همه باید عنوان کرد که جهانی شدن از نظر تمامی این گروهها، حول محور یک مفهوم است و آن این است که این مفهوم بیانگر یک روند مستمر و مداوم پیرامون رقابت میان قدرتهای بزرگ، نوآوری، تکنولوژیک، جهانی شدن تولید و مبادله و به‌معنای نوگرایی (مدرنیسم) است.
اما به هر حال باید گفت: آنچه از نظر مفاهیم تئوریک به این پدیده اطلاق گردیده است، با آن چیزی که امروزه با آن در صحنه بین‌المللی مواجه هستیم تفاوتهای بسیار دارد، همان طور که در ادبیات موضوع طرح گردیده‌است، از جهانی شدن به‌عنوان، به استقبال یک جهان رفتن، آشنا شدن با فرهنگهای دیگر و احترام گذاشتن به آرا و نظریه‌های دیگران یاد گردیده است. اما روند تحول جدیدی که در دنیای امروز در قالب یک بازاندیشی و نظام جدید تعریف می شود. مفهومی تحت عنوان جهانگرایی است که به معنای نفی دیگران و نفوذ در فرهنگهای دیگر در محل برخورد ایدئولوژی‌ها است. در علم معانی بیان، جهانی شدن فرایند کوتاه کردن فاصله ها ،تغییر در تجارب زمانی و ارائه ماهیت جهانی است. (ریزیوی، ۲۰۰۰(
این تحول در ابعاد مختلفی در جهان امروز ایجاد گردیده است. در بعد اقتصادی شامل گسترش و یکپارچگی بازارهای مالی‌ مبادلات تجاری، ایجاد سازمانهای اقتصادی بین‌المللی نظیر اکو، نفتا، آس آن، اتحادیه پولی کشورهای اروپایی (یورو)، ادغام شرکتهای بزرگ تولیدی (کرایسلر- دایملر)، در بعد سیاسی؛ این تحول با سقوط نظامهای تمامیت‌خواه و اقتدارگرایانه گرایش به دموکراسی و تکثر (پلورالیسم) سیاسی و احترام به حقوق بشر، بوده است، و در بعد فرهنگی؛ گرایش به سوی ایجاد فرهنگ جهانی با ارزش و معیارهای خاص و درنهایت در بعد ارتباطات شامل گسترش بی‌حد و مرز شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنت در اقصی‌نقاط جهان است.
در بررسی آثار و پیامدهای جهانی شدن بر اقتصاد باید براین نکته توجه داشت که؛ جهانی‌شدن اقتصاد آثار و پیامدهای متفاوتی را برای کشورهای مختلف جهان اعم از توسعه یافته‌ و در حال توسعه داراست. به عبارت ساده‌تر، علاوه بر تأثیر عمومی جهانی شدن بر اقتصاد متناسب با ویژگی‌های ساختاری هر یک از گروهها، کشورها پیامد ویژه‌ای متناسب با ساختار اقتصادی آنان را در بر دارد.
از یک نظر کلی و عمده می‌توان آثار عمومی جهانی شدن اقتصاد را به صورت زیر عنوان کرد:
۱ - افزایش رقابت؛
۲ - وابستگی بیشتر اقتصاد کشورها؛
۳ - به چالش‌ کشاندن دولتها؛
-۴گسترش تقسیم کار بین المللی (دعایی و عالی، ۱۳۸۴، ۴۵(
در این میان یکی از مهمترین پیامدهای جهانی شدن، افزایش رقابت در سطح بین‌المللی اقتصاد است، زیرا در این شرایط، همواره با کاهش هزینه‌های حمل و نقل، رشد حیرت‌انگیز فناوری اطلاعات و گسترش روزافزون تجارت الکترونیک و به حداقل رسیدن محدودیتهای جغرافیایی و رشد رقابت مواجه هستیم، درنتیجه کارایی اقتصاد بین‌المللی افزایش خواهد یافت.در این میان می توان گفت مهمترین پیامد جهانی شدن بر اقتصاد کشورها رشد تجارت الکترونیک است.
● تجارت الکترونیک
در دهه های اخیر سازمانها با شتاب فراوانی به سوی بهره گیری از فناوری ارتباطات و اطلاعات در زمینه های تجاری و بازرگانی رفته اند. درواقع می توان علل ورود به تجارت الکترونیک را برای سازمانها چنین برشمرد:
• هزینه سربار بالا؛
• هزینه های عملیاتی بالا؛
• عدم به کارگیری فناوری رقابتی؛
• پاسخ ندادن به موقع به مشتریان.
در گذشته تجارت نوعا به صورت چهره به چهره بین دو طرف صورت می گرفت. اما در طول قرنها و دهه ها تجارت روندی پیچیده به خود گرفت. در حال حاضر، درصد بالایی از معاملات تجاری دیگر به صورت چهره به چهره صورت نمی گیرد، بلکه از طریق تلفن یا پست الکترونیک و با تبادل پولهای جدید پلاستیکی انجام می شود. پول سنتی نوعا موردحمایت دولت فدرال بوده و اغلب به شکل کاغذی عرصه می شود، اما در قرن اخیر اشکال دیگری از پول به وجود آمده که عبارتند از : چک ها، کارت های اعتباری و دیگر اشکال سفارش پول .
تجارت الکترونیک را می توان بدینگونه نیز تعریف کرد: خریدوفروش اطلاعات، محصولات وخدمات از طریق شبکه های رایانه ای. ما این تعریف را تسری داده ومسائل زیر را نیز در آن می گنجانیم: حمایت از کلیه اشکال معاملات تجاری از طریق ساختارهای دیجیتال و عناصر آن عبارتند از: بازار الکترونیک، تبادل الکترونیک داده و تجارت اینترنتی (صرافی زاده، ۱۳۸۳).
این تعریف با کاربرد گسترده تری که برخی شرکتها از تجارت الکترونیک به عمل می آورند تطابق دارد. به عنوان مثال، شرکت سیلیکون گرافیک، یکی از سازندگان جهانی تجهیزات رایانه ای پیشرفته، از حضور خود در وب به عنوان راهی برای تامین اطلاعات مورد نیاز مشتریان خود سود می برد. (منظور دستیابی به بروشور تولیدات و فهرست قیمتهاست.) این شرکت همچنین از وب به عنوان ابزاربازاریابی (یعنی فراهم آوردن امکان تماس مشتریان با دفاتر فروش)، به عنوان مجرای فروش (یعنی سفارش اینترنتی تولیدات نرم افزاری) و به عنوان خط درجه یک پشتیبانی (یعنی تامین بسته های رفع اشکال نرم افزاری و پاسخ به سوالات متداول) استفاده می کند. مثال دیگر به بانک آمریکا مربوط می شود. این بانک امکان نقل و انتقال اطلاعات مالی از طریق اینترنت را فراهم آورده است. اگر از دیدگاه خریدار – فروشنده به مسئله بنگریم ویک مدل چرخه زندگی "life – cycle" به کار ببریم، می توانیم تجارت الکترونیک را در تمامی مراحل نقل و انتقال تجاری به کار ببریم.
تجارت الکترونیک و به تبع ، مدل های تجارت الکترونیک اولین بار در اوایل دهه ۷۰ ( میلادی) ارایه شدند. در این دوره استفاده از مدل های تجارت الکترونیک بسیار گران بود و عموم کاربران آن را ، شرکتهای بزرگ مالی و بانک ها و گاهی شرکتهای بزرگ صنعتی تشکیل می دادند.
کاربرد تجارت الکترونیک در این دوره دشوار بود. به علاوه نیاز به سرمایه گذاریهای سنگین برای تهیه بستر موردنیاز آن لازم بود. لذا محدوده کاربرد آن به موسسات مالی و شرکتهای بزرگ محدود می شد.
در مرحله بعد استاندارد تبادل اطلاعات الکترونیک ایجاد شد که تعمیمی ازمدل نقل و انتقالات مالی و بانکی با استفاده از ابزارهای نوپای اطلاعاتی، بود. با این تفاوت که تبادل اطلاعات الکترونیک، امکان استفاده و بهره برداری در سایر انواع مبادلات تجاری را نیز دارا بود.
تبادل اطلاعات الکترونیک باعث شد تا دامنه کاربرد مدل های تجارت الکترونیک ، از محدوده موسسات بزرگ مالی به ابعاد وسیعتری گسترش بیابد.
مدل های تجارت الکترونیک در این دوره برای فعالیتهایی نظیر رزرو بلیت هواپیما و معاملات سهام مورداستفاده قرار گرفتند.
با وجود این، پیاده سازی مدل های تجارت الکترونیک بر اساس تبادل اطلاعات الکترونیک نیز سنگین و هزینه بر بود. نیاز به سرمایه گذاری بسیار، برای آموزش پرسنل و تهیه بسترهای لازم وجود داشت. لذا تنها شرکتهای بزرگ بودند که می توانستند به ایجاد مدل هایی بر اساس آن بپردازند.
در نیمه اول دهه ۹۰ ، اینترنت گسترش بسیاری پیدا کرد و به تدریج از حیطه دانشگاهی و نظامی خارج شد و کاربران بسیار زیادی در بین همه افراد جامعه پیدا کرد. گسترش وب سایت جهانی، استانداردها و پروتکل های مربوطه از یک طرف باعث جذب هر چه بیشتر کاربران به اینترنت شد و استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات در این زمینه را عمومی کرد و از طرف دیگر این امکان را برای شرکتها و موسسات به وجود آورد که به گونه ای آسان و کم هزینه ، به انجام فرایند اطلاع رسانی بپردازند.
مدل های تجارت الکترونیک متنوعی در این دوره ایجاد شده و مورد استفاده قرار گرفتند. تجارت الکترونیک به تدریج رونق گرفت و مدل های تجارت الکترونیک به عنوان دسته ای از مدل های دنیای تجارت ، مطرح شدند.
ایجاد بسترهای مناسب و ارزان برای تجارت الکترونیک و رشد کاربران این بسترها از دلایل رشد سریع تجارت الکترونیک در این دوره بود. رشد فشارهای رقابتی بین شرکتها نیز از دیگر دلایل توجه شرکتها به مدل های تجارت الکترونیک بود.
مدل های مطرح شده در این زمان ، مدل های تجارت الکترونیک ساده و اولیه بودند. به عبارت دیگر، استفاده از تجارت الکترونیک در ساده ترین سطح آن انجام می شد. مشکلات فنی و نقایص موجود به علاوه ناآشنایی کاربران و شرکتها که مانع سرمایه گذاری آنها می شد، باعث گردید تا در این دوره تنها مدل های اولیه تجارت الکترونیک مورد استفاده قرار گیرند. این مدل ها معمولا فقط به اطلاع رسانی به مشتریان خود در مورد شرکت و محصولات آن محدود می شدند.
به تدریج و با گذر زمان ، شناخت کاربران و شرکتها از مزایای مدل های تجارت الکترونیک افزایش یافت. از طرف دیگر مسایل فنی و فناوری مورد استفاده نیز به مرور ارتقا پیدا کردند. در نتیجه این مسایل، به تدریج مدل های تجارت الکترونیک تکامل یافته و مدل های جدید و پیچیده تری، ایجاد شده و مورد استفاده قرار گرفتند.
در نیمه دوم دهه ۹۰ ( میلادی) کاربران و شرکتها به صورت روزافزونی با نوآوریها و ارتقای فناوری اطلاعاتی به عنوان بستر مدل های تجارت الکترونیک روبه رو شدند. در این دوره یکی از مهمترین تحولات در اینترنت، به عنوان یکی از بسترهای تجارت الکترونیک،رخ داد. این تحول افزوده شدن قابلیت پردازش به مسایل اطلاعاتی بود. وجود قابلیت پردازش امکانات زیادی را برای تجارت الکترونیک ایجاد کرد و باعث گسترش مدل های تجارت الکترونیک و افزایش کارآیی این مدل ها گردید. در این دوره مدل های تجارت الکترونیک و حجم مبادلات انجام شده توسط این مدل ها به صورت نمایی رشد پیدا کرد.
عموم شرکتهای بزرگ و موفق که موفقیت خود را مدیون مدل های تجارت الکترونیکی بوده اند، در نیمه دوم دهه ۹۰ پا به عرصه وجود نهاده اند.
تا اواخر دهه ۹۰ میلادی عموم مدل های تجارت الکترونیک با تاکید بر مصرف کننده نهایی شکل گرفته بودند و در دسته موسسه برای مشتری (BUSINESS TO CONSUMER) قرار می گرفتند. ولی به تدریج و با مهیا شدن فرصتها و امکان استفاده جدی، شرکتهای بزرگ نیز استفاده از مدل های تجارت الکترونیک را مناسب و سودآور یافتند. لذا به سرمایه گذاری در مدل هایی پرداختند که به استفاده از این بستر در ارتباط بین شرکتها یاری می رسانند و در دسته موسسه برای موسسه (BUSINESS TO BUSINESS) قرار می گیرند. از این دوره به بعد مدل های موسسه برای موسسه به لحاظ حجم مبادلات بر مدل های موسسه برای مشتری پیشی گرفتند.
سیستم های تجارت الکترونیک در اتخاذ استراتژی های جدید مدیریت مشتریان نقش مهمی دارند، زیرا:
• خریداران و فروشندگان را به طور مستقیم با هم مرتبط می سازند؛
ازتبادل کامل اطلاعات دیجیتال بین دوطرف پشتیبانی می کنند؛
• در زمان صرفه جویی ومحدودیتها را رفع می کند؛
• از فعالیتهای تعاملی بین دوطرف پشتیبانی می کند و بنابراین، می تواند به طور پویا با رفتار مشتریان منطبق شود.
متخصصانی مانند «مکنزی» با پیشگوییهای خود این مسئله راتایید کرده اند . آنان پیش بینی کرده اند که در سالهای اولیه قرن بیست ویکم، خرید بدون خروج از خانه ارزشی به میزان ۴ تا ۵ میلیارد دلار پیدا خواهد کرد.
اخیرا یک شرکت مشاوره ای نتایج تحقیقات خوددر مورد نزول صنعت اینترنت در سال ۱۹۹۶ رامنتشر کرد. مدعای آنان این بود که بسیاری از شرکت ها بدون آنکه ابتدا یک استراتژی مشخص تجاری داشته باشند، شروع به سرمایه‌گذاری کرده اند. همزمان با افزایش هزینه های حضور اینترنتی در عرصه تجارت، شرکتها وب را ترک خواهند گفت. زیرا آنان نمی توانند برای تداوم حضور خود در وب دلیل موجهی بیابند. مامعتقدیم که نتایج این پژوهش تا حدی درست است و باید قبل از سرمایه گذاری یک استراتژی مشخص شکل بگیرد. نکته کلیدی این استراتژی آن است که بخش مربوط به ارزش این گونه تحلیلها را بفهمیم. درواقع فناوری های مورد استفاده در تجارت الکترونیک محدود به اینترنت و وب نیست. این دو مطمئنا از کاربردی ترین ابزارهای مورد استفاده در سیستم های تجارت الکترونیک مشتریان به شمار می روند و اغلب در مثالهای ما مورد استفاده هستند، اما این وضعیت با وجود ابزارهای هوشمند و داده های رسانه ای (متن، صدا، تصویر، ویدئو و....) مرتبط با یک شبکه آزاد تغییر خواهد کرد. به همین ترتیب، کیوسک های رسانه ای و تلویزیون های تعاملی نیز به عنوان مجاری تجارت الکترونیک به کار ما می آیند.
اگرتجارت الکترونیک را تنها به فروش مستقیم محدود کنیم. اینترنت به عنوان یک مجرای توزیع نمی تواند با دیگرمجاری بازاریابی مستقیم رقابت کند. پول در آوردن ازطریق فروش مستقیم قطعا اولین راه کاستن از فایده تجارت الکترونیک است. با این وجود راههای فراوان دیگری نیز برای این کار وجود دارد.
جدول زیر مولفه های مربوط به ارزش تجاری تجارت الکترونیک را بیان می کند.
سه مقوله پیش گفته یعنی بهبودبخشی، دگرگونی و بازتعریف سازمان نشانگرمیزان تحول درمدل جهانی تجارت یک سازمان و تاثیراین تحول بر حسب نتیجه آن بر تجارت است. دگرگون ساختن یک سازمان مستلزم خلاقیت و کار بیشتر و نیز خطر پذیری بیشتر و صرف زمان به گونه ای متفاوت است. قطعا موفقیتهای حاصله متناسب با مرارتهای بیشتری است که ما تحمل می کنیم.
باید توجه داشت که در برخی موارد بهبود یک جزء از تجارت ( به عنوان مثال مجرای فروش ) عملا به باز تعریف هسته اصلی تجارت منجر می شود. بنابراین، مقوله هایی که ما پیشنهاد دادیم باید منعطف، مرتبط با یکدیگر و متداخل باشند. درادامه برخی مولفه ها برای ارزش دهی به تجارت ذکر می شود.
الف - ارتقای محصولات: تجارت الکترونیک ازطریق برقراری ارتباط مستقیم، می تواند درارتقای خدمات و محصولات کمک کند.
اولین فایده تجارت الکترونیک ارائه اطلاعاتی در مورد محصول به مشتریان است. این کاراز طریق جزوات الکترونیک اینترنتی یا راهنماهای خرید صورت می گیرد. این یک مجرای بازاریابی جدید است که موجب می شود تا امکان دسترسی به حداکثر تعداد مشتریان فراهم آید. مزایای تجارت الکترونیک به عنوان یکی از راههای عرضه اطلاعات مربوط به محصول عبارت است از: دردسترس بودن در طول ۲۴ ساعت شبانه روز و در کلیه مکانها، البته این درصورتی است که مشتری برای دسترسی به این اطلاعات از زیر ساختهای مناسب مانند رایانه شخصی، مودم و خدمات اینترنتی برخوردار باشد. مزیت دیگر یک وسیله ارتباطی الکترونیک، تعاملی بودن و تطبیق سفارشات با درخواستهاست. راههای مختلفی برای تبلیغ محصولات به صورت اینترنتی وجود دارد. می توان این کار را بر حسب تقاضای مشتری یا تغییر محتوای آن برحسب این تقاضای ساده سازی یا پیچیده سازی انجام داد. روش دیگر نمایش تعدادی ازمحصولات به یک مشتری خاص، تغییر قیمت (مثلا کاهش آن برای اعضای یک باشگاه) و مجاز دانستن کارکردهای جدید در برخی موارد است .
به عنوان مثال یک بازار بزرگ الکترونیک می تواند رابطه ای گرافیکی مختلفی را برای کاربرهای گوناگون (کودکان، نوجوانان یا زنان خانه دار) طراحی کند، به گونه ای که این رابطها متناسب با نیازهای هر یک ازاین گروههای سنی باشد.
تبلیغاتی که درهر صفحه ظاهر می شود نیزمی تواند مختلف باشد و برای کودکان اسباب بازی، برای جوانان موسیقی و برای زنان خانه دار از جواهرات استفاده شود. این کار مطابق با روندهای بازاریابی مانند بازاریابی جزئی یا بازاریابی نفر به نفر است. در این نوع از بازاریابی بر مبنای نیازها و خواسته های هر شخص برای او پیام خاصی ارسال می شود و هر مشتری بدین شکل هدف قرار می گیرد.
در دنیایی که تمایز قایل شدن بین محصولات روز به روزسخت ترمی شود، چرخه حیات نیز در آن روز به روز کوچکتر می شود. و از آنجا که مشتریان وقت کمی دارند، تجارت الکترونیک فرصت مناسبی برای عرضه استراتژی‌های ارتقابخش جدید و ارتقای نامهای تجاری در اختیار ما می نهد. درهمین راستا، کیفیت تبلیغات مهمترین ارزش برای ارتقای محصولات است.
ب - مجرای جدید فروش: سیستم های تجارت الکترونیک به علت دسترسی مستقیم به مشتریان و جهت گیری دو سویه خود در تبادل اطلاعات مجرای فروش جدید برای محصولات محسوب می شود.
اگرتجارت الکترونیک و به ویژه وب سایت جهانی را به عنوان مجاری فروش در نظر بگیریم، دو نوع از محصولات اهمیت ویژه ای می یابند.

اول کالاهای فیزیکی که گاهی درفروشگاههای متعارف نیز به فروش می رسند. مثال این مورد برخی نرم افزارهای رایانه ای است. چنین محصولاتی را می توان آگهی یا آنها را به صورت اینترنتی سفارش داد.(بهنام، ۱۳۸۲)
دوم محصولاتی که می توان آنها را از طریق ابزارهای تجارت الکترونیک نیزعرضه کرد. این محصولات عبارتند ازاطلاعات یا نرم افزارها.

مثال برای نوع اول این محصولات به اصطلاح کاتالوگ های الکترونیک مانند شبکه خرید اینترنتی است که در آن تمامی انواع کالاهای رایانه ای و الکترونیک به فروش می رود. این کاتالوگ ها اطلاعاتی را در مورد محصولات ارائه می کنند. از سفارش و پرداخت اینترنتی حمایت می کنند و گاهی اوقات به صورت اینترنتی به عرضه خدمات پس از فروش می پردازد. د ربخش دوم (محصولات اطلاعاتی) ابزار تجارت الکترونیک عملا به وسیله ای برای واگذاری اطلاعات مبدل می شود. مثلا یک روزنامه الکترونیک دیگراز کاغذ استفاده نمی کند و می توان آن را به صورت کاملا دیجیتالی عرضه کرد. در برخی موارد درعمل هیچ نسخه کاغذی ازیک سرویس وجود ندارد. در مورد نرم افزارها نیز در حا ل حاضر یکی از شرکتهای فروشنده نرم افزار بیش از۳۰۰ بسته نرم افزاری را به فروش می‌رساند که به صورت دیجیتال قابل عرضه است وچند دقیقه پس ازخرید تحویل مشتری می شود.

با گسترش فروش آگاهانه محصولات، مقوله بندیهای جدیدی درعرضه محصولات درحال ظهوراست. به عنوان مثال، اگر چهار روش در آمد زایی از طریق وب را در نظربگیریم، دو روش آخر به اشکال جدیدی از محصولات مربوط می شوند.
• روش مستقیم (به عنوان مثال، فروش محصولات)؛
• فروش محتوی (به عنوان مثال، فروش اطلاعات)؛
• آگهی دادن (به عنوان نمونه عرضه رایگان اطلاعاتی مانند اخبار یا دفاتر راهنما به منظور جلب نظر سایرین و فروش این اطلاعات به آگهی دهندگان)؛
• انجام معاملات و لینک دادن (به عنوان مثال درنظر گرفتن حق الزحمه ای خاص برای انجام یک کار مانند فروش اینترنتی بلیت هواپیما، یا دریافت هزینه لینک دادن به یک عرضه کننده خدمات، مشابه روشی که در بخش آگهیهای شرکتهای مختلف انجام می شود).

ج - صرفه جویی مستقیم: تجارت الکترونیک می تواند با استفاده از یک ساختار عمومی مشترک مانند اینترنت و انتقا ل و کاربرد مجدد اطلاعات به صورت دیجیتال، هزینه ارائه اطلاعات مذکور به مشتریان را کاهش دهد.
مولفه سوم ارزش تجارت الکترونیک مربوط به فرصتی است که استفاده از این روش برای صرفه جویی در هزینه‌ها در اختیار ما می نهد. با استفاده از یک زیر ساخت دیجیتال مشترک مانند اینترنت- در مقایسه با ساختارهای فیزیکی- هزینه های مربوط به بازاریابی، توزیع و ارائه خدمات پس از فروش به شکل حیرت انگیزی کاهش می‌یابد.
اگر انتقال اطلاعات، به صورت خودکار و دیجیتال انجام شود، هزینه های اشخاص/ تلفن/ پست و چاپ قطعا کاهش خواهد یافت. تاثیر این مسئله بویژه دربخش خدمات مشهود است. د راین بخش هزینه خدمات پس از فروش به مشتریان معمولا ازهزینه تولید محصولات بیشتر می شود. آنچه مسلم است سیستم های تجارت الکترونیک به خاطر سرنوشت آتی خود موجب کاهش چرخه زمانی تولید وعرضه خدمات و اطلاعات می شوند.
در برخی بازارها یا در مورد برخی محصولات توانایی توزیع یا دریافت محصول به فاصله کوتاهی پس از تولید آن ازاهمیت فراوانی برخوردار است.
این مسئله بویژه درمورد توزیع اطلاعات نیزصادق است که شرکتهای بزرگ با استفاده از وب و یا پست الکترونیک به توزیع اطلاعات درصدها حوزه گوناگون می پردازد. هدف ازاین کار کسب اطمینان در مورد حصول به موقع اطلاعات ازسوی تصمیم گیرندگان درشرکتهای بزرگ است.

● مدیریت و تجارت الکترونیک
با توجه به آنچه بیان گردید مدیران سازمانها بیش از هر زمان دیگری نیازمند به ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی در عرصه رقابتهای تجاری هستند، زیرا کاهش برتری رقابتی یکی از مهمترین عواقب ناهماهنگی با فناوری اطلاعات است. (لوکاس، ۲۰۰۰، ۶) چالش جهانی ایجاد شده در عرصه مدیریت که با ظهور پدیده فناوری اطلاعات و ارتباطات رنگ و جلوه ای دیگر گرفته است مهمترین و شاید اثر گذارترین دست یافته بشر در طول چند قرن اخیر است تا جایی که مهمترین کالای تجاری قرن حاضر را «اطلاعات» معرفی کرده اند.
تاثیر مستقیم و غیر مستقیم فناوری اطلاعات و ارتباطات در کلیه ساختار ها و سطوح زندگی عادی مردم و نفوذ و توسعه ابزارهای این پدیده عصر جدید در پیچیده ترین فعالیتها، موثرترین عامل در راه توسعه تکنولوژیک و به تَبع آن اطلاعاتی بشر بوده است. ظرفیتهای بالقوه فناوری اطلاعات و ارتباطات مدیران پیشرو را مجاب می کند تا با نگرشی عمیق برابزارهای این پدیده جهان شمول قابلیتهای بالقوه سازمان خود را به مَنصه ظهور برسانند. با این دیدگاه سعی می شود تا با نگاهی گسترده زمینه های بستر سازی فناوری اطلاعات و ارتباطات و کارکردهای آن در تحولات درون سازمانی و ارتباطات برون سازمانی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  42  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله کاربرد آمار در علوم رفتاری همراه با دستورات SPSS

کاربرد آمار در علوم رفتاری همراه با دستورات SPSS و نحوه ی تفسیر خروجی ها

SPSS آشنایی با
1ـ1 ـ نحوه ی ورود به: SPSS قبل از آشنایی با محیط SPSS و نحوه ی ورود به محیط آن بهتر است با محیط ویندوز آشنا شویم . ویندوز دارای یک محیط گرافیکی به نام میزکار است ،که از قسمت های متفاوتی تشکیل شده است .این قسمت ها عبارتند از :
1ـ نمادهای گرافیکی یا آیکون :آیکونها تصاویر کوچکی هستند که هریک از تصاویر با کاربردهای آن متناسب است . کاربردی که هرآیکون می تواند داشته باشد عبارتند از : یکی اجرای یک برنامه و دیگری باز کردن پنجره .
2ـ نوار کار : نوار کار ، خود از قسمت های زیر تشکیل شده است :
الف ـ نوار ابزار
ب ـ برنامه های در حال اجرا : ویندوز طوری طراحی شده است که در آن واحد می توان چند برنامه را در محیط ویندوز بازکرد . وقتی یک برنامه در ویندوز اجرا می شود ، در قسمت نوار کار کلید های کوچکی که نشان دهنده ی برنامه فعال می باشد ، قابل مشاهده است . به این قسمت از نوار کار که برنامه ی فعال را نشان می دهد ، برنامه ی درحال اجرا گفته می شود .
ج ـ سینی نوار ابزار : سینی نوار ابزار شامل : ساعت ، تقویم ، صدا و قسمت های دیگر می باشد .
دـ دکمه شروع : کاربردهایی که این دکمه می تواند داشته باشد عبارتند از : باز کردن پنجره ها ، بکارگیری ابزار و محیط های کمکی ویندوز و خاموش کردن کامپیوتر . میزکار و قسمت های مختلف آن در شکل 1ـ1 ارائه شده است .

آیکون

نوار ابزار
سینی نوار ابزار برنامه ی در حال اجرا نوار ابزار دکمه ی شروع

برای وارد شدن به محیط spss دو راه وجود دارند که عبارتند از :
1ـ در پنجره ی میزکار روی آیکون spss 11.5 for windows دوبار کلیک می کنیم تا وارد محیط spss شویم .
2ـ راه دیگر این است که در پنجره ی میزکار ابتدا روی گزینه ی start (در قسمت گوشه نوار کار ) ، سپس روی گزینه ی programs ( برنامه ها) کلیک می کنیم تالیستی از برنامه های موجود باز شود . در مرحله ی آخر روی گزینه ی spss 11.5 for windows کلیک می کنیم تاوارد محیط spss شویم. مراحل بالا را می توان به طور خلاصه چنین بیان کرد :
start programs spss 11.5 for windows 1ـ2 ـ پنجره های spss : spss دارای سه پنجره ی مهم است که عبارتند از :
1ـ پنجره ی صفحه ی متغیر ها
2ـ پنجره ی صفحه ی کاربرگ برای وارد کردن داده ها
3ـ پنجره ی نمایش خروجی برای مشاهده ی نتایج محاسبه ها ، جداول ، نمودارها و …
1ـ2ـ1 ـ پنجره ی صفحه ی متغیرها : برای اینکه بتوانیم با spss کار کنیم باید هم متغیرها را تعریف کنیم و هم داده ها را در صفحه ی کاربرگ وارد کنیم . برای اینکه متغیرها را تعریف کنیم ، ابتدا روی منوی view و سپس فرمان variabels کلیک می کنیم تا پنجره ی صفحه ی متغیرها مانند شکل 1ـ2 ظاهر شود.

Name Type width Decimal s Label Values Missing Columns Align Measure
1 Var00001 Numeric None None Right Scale
2 Var00002 Numeric None None Right Scale
3 Var00003 Numeric None None Right Scale
4 Var00004 Numeric None None Right Scale

پنجره ی صفحه ی متغیرها دارای ده ستون است که عبارتند از :
1ـ ستون name : در این ستون می توانیم یک نام دلخواه (البته با توجه به ماهیت متغیر ) وارد کنیم .
2ـ ستون type : این ستون شامل نوع متغیر است .
3ـ ستون width : در این ستون می توانیم تعداد اعداد صحیح متغیر را با کلیک کردن روی آنها افزایش یا کاهش دهیم .
4ـ ستون decimals : در این ستون می توانیم تعداد ارقام اعشار را برای یک متغیر مورد بررسی کاهش یا افزایش دهیم .
5ـ ستون label : در این ستون می توانیم برچسبی برای متغیر وارد کنیم یا ستون را خالی بگذاریم .
6ـ ستون values: این ستون مقادیر متغیر را نشان می دهد . برای تعریف مقادیر متغیر مراحل زیر را انجام می دهیم :
روی ستون های پایین ستون values کلیک می کنیم تا پنجره ای به شکل 1ـ3 ظاهر شود .

فرض کنید می خواهیم x43 را تعریف کنیم . برای این کار مراحل زیر را انجام می دهیم :
الف- ابتدا دوبار روی x43 کلیک می کنیم، یا اینکه ابتدا روی منوی data و سپس فرمان define variable کلیک می کنیم .
ب - در کادر خالی جلو variable name ، x43 را تایپ کرده ، سپس روی گزینه ی labels کلیک می کنیم .
ج- در کادر خالی جلوی variable label یک نام دلخواه با توجه به ماهیت متغیر تایپ می کنیم . به عنوان مثال ما در اینجا عنوان تحصیلات را انتخاب کرده ایم .
د- درکادر خالی جلو value کد گزینه و در کادر خالی جلوvalue label خود گزینه را تایپ کنیم. بعنوان مثال اگر داشته باشیم :
بی سواد þ 0 ابتدایی þ 1 راهنمایی þ 2 متوسطه þ 3 دیپلم þ 4 تحصیلات دانشگاه þ 5
حال اگر بخواهیم گزینه ی بی سواد را تعریف کنیم در قسمت کادر خالی جلوی value عدد صفر و در کادر خالی جلو value label عنوان بی سواد را تایپ می کنیم .
ت - سپس گزینه add را کلیک می کنیم .
ﻫ - در آخر هم گزینه ی continue و سپس ok را کلیک می کنیم .
7ـ ستون missing : این ستون مقادیر غایب را نشان می دهد.
8 ـ ستون columns : این ستون عرض ستون ها را نشان می دهد . اگر بخواهید عرض ستون ها را کاهش یا افزایش دهید ، روی خط کناری هر ستون کلیک چپ کنید ، سپس نشانگر ماوس را به طرف راست یا چپ بکشید تا عرض ستون به اندازه دلخواه شود .
9ـ ستون Align : این ستون تراز داده ها را نشان می دهد . به سه صورت می توان تراز داده ها را نشان داد، که عبارتند از:
الف ـ تراز راست ب ـ تراز مرکز ج ـ تراز چپ (در spss تراز راست از پیش تعیین شده است).
10 ـ ستون measure : این ستون مقیاس اندازه گیری داده ها را نشان می دهد . این مقیاس می تواند اسمی ، ترتیبی ، فاصله ای یا نسبی باشد .
1ـ2ـ2ـ پنجره ی صفحه کاربرگ : هنگامی که به محیط spss وارد می شویم اولین پنجره ای که ظاهر می شود پنجره ی صفحه کاربرگ است .
کاری که با این پنجره می توان انجام داد این است که داده های خود را برای تحلیل باید در این پنجره وارد نمود . شکل پنجره ی صفحه ی کاربرگ و قسمت های مختلف آن در شکل 1ـ4 ارائه شده است.

پنجره ی صفحه ی کاربرگ دارای قسمت های مختلفی است که این قسمت ها عبارتند از :
1ـ نوار عنوان : نوار عنوان ، نام نرم افزار و نام فایل جاری را نشان می دهد .
2ـ نوار منو : در نوار منو کلماتی که هرکدام موضوع یک سری منو هستند نوشته شده است. این منوها عبارتند از :
1ـ منو File
2ـ منو Edit
3ـ منو View
4ـ منوData
5ـ منو Transform
6ـ منو Analyze
7ـ منوGraphs
8ـ منو Utilities
9ـ منو Window
10ـ منوHelp
زیر اولین حرف هرکدام از این کلمات خطی کشیده شده است که فایده ی این خطوط این است که می توان با استفاده از کلید ALT و هر یک از حروفی که در زیر آنها خطی کشیده شده ، آن موضوع را انتخاب نمود . از سوی دیگر ، همچنین می توان با کلیک روی هرکدام از منوها، به محتویات آن منو دسترسی پیدا کرد .
3ـ نوار ابزار: نوار ابزار شامل17 دکمه است که هرکدام از این دکمه هاکاریک فرمان را انجام می دهند .
4ـ متغیر : هر ستون یک متغیر محسوب می شود . نام یک متغیر باید چندین شرط داشته باشد. اولاً می بایست با حرف شروع شود، ثانیاً در انتهای آن نقطه نباشد، ثالثاً از 8 کاراکتر بیشتر نباشد و رابعاً نباید شامل فاصله ، ؟ ، * و … باشد .
5 ـ نمونه : هر سطر یا رکورد یک نمونه محسوب می شود .
6 ـ خانه : محل ورود داده ها خانه نامیده می شود ،که در واقع محل تلاقی یک سطر و یک ستون است. برای ورود داده ها در خانه ها، ابتدا نشانگر ماوس را در خانه مورد نظر برده، سپس برای فعال شدن خانه روی آن کلیک چپ می کنیم.در مرحله ی بعد، داده ی مورد نظر را در خانه وارد می کنیم.
حال اگر بخواهیم خانه ی بعدی در سطر را فعال کنیم یا کلید
ولی اگر بخواهیم خانه ی بعدی را در ستون فعال کنیم یا کلید را می زنیم.
1ـ2ـ3 ـ پنجره ی نمایش خروجی : پنجره ی نمایش خروجی از دو بخش تشکیل شده است که عیارتند از : 1ـ outline pane 2ـ display pane این دو قسمت در شکل 1ـ5 نمایش داده شده اند .

1ـoutline pane: این قسمت شامل نمای کلی اجزای خروجی است که شامل چندین آیکون است و هر آیکون نماینده ی بخشی از خروجی است . برای اینکه ببینیم هر آیکون نماینده ی کدام بخش ازخروجی است روی آن کلیک می کنیم.
2ـ display pane : در این قسمت خود خروجی نمایش داده می شود . برای کوچک یا بزرگ کردن هر کدام از بخش ها ، روی خط جداکننده دو بخش ، کلیک چپ می کنیم ، سپس نشانگر ماوس را برای کوچک یا بزرگتر کردن بخش مورد نظر به چپ یا راست می کشیم تا بخش مورد نظر به اندازه ی دلخواه شود.
1ـ3 اضافه کردن یک سطر : برای اضافه کردن یک سطر جدید در پنجره ی صفحه ی کاربرگ مراحل زیر را انجام می دهیم:
1ـ خانه ای که می خواهیم یک سطر جدید بالای آن ایجاد شود را انتخاب می کنیم .
2ـ منو data و سپس فرمان insert case را کلیک می کنیم .
1ـ4 ـ حذف یک سطر : برای حذف یک سطر در پنجره ی صفحه ی کاربرگ: مراحل زیر را انجام می دهیم :
1ـ با نشانگر ماوس ، روی شماره ی سطری که می خواهیم حذف شود کلیک می کنیم .
2ـ منو edit و سپس فرمان clear را کلیک می کنیم . یا اینکه کلید delete در صفحه کلید را می زنیم .
1ـ5 ـ اضافه کردن یک ستون : 1ـ یکی از خانه های سمت راست مکانی را که می خواهیم یک ستون جدید در سمت چپ آن ایجاد شود را، انتخاب می کنیم .
2ـ منو data و سپس فرمان insert variable را کلیک می کنیم .
1ـ6 ـ حذف کردن یک ستون :
1ـ با نشانگر ماوس روی متغیری که می خواهیم حذف شود کلیک می کنیم .
2ـ منو editو سپس فرمان clear را کلیک می کنیم . یا اینکه کلید deleteدر صفحه کلید را می زنیم.
1ـ7 ـ مراحل ضبط اطلاعات :برای ضبط اطلاعات ، ابتدا روی منو file کلیک چپ نموده، سپس فرمان save را انتخاب می کنیم تا پنجره ی ضبط اطلاعات نمایان شود . در این پنجره در مقابل save in کشوهایی وجود دارد ، هرکشویی را که می خواهیم اطلاعات در آن ضبط شود، انتخاب می کنیم . سپس یک نام برای اطلاعات ، انتخاب کرده و آن نام رادر کادر خالی مقابل file name تایپ نموده و در آخر روی گزینه ی save کلیک چپ می کنیم تا اطلاعات جدید ضبط شود .
1ـ8 ـ چاپ اطلاعات : برای چاپ اطلاعات، ابتدا تمام یا قسمتی از اطلاعاتی را که می خواهیم چاپ شود ، انتخاب می کنیم .بعد از منو file فرمان print را انتخاب می کنیم تا پنجره ی چاپ شبیه شکل 1ـ6 ظاهر شود .

اگر بخشی از اطلاعات را فعال کرده اید صفحات فعال شده را در قسمت page from to تایپ کنید و سپس گزینه ی ok را کلیک کنید . ولی اگر تمام اطلاعات را فعال کرده اید گزینه ی All را انتخاب و پس از آن گزینه ی ok را کلیک کنید .
1ـ9 ـ خروج ازspss : اگر بعد از چاپ اطلاعات بخواهیم از محیط spss خارج شویم، ابتدا منو file را انتخاب کرده، سپس فرمان exit را کلیک می کنیم تا از محیط spss خارج و به محیط ویندوز وارد شویم .
2ـ1ـ تاریخچه ی آمار : استفاده از آمار به زمان های خیلی دور بر می گردد ،شاید نتوان به طور دقیق مشخص نمود که بشر از چه زمانی از آمار استفاده نموده است ، ولی می توان حدود آن را حدس زد. شاید بتوان گفت تاریخچه ی آمار به زمانی برمی گردد که قبایل ابتدایی برای اینکه از تعداد اسرا و همچنین تعداد مردان جنگی خود برای استفاده از آنها در جنگ آگاه شوند ، به شمارش آنها می پرداختند. در دورانهای بعد ، وقتی دولتها به وجود آمدند، برای اینکه از وضع اقتصادی (برای مالیات گیری ) ، اجتماعی (برای سربازگیری ) و سایر امور مربوط به کشورداری و سیاست و … آگاهی یابند ، دست به آمارگیری زدند و استفاده از آمار متداول گشت. از جمله کشورهایی که شاید بتوان گفت ، قبل از سایر کشورها از آمار برای مقاصد دولتشان استفاده کرده اند به هندوستان ، چین و مصر اشاره کرد . در قرن حاضر هم ، علم آمار، یاور سایر علوم شده است، زیرا فنونی که در تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می گیرند از علم آمار بدست می آیند .
2-2- تعریف آمار و انواع آن : لغت آمار در زبان فارسی معادل واژه انگلیسی statistics است، که از ریشه ی لاتینی state که به معنی دولت می باشد، گرفته شده است . آمار در لغت به معنی حساب کردن و شمارش کردن است ، ولی تعریف اصطلاحی آمار متفاوت از تعریف لغوی آن است . آمار در اصطلاح عبارت است از علمی که وظایف آن عبارتند از :
الف ـ اصول و فنون جمع آوری ، نمایش و گروه بندی داده ها
ب ـ تجزیه و تحلیل داده ها
ج ـ توصیف ، تبیین ، نتیجه گیری و تعمیم نتایج .
پس هدف آمار توصیف و استنباط است. بنابراین، علم آمار از دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی تشکیل شده است.
2ـ2ـ1 ـ آمار توصیفی : آمار توصیفی مجموعه روش هایی است که هدف آنها عبارت است از : توصیف اطلاعات بدست آمده ، طبقه بندی و منظم کردن داده ها، تهیه جداول ، رسم نمودار و خلاصه کردن اطلاعات. با توجه به توضیحاتی که گفته شد .
می توان گفت ، مهمترین هدف آمار توصیفی این است که داده را برای اینکه خوانا و قابل فهم شوند ، تقلیل و پالایش دهد .
2ـ2ـ2 ـ آمار استنباطی : زمانی که یک محقق می خواهد تحقیقی را انجام دهد ، هدفش این نیست که فقط اطلاعاتی درباره ی آن گروه کوچک بدست بیاورد . بلکه می خواهد اطلاعات مورد نیاز در مورد جامعه ی آماری را از طریق این نمونه ی آماری بدست آورد. البته در این کار کمی عدم اطمینان وجود خواهد داشت. در آمار استنباطی بر پایه ی احتمالات ، ویژگی های یک جامعه از روی ویژگی های نمونه ی آماری استنباط می شود . به عبارت دیگر به کمک آمار استنباطی نگاه می کنیم ببینیم آیا می توانیم با اطمینان، نتایج بدست آمده از نمونه ی آماری را به کل جامعه ی آماری تعمیم دهیم یا خیر . پس کار آمار استنباطی نتیجه گیری از شواهد و تعمیم دادن اطلاعات است .
2-3- اصطلاحات آماری:
2-3-1-جامعه ی آماری : جامعه ی آماری، مجموعه ای از اشیا ، افراد ، اعداد و یا چیزهایی است که در یک یا چند صفت مشترک هستند. مثلاً می خواهیم در سال 1384 تحقیقی در زمینه ی سنجش گرایش روستاییان 64ـ15 ساله ی استان همدان به مهاجرت انجام دهیم . در این تحقیق همه ی روستاییان ساکن روستا در استان همدان در سال 1384 که 64ـ 15 سال سن دارند جامعه ی آماری ما را تشکیل می دهند .
2ـ3ـ2 ـ نمونه ی آماری : نمونه ی آماری، مجموعه ای از اشیا ، افراد ، اعداد یا چیزهایی است که ویژگی ها و صفات جامعه ی آماری را داراست و از جامعه ی آماری با روش های احتمال و شانس انتخاب می شوند .

2ـ3ـ3‌‌ ـ ثابت و متغیر :
2ـ3ـ3ـ1 ـ ثابت : ثابت ویژگی هایی است که نزد افراد ، اعداد یا چیزهایی مختلف ، مقادیر آن یکسان است. مثلاً اگر محققی تعدادی دانشجو دختر را که 25 سال سن دارند، بعنوان نمونه انتخاب کند، در این صورت جنس و سن ثابت نامیده می شوند .
2ـ3ـ3ـ2 ـ متغیر : متغیر کمیتی است که از یک مشاهده به مشاهده ی دیگر، از واحدی به واحد دیگر و از یک فرد به فرد دیگر، مقادیر مختلفی (حداقل دو ارزش یا دو عدد) را اختیار کند . به عنوان مثال نمرات حاصله از آزمون آمار ، یک متغیر است چونکه این نمرات از فردی به فرددیگر مختلف است . یا مثلا‌ًَ جنسیت یک متغیر است که مقوله های آن عبارتند از : زن و مرد .
2ـ3ـ4 ـ انواع متغیر :
2ـ3ـ4ـ1 ـ انواع متغیر از نظر ماهیت مقادیری که می پذیرند :
2ـ3ـ4ـ1ـ1 ـ متغیر کیفی یا مقوله ای : متغیر کیفی یک ویژگی حالت های گوناگونی را شامل می شود ، به این حالت های گوناگون یک ویژگی متغیر کیفی می گویند. یا به عبارت دیگر متغیری استکه نتواند ارزشهای مثل جنسیت (زن ، مرد )، مذهب ( مسلمان ، مسیحی ، کلیمی و … ).
ما نمی توانیم متغیر کیفی را اندازه گیری کرده و با ارقام ریاضی نشان دهیم ، بنابراین باید از کد و نماد قراردادی استفاده کنیم . متغیر کیفی خود به دو دسته تقسیم می شوند :
الف ـ متغیر کیفی قابل رتبه بندی : در متغیر کیفی قابل رتبه بندی، می توانیم مقوله ها را رتبه بندی کنیم. مثل طبقه ی اجتماعی (بالا ، متوسط ، پایین ) .
ب‌‌ـ متغیر کیفی غیر قابل رتبه بندی : در متغیر کیفی غیر قابل رتبه بندی نمی توانیم مقوله ها را رتبه بندی کنیم. مثل جنسیت (زن ، مرد ) ، نژاد ( سفید ، سیاه ، زرد )، گروه خونی( O , AB , B, A )، رنگ چشم (مشکی ، قهوه ای ، آبی ، سبز و … ).
2ـ3ـ4ـ1ـ2 ـ متغیر کمی : متغیر کمی به متغیری اطلاق می شود که بتواند مقادیر یا ارزشهای عدد گوناگونی را اختیارکند . متغیرکمی دارای واحد اندازه گیری و مبدأ اندازه گیری است و در آن می توان برطبق قاعده ای معین عدد به ویژگی آزمودنی ها نسبت داد. مانندسن ، قد، وزن ، معدل و …
متغیر کمی خود به دو دسته ی پیوسته و گسسته(جدا) تقسیم می شود :
الف ـ متغیر کمی پیوسته : متغیری است که بین هر دو مقدار متوالی آن مقادیر بی شماری (اعشاری ، کسری و … ) می توان پیدا کرد و مقادیری که بین هر دو مقدار متوالی آن وجود دارد دارای معنی و مفهوم است. مانند قد یا وزن. مثلاً بین قد 179 و 178 می توان مقادیر دیگری را پیدا نمود بعنوان مثال 7/178 یا 2/178 که این مقادیر دارای معنی و مفهوم هستند .
ب ـ متغیر کمی گسسته : متغیری است که بین هر دو مقدار متوالی آن نمی توان مقادیر دیگری را پیدا کرد . بعبارت دیگر مقادیری که بین دومقدار متوالی آن وجود دارد، معنی و مفهومی ندارند. مثلاً وقتی تعداد دانشجویان رشته جامعه شناسی دانشگاه فردوسی 200 نفر باشد ، انتخاب عدد 2/190 یا 7/199 دارای هیچ معنی و مفهومی نمی باشد .
2ـ3ـ4ـ2 ـ انواع متغیرها از نظر نقش آنها در تحقیق : متغیر ها از نظر نقشی که در تحقیق دارند به پنج دسته تقسیم می شوند، که عبارتند از: ا- متغیر مستقل 2- متغیر وابسته 3- متغیر تعدیل کننده 4- متغیر کنترل 5- متغیر مداخله گر.
2ـ3ـ4ـ2ـ1 ـ متغیر مستقل : متغیری است که در یک تحقیق در رابطه با معلول (متغیر وابسته ) نقش علت احتمالی را دارد و نتایج و مقادیر معلول (متغیر وابسته ) را تحت تأثیر قرار می دهد . محقق از طریق متغیر مستقل به تبیین یا پیش بینی متغیر وابسته می پردازد . متغیر مستقل به این دلیل مستقل نامیده می شود که مستقل از نتیجه است . زیرا نه به چیزی وابسته است و نه چیزی آن را تعیین می کند. متغیر مستقل خود بردو نوع است :
الف ـ متغیر فعال
ب ـ متغیر منسوب
متغیر مستقلی که پژوهشگر با دخل و تصرف بوجود می آورد و متغیر فعال و متغیر مستقلی که نمونه ها همراه خودشان دارند و پژوهشگر بدون دخل و تصرف در آنها ، آنرا می سنجد ، متغیر منسوب نامیده می شود. مثل متغیر طبقه ی اجتماعی یا متغیر هوش . متغیر مستقل گاه متغیر تجربی ، اعمالی ، محرک ، درونداد و پیش بین نیز نامیده می شود .

20ـ3ـ4ـ2ـ2 ـ متغیر وابسته : متغیری است که در یک تحقیق نقش معلول را دارد و تحت تأثیر متغیر مستقل قرار می گیرد و با تغییرات متغیر مستقل تغییر می کند . بنابراین به خاطر اینکه به متغیر های مستقل وابسته است ، متغیر وابسته نامیده می شود . متغیر وابسته و متغیر مستقل با یکدیگر تفاوتهایی دارند که عبارتند از :
1- متغیر مستقل در تحقیق نقش علت احتمالی، ولی متغیر وابسته نقش معلول را دارد. 2- متغیر مستقل در اختیار محقق است، بنابراین محقق می تواند آن را دستکاری کند. ولی متغیر وابسته در اختیار محقق نیست، بنابراین او نمی تواند در متغیر وابسته دستکاری کند.3- محقق از روی متغیر مستقل پیش بینی یا تبیین می کند، ولی متغیر وابسته مورد پیش بینی قرار می گیرد. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که یک متغیر در یک تحقیق ممکن است به عنوان متغیر مستقل عمل کند و در یک تحقیق دیگر نقش متغیر وابسته را ایفا کند . فرضیه ی روبرو را در نظر بگیرید: بین در آمد پاسخگویان و افت تحصیلی آنها رابطه وجود دارد .
در این فرضیه در آمد متغیر مستقل و افت تحصیلی متغیر وابسته است . حال ممکن است در یک فرضیه ی دیگر، در آمد نقش متغیر وابسته را ایفا کند . مثلاً : بین شغل پاسخگویان ودر آمد آنها رابطه وجود دارد . متغیر وابسته گاه متغیر ملاک ، تابع یا برونداد نیز نامیده می شود .
2ـ3ـ4ـ2ـ3 ـ متغیر تعدیل کننده : متغیر تعدیل کننده، متغیری است که از سوی محقق انتخاب می شود ، دستکاری می شود و اندازه گیری می شود ، تا بفهمد تغییر آن موجب تغییرهمبستگی بین متغیرهای مورد بررسی می شود یا خیر. بنابراین، متغیر تعدیل کننده یک متغیر ثانویه یا یک متغیر مستقل دوم است، که ممکن است بر جهت و میزان رابطه ای که ممکن است میان متغیرهای مستقل و متغیر وابسته وجود داشته باشد اثر می گذارد . هنگامی که رابطه ی بین متغیر مستقل و متغیر وابسته کم و بی ثبات باشد ، مثلاً برای یک زیر مجموعه ی جامعه ی آماری (مثلاً برای مردها ) بین متغیر مستقل و متغیر وابسته رابطه وجود داشته باشد ولی برای زیر مجموعه ی دیگر جامعه ی آماری (مثلاً برای زن ها ) بین متغیر مستقل و متغیر وابسته رابطه وجود نداشته باشد، احتمالاً نشانگر وجود متغیر تعدیل کننده در تحقیق است .
مثال : محققی می خواهد رابطه ی بین یک متغیر مستقل ، مثلاً سنوات خدمت و متغیر وابسته، مثلاً درآمد خانوار را مطالعه کند ، اما مشکوک به این است که رابطه ی بین دو متغیر درآمد خانوار و سنوات خدمت بوسیله ی متغیر دیگری ، مثلاً جنسیت تغییر می کند یا خیر .در این صورت متغیر جنسیت یک متغیر تعدیل کننده محسوب می شود.
2ـ3ـ4ـ2ـ4 ـ متغیر کنترل : وقتی یک محقق می خواهد تحقیقی را انجام دهد نمی خواهد یا شاید نمی تواند همزمان اثر همه متغیرها را مطالعه و بررسی کند ، بنابراین ممکن است بخواهد اثر برخی از متغیرها را خنثی کند ( ثابت نگه دارد یا تصادفی کند ). به این متغیرها، متغیر کنترل گفته می شود. مثلاًَ محققی می خواهد رابطه ی بین متغیر مستقل پایگاه اجتماعی و متغیر وابسته ی افت تحصیلی را بررسی کند ، ولی او می داند که هوش و جنسیت بر روی متغیر وابسته ی(افت تحصیلی ) تأثیر دارد ، بنابراین متغیرهای هوش و جنسیت متغیر کنترلی هستند . برای کنترل این متغیرها، محقق باید همه آزمودنی ها را مثلاً پسر انتخاب کند تا متغیر جنسیت کنترل شود و یا آزمودنی هایی را انتخاب کند که دارای هوش یکسانی باشند، تا متغیرهوش کنترل شود .
سوالی که ممکن است پیش بیاید این است که ، پس بین متغیر کنترل و متغیر تعدیل کننده چه تفاوتی وجود دارد؟ در پاسخ باید گفت که محقق اثر متغیرهای تعدیل کننده را بررسی می کند ولی اثر متغیرهای کنترلی را ثابت نگه می دارد و مورد مطالعه قرار نمی دهد . متغیر کنترل گاه متغیر سابقه ، گاه متغیر طبقه بندی و گاه متغیر سازمان دهی نیز نامیده می شود .
2ـ3ـ4ـ2ـ5 ـ متغیر مداخله گر : متغیر مداخله گر، متغیری است ذهنی ،که قابل دیدن نیست و باید آن را از طریق رابطه ی بین متغیر مستقل و متغیر وابسته یا از رفتار فرد استنباط کرد. بنابراین، این متغیرها قابل اندازه گیری و دستکاری نیستند. اگر در تحقیقی بین متغیرهای مستقل و وابسته رابطه ی قوی مشاهده شود ، بهتر است اثر متغیرهای مداخله گر بررسی شود . ویژگی های متغیر مداخله گر عبارت اند از :
1ـ فرضی اند.
2ـ مستقیماً قابل مشاهده نیستند و فقط در ذهن وجود دارند .
3ـ مستقیماً قابل اندازه گیری نیستند و آنها را باید از روی رفتار استنباط کرد .
4ـ قابل کنترل نیستند .

متغیرهایی مثل شخصیت ، از خود بیگانگی ، همبستگی گروهی ، هوش ، احساس و ادراک از نوع متغیر های مداخله گر هستند . متغیر مداخله گر ،گاه متغیر مزاحم و گاه متغیر واسطه ای نیز نامیده می شود .انواع متغیر را می توان به صورت شکل 2ـ1 نمایش داد :

2ـ3ـ5 ـ شاخص متقارن و نامتقارن :
2ـ3ـ5ـ1 ـ شاخص متقارن : شاخص متقارن ، شاخصی است که در آن هیچ فرقی نمی کند که کدام متغیر ، متغیر وابسته و کدام متغیر ، متغیر مستقل باشد . شاخصهای متقارن در متغیرهای اسمی عبارتند از :
1ـ ضریب فی
2ـ ضریب وی کرامر
3ـ ضریب چوپرو
4ـ ضریب یولس
شاخص های متقارن در متغیرهای ترتیبی عبارتند از :
1 ـ ضریب گاما
2ـ ضریب تاوآکندال (Ta )
3ـ ضریب تاو بی کندال (Tb )
4ـ ضریب تاو سی کندال (Tc)
شاخص های متقارن در متغیرهای فاصله ای هم عبارتند از :
1ـ ضریب همبستگی پیرسون ( r )
2ـ ضریب تعیین دو متغیری) (r2 (این ضرایب همبستگی در فصل های بعدی توضیح داده می شوند) .
2ـ3ـ5ـ2 ـ شاخص نا متقارن :
شاخص نامتقارن ، شاخصی است که در آن به وسیله ی متغیر مستقل ، متغیر وابسته را پیش بینی می کنیم.
شاخص های نامتقارن در متغیرهای اسمی عبارتند از :
1ـ ضریب تاوگودمن وکروسکال
2ـ مجذوراتا) (η 2
شاخص های نامتقارن در متغیرهای ترتیبی عبارتند از :
1ـ ضریب دی سامرز
2ـ ضریب همبستگی رواسپیرمن) (rs
شاخص های نامتقارن در متغیرهای فاصله ای عبارتند از :
1ـ ضریب های رگرسیون (B, b )
2ـ عرض از مبدأ (a)
برخی شاخص ها نیز، هم متقارن و هم نامتقارن هستند. این شاخص ها عبارتند از :
1ـ ضریب لامبدا
2ـ ضریب عدم اطمینان
2ـ3ـ6 ـ آماره و پارامتر :
2ـ3ـ6ـ1 ـ آماره : آماره، اندازه های عددی است که ویژگی های نمونه ی آماری را توصیف می کنند . در آماره تعداد افراد مورد بررسی (تعداد مشاهدات ) را با n ، میانگین را باx یاm ، انحراف معیار را با s ، واریانس را با s 2 و همبستگی را با r نشان می دهند .
2ـ3ـ6ـ2 ـ پارامتر : پارامتر یا مقدار واقعی ، اندازه های عددی است که ویژگی های جامعه ی آماری را توصیف می کند . پارامتر ، یک ارزش و مقوله اختیار می کند، برای مثال متوسط سن دانشجویان یک دانشگاه در نمونه ی آماری که انتخاب کرده ایم یک آماره است ، ولی اگر سن تمام دانشجویان یک دانشگاه (جامعه ی آماری ) را یادداشت کنیم و میانگین آن را بگیریم ، میانگین آن را پارامتر جامعه می گویند .
درپارامتر تعداد افراد مورد بررسی (تعداد مشاهدات ) را با N ، میانگین را با M ، انحراف معیار را با 6 (سیگما ) ، واریانس را با 6 2 و همبستگی را با ρنشان می دهند .
2ـ3ـ7 ـ اندازه گیری : مشخص کردن ارزش هر متغیر بر حسب قواعد خاص ، به منظور کمی کردن آنها را اندازه گیری می گویند . مهمترین کار در هر تحقیق و پژوهش مخصوصاً در مرحله ی تجزیه و تحلیل داده ها مشخص کردن سطح اندازه گیری متغیرهاست. سطح اندازه گیری متغیرها به رابطه ی بین مقولات هر متغیر با یکدیگر سروکار دارد. بدون مشخص کردن سطح اندازه گیری متغیرها نمی توانیم اندازه ی حقیقی متغیرهای مورد بررسی را بدست آوریم واگر نتوانیم اندازه ی واقعی متغیرهای مورد بررسی را بدست آوریم ، فنون آماری کارآیی نخواهند داشت . چون که هر تکنیک آماری متناسب با سطح اندازه گیری معینی است و نمی توان آن را با هر سطح اندازه گیری به کاربرد . اولین بار شخصی به نام استیونس(stevens ) در سال 1949 بحث طبقه بندی سطوح مختلف اندازه گیری رامطرح نمود. اوسطوح اندازه گیری را به چهاردسته تقسیم نمودکه عبارتند از :
1ـ اسمی
2ـ ترتیبی
3ـ فاصله ای یا حدودپذیر
4ـ نسبی یا صفرپذیر
2ـ3ـ7ـ1 ـ سطح اندازه گیری اسمی : سطح اندازه گیری به رابطه ی بین مقولات هر متغیر با یکدیگر اشاره دارد . ساده ترین کار در هر علمی ، طبقه بندی ( classification ) است . در سطح سنجش اسمی بود یا نبود متغیر بررسی می شود. یعنی مشاهدات را برحسب اعداد، نمادها، علائم و برچسب ها طبقه بندی می کنیم . سطح اندازه گیری اسمی پائین ترین سطح اندازه گیری متغیرهاست . بعبارت دیگر پائین ترین سطح سنجش است که در آن نمی توان از کم و زیاد بودن ، کوچک و بزرگ بودن و علامت صحبت کرد، زیرا اعداد در این سطح اندازه گیری جنبه ی کیفی دارند نه کمی و برای سهولت در عمل به کار برده می شوند . اولین کاری که برای سطح سنجش اسمی می توانیم انجام دهیم تناسب است . تناسب برای مقایسه یک توزیع فراوانی با توزیع فراوانی دیگر بکار برده می شود . پس در سطح سنجش اسمی احتیاج به تحلیل جدولی داریم . متغیرهای جنسیت (زن ، مرد ) ، رنگ چشم ( آبی ، سبز ، مشکی و … ) ، وضعیت تأهل ( مجرد ، متأهل و … ) ، مذهب ( کاتولیک ، پروتستان ، ارتدوکس و…) در سطح سنجش اسمی قرار دارند .

2ـ3ـ7ـ2 ـ سطح اندازه گیری ترتیبی :
در سطح سنجش ترتیبی اولاً مقولات متغیر طبقه بندی شده اند و طبقات نسبت به هم مرتب شده اند ثانیاً میان مقولات آن متغیر ترتیب معنی داری وجود دارد . ولی فاصله ی دقیق بین این مقولات مشخص نیست . پس یکی از مشکلات سطح اندازه گیری ترتیبی ، نسبی بودن فاصله ی بین مقادیر آن است . هرگاه بخواهیم شدت یا ضعف صفتی را بسنجیم از مقیاس ترتیبی استفاده می کنیم .
مثلاً گویه ی زیر را در نظر بگیرید : درآمد من کفاف مخارجم را می دهد .
کاملاً موافقم þ موافقم þ بی نظرم þ مخالفم þ کاملاً مخالفم þ
در اینجا ما می توانیم بگوییم مثلاً کاملاً موافق بیشتر از موافق است ، ولی نمی توانیم بگوییم چه قدر بیشتر است. یعنی فاصله ی بین این دو گزینه مشخص نیست . همچنین در سطح سنجش ترتیبی ما نمی توانیم عملیات ریاضی مثل جمع ، تفریق ، ضرب و تقسیم انجام دهیم . متأسفانه متغیرهای اجتماعی و روانی ، عموماً در سطح سنجش ترتیبی قرار دارند و اندازه گیری این متغیرها در سطح سنجش ترتیبی صورت می گیرد و به ندرت از این سطح تجاوز می کند . متغیرهای طبقه ی اجتماعی (بالا ، متوسط ، پائین ) و گرایش سیاسی (زیاد ، متوسط ، کم ) در سطح سنجش ترتیبی قرار دارند .
2ـ3ـ7ـ3 ـ سطح اندازه گیری فاصله ای : در سطح سنجش فاصله ای ، علاوه بر داشتن اطلاعات مربوط به متغیرهای اسمی و ترتیبی یعنی طبقه بندی ومرتب بودن طبقات نسبت به هم ، اطلاعاتی هم در مورد تفاوت میان مقولات وجود دارد . بعبارت دیگر فاصله ی دقیق بین مقولات مشخص است . متغیرهای سن ، میزان سواد و درجه ی دما در سطح سنجش فاصله ای قرار دارند . نکته ی قابل ذکر در اینجا این است که در سطح سنجش فاصله ای صفر اختیاری یا قراردادی است . مثلاً دماسنج در اسفند ماه صفر درجه ی سانتی گراد ، در فروردین ماه 20 درجه ی سانتی گراد ودر تیرماه 40 درجه ی سانتی گراد را نشان دهد، نمی توانیم قضاوت کنیم که دما در تیرماه دقیقا دوبرابر دما در فروردین ماه است یا نمی توانیم قضاوت کنیم که چون دما در اسفند ماه صفر درجه بوده ، پس این نشانه ی عدم وجود گرماست . زیرا رقم صفر به دمای انجماد آب اشاره دارد و در هیچ حالتی ، رقم صفر مبین فقدان دما نیست از چهار عمل اصلی در ریاضی یعنی جمع ، تفریق ، ضرب و تقسیم در سطح سنجش فاصله ای فقط ما قادر به انجام جمع و تفریق هستیم .
2ـ3ـ7ـ4 ـ سطح اندازه گیری نسبی یاکسری :
متغیری در سطح سنجش نسبی است که اولاً مقولات آن طبقه بندی شده باشد. ثانیاً مقولات آن نسبت به هم مرتب شده باشند. ثالثاً فاصله ی بین مقولات آن برابر باشد. رابعاً دارای صفر مطلق باشد. متغیرهای وزن ، میزان خودکشی ( صفرنفر ، یک نفر ، دونفر و… ) ، تعداد دانش آموزان کلاس ، قد افراد ، ارتفاع ساختمان (30 متر ، 50 متر و … ) فاصله ی روستا تا شهر ( 20 کیلومتر ، 30 کیلومتر و …) و میزان در آمد در سطح سنجش نسبی هستند . در اینجا چون صفر مطلق ( صفر حقیقی ) وجود دارد ، اندازه ها دقیقاًَ برابر است . مثلاً ارتفاع یک ساختمان 40 متری دقیقاً چهار برابر یک ساختمان 10 متری است .
در سطح سنجش نسبی ما قادر به انجام هر چهار عمل اصلی ریاضی یعنی جمع ، تفریق ، ضرب و تقسیم هستیم .
عملیات ریاضی قابل انجام صفر حقیقی معلوم بودن فاصله ی طبقات نسبت به هم مرتب بودن طبقات نسبت به هم بزرگتر یا کوچکتر برابری طبقه بندی سطح اندازه گیری
ـــــــــــــ ندارد ندارد ندارد ندارد دارد دارد اسمی
ــــــــــــــ ندارد ندارد دارد دارد دارد دارد ترتیبی
جمع وتفریق ندارد دارد دارد دارد دارد دارد فاصله ای
جمع ،تفریق ، ضرب و تقسیم دارد دارد دارد دارد دارد دارد نسبی

عوامل مؤثر بر سطح اندازه گیری متغیر ها : مهمترین عاملی که برای سطح اندازه گیری متغیرها تأثیر می گذارد سوالات و فرضیات تحقیق و چگونگی جمله بندی سؤالات پرسشنامه است . مثلاً اگر از پاسخگویان سوال کنیم ، سطح تحصیلات شما چیست ؟ و مقولات پاسخ های ما عبارت باشند از :
ابتدایی þ راهنمایی þ دبیرستان þ دیپلم þ فوق دیپلم þ
لیسانس þ دکترا و بالاتر þ تحصیلات حوزوی þ
سطح اندازه گیری متغیر ما اسمی خواهد بود . ولی اگر از پاسخگو سؤال کنیم ، چند کلاس سواد دارید ؟ مثلاً او بگوید 12 کلاس یا 9 کلاس ، در این صورت سطح اندازه گیری متغیر ما فاصله ای خواهد بود . حال ممکن است این سوال پیش آید که کدام سطح اندازه گیری بهتر است . در پاسخ به این سوال که کدام سطح اندازه گیری بهتر است ، باید گفت که ، هرچه سطح اندازه گیری متغیر بالاتر باشد ( بالاترین سطح سنجش در درجه اول سطح سنجش نسبی است ، در مرحله ی بعد فاصله ای، بعد ترتیبی و سپس اسمی است ) 1- عملیات ریاضی بیشتری می توان با آن انجام داد .
2ـ از فنون آماری پیشرفته تر و دارای اعتبار بیشتری می توان برای آن استفاده کرد.
3ـ دست محقق برای انجام روش های تحلیل بازتر است .
4ـ متغیری که در سطح سنجش بالاتری قرار دارد اطلاعات به مراتب بیشتری نسبت به متغیری که در سطح سنجش پایین تری قرار دارد در اختیار محقق قرار می دهد .
5ـ متغیری که درسطح سنجش بالاتری قرار دارد می توان به سطح پایین تر تبدیل کرد و اندازه گیری کرد ، ولی عکس آن مقدور نیست . آماره های سطح سنجش اسمی را می توان برای متغیرهای در سطح سنجش بالاتر بکار برد. مثلاً برای متغیرهای سطح سنجش فاصله ای می توان از نما ، میانه و میانگین استفاده کرد ، ولی عکس آن مقدور نیست. مثلاً برای متغیر اسمی ( جنسیت ) نمی توان از آماره های سطح سنجش فاصله ای ( مثلاً میانگین ، واریانس و… ) استفاده کرد، زیرا بی معنی است .

2ـ3ـ8 ـ قابلیت اعتماد و اعتبار :
2ـ3ـ8ـ1 ـ قابلیت اعتماد : قابلیت اعتماد یا پایایی از سویی نشان دهنده ی دقت و ثبات و از سویی دیگر نشان دهنده ی میزان اشتباه وسیله ی اندازه گیری است . بعبارت دیگر اگر محققان دیگر همان موضوع را با همان روش بررسی کنند ، یا اینکه یک محقق در مشاهدات مختلفی که از یک موضوع دارد به نتایج مشابهی برسد ، آن آزمون دارای قابلیت اعتماد است . یعنی قابلیت اعتماد همان ثبات اندازه ها در دفعات اندازه گیری است . دامنه ی ضریب قابلیت اعتماد بین صفر تا یک متغیر است. هرچه ضریب قابلیت اعتماد به یک نزدیک تر باشد، نشان دهنده ی دقت و ثبات وسیله اندازه گیری و به طبع آن بالا بودن قابلیت اعتماد گویه است و هرچه این ضریب به صفر نزدیک تر باشد ، نشان دهنده ی میزان اشتباه وسیله ی اندازه گیری و پایین بودن قابلیت اعتماد گویه خوا هد بود. حال ممکن است این سوال پیش آید که چکار کنیم که قابلیت اعتماد گویه های پرسشنامه بالا رود برای بالا بردن قابلیت اعتماد گویه های پرسشنامه باید به نکات زیر توجه نمود :
1ـ سوالات پرسشنامه باید روشن و واضح و به دور از هر گونه ابهام باشد.
2ـ باید بجای شاخص های یک گویه ای از شاخص های چند گویه ای استفاده نمود . دقت داشته باشید که هرچه تعداد سوالات یک آزمون بیشتر باشد ، قابلیت اعتماد آن بیشتر است. مثلاًَ آزمونی با 100 سوال دارای قابلیت اعتماد بیشتری نسبت به آزمونی با 50 سوال است . در صورتی که کیفیت و ماهیت آزمودنی ها یکسان باشد بااستفاده از فرمول زیر که توسط اسپیرمن ـ براون ارائه شده می توان رابطه ی بین قابلیت اعتماد گویه ها و طول تست را بدست آورد .

r tt = قابلیت اعتماد تست اصلی
n = ضریب افزایش طول تست
rttn = قابلیت اعتماد پس از n برابر شدن تعداد سوالات تست اصلی

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  425  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید