بررسی عناصر حماسی و اساطیری در شعر مهدی اخوان ثالث، سیاوش کسرایی و منوچهر آتشی
عنوان صفحه چکیده................................................................................................................................1
مقدمه.................................................................................................................................2
فصل اول:بررسی عناصر حماسی و اساطیری در شعر مهدی اخوان ثالث
1-1-زندگی نامه ی اخوان.............................................................................................................................41
1-2-زبان شعری اخوان.................................................................................................................................41
1-3-زبان ویژه در شعر اخوان.......................................................................................................................42
1-4-قالب شعری اخوان................................................................................................................................42
1-5-وزن و قافیه در شعر اخوان....................................................................................................................42
1-6-تنوع در شعر اخوان...............................................................................................................................43
1-7-سبک شعری اخوان...............................................................................................................................43
1-8-اخوان معجونی از کلاسیسم و مدرنیسم................................................................................................44
1-9-بررسی عناصر حماسی در شعر اخوان...................................................................................................45
1-9-1-آتش سده..........................................................................................................................................45
1-9-2-آرش.................................................................................................................................................45
1-9-3-اسکندر.............................................................................................................................................46
1-9-4-افراسیاب..........................................................................................................................................46
1-9-5-اسفندیار...........................................................................................................................................47
1-9-6-بزرگمهر...........................................................................................................................................47
1-9-7-برزو.................................................................................................................................................47
1-9-8-بهرام................................................................................................................................................48
1-9-9-پرویز..............................................................................................................................................48
1-9-10-پشوتن.........................................................................................................................................48
1-9-11-توس بن نوذر..............................................................................................................................49
1-9-12-تهمتن.............................................................................................................................................49
1-9-13-تیمور..............................................................................................................................................50
1-9-14-جمشید...........................................................................................................................................50
1-9-15-چنگیز.............................................................................................................................................51
1-9-16-خدنگ............................................................................................................................................51
1-9-17-خشایرشا.........................................................................................................................................51
1-9-18-درفش کاویان.................................................................................................................................52
1-9-19-رخش...............................................................................................................................................53
1-9-20-رستم..............................................................................................................................................53
1-9-22-سهراب...........................................................................................................................................54
1-9-23-سیاووش........................................................................................................................................54
1-9-24-شغاد...............................................................................................................................................55
1-9-25-شمشیر............................................................................................................................................55
1-9-26-شمر................................................................................................................................................56
1-9-27-شهریار............................................................................................................................................56
1-9-28-فرامرز.............................................................................................................................................57
1-9-29-فلاخن............................................................................................................................................57
1-9-30-کاووس...........................................................................................................................................58
1-9-31-کاوه................................................................................................................................................58
1-9-32-کوپال..............................................................................................................................................58
1-9-33-کی آرمینا........................................................................................................................................59
1-9-34-کی پشین........................................................................................................................................59
1-9-35-گرد آفرید.......................................................................................................................................59
1-9-36-گرشاسپ........................................................................................................................................60
1-9-37-گیو بن گودرز.................................................................................................................................60
1-9-38-ورجاوند.........................................................................................................................................61
1-9-39-هفت خوان......................................................................................................................................61
1-9-40-یزید................................................................................................................................................62
1-9-41-مغول.................................................................................................................................................62
1-10-بررسی عناصر اساطیری در شعر اخوان...............................................................................................63
1-10-1-افسانه.............................................................................................................................................63
1-10-2-الهه.................................................................................................................................................63
1-10-3-امشاسپند........................................................................................................................................63
1-10-4-انیران..............................................................................................................................................64
1-10-5-اورمزدا...........................................................................................................................................64
1-10-6-اهورا...............................................................................................................................................65
1-10-7-بهرام...............................................................................................................................................65
1-10-8-پریزاد..............................................................................................................................................65
1-10-9-توتیا...............................................................................................................................................65
1-10-10-حور.............................................................................................................................................66
1-10-11-دوزخ..........................................................................................................................................66
1-10-12-دیو سپید......................................................................................................................................67
1-10-13-دیو سیا.........................................................................................................................................67
1-10-14-رویین تن.....................................................................................................................................67
1-10-15-سروش........................................................................................................................................68
1-10-16-سیمرغ.........................................................................................................................................68
1-10-17-شیر مرغ و جان آدم.....................................................................................................................69
1-10-18-طلسم...........................................................................................................................................69
1-10-19-عجوزه.........................................................................................................................................69
1-10-20-عفریته........................................................................................................................................70
1-10-21-عنقا.............................................................................................................................................70
1-10-22- فرّه.............................................................................................................................................71
1-10-23-فروهر..........................................................................................................................................71
1-10-24-کوه قاف......................................................................................................................................72
1-10-25-کوه زر.........................................................................................................................................72
1-10-26-کیمیا............................................................................................................................................72
1-10-27-کیوان...........................................................................................................................................73
1-10-28-محشر..........................................................................................................................................73
1-10-29-مرغ حق......................................................................................................................................73
1-10-30-مرگ............................................................................................................................................74
1-10-31-مسیح...........................................................................................................................................74
1-10-32-نوشدارو......................................................................................................................................75
1-10-33-ناهید............................................................................................................................................75
1-10-34-هما..............................................................................................................................................76
فصل دوم: بررسی عناصر حماسی و اساطیری در شعر سیاوش کسرایی
2-1-زندگی نامه ی سیاووش کسرایی..........................................................................................................78
2-2-تحلیل عناصر اسطوره ای در شعر شاعران معاصر.................................................................................78
2-3- تحلیل عناصر اسطوره ای در شعر سیاوش کسرایی.............................................................................80
2-4-بررسی عناصر حماسی در شعر سیاوش کسرایی..................................................................................82
2-4-1-آرش................................................................................................................................................82
2-4-2-افراسیاب..........................................................................................................................................82
2-4-3-بیژن..................................................................................................................................................82
2-4-4-پرچم................................................................................................................................................83
2-4-5-تاج...................................................................................................................................................83
2-4-6-تازیانه...............................................................................................................................................83
2-4-7-تهمتن..............................................................................................................................................83
2-4-8-تهمینه...............................................................................................................................................84
2-4-9-تیر....................................................................................................................................................84
2-4-10-تیغ.................................................................................................................................................84
2-4-11-چوگان...........................................................................................................................................85
2-4-12-دشنه..............................................................................................................................................85
2-4-13-رزم................................................................................................................................................85
2-4-14-رستم..............................................................................................................................................86
2-4-15-سپاه................................................................................................................................................86
2-4-16-سلاح..............................................................................................................................................86
2-4-17-سمند..............................................................................................................................................86
2-4-18-سودابه............................................................................................................................................86
2-4-19-سهراب...........................................................................................................................................87
2-4-20-سیاووش.........................................................................................................................................87
2-4-21-شبدیز.............................................................................................................................................88
2-4-22-کاووس...........................................................................................................................................88
2-4-23-کاوه................................................................................................................................................88
2-4-24-گردآفرید........................................................................................................................................89
2-4-25-میدان تیر........................................................................................................................................89
2-4-26-یزدگرد...........................................................................................................................................89
2-5-بررسی عناصر اسطوره ای در شعر کسرایی..........................................................................................90
2-5-1-اسب بالدار.......................................................................................................................................90
2-5-2-افسانه...............................................................................................................................................90
2-5-3-اهریمن.............................................................................................................................................91
2-5-4-دیو...................................................................................................................................................91
2-5-5-رویینه تن.........................................................................................................................................91
2-5-6-سیمرغ.............................................................................................................................................92
2-5-7-طلسم..............................................................................................................................................92
2-5-8-غول.................................................................................................................................................92
2-5-9-ققنوس.............................................................................................................................................93
2-5-10-مرغ عشق.......................................................................................................................................93
2-5-11-هما................................................................................................................................................93
فصل سوم: بررسی عناصر حماسی و اسطوره ای در شعر منوچهر آتشی
3-1-زندگی نامه ی منوچهر آتشی...............................................................................................................96
3-2- دیدگاهای منوچهرآتشی درباره شعر ، ادبیات و پژوهش....................................................................96
3-3-معنا وصورت.......................................................................................................................................96
3-4-پژوهش در ادبیات...............................................................................................................................97
3-5-اسطوره در شعر منوچهرآتشی.............................................................................................................97
3-6-منوچهر آتشی واشعارش......................................................................................................................98
3-7-بررسی عناصر حماسی در شعر آتشی................................................................................................100
3-7-1-اسفندیار.........................................................................................................................................100
3-7-2-ایرج...............................................................................................................................................100
3-7-3-بهرام..............................................................................................................................................100
3-7-4-تهمتن............................................................................................................................................101
3-7-5-تهمینه............................................................................................................................................101
3-7-6-تیر دو شاخ....................................................................................................................................101
3-7-7-جمشید..........................................................................................................................................102
3-7-8-خفتان............................................................................................................................................102
3-7-9-رستم..............................................................................................................................................102
3-7-10-رودابه..........................................................................................................................................103
3-7-11-زال..............................................................................................................................................103
3-7-12-سهراب........................................................................................................................................103
3-7-13-شاپور..........................................................................................................................................104
3-7-14-شمشیر.........................................................................................................................................104
3-7-15-فرنگیس.......................................................................................................................................105
3-7-16-فرود............................................................................................................................................105
3-7-17-فریدون........................................................................................................................................105
3-7-18-کاووس........................................................................................................................................105
3-7-19-کوپال...........................................................................................................................................106
3-7-20-کورش.........................................................................................................................................106
3-7-21-کیخسرو.......................................................................................................................................107
3-7-22-کیومرث......................................................................................................................................107
3-7-23-گریسوز.......................................................................................................................................107
3-7-24-گیلگمش.....................................................................................................................................108
3-7-25-هوشنگ.......................................................................................................................................108
3-8-بررسی عناصر اسطوره ای در شعر آتشی...........................................................................................109
3-8-1-آتش...............................................................................................................................................109
3-8-2-اژدهای شاخدار..............................................................................................................................109
3-8-3-1فسانه...........................................................................................................................................109
3-8-4-اهورا..............................................................................................................................................110
3-8-5-پری...............................................................................................................................................110
3-8-6-پریزاد.............................................................................................................................................110
3-8-7-جادو..............................................................................................................................................111
3-8-8-جن................................................................................................................................................111
3-8-9-دیو سنگی......................................................................................................................................111
3-8-10-سیمرغ.........................................................................................................................................112
3-8-11-طلسم...........................................................................................................................................112
3-8-12-عنقا..............................................................................................................................................112
3-8-13-غول............................................................................................................................................113
3-8-14-هیولا...........................................................................................................................................113
فصل چهارم: نتیجه گیری 114
چکیده
اسطورههای کهن که از دیرباز شکل حماسی به خود گرفته اند و به صورت افسانه های پیشینیان و سروده های پهلوانی کیان در میان مردم، به ویژه در ایالات شرقی ایران بر سر زبان ها بودند در مسیر سیر تکوینی چند هزار ساله خود که توسط رامشگران دوران خود «به نوی» سروده و بازگو می شدند دچار تغییرات بسیار شده و نوآیین شده اند.در تبدیل اسطوره به حماسه از جلوه های شگفت رویدادها کاسته شده و چیزها جنبه ی عادی و این جهانی به خود گرفته اند.اسطوره ها با این که مربوط به دوران باستان هستند عناصر پویایی اند و هم چنان به حیات خود ادامه می دهند.تمام نویسندگان و شاعران به نحوی از آن ها در شعر خود استفاده کرده اند.پژوهش حاضر به بررسی عناصر حماسی و اسطوره ای در شعر مهدی اخوان ثالث، سیاوش کسرایی و منوچهر آتشی پرداخته است.
کلمات کلیدی:حماسه، اسطوره ، اخوان، کسرایی، آتشی.
مقدمه
انواع شعردرگذشته برسه نوع بود:
1: شعر تمثیلی 2: شعر غنایی 3: شعر حماسی
منتقدان معاصر انواع جدیدی به آن اضافه کرده اند مانند شعر حکمی و شعر وصفی، که در حقیقت این ها انوع مستقلی نیستند و زیر مجموعه ی این گروه سه گانه هستند.
شعر حماسی:
نوعی شعر وصفی که مبتنی بر توصیف اعمال پهلوانی و بزرگی های قومی و فردی می باشد.شعر حماسی دسته ای از اعمال پهلوانی درباره ی یک ملت است که به صورت داستانی منظم در می آید که شاعر در هیچ جای داستان عواطف شخصی خود را وارد نمی کند؛بر خلاف شعر غنایی که شاعر می تواند هر اندازه که بخواهد عواطف خود را در شعر دخیل کند: (صفا ،1378: 2)
