مقایسه دو روش تدریس قیاسی و استقرایی در یادگیری مهارتهای پایه بسکتبال-- دو فصل اول- 80 ص

1-1 مقدمه

بشر همواره کوشیده است که آموخته های خود را به دیگران آموزش دهد. و سعی او این بوده که با به کار گیری روش های گوناگون بیشترین یادگیری را در حداقل زمان شاهد باشد. مادران و پدارن آرزو دارند که نوزادانشان سریعتر بزرگ شده و مهارت های بنیادی مثل راه رفتن، حرف زدن، گرفتن و... را بیاموزد و در این راستا از هیچ کوششی فرو گذار ننموده اند. معلمین و مربیان ورزشی نیز همواره کوشیده اند که در حداقل زمان مهارت های ورزشی را به افراد بیاموزند. شاید یکی از مشکلات مهم و اساسی در نظام آموزش و پرورش کشور ما عدم بکارگیری روشهای نوین تدریس، در آموزش باید. به همین دلیل کیفیت آموزشی ما از سطح مطلوب و بالایی برخوردار نیست و دانش آموزان علاقه زیادی به تحصیل نشان نمی دهند. (خورشیدی، 1381)

در عصر اطلاعات و فناوری لازمه پیشرفت کشورها در زمینه های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و غیره سرمایه گذاری بر روی نیروی انسانی جهت بهره وری بهینه از سرمایه های بالقوه می باشد که در این راستا آموزش و پرورش و دانشگاه ها با ارزش ترین منابعی هستند که با سرمایه گذاری درست روی دانش آموزان و دانشجویان و با آموزش توام با عمل و کاربردی می توان بهره وری بیشتری را انتظار داشت و با مهارت آموزی و توانا سازی و با به کارگیری شیوه های جدید آموزش در پیشرفت و سرعت بخشیدن به این مهم کوشید.

برنامه درسی به عنوان یک رشته تحصیلی تخصصی در یک حوزه مستقل از علم مورد بررسی قرار می گیرد. پروفسور ویلیام هنری شوبرت[1] مولف کتابهای برنامه درسی می نویسد پیشینه برنامه درسی غیر رسمی به زمانی برمی گردد که انسانها درجستجوی شیوه ای برای آموزش میراث گذشتگان به جوانان بوده اند. برنامه درسی در سطح کلان تا قبل از قرن بیستم بطورغیر مستقیم بخشی از فلسفه علوم تربیتی، ادبیات، تاریخ و جامعه شناسی بوده است و پایه های اولیه آن به یونان باستان برمی گردد جائیکه سقراط، افلاطون و ارسطو بیشترین تاثیر را برآموزش و پرورش داشته اند.

یک معلم یا یک مربی می بایست با روشهای گوناگون تدریس آشنایی کامل داشته باشد و در هر موقعیت آموزشی خاص روش بهتر و برتر را شناسایی کرده و بکارگیرد یا با تلفیق روشهای مختلف بتواند آموزش بیشترو صحیح‌تری داشته باشد. آشنایی با روشهای مختلف تدریس می‌تواند زمینه‌ای جهت برخورد متقابل و منطقی با افراد از یک مجرای ارتباطی صحیح فراهم نماید.

از آنجائیکه اکثر مهارت های ورزشی بصورت کلیت های وابسته و مرتبط هستند دو روش تدریس قیاسی (کل به جزء) و استقرایی (جزء به کل) از اهمیت ویژه ای برخوردارند و عقاید و نظرات متفاوتی در این زمینه ابراز گردیده است.

1-2 بیان مسئله

فعالیتهای علمی و آموزشی کشور در حوزه تربیت بدنی و ورزش در 20 سال اخیر شاهد پیشرفتهایی بسیاری بوده‌اند تاسیس و راه‌اندازی دانشکده‌های تربیت بدنی و علوم ورزشی و تربیت
مربیان و متخصصان در این دانشگاه شرکت در گردهمایی ها و همایشهای علمی و غیره ... همه و همه نشانه پیشرفت در این حوزه علمی می باشند.

در دانشکده های تربیت معلم و مدرس شاهد تدریس دروس گوناگون در حوزه های مختلف علوم هستیم ولی متاسفانه در چهارچوب برنامه ریزی درسی، دروس معدودی تدریس می شود که این دروس نیز کاربردی نیستند. بدلیل وجود این نوع شرایط و ناهماهنگی در امر برنامه ریزی در دانشگاه ها، مسئولان انتظار دارند که تغییر، تحول و نوآوری و ابتکار در محتوا و روش های تدریس دروس تربیت بدنی ایجاد شود تا شاید جاذبه های این درس بیشتر شده و دانشجویان با میل و علاقه بیشتر در این کلاس ها شرکت نمایند. با توجه به اهمیت یادگیری، تهیه و تدوین برنامه های مناسب و موثر بر اساس اصول منطقی ضروری به نظر می رسد. البته اهمیت وارزش این گونه برنامه ها در حوزه تعلیم و تربیت منوط به روشن و واضح بودن اهداف می باشد. این اهداف علاوه بر این که می بایست بیان کننده طبیعت و ذات حرکات و تاثیر آنها باشد. باید با اهداف کلی تعلیم و تربیت هم هماهنگی داشته باشد (مظفری1378). اساتید و مربیان، نقش بسیار مهمی در تحقق این اهداف تعیین شده دارند باوجود روشهای متفاوت آموزش مهارتهای ورزشی و تربیت بدنی، پی بردن به یک روش موثر در بالا بردن میزان یادگیری و صرفه جویی در زمان و امکانات می تواند مسئولین تعلیم و تربیت را در اتخاذ روشهای برتر یاری دهد. ویگوتسکی[2] از نظریه پردازان ساخت گرایی معتقد است که برای اتخاذ رویکرد فعال و افزایش کارایی یادگیری، باید دانش آموزان با یکدیگر و نیز سایر افراد مرتبط با موضوع یادگیری، به تعامل بپردازند. وی معتقد است که میزان یادگیری دانش آموزان از یکدیگر در مقایسه با میزان یادگیری از معلم و کتاب درسی بیشتر است. یادگیری اجتماعی یا مشارکتی که اساس نظریه ویگوتسکی را تشکیل می دهد، بیانگر بنا کردن دانش و  مفاهیم به صورت اجتماعی و همراه با دیگران است و دانش و مفاهیم تا حد زیادی بار اجتماعی داشته و نمی‌توان آنها را به طور انفرادی بنا کرد همچنین انسانها از راه گفتگو باهم بهتر به مفاهیم پی می‌برند. علی رغم این که در نظریه های یادگیری جدید، توجه زیادی به دانش آموزان شده است اما این کافی نیست که فقط دانش آموزان در وضعیت فعال قرار گیرد. بلکه باید معلم هدایت او را برعهده گرفته و به او کمک کند تا مفاهیم و نظریه های علمی را دوباره کشف کرده و با نظارت کامل بر عملکرد دانش آموزان، نگرش ها و مهارت های کسب شده را مورد بازبینی و اصلاح قرار داده و مانع ایجاد کج فهمی و نگرش های منفی در وی گردد.با به کار گیری رویکرد فعال می توان طیف وسیعی از انواع فعالیت ها و اهداف آموزشی را تحت پوشش قرار داد. جویس[3]، ویل[4]، کالهون[5] نویسندگان کتاب الگوهای تدریس 2004 (ترجمه بهرنگی1384) معتقد هستند که با مشخص کردن اهداف مورد نظر آموزشی و اتخاذ الگو و روش تدریس مناسب می توان به نحو موثری از رویکرد یاددهی – یادگیری فعال استفاده کرد.

1- V.h.shobert

[2]- Vigoteski

[3] -Jois                                                 

[4]- Wile

[5]- Kalhon