پایان نامه ارشدرشته جغرافیا ژئوپولیتیک قزاقستان، فرصت ها و چالش ها

دانلود پایان نامه آماده

دانلود پایان نامه ارشدرشته جغرافیا ژئوپولیتیک قزاقستان، فرصت ها و چالش ها بافرمت ورد وقابل ویرایش تعداد صفحات 166

چکیده

قزاقستان از جمله چهارده جمهوری شوروی سابق است که به دنبال فروپاشی اتحاد شوروی در سال 1991 تحت عنوان «جمهوری قزاقستان» اعلام استقلال نمود. این کشور در بخش شمالی آسیایی مرکزی قرار گرفته و با حدود 16 میلیون نفر جمعیت، وسعتی بیش از 000/700/2 هزار کیلومتر مربع دارد. در این پژوهش به مطالعه و تحلیل «فرصت ها و تهدیدهای ژئوپولیتیکی» قزاقستان پرداخته و با تدوین «کدهای ژئوپولیتیکی» این کشور به این نتیجه رسیده ایم که «تنگناهای جغرافیایی» به خصوص عدم دسترسی به آب های آزاد و «تنگناهای جمعیتی» شامل ترکیب ناموزون و نامتجانس جمعیت و تراکم جمعیت پایین مشکلات ژئوپولیتیکی زیادی برای این کشور ایجاد نموده است. این کشور علیرغم فرصت های ژئوپولیتیکی خوبی که در اختیار دارد (ذخایر عظیم نفت و گاز، منابع طبیعی متنوع و وسعت سرزمین) به دلیل تنگناهای جغرافیایی و جمعیتی که با آنها روبرو است  نمی تواند به جایگاه یک قدرت جهانی دسترسی یابد. اهداف این پژوهش عبارتند از: ترسیم حوزه های ژئوپولیتیکی و ژئواکونومی جدید ایران در آسیای مرکزی و قزاقستان، شناخت زمینه ها و فرصت های همکاری اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران و قزاقستان، یافتن راهکارهای کاربردی برای تبدیل فرصت ها و تهدیدهای ژئوپولیتیکی قزاقستان به فرصت های همکاری این کشور با ایران. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و روش کار بهره گیری از منابع مکتوب شامل کتب مرجع، مجلات تخصصی و سایت های اینترنتی می باشد.  

مقدمه

ایران کشوری است با تمدن سه هزار ساله و یکی از چهار تمدن بزرگ و باستانی جهان می باشد که در کنار کشورهایی چون یونان ، روم ، چین و مصر قرار می گیرد و از دوران قبل از میلاد مسیح یعنی از زمان عیلامی ها و بعد مادها دارای حوزه تمدنی وسیعی بوده است و با آغاز دوران پادشاهی و به نوعی دوران هخامنشی، حوزه سیاسی و حکومتی ایران به مناطق خراسان بزرگ که شامل بخشهایی از آسیای مرکزی امروز هم می شد گسترش یافت. بعدها با تلاش دولت های بعدی ایران و بویژه در دوره ساسانیان عمده این مناطق و سرزمین های حاشیه دریای خزر به تمدن ایران پیوستند و به صورت استان های شمالی ایران در آمدند و تا قرون اخیر یا بخشی از قلمرو سیاسی ایران محسوب می شدند و یا در ارتباط مستقیم با دولت ایران بودند. با پایان یافتن دوران هفتاد ساله حاکمیت کمونیستی بر این منطقه و ظهور پدیده شگرف فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در آخرین سال های قرن بیستم، که به همسایگی جدید ایران با دولتهای تازه استقلال یافته ی آسیای مرکزی (و قفقاز) منجر شد،  مردم ما و حتی محققین و دانشگاهیان، به یکباره با همسایگانی جدید مواجه شدند که شناخت کمی از ایشان داشتند اما با تاریخ این سرزمین تا حدودی آشنا بودند. توجه به همسایگی ایران در دریای خزر با چهار کشور قزاقستان، ترکمنستان، روسیه و آذربایجان و سابقه تاریخی و فرهنگی خود در منطقه، منافع اقتصادی، سیاسی و فرهنگی زیادی برای ما خواهد داشت. برای ایران تنظیم روابط با کشورهای آسیای مرکزی یک ضرورت است اما منفعت ناشی از گسترش روابط جز در پرتو برقراری تعادل در ارتباط با کشورهای اروپایی و امریکا حاصل نخواهد شد چرا که موقعیت ویژه جغرافیایی به ایران اجازه می دهد که از رقابت دیگران به نفع خود و در راستای ارتقای منافع خود بهره لازم را ببرد، این دقیقاً همان کاری است که تاکنون آنطور که باید و شاید، از سوی دولتمردان به درستی انجام نگرفته است. کشور قزاقستان که مولود فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی است درمیان 14 دولت جدید بوجود آمده به دلیل موقعیت استراتژیک و ممتاز در بین کشورهای منطقه و نیز به علت وجود منابع سرشار زیرزمینی خصوصا منابع انرژی از اهمیت خاص و به سزایی برخوردار است. وسعت زیاد سرزمین و دارا بودن مرزهای  طولانی با دو قدرت بزرگ منطقه یعنی روسیه و چین و ساحل طولانی در دریای خزر از ویژگیهای خاص این کشور بشمار می رود. این کشور به عنوان پل ارتباطی بین آسیای مرکزی، اروپا و شرق آسیا نقش قابل ملاحظه ای در صحنه روابط بین الملل ایفا می نماید و توجه خاص بسیاری از کشورها خصوصا دولتهای بزرگ را در خصوص ایجاد روابط هر چه وسیعتر با این کشور و سرمایه گذاری در آن جلب نموده است. بطوری که از همان ابتدای استقلال، سیل سرمایه گذاران غربی به این کشور سرازیر شده است. با توجه به رقابت و تنشهای تاریخی و عمیق غرب با روسیه و چین که در حال حاضر به جنگ تجاری و اقتصادی تبدیل گردیده است، این کشور برای سرمایه گذاران کشورهای غربی یک امتیاز برجسته و یک موقعیت ویژه و برتر محسوب می گردد. با پیدایش دولتهای جدید در آسیای مرکزی در سال 1991، قزاقستان ازجمله کشورهایی است که مورد توجه قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای قرار گرفته است، زیرا این سرزمین همواره مکمل استراتژی اقتصادی و استراتژی دفاعی قدرتهای همجوار و قدرتهای فرامنطقه ای بوده است. در این میان، وضعیت ژئوپولیتیکی قزاقستان بدلایل مختلف با دیگر کشورهای آسیای میانه تفاوت دارد و این کشور را می توان مهمترین کشور این منطقه دانست. اگر بر اساس نظریات جهانی ژئوپولیتیک، کشورهای شمال ایران را بخشی از سرزمین هارتلند به حساب آوریم، ایران به عنوان سرزمین حاشیه ای این کشورها از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به شرایط جدید کشورهای آسیای مرکزی و به واسطه شکاف و جدایی که بین آنها ایجاد شده و به خاطر موقعیت جغرافیایی این کشورها که محاط در خشکی بوده و جهت فعال شدن در اقتصاد بین الملل نیاز به سرزمین های مکمل خارجی خواهند داشت، خاک ایران می تواند گزینه ای بسیار مناسب باشد. آشنایی بیشتر با کشور قزاقستان و برآورد نقاط قوت و ضعف ژئوپولیتیکی این همسایه جدید اما تاریخی، می تواند قدمی هرچند کوچک در شناخت بهتر این کشور و این منطقه و بالطبع فراهم آوردن زمینه ای مناسب تر برای ترسیم و تنظیم بهینه روابط سیاسی -  اقتصادی میهن عزیزمان، ایران اسلامی با این منطقه مهم از جهان باشد

فهرست مطالب
عنوان                   صفحه
چکیده
مقدمه
فصل اول : کلیات و مبانی نظری
بخش اول : کلیات
1-1) بیان مسئله     2
1-2) سوالات اصلی  3     
1-3) فرضیه ها      3     
1-4) قلمرو تحقیق    4
1-6 ) اهداف پژوهش  4
1-7 ) روش کار تحقیق  4
5) پیشینه تحقیق         4       

بخش دوم : مبانی نظری
1-2-1) مفهوم ژئوپولیتیک  7
1-2-2-) کدهای ژئوپولیتیکی   11
1-2-3) مفهوم تهدید و فرصت    12
1-2-4) بحران های قومی (تبیین نظری)     14
1-2-5) آسیای مرکزی، نام و موقعیت        16


فصل دوم : جغرافیای سیاسی آسیای مرکزی و دریای خزر
2-1) موقعیت آسیایی مرکزی         19
2-2) روابط خارجی                 21
2-3)نقش آسیای مرکزی در امنیت جدید خاورمیانه        35
2-4) نگاهى به منابع انرژی آسیای مرکزی و حوزه خزر  38
2-5) سازمان های منطقه ای        40
2-6)دریای خزر                   50
2-7)  رژیم حقوقی در یای خزر     59

فصل سوم : جغرافیای طبیعی و انسانی قزاقستان
3-1) موقعیت جغرافیایی کشور قزاقستان    68
3-2) اقلیم        70
3-3) منابع آب    71
3-4) دریاچه آرال  74
3-5) مشکلات زیست محیطی دریاچه آرال    75
3-6)عوارض طبیعی  78
3-7) بنادر مهم    78
3-8) شهرهای مهم   79
3-9) انتقال پایتخت از آلماتی به آستانه    83
3-10) اوضاع اقتصادی        84
3-11) تولیدات کشاورزی       87
3-12) انرژی        89
3-13)پیشینیه تاریخی          92
3-14) جغرافیای انسانی        99
3-15) ادیان و مذاهب        107
3-16) اوضاع اجتماعی       113
3-17) تلویزیون در جامعه قزاقستان        126

فصل چهارم : ژئوپولیتیک قزاقستان
4-1) چکیده ای از جغرافیای قزاقستان        128
4-2)موقعیت ژئوپولیتکی قزاقستان           130
4-3) کدهای ژئوپولیتیکی و تاثیر آن بر روابط کشورها    132
4-4) کدهای ژئوپولیتیک منفی یا تهدیدات ژئوپولیتیکی قزاقستان    133
4-4-2) تنگناهای جغرافیایی    133
4-4-2) تنگناهای جمعیتی        138
4-4-3) مشکلات اقلیمی    141
4-5) کدهای ژئوپولیتیک مثبت یا فرصت های ژئوپولیتیکی        145
4-5-1) موقعیت جغرافیایی و ارتباطی        145
4-6-2) منابع طبیعی متنوع و فراوان    147
4-6-3)تولید وسیع غلات        151
4-6-4) وسعت سرزمین و عمق استراتژیک    153
4-6-5) انتقال پایتخت از آلماتی به آستانه        154
4-6-6)در اختیار داشتن میراث استراتژیک شوروی سابق        155
4-6-7) نرخ با سوادی بالا    157
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1) جمع بندی و نتیجه گیری        159
5-2) آزمون فرضیه ها        161
5-3)پیشنهادات        164
منابع و ماخذ    166

نقشه GIS قزاقستان

این محصول شامل نقشه ی جی آی اسی قزاقستان به صورت مرز کشوری، استانی و بخشی (روستایی) می باشد که قابلیت فراخوانی در نرم افزار ArcGis را دارد.