ضوابط مکانیابی و طراحی ایستگاههای آتش نشانی

ضوابط و مقررات طراحی ایستگاه‌های آتش‌نشانی در ایران

مجموعه «ضوابط و مقررات طراحی ایستگاه‌های آتش‌نشانی در ایران» محصول  فعالیتی گروهی و تعاملی کارشناسی1  در  چارچوب پروژه «طراحی تیپ ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور» است. این پروژه در بهمن ماه سال 1378 از سوی «مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری وزارت کشور» به «مهندسان مشاور عرصه» ابلاغ شد و در مرداد ماه 1381 مرحله اول  آن پایان یافت و به کارفرمای طرح ارایه گردید.2

بنابر آخرین آمار ارایه شده3 در سال 1378، 812 ایستگاه آتش‌نشانی در سطح شهرهای کشور در حال بهره‌برداری بوده  و بنابه همین آمار، در سال مذکور کل شهرهای کشور با توجه به استانداردهای مورد استناد ستاد هماهنگی امور ایمنی و آتش‌نشانی کشور با کمبود 351 ایستگاه آتش‌نشانی مواجه بوده‌اند. یعنی در کل شهرهای کشور 43 درصد کمبود در این زمینه به ثبت رسیده است.

از جنبه کیفی نیز مطالعه انجام شده در چارچوب پروژه «طراحی تیپ ایستگاه‌های آتش‌نشانی» در خصوص کیفیت کالبدی و عملکردی ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور بیان کننده آن است که تعداد قابل ملاحظه‌ای از ایستگاه‌های آتش‌نشانی دارای مسایل، مشکلات، کمبودها و نارسایی‌های جدی و فراوان می‌باشند؛ به‌گونه‌ای که حتی ایستگاه‌های تازه تاسیس در شهر تهران نیز در جرگه این ایستگاه‎ها قرار دارند.

موقعیت نامناسب استقرار فضاهای ایستگاه نسبت به یکدیگر و نسبت به شبکه حرکتی شهری مجاور ایستگاه، کمبود یا فقدان برخی فضاهای لازم و ضروری، ابعاد و اندازه ناکافی فضاهای اصلی به ویژه آشیانه‌ها، تاسیسات مکانیکی (حرارتی و برودتی) و برقی نامناسب و ناکافی، عدم توجه کافی به دو مقوله اساسی آسایش و ایمنی کارکنان در طراحی و سازمان‌دهی فضاهای ایستگاه، روشنایی و تهویه طبیعی و مصنوعی ناکافی و نامطلوب به ویژه در آشیانه وسایل نقلیه عملیاتی و غیره، از جمله مسایل، مشکلات، کمبودها و نارسایی‌های موجود در سطح ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور هستند که باعث کاهش کارآیی و بهره‏وری ایستگاه‌های آتش‌نشانی گردیده، محیط نامناسبی را جهت فعالیت کارکنان آنها به وجود آورده‌اند.

بررسی مذکور همچنین بیان‌گر آن است که تاکنون ضوابط و مقررات مدون و مصوبی در زمینه طراحی و احداث ایستگاه‌های آتش‌نشانی تهیه و تدوین نگردیده و فعالیت‏های انجام شده در این خصوص به صورت موردی و پراکنده صورت گرفته و فاقد انسجام و جامع نگری لازم بوده است. از این‌رو فقدان ضوابط و مقررات لازم و کافی در زمینه طراحی ایستگاه‏های آتش‌نشانی و عدم توجه به کار کارشناسی و علمی در این زمینه، یکی از مهم‏ترین عوامل موثر در ایجاد مسایل و مشکلات کیفی و ساختاری موجود در ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور به شمار می‌آید. به همین دلیل در صورت تهیه، تدوین و تصویب ضوابط و مقررات مورد نظر و تعیین سازوکاری که ضمانت اجرای آنها را دربرداشته باشد، احتمال ارتقای کیفیت ساختار ایستگاه‌های آتش‌نشانی آتی به طور مضاعفی افزایش می‌یابد که این امر به منزله افزایش کارآیی و بازدهی ایستگاه‌های آتش‌نشانی خواهد بود. باتوجه به این ضرورت، تهیه و تدوین ضوابط و مقررات طراحی ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور به عنوان محصول نهایی بخش مطالعاتی پروژه «طراحی ایستگاه‌های تیپ آتش‌نشانی کشور» تعریف شد و مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. ضوابط و مقررات مذکور پس از تدوین و تصویب، به عنوان ملاک و معیار طراحی ایستگاه‌های آتش‌نشانی قابل استناد خواهند بود.

در تهیه این مجموعه مطالعات، استانداردهای جهانی که از سوی مراجع معتبر بین‌المللی(4) در زمینه طراحی ایستگاه‌ها ارایه شده‌اند، سوابق و تجارب کشور و نظرات کارکنان و کارشناسان مربوطه مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته‌اند تا نتیجه نهایی دارای دو ویژگی به هنگام بودن اطلاعات و مستندات علمی پایه و همخوان بودن ضوابط و مقررات تدوین شده با شرایط عمومی و محلی کشور باشد.

نگرش حاکم در تدوین مجموعه مذکور، نگرشی جامع و کلان بوده و تلاش شده تا ضوابط و مقررات، دربرگیرنده کلیه موضوعات عمومی و قابل طرح در ارتباط با  انواع ایستگاه‏های آتش‌نشانی  باشد. لذا تفاوت‏های احتمالی ناشی از ابعاد و کلاس مختلف ایستگاه‏ها یا شرایط خاص آنها، مورد تفکیک و تمایز قرار نگرفته‌اند. به همین دلیل طبقه‌بندی صورت گرفته براساس موضوع و نه براساس ابعاد، کلاس و عملکرد ایستگاه بوده است. به عبارت دیگر مجموعه ضوابط و مقررات مذکور به عنوان مجموعه‌ای پایه و جامع این امکان را فراهم می‌کند تا در صورت لزوم به اختصاصی کردن ضوابط مذکور بر اساس ابعاد، کلاس و عملکرد ایستگاه و سایر عوامل احتمالی مبادرت گردد که این امر عموما از طریق حذف و اضافه برخی ضوابط و تعدیل مولفه‌های کمی ارایه شده امکان‌پذیر است.

در تهیه ضوابط و مقررات، دو عامل زمان و مکان نقشی اساسی دارند و مصادیق این عوامل در قالب متغیرهای اجتماعی، اقتصادی، محیطی، جغرافیایی، سیاسی و فرهنگی ظهور می‌کنند که این امر به منزله ضرورت تغییر، اصلاح و تکمیل ضوابط و مقررات در شرایط متفاوت زمانی و مکانی است. لذا مجموعه مذکور نیز از این امر مستثنی نیست و باید به طور مستمر مورد بررسی و بازنگری قرار گیرد. مجموعه فعلی به عنوان «مجموعه‏ای حداقل» امکان تهیه و تدوین مجموعه‌ای جامع‌تر و کامل‌تر مبتنی برکاری دقیق، علمی و کارشناسی را در آینده فراهم می‌سازد.

مجموعه ضوابط و مقررات طراحی ایستگاه‏های آتش‌نشانی کشور در شش فصل تهیه و تدوین شده‌ است که عبارتند از :

1- کلیات

2- ساختمان اصلی ایستگاه

3- آشیانه وسایل نقلیه عملیاتی

4- محوطه ایستگاه

5- تاسیسات خاص

6- توصیه‌ها

1-   کلیات

1-1- در ایستگاه آتش‌نشانی احراز «زمان مجاز اعزام به ماموریت» که عبارت است از «زمان دسترسی کارکنان عملیاتی به وسایل نقلیه عملیاتی به علاوه زمان لازم برای خروج وسایل مذکور از ایستگاه» که پس از اعلام عملیات برابر 30 ثانیه تعیین شده است، مهمترین راهبرد طراحی محسوب می‌گردد. بدین ترتیب سازمان‌دهی فضایی ایستگاه باید براساس احراز زمان مذکور صورت گیرد و سایر عوامل مهم و موثر در طراحی براین اساس مورد ملاحظه قرار گیرند.

احراز «زمان مجاز اعزام به ماموریت» همواره و در همه حال باید با اتخاذ تدابیر و تمهیداتی در طراحی همراه باشد که امنیت کامل کارکنان عملیاتی را که با شتاب و سرعت بالا در زمان مذکور به فعالیت مشغول‏اند، تضمین کند و آسیب دیدگی‌ها و حوادث معمول و متداول در حین فعالیت را به حداقل ممکن برساند.

1-2- ورودی، نما و حجم ساختمان و سایر عناصر ایستگاه باید به گونه‌ای مکان یابی و طراحی گردند که رهگذران و وسایل نقلیه عبوری به آسانی و به سهولت قادر به تشخیص، دسترسی و ارتباط با آن باشند.

1-3- محوطه مقابل ساختمان که با درختان و گیاهان آرایش می‌شود باید به طریقی باشد که مانع عملیات، دید و حرکت سریع و پرشتاب وسایل نقلیه عملیاتی نگردد.

1-4- بخش عملیاتی ساختمان ایستگاه نباید بیش از دو طبقه ارتفاع داشته باشد.

1-5- در صورت استفاده مشترک از یک فضا برای بیش از یک عملکرد، باید توجه داشت که عملکردهای مذکور با یکدیگر همخوانی داشته باشند باعث ایجاد اختلال در کار یکدیگر نشوند.

1-6- جز در شرایط ویژه، ورود مستقیم و بدون حدفاصل وسایل نقلیه عملیاتی از ایستگاه به جاده یا هر نوع شبکه حرکتی دیگر مجاز نیست.

1-7- اختلاف نور و روشنایی فضای بیرون و درون ساختمان نباید به اندازه‌ای باشد که باعث ایجاد اختلال در دید شود.

1-8- لازم است کلیه چراغ‌های ضروری ایستگاه همزمان با اعلام عملیات در شب به طور خودکار روشن و درب‌های آشیانه نیز باز شوند.

2- ساختمان اصلی ایستگاه

2-1- اتاق مخابرات

ارتباط ستاد فرماندهی ایستگاه‌های آتش‌نشانی با ایستگاه‌هایی که باید جهت عملیات نیرو اعزام کنند از طریق دستگاه بی‌سیم صورت می‌گیرد. از این‌رو در کلیه ایستگاه‌های آتش‌نشانی برای این منظور فضایی تحت عنوان اتاق مخابرات در نظر گرفته می‌شود.

موقعیت مکانی اتاق مخابرات باید نسبت به خروجی آشیانه و خروجی ایستگاه به گونه‌ای باشد که ضمن دادن اطلاعات مربوط به مقصد عملیات، بر خروج مطمئن وسایل نقلیه عملیاتی از آشیانه و محوطه ایستگاه نظارت داشته باشد. در ایستگاه‌هایی که خروجی آشیانه و ایستگاه، یک فضای واحد است، باید دید مناسب نسبت به این فضای واحد تامین گردد. در صورت مجاورت اتاق مخابرات با شبکه‌های حرکتی مجاور ایستگاه می‌توان به عنوان اتاق اطلاعات (دریافت خبر از مراجعان و راهنمایی آنها) نیز استفاده کرد.

2-1-1- اتاق مخابرات جهت ایجاد امکان شنیدن کامل باید عایق‌بندی صوتی شده باشد.

2-1-2- اتاق باید به گونه‌ای طراحی و مکان یابی شود که از دید کامل به شبکه حرکتی مجاور ایستگاه، خروجی آشیانه‌ها و ورودی ایستگاه برخوردار باشد و ورود و خروج کلیه افراد به ساختمان را زیرنظر داشته باشد و کنترل کند.

2-1-3- قسمت جلو و بالای این محل باید شیشه‏ای باشد و شیشه طوری نصب گردد که شخص بتواند دیدی با زاویه 180 درجه داشته باشد.

2-1-4- این اتاق باید از مصالح ضد حریق ساخته شده باشد تا از کلیه زیان‌های تخریب کننده ناشی از حریق که باعث ایجاد اختلال در دستگاه‌های هشدار دهنده می‌شود در امان باشد.

2-1-5- در اتاق مخابرات می‏باید فضای لازم جهت نصب جداول و نقشه‌های ضروری برروی دیوار پیش‌بینی شده باشد.

2-1-6- برای کارکنان کشیک شب (در صورتی که بیش از یک نفر باشند) باید یک تختخواب (ترجیحا تاشو) پیش‌بینی کرد.

2-1-7- اتاق باید دارای ارتباط و دسترسی مطلوب با آشیانه وسایل نقلیه باشد.

2-1-8- اتاق مخابرات باید در مقابل تابش اشعه خورشید و خیرگی ناشی از آن محافظت شده باشد.

2-1-9- سطح زیاد شیشه در اتاق مخابرات نباید باعث ایجاد اثر گلخانه ای و افزایش زیاد دمای فضای مذکور شود.

ادامه این مقاله در فایل قابل اصلاح WORD  

همچنین در این ضوابط مکانیابی و طراحی ایستگاههای آتش نشانی در 2 فایل PDF مجزا که توسط مرکز مطالعات و برنامه ریزی کشور وابسته به سازمان شهرداریهای کشور تهیه شده است 

نقشه های اجرایی نیز برای اقلیم های مختلف در 4 فایل PDF قرار داده شده است که صفحات نمونه آنها را در پایین می توانید ملاحظه کنید.

دانلود تحقیق آتش نشانی

بلایا و انواع آن

 شرایط اضطراری و بلایای طبیعی، همواره کره زمین را تحت تاثیر قرار میدهند و سبب وارد آمدن آسیب به مردم، نابودی دارایی‌ها و انهدام زیربناها، اقتصاد و امکانات محیط می‌گردند. وارد شدن آسیب به مردم، مواردی چون مرگ، جراحت، بیماری، سوء تغذیه و فشارهای روحی روانی را شامل می‌شود

اگر شرایط اضطراری و خطرها و آسیب پذیری ناشی از آنها فاقد مدیریت کارآمد باشند، اهداف توسعه پایدار با مشکل روبرو خواهند شد.

علی‌رغم پیشرفتهای حیرت آور فن آوری جدید، انسان در برابر بلایای طبیعی و حوادث غیر مترقبه مانند سیل، توفان، آتشفشان، زلزله و جنگ که در مراکز تجمع جمعیت ایجاد می‌شوند و ناراحتیهای جانی و مالی فراوانی را به وجود می آورند، درمانده است.

به دنبال اغلب فاجعه‌های طبیعی، تعداد کثیری از مردم بی خانمان شده، از غذای کافی، پوشاک، بهداشت و سایر ضروریات زندگی محروم می‌شوند و نهایتاً در معرض آثار نامطلوب شرایط اقلیمی و بیماری‌ها قرار می‌گیرند. این وظیفه همه مردم، دولتها و حتی دنیاست که در تأمین سلامت و بهداشت مردم بلازده همکاری کنند و به آنان کمک کنند که به زندگی عادی خود باز گردند.

زلزله و سیل به عنوان مهمترین بلایای طبیعی درکشور ما مطرح هستند متأسفانه میزان مرگ و میر ناشی از زلزله 17% از کل تلفات این سانحه در جهان است فقط در سالهای 1336 تا 1370، زلزله مجموعاً بیش از 150 هزار نفر از هموطنان را به کام مرگ کشیده است همچنین در 40 سال اخیر 1180 مورد سیل مهم گزارش شده است.

واضح است که مقامات بهداشتی بدون برنامه‌ریزی دقیق و آمادگی قبلی، نمی‌توانند این نیاز ها را برآورد کنند.

بلایا و اوضاع اضطراری:

هر بلای طبیعی، اصولاً تغییری است در شرایط محیطی، که می‌تواند سبب گسسته شدن روند زندگی طبیعی مردم و قرار گرفتن آنان در معرض عناصر مضر و خطرناک محیط شود و بلای طبیعی حوادثی ناشی از طبیعت هستند که شدت آنها بحدی است که وضعی فاجعه انگیز ایجاد می‌کنند در این وضعیت، شیرازه زندگی روزمره ناگهان گسیخته می‌شود و مردم دچار رنج و درماندگی می‌شوند و در نتیجه به غذا، پوشاک، سرپناه، مراقبتهای پزشکی و بهداشتی و سایر ضروریات زندگی در مقابل عوامل و شرایط نامساعد، محتاج می‌گردند.

مسئولان بهداشتی باید به مسائل زیر توجه داشته باشند:

1 – برنامه ریزی و آمادگی قبلی بمنظور مقابله با شرایط نامساعد بهداشتی که بدنبال وقوع بلایای طبیعی ایجاد میشود،

2 – آماده ساختن کارکنان بهداشتی در رده‌های مختلف، بمنظور مقابله با بلایای طبیعی و غیره،

3 – تهیه متون آموزشی مورد نیاز برای رده‌های مختلف برای آمادگی بخش بهداشت و درمان،

4 – تدوین استانداردهای حداقل و قابل قبول که هنگام برنامه‌ریزی و اجرای عملیات اضطراری و در شرایط دشوار، بتوان از آنها استفاده کرد،

5 – آشنایی عموم مردم با مسایل بهداشتی در مواقع اضطراری، از طریق آموزش بهداشت عمومی.

فایل ورد 23 ص

دانلود پاورپوینت جالب در مورد آتش نشانی

فهرست مطالب

اطفای حریق و خروج اضطراری
مسئولیت های ایمنی آتش نشانی
  خطرات آتش  خطرات آتش سوزی زنجیره شیمیایی آتشمنابع آتش زنهمواد سوختنیمدیریت ایمنی آتشپیشگیری از حریقنمونه ای از انبارداری نا ایمننقاط خطرمحافظت از آتشانواع آتش انواع مختلف اطفا کننده هاآبدی اکسید کربنپودر خشکفومشیمیایی ترانتخاب صحیح نوع خاموش کننده با توجه به کلاس آتشروش استفاده از خاموش کننده هاP.A.S.S. روشچند نکته قابل توجهآتش را خاموش کنیدمشخصه های آتش / حالت اضطراریطبقه بندی حریقبا توجه به طبقه بندی فوق انواع مواد خاموش کننده بشرح زیر کار برد دارد.

تعداد اسلاید: 39 صفحه

با قابلیت ویرایش

مناسب برای ارائه سمینار