ضوابط مکانیابی و طراحی ایستگاههای آتش نشانی

ضوابط و مقررات طراحی ایستگاه‌های آتش‌نشانی در ایران

مجموعه «ضوابط و مقررات طراحی ایستگاه‌های آتش‌نشانی در ایران» محصول  فعالیتی گروهی و تعاملی کارشناسی1  در  چارچوب پروژه «طراحی تیپ ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور» است. این پروژه در بهمن ماه سال 1378 از سوی «مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری وزارت کشور» به «مهندسان مشاور عرصه» ابلاغ شد و در مرداد ماه 1381 مرحله اول  آن پایان یافت و به کارفرمای طرح ارایه گردید.2

بنابر آخرین آمار ارایه شده3 در سال 1378، 812 ایستگاه آتش‌نشانی در سطح شهرهای کشور در حال بهره‌برداری بوده  و بنابه همین آمار، در سال مذکور کل شهرهای کشور با توجه به استانداردهای مورد استناد ستاد هماهنگی امور ایمنی و آتش‌نشانی کشور با کمبود 351 ایستگاه آتش‌نشانی مواجه بوده‌اند. یعنی در کل شهرهای کشور 43 درصد کمبود در این زمینه به ثبت رسیده است.

از جنبه کیفی نیز مطالعه انجام شده در چارچوب پروژه «طراحی تیپ ایستگاه‌های آتش‌نشانی» در خصوص کیفیت کالبدی و عملکردی ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور بیان کننده آن است که تعداد قابل ملاحظه‌ای از ایستگاه‌های آتش‌نشانی دارای مسایل، مشکلات، کمبودها و نارسایی‌های جدی و فراوان می‌باشند؛ به‌گونه‌ای که حتی ایستگاه‌های تازه تاسیس در شهر تهران نیز در جرگه این ایستگاه‎ها قرار دارند.

موقعیت نامناسب استقرار فضاهای ایستگاه نسبت به یکدیگر و نسبت به شبکه حرکتی شهری مجاور ایستگاه، کمبود یا فقدان برخی فضاهای لازم و ضروری، ابعاد و اندازه ناکافی فضاهای اصلی به ویژه آشیانه‌ها، تاسیسات مکانیکی (حرارتی و برودتی) و برقی نامناسب و ناکافی، عدم توجه کافی به دو مقوله اساسی آسایش و ایمنی کارکنان در طراحی و سازمان‌دهی فضاهای ایستگاه، روشنایی و تهویه طبیعی و مصنوعی ناکافی و نامطلوب به ویژه در آشیانه وسایل نقلیه عملیاتی و غیره، از جمله مسایل، مشکلات، کمبودها و نارسایی‌های موجود در سطح ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور هستند که باعث کاهش کارآیی و بهره‏وری ایستگاه‌های آتش‌نشانی گردیده، محیط نامناسبی را جهت فعالیت کارکنان آنها به وجود آورده‌اند.

بررسی مذکور همچنین بیان‌گر آن است که تاکنون ضوابط و مقررات مدون و مصوبی در زمینه طراحی و احداث ایستگاه‌های آتش‌نشانی تهیه و تدوین نگردیده و فعالیت‏های انجام شده در این خصوص به صورت موردی و پراکنده صورت گرفته و فاقد انسجام و جامع نگری لازم بوده است. از این‌رو فقدان ضوابط و مقررات لازم و کافی در زمینه طراحی ایستگاه‏های آتش‌نشانی و عدم توجه به کار کارشناسی و علمی در این زمینه، یکی از مهم‏ترین عوامل موثر در ایجاد مسایل و مشکلات کیفی و ساختاری موجود در ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور به شمار می‌آید. به همین دلیل در صورت تهیه، تدوین و تصویب ضوابط و مقررات مورد نظر و تعیین سازوکاری که ضمانت اجرای آنها را دربرداشته باشد، احتمال ارتقای کیفیت ساختار ایستگاه‌های آتش‌نشانی آتی به طور مضاعفی افزایش می‌یابد که این امر به منزله افزایش کارآیی و بازدهی ایستگاه‌های آتش‌نشانی خواهد بود. باتوجه به این ضرورت، تهیه و تدوین ضوابط و مقررات طراحی ایستگاه‌های آتش‌نشانی کشور به عنوان محصول نهایی بخش مطالعاتی پروژه «طراحی ایستگاه‌های تیپ آتش‌نشانی کشور» تعریف شد و مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. ضوابط و مقررات مذکور پس از تدوین و تصویب، به عنوان ملاک و معیار طراحی ایستگاه‌های آتش‌نشانی قابل استناد خواهند بود.

در تهیه این مجموعه مطالعات، استانداردهای جهانی که از سوی مراجع معتبر بین‌المللی(4) در زمینه طراحی ایستگاه‌ها ارایه شده‌اند، سوابق و تجارب کشور و نظرات کارکنان و کارشناسان مربوطه مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته‌اند تا نتیجه نهایی دارای دو ویژگی به هنگام بودن اطلاعات و مستندات علمی پایه و همخوان بودن ضوابط و مقررات تدوین شده با شرایط عمومی و محلی کشور باشد.

نگرش حاکم در تدوین مجموعه مذکور، نگرشی جامع و کلان بوده و تلاش شده تا ضوابط و مقررات، دربرگیرنده کلیه موضوعات عمومی و قابل طرح در ارتباط با  انواع ایستگاه‏های آتش‌نشانی  باشد. لذا تفاوت‏های احتمالی ناشی از ابعاد و کلاس مختلف ایستگاه‏ها یا شرایط خاص آنها، مورد تفکیک و تمایز قرار نگرفته‌اند. به همین دلیل طبقه‌بندی صورت گرفته براساس موضوع و نه براساس ابعاد، کلاس و عملکرد ایستگاه بوده است. به عبارت دیگر مجموعه ضوابط و مقررات مذکور به عنوان مجموعه‌ای پایه و جامع این امکان را فراهم می‌کند تا در صورت لزوم به اختصاصی کردن ضوابط مذکور بر اساس ابعاد، کلاس و عملکرد ایستگاه و سایر عوامل احتمالی مبادرت گردد که این امر عموما از طریق حذف و اضافه برخی ضوابط و تعدیل مولفه‌های کمی ارایه شده امکان‌پذیر است.

در تهیه ضوابط و مقررات، دو عامل زمان و مکان نقشی اساسی دارند و مصادیق این عوامل در قالب متغیرهای اجتماعی، اقتصادی، محیطی، جغرافیایی، سیاسی و فرهنگی ظهور می‌کنند که این امر به منزله ضرورت تغییر، اصلاح و تکمیل ضوابط و مقررات در شرایط متفاوت زمانی و مکانی است. لذا مجموعه مذکور نیز از این امر مستثنی نیست و باید به طور مستمر مورد بررسی و بازنگری قرار گیرد. مجموعه فعلی به عنوان «مجموعه‏ای حداقل» امکان تهیه و تدوین مجموعه‌ای جامع‌تر و کامل‌تر مبتنی برکاری دقیق، علمی و کارشناسی را در آینده فراهم می‌سازد.

مجموعه ضوابط و مقررات طراحی ایستگاه‏های آتش‌نشانی کشور در شش فصل تهیه و تدوین شده‌ است که عبارتند از :

1- کلیات

2- ساختمان اصلی ایستگاه

3- آشیانه وسایل نقلیه عملیاتی

4- محوطه ایستگاه

5- تاسیسات خاص

6- توصیه‌ها

1-   کلیات

1-1- در ایستگاه آتش‌نشانی احراز «زمان مجاز اعزام به ماموریت» که عبارت است از «زمان دسترسی کارکنان عملیاتی به وسایل نقلیه عملیاتی به علاوه زمان لازم برای خروج وسایل مذکور از ایستگاه» که پس از اعلام عملیات برابر 30 ثانیه تعیین شده است، مهمترین راهبرد طراحی محسوب می‌گردد. بدین ترتیب سازمان‌دهی فضایی ایستگاه باید براساس احراز زمان مذکور صورت گیرد و سایر عوامل مهم و موثر در طراحی براین اساس مورد ملاحظه قرار گیرند.

احراز «زمان مجاز اعزام به ماموریت» همواره و در همه حال باید با اتخاذ تدابیر و تمهیداتی در طراحی همراه باشد که امنیت کامل کارکنان عملیاتی را که با شتاب و سرعت بالا در زمان مذکور به فعالیت مشغول‏اند، تضمین کند و آسیب دیدگی‌ها و حوادث معمول و متداول در حین فعالیت را به حداقل ممکن برساند.

1-2- ورودی، نما و حجم ساختمان و سایر عناصر ایستگاه باید به گونه‌ای مکان یابی و طراحی گردند که رهگذران و وسایل نقلیه عبوری به آسانی و به سهولت قادر به تشخیص، دسترسی و ارتباط با آن باشند.

1-3- محوطه مقابل ساختمان که با درختان و گیاهان آرایش می‌شود باید به طریقی باشد که مانع عملیات، دید و حرکت سریع و پرشتاب وسایل نقلیه عملیاتی نگردد.

1-4- بخش عملیاتی ساختمان ایستگاه نباید بیش از دو طبقه ارتفاع داشته باشد.

1-5- در صورت استفاده مشترک از یک فضا برای بیش از یک عملکرد، باید توجه داشت که عملکردهای مذکور با یکدیگر همخوانی داشته باشند باعث ایجاد اختلال در کار یکدیگر نشوند.

1-6- جز در شرایط ویژه، ورود مستقیم و بدون حدفاصل وسایل نقلیه عملیاتی از ایستگاه به جاده یا هر نوع شبکه حرکتی دیگر مجاز نیست.

1-7- اختلاف نور و روشنایی فضای بیرون و درون ساختمان نباید به اندازه‌ای باشد که باعث ایجاد اختلال در دید شود.

1-8- لازم است کلیه چراغ‌های ضروری ایستگاه همزمان با اعلام عملیات در شب به طور خودکار روشن و درب‌های آشیانه نیز باز شوند.

2- ساختمان اصلی ایستگاه

2-1- اتاق مخابرات

ارتباط ستاد فرماندهی ایستگاه‌های آتش‌نشانی با ایستگاه‌هایی که باید جهت عملیات نیرو اعزام کنند از طریق دستگاه بی‌سیم صورت می‌گیرد. از این‌رو در کلیه ایستگاه‌های آتش‌نشانی برای این منظور فضایی تحت عنوان اتاق مخابرات در نظر گرفته می‌شود.

موقعیت مکانی اتاق مخابرات باید نسبت به خروجی آشیانه و خروجی ایستگاه به گونه‌ای باشد که ضمن دادن اطلاعات مربوط به مقصد عملیات، بر خروج مطمئن وسایل نقلیه عملیاتی از آشیانه و محوطه ایستگاه نظارت داشته باشد. در ایستگاه‌هایی که خروجی آشیانه و ایستگاه، یک فضای واحد است، باید دید مناسب نسبت به این فضای واحد تامین گردد. در صورت مجاورت اتاق مخابرات با شبکه‌های حرکتی مجاور ایستگاه می‌توان به عنوان اتاق اطلاعات (دریافت خبر از مراجعان و راهنمایی آنها) نیز استفاده کرد.

2-1-1- اتاق مخابرات جهت ایجاد امکان شنیدن کامل باید عایق‌بندی صوتی شده باشد.

2-1-2- اتاق باید به گونه‌ای طراحی و مکان یابی شود که از دید کامل به شبکه حرکتی مجاور ایستگاه، خروجی آشیانه‌ها و ورودی ایستگاه برخوردار باشد و ورود و خروج کلیه افراد به ساختمان را زیرنظر داشته باشد و کنترل کند.

2-1-3- قسمت جلو و بالای این محل باید شیشه‏ای باشد و شیشه طوری نصب گردد که شخص بتواند دیدی با زاویه 180 درجه داشته باشد.

2-1-4- این اتاق باید از مصالح ضد حریق ساخته شده باشد تا از کلیه زیان‌های تخریب کننده ناشی از حریق که باعث ایجاد اختلال در دستگاه‌های هشدار دهنده می‌شود در امان باشد.

2-1-5- در اتاق مخابرات می‏باید فضای لازم جهت نصب جداول و نقشه‌های ضروری برروی دیوار پیش‌بینی شده باشد.

2-1-6- برای کارکنان کشیک شب (در صورتی که بیش از یک نفر باشند) باید یک تختخواب (ترجیحا تاشو) پیش‌بینی کرد.

2-1-7- اتاق باید دارای ارتباط و دسترسی مطلوب با آشیانه وسایل نقلیه باشد.

2-1-8- اتاق مخابرات باید در مقابل تابش اشعه خورشید و خیرگی ناشی از آن محافظت شده باشد.

2-1-9- سطح زیاد شیشه در اتاق مخابرات نباید باعث ایجاد اثر گلخانه ای و افزایش زیاد دمای فضای مذکور شود.

ادامه این مقاله در فایل قابل اصلاح WORD  

همچنین در این ضوابط مکانیابی و طراحی ایستگاههای آتش نشانی در 2 فایل PDF مجزا که توسط مرکز مطالعات و برنامه ریزی کشور وابسته به سازمان شهرداریهای کشور تهیه شده است 

نقشه های اجرایی نیز برای اقلیم های مختلف در 4 فایل PDF قرار داده شده است که صفحات نمونه آنها را در پایین می توانید ملاحظه کنید.

ضوابط و مقررات طرح تفصیلی تهران

فهرست مطالب (به دلیل سهولت معرفی، زیر مجموعه مطالب در اینجا ذکر نشده است)
فصل اول: ضوابط و مقررات استفاده از اراضی و ساخت و ساز در پهنه های شهر تهران
• ساختار پهنه بندی شهر تهران
• نحوه استفاده از اراضی و ساخت و ساز در پهنه سکونت
• نحوه استفاده از اراضی ساخت و ساز در پهنه فعالیت
• نحوه استفاده از اراضی و ساخت و ساز در پهنه مختلط
• نحوه استفاده از اراضی در پهنه حفاظت سبز و باز
• اراضی ذخیره توسعه و نوسازی شهر
فصل دوم: ضوابط و مقررات عام محدوده ی شهر تهران
• تراکم ساختمانی مجاز
• سطح اشغال و باز و مکان استقرار بنا
• تفکیک و تجمیع قطعات
• بلند مرتبه سازی
• شبکه معابر دسترسی
• پارکینگ
• حفاظت از میراث تاریخی شهر
• حفاظت از میراث طبیعی شهر
• بافت های فرسوده و ریزدانه
• سایر ضوابط و مقررات ساخت و ساز

دانلود پاورپوینت ضوابط و معیارهای طراحی کتابخانه

پاورپوینت ضوابط و معیارهای طراحی کتابخانه در 44 اسلاید کامل و قابل ویرایش می باشد.

طراحی کتابخانه از مراحل مهم زیادی گذر می‌کند و یکی از اولین نکاتی که در طراحی یک کتابخانه تأثیر بسزایی دارد انتخاب مکان کتابخانه با توجه به نوع کتابخانه و هدف جامعه مخاطب آن می باشد.

انواع کتابخانه ها:

کتابخانه های آکادمیک

وظیفه ی اکتساب، جمع آوری و ذخیره ی نوشته ها را برای مقاصد آموزشی و ‍‍پژوهشی بر عهده دارند و معمولا برای عموم مردم آزاد وقابل استفاده است.

کتابخانه های ملی

به عنوان مثال مجموعه هایی از نوشته ها و اسناد تاریخی را در خود جای می دهند که در یک کشور وناحیه به دست آمده اند واغلب در معرض عموم قرار می گیرند.

کتابخانه های اختصاصی

برای جمع آوری نوشته ها و رسانه های موضوعی محدود بوده و به طور معمول دسترسی به آنها مشکل است.

کتابخانه های عمومی

با گزینش گسترده ای، نوشته های کلی تر وسایر رسانه های اطلاعاتی را تا حد امکان در قفسه های باز برای جامعه مهیا می سازند.

و .........

مقاله ضوابط شهرسازی

تعاریف زیر با استفاد‌ه از متون، قوانین و مأخذ پایه شهرسازی ارائه شده است تا از هرگونه شبهه و برداشت شخصی از مفاهیم جلوگیری به عمل آورد .

محدوده استحفاظی :

به آن قسمت از مناطق خارج از محدوده قانونی شهر اطلاق می‌گردد که در آن کنترل فعالیتهای عمرانی از قبیل تفکیک اراضی و احداث معابر و ایجاد بناها و تأسیسات به منظور عملیاتی از جمله کشاورزی، باغداری، دامداری، صنایع و نظایر آن زیر نظر شهرداری بوده و بر اساس قوانین جاری مربوط به شهرداریها انجام پذیرد حوزه استحفاظی همچنین توسعه‌های ماوراء دهسال شهر را که باید مورد حفاظت قرار گرفته و فعالیتهای در آن نباید موجب تخریب گردد.

محدوده زیست محیطی :

عبارت از محدوده‌ای است به عرض 3 کیلومتر بعد از محدوده قانونی شهر

محدوده قانونی :

محدوده‌ایست که طبق تعاریف ضوابط و تقسیمات کشوری به تأیید وزارت کشور و وزارت مسکن و شهرسازی رسیده باشد و مناطق واقع در آن براساس قانون جزو مناطق شهری محسوب می‌شود . هرگونه فعالیت عمرانی و ساخت و ساز و تفکیک اراضی در این محدوده تحت نظارت شهرداری است.

کوی ( واحد همسایگی ) :

عبارت است از مجموعه‌ای از واحدهای مسکونی که در جوار یکدیگر قرار گرفته و از خدمات تعدادی از عناصر تجاری و رفاهی محلات برخوردار باشد، کوی (واحد همسایگی) از طریق خیابان جمع کننده محلی یا خیابانهای اصلی در سطح محله از دیگر واحدهای همسایگی جدا می‌شود.

محله :

مجموعه‌ای از کوی‌ها (واحد همسایگی) است که دارای وسعت و جمعیتی نسبتاً مشخص و تراکمی معین، همواره با خدمات رفاهی و عمومی متناسب می‌باشد .

ناحیه شهری :

مجموعه‌ای از محلات است که دارای وسعت و جمعیتی نسبتاً مشخص بوده و علاوه بر خدمات عمومی و رفاهی که در این محلات وجود خواهد داشت، شامل کلیه خدمات و امکانات شهری است.

قطعه زمین :

عبارت است از زمینی که دارای یک سند مالکیت بوده و بوسیله خیابان یا معبر مشخص گردیده است.

تفکیک زمین :

عبارت است از تقسیم یک قطعه زمین یکپارچه به دو یا چندین قطعه مجزا با ایجاد دسترسی‌های مناسب برای استفاده جداگانه از یکدیگر و همراه با تخصیص سند مالکیت جداگانه .

واحد مسکونی :

فضا یا محوطه‌ای است محصور که یک یا چند ورودی به دسترسی عمومی ( کوچه، خیابان، بازار، میدان و غیره ) یا به دسترسی خصوصی ( راهرو مشترک، راه‌پله مشترک )، داشته باشد و در آن یک یا چند خانوار سکونت داشته باشد .

آپارتمان :

عبارت است از تعدای واحد مستقل که ورودی به دسترسی خصوصی ( راهرو مشترک، راه پله مشترک)، داشته باشد و بتواند امکانات سکونت مستقل چندین خانواده را فراهم کند .

خانوار :

خانوار از چندین نفر تشکیل می‌شود که با هم در یک اقامتگاه زندگی می‌کنند و یا همخرج هستند و معمولاً

با هم غذا می‌خورند . فردی که به تنهایی زندگی می‌کند نیز خانوار تلقی می‌شود .

بر ساختمان :

عبارت است از فصل مشترک هر قطعه زمین با شارع عام .

سطح زیربنای ناخالص طبقات :

عبارت است از جمع کل مساحت زیربنا در طبقات ساختمان .

سطح زیربنای خالص طبقات :

سطح خالص طبقات عبارت است از سطح ناخالص طبقات با کسر تمامی فضاهایی که برای پارکینگ، رفت و آمد ( مانند راهروهای عمومی، آسانسور، پله و ... ) و سایر مصارف مربوطه تخصیص داده شده است .

زیرزمین :

عبارت است از طبقه‌ای که مقدار 50% یا بیشتر از حجم آن زیرزمین قرار دارد. ملاک زمین عبارت است از رقوم متوسط گذر یا خیابان مجاور . به هر طبقه‌ای که حداکثر ارتفاع زیر سقف تمام شده آن از کف متوسط گذر مجاور 90 سانتیمتر باشد نیز زیرزمین اطلاق می‌گردد .

همکف :

عبارت از طبقه‌ای است که همتراز کف و یا بلندتر از آن و یا لااقل 80% حجم آن بالاتر از کف باشد .

سطح زیر بنا در همکف :

عبارت است از قسمتی از سطح هر قطعه زمین که جهت احداث بنا طبق ضوابط اختصاص یابد .

نمای ساختمان :

عبارت است از نسبت سطح زیر بنا خالص طبقات به سطح کل زمین .

تراکم ساختمانی :

عبارت است از نسبت سطح زیربنا خالص طبقات به سطح کل زمین .

ارتفاع ساختمان :

فاصله بلندترین نقطه سقف شیبدار تا رقوم متوسط معبر مجاور و در ساختمانهای با سقف مسطح فاصله روی بلندترین نقطه دست انداز بام تا رقوم متوسط خیابان مجاور را ارتفاع ساختمان گویند .

پارکینگ :

برای توقف وسایط نقلیه ساکنان ساختمان بکار می‌رود و هیچگونه استفاده دیگری از آن مجاز نیست .

گذر پیاده :

معبری است که فقط برای عبور عابرین پیاده طرح شده باشد .

گذر سواره :

معبری است که برای عبور و مرور وسایط نقلیه طرح شده باشد .

حداقل تفکیک زمین :

حداقل مساحتی است که زمین را برای عملکردی خاص می‌توان تفکیک نمود و تقسیم زمین به میزان کمتر از آن مجاز نیست .

1ـ موارد بهره‌برداری از زمین

این مقاله به صورت  ورد (docx ) می باشد و تعداد صفحات آن89صفحه  آماده پرینت می باشد

چیزی که این مقالات را متمایز کرده است آماده پرینت بودن مقالات می باشد تا خریدار از خرید خود راضی باشد

مقالات را با ورژن  office2010  به بالا بازکنید